Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 22, 28 May 1892 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela.

Ke Kamehai hoo(H)no —Ke kupaa me ka luli ole—He wahine na ke kane hookahi—Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.

MOKUNA XIX. FIE WAIII lIOOMALAMALAMA I MOEUHANE MUA OI.E lA. Heaha hoi keia ou e Makaleka? Ua ike mua anei oe i keia lei gtila mamua?" i ninau mai ai o Berela. "Ae, ua ike au i kena lei a-i no hookahi hanerl manawa, o kena lei a-i no Oray wahine. Pehea i kaa ai kena lei a-i ilokoo kou malanmana? Ke hoomaopopo nei au ua haawi aku o Konela Gray mamua o kona hoihoi ana mai iaia i Kelematia Vila, a ua lohe pu au ia Gray wahine o olelo ana, ua haawi ia aku kena lei a-i ma ke anohe makana no ko laua maro ana. Ua nul koua liiipoi ana i kona lei a-i mamua ae kekahimau moaeae."

"Aole anei oe i kuhihewa? Ua maopopo pono no anei īa oe o ka lei u-i gula no keia au i ike ai ia Gray wahine?"

(( Aole au i kuliihewa a ua maopopo pono ia'u o kena no ka lei ai gula a'u i ike ai iaia, a ua hiki ia'u ke hele imua o kekahi aha hookolokolo e hoohiki ai no ka oiaio o ka'u meae kamailio nei. Ua lawelawe ia e ko'u mau lima ponol kena lei a-i no na manawa leholehu. He pololei a he oiaio ka'u mea e kamailio nei, a me he mea la he pilikoko ohana oe nona oiai, ke hoike mai nei kou mau helehelena pela. Heaha ko Gray wahine piii la oe?" "O ko'u makuahine ia! M (l Pehea, o kou makuahine anei ia?" "Ae, o ko'u makuahine ponoi ia, ma ko'u hoomaopopo me he mea la ua hanau au he mau pule mahope iho o koua holo haalele ana ia Keiematia Viila." "A o kou makuahine, ala oia ihea i keia wa? "Ua make oia i kona wa i hanau ai ia'u." Na keia mau hopuuaolelo hope a Berela i hookahe u hoopuiu hoi i na papaiina o Makaleka aie na omaka w&imaka eloelo o ke alolia, a i ka wa i akakuu iau aina oolokumanao, ua pane hou aku la oia: "A pehea oe e lawe ole nei i ko inoa o kou makuakane?" ««O kona inoa anei ia? o Konela Gray anei kona inoa oiaio?" "Aoiei maopopo loa ia'u, aka, he manao aole ia o kona inoa oiala ,? "lna pela, e iawe maa aka uo aa i ka inoa o ko'u makoahine t kahea ia ai olal oia Uoko o kona mau la o ka opiopio, ke hauoli nei au I ka

k)hea&t mal&den»«l, aālawe a ii* oamoio ko'a nmkaahioe 5 Konela Gwy no kaiui kaoe mare, aole km ko'u makaahine i holke iki i kekahi o kooa ohan* i kaoa niau haoa a pau i hana ai, a nolaila, ua komohia ka manao Uoko o ka ohana he hana maea a panmaeie kana i hana al e hoolapawale ana i ka inoa 0 ka ohana, no kela mea t oa ino haaleie loa oia i kona kaikanane, aka, aa hala ia zma la oka inea, a ano, eta aa ke noho nel iloko o na ma* naolana eia oo o Konela Gray ke ola oei, aole aa e kahea a kapa aka ial; he maknakane oia no'a, a aia he la e hiki mai ana, e hui no aaanei aa me ia he alo a he alo. Ua ike au ala he makua piha aloha maloko o na aoali o ka iewa; e aloha mai 00 ola ia'uj e hooko mai no oia 1 ka iini o ko'u manao; aUila, e like me ka'a mea i olelo maa ae nei, e hai no au me Konela Oray t he alo a he alo, e ike a e hoomaopopo oia ia'u, me he mea la aoie i mamao loa na la i koe a hooko ia no keia manao o'u." MOKUNA XX. HOLOPONO. * Ict i leie iho ai mailuua iho o ko kaa aia ke liekau la malun:i o kona helehelena na nanaina hnikea o ka pihoihoi, oiai, o kona hoea ana iho no ia i ka ipuka oka hale o ka Haku (Hakahusa?) ma Ilakahusa Cliff, mai kekahi huakai hoiohoio kaa ana i hele ai me Konia, a i keia wa a kakou e kamaiiio nei eia o Octavia ua hehi aku kekahi wawae iluna o ke anuu alapii mua e kamoe la a hiki i ke keena hookipa a i kokua ia hoi e Konia, no KalenaUa hoi, ua hahai aku la oia mahope o Konia ma me ka hoolohilohi luuna ole ana, na ka mea, ua ike maopopo oia, oka hana i hana ia e kon-.i mau haku opio, he hana ia naua e hoopii ae i ka inaina wela o ka Ela, nolaila, ua manao oia e pii hoolohilohi me ka hoolaiau ana a hiki i ka wa e mao ae ai ke kuakoko inaina mua 0 ka Ela, mamua nae o ko Konia ma hiki ana aku i ka puka komo, ua wehe e ia mai la ka puka e kekaiii haiakane, a komo loa aku la laua iloko o ke keena hookipa o ke kakela. «'Aia mahea ka līaku HakahuHa?'' i ninau aku ai o Konia i kekahi haia kane nona ka inoa o Petero. <<Aia aku iioko o ke keena heiuhelu." "Oia wale 110 anei?" ua ae mai la 0 Petero a anehe aku ia e heie e wehe i ka ipuka, aka, ua pane koke aku la o Konia: "Alia oe e pupuahulu ma ka hoike ana aku ua makemake maua e ike iain, aka, na maua no e heieaku 1 ona la a e hoomaikeike ia maua. Ea, lie keu ka hoi ka haikea o kou mau helehelena e kuu Octavia, aole anei he hiki ia oe ke hoouwila

i kou puuwai a me kou manao a e ku uku imua o ka inaina o ka Kla? 110 mai kekahi lima ou; e hele kuikui aku kaua imuaona."

Ilele kuikul aku la laua no ke keena heluhelu kahi o ka Ela e noho ana, ke ike nei nae o Konla ia iaua e heie nei i ka naka haalulu o ke kino holookoa o Octavia.

He nanaina poahiahi—a me he mea la he mau kino akaku wallua ko loko oua keena heinhelu nei i ka wa a Konia ma i komo aku ai, oiai no eia no ka manawa o ka la mawaena oka hora 2 me 3. Ika hemo ana aku o ka ipuka, ia wa i ea ae ai ke poo o ka Ela, a ia wa pu i pupuku ae ai kona nanaina holookoa. Ua mao koke ae nae keia mau nanaina hakumakuma pupuku i ka wa. ona i ike pono mai ai ia Konia ma, a 0 kona wa no hoi ia i eu ae ai iluna a hele aku la i 0 iaua la me na minoaka o ka hauoli a me ka mahamaha. 4< Aole au i manao mna e pahola mai ana oe i ka hoohauoii ana i ko'u puuwai, e Octavia Winekoa," i pane aku ai ka Eia me ka oluola nui. «<Ma ka hoike hou ana aku ia oe, a o keia mau aahu ou, he m»u aahu hoomeamea waie no anei ia?" ( «0, e kuu haku!" i pane akn ai o Octavia me ka haaiuiu nui;" o maua, owau~" <4 Aole maua i hele mai nei imua ou me na aahu o ka hoomeamea a me na manao hoomakeaka, e kuu haku, n i pane aku ai o Konia me ka minoaka pa aaa. «Eia wale no; he mau 0910 maoa 1 heie na manao a ua pilipM HO kekahi a me kekahi, a o ka oi ioa ae, na omau la maua eloa iho. tTa haawi oe i koa ae no ka u-a ia o ke kanla gala o ka mare mawaona o maua, a pela no 4ioi i haawi ai o Kaleoeda i kona ae 9 a nolaiia, ua ahaele aka maaa a ua mare ia mai nei me ka nni oie o na hana hoohiwahiwm. "Heaha kaia a'u e lohe nei?" i hooho ae ai ka Ela me ka ieo nui o ka puoho. J< E ae mal ia*« e kuu Haku, e hoolanna aks> ia oe i kua wahine ia M». Bole«ka Konla."

"Kia wahlne? Ua mare ia iinel olaa?" ua mare ia mana, e kua Haku m&ikai, ma ka luakini ma Penezana i keij k»k*hiaka, mailaila mai nei maua i hol mai nei." Xo ka Haku i keia wa, aia na nanaina o ke kahaha ke hekaa nei maiuna ona. Oka nanalna o kona helehelena ua oi a* ka ulaula Imua o ka ulaula ohelohelo o kona Uuoho, a ua huiiii ae la kona uxau maka i ka ua mea o ka inaina nui palena ole.

«*He mau hana hoomakeaka anei keia a*a e lohe nel, a i ole, o kekahl anel keia o na hana hapo I laweiawe ia e kekahi laia o ko'u ohana? Ua aa anei oe e Konia e mare la Octavia ma ke ano maalea o ka hoowalewale ana, me koa haawl ole i manawa nona e noonoo akahele ai i keia mea nui o ka mare ana? Ke olelo nei au, iua ua mare ia olua, kekahi keia o na hana haahaa i ku i ka hoowahawaha ia! 1 *

Ua pii ae ka ula ohelohelo o ka inainama na papalinao Konia, aka, aole nae oia i ae e pukaamaka ae e ike ia mai hoi e ka Haku Hakahusa, nolaila, me ka leo iualie o ka hoomalielie.'pane aku la oia no-na olelo uahoa a ka Ela;

•»Ua aloha au ia (X*tavia a pela hoi oia no'u. He.iha ka waiwai o ko maua ka!i ana 110 ka manawa c mare ai aia a hala he uiau mahina loihi, a e komohia aku hoi iloko o na hoomakaukau kelakela nui a rae ka hoopuka ana hoi i na palapala kono? He mau hana opala wale no ia, e lohe oe, a aoTe o maua makemAke no ia mau mea, a aole no o maua makemake e lohe īa na hoomaikai ana a kekahi poe a maua i ike ole ai mamua. Ua hoohui ia maua iloko o ke apo o ka mare aole ma ke ano malu, aka, ma ke ano maluhia a hookelakela ole, a me he mea la, i keia wa, ua pni ke taona 0 Penezena i ka lohe ana no ka lilo ana o maua i hookahi i'o a hookahi pana ana. Oka mea wale no i koe, e kuu Haku, o kou hoapono mai no 1 keia haua ana a maua a o ka hoopiha ana hoi ia i ko maua puuwai pakahi me ka hauoli nui. Hewa anei keia? M

"Hoapono aku ia olua e koia mau keiki lapuwale a me ka olua mail hana poholalo?" i hooho hou ae ai ka Ela me ka huhu nui.

"Ua īki» no hoi oe, e kuu llaku," i pane koke aku ai o Konia," ua hoapono mai oo i ko maua hoopalau ana, a pehoa ka hoi oe e hoapono ole noi i ko maua inare ana mai nei?"

"Ma keia ano f e lohe oe a o lohe pu o Octavia. Ile elua la wale ae nei no ko olua iauna a hookamaaina ana, a o ko olua hele koke aku nei 110 ia a mare. He oiaio ua hoapono au i ko olua hoopalau ana, aka, o ka rula mau, he mea pono e ike iea a maopopo pu i kekahi ke ano a nie ke kulana o kekahi, a e kamaaina lea hoi, a ia olua hoi c koia mau eepa naaupo nui wale, kapae ia ae nei ka rula maa mau a holo malu aku noi a mare pupuahulu. K hoike aku au o keia hana a olua, he hana ia a'u e manaopaa nei hoowahawaha a ua kiola ia inalalo o ko olua mau hehina wawae ko'u kulana a inoa lianohano, a aole olua i haawi i na noonoo ana o ke alolm no'u. Pai kole! Ua hana olua i kekahi hana e Kono mai ana ia'u e ike ole aku ia olua a elua. Ua manao hoi au he wahine opro naauao ke kaikamahine a Tanaki Winosoa, eia ka ua kuhihewa ia manao o'u. A nou hoi o Konia, ma kou hoao ana e alakai makapo i keia kaikamahine opio e ae i kou manao kololie, ke olelo nei au ua pau au me oe, a aole a T u mau hana hou ana aku ia oe. Ano, e uhaele aku olua mai ko'u aio aku i keia wa koke ano!"

I ka mea e nana aku ana i ka nanaina o Ka ela 1 keia wa e ku ana oia ika makau ame ka eehia. No ka mea, he uia wale no a puni ka nanaina o kona heieheienn, ao kona mau maka ua huiili ae ia me he pahikaua la e anapa ana ika la. O kona kino holookoa eia ke hoiu nape nei i ka ua mea o ka huhu nui.

Aoie nae kela he mea no Konia e hoopepe ai aka, ua ku aku oia imua o ka ela me na heieheiena o ka wiwo oie me ka mino aka pu. «Ua pono ae la e kuu haku," i pane aku ai o Konia me ka leo o ka waipahe. (< E hoi aku no au a e noho eoalalon ka malumaiu o ka home 0 ka'u wahlne ma Kaiahope. Eeu ae e Octavia; ina kaua oiai he ala loa ko kaua e hßie aku ai." "E hele aku!" i pano aku ai ka ©U me ieo nui haalulu o ka inaina. Mal noho a hoomaalo hou mai 1 ko oliM mau heleheiena Imua o ko'u alo. Mai noho a manaolana iho e iilo inia oe i hooilina no ko'u mau waiwai h$ nui." Huli a/e la o Konia me ka manao e haalele koke iho i ke aio o ka ela, aka, ma ko Octovia aoao hol, ua hoomaopopo 4oke iho la oia, o ka hoomaiielle wale no ka hana kupono i koe e hana aku ai i kumu e maaiili koke ai ka inaina o ka ela, noiaiia, oa ra»wehe ae la oia i kona lima e paa ia ana e Konia, a holo hou aku aku la i hope a hauie kukuii iho !a ma na kapuai wawae o ka ela a e hioiomakawaiuana hoi na waimaka malona o kona mau papalipa. "E kuu haku maikai," wahi ana i pane aku ai me ka leo ha'uha'u," mai ae i kou inaina e haule iho ma* < luna o ko maoa mau poo. Aole nana i manao o keia mare ma!u aua o maoa he mea ia noa e inaina nui ai. E huikala mai ia maaa, e kuu haku maikai;" ehaawi mai i na hol* kala ana he nui, aole no ko mana pooo ponoi iho, aka, no ka pono o ko*u makuakane; no ka pono o kona ak>ha nou, e nana iho me ka naaa aloha no kona kalknahioe." f Aole I pao.l