Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 20, 14 May 1892 — KA HIHIA OPIUMA O WAILUKU [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA HIHIA OPIUMA O WAILUKU

Ua lilo i mea hauna loa a nema ino ia ka olelo hoohoio a A. Noa Kepoikai, Lunakanawai Hoomalu o Wailuku, e hookuu ana i ka hihia a ke Alii kue ia J. W. Brown, Johnson a me Williams, no ka hewa hookomo a kuai opluma, a ke iilo nei i mea e hoohuoi ia ai no kona kupono ole e hoomau ia ma ka noho hookolokolo. Eia ke ano nui o ka hihia: Ua haule he buke pakeke, maloko olaila lie mau palapala hoolaulea, a ua loaa i na luna o ka Hale Dute. Ua wehe ia na uwepa o na palapala e ka Ilamuku o ko Aupuni, imua o ka Luna Dute Nui a me kona Ilope, a aia maloko o kekahi o keia mau palapala he mau ike maopopo no ke kuai ia ana o na tinl opiuma he 10,000 ka nui i " ka hoaloha haole. , ' Ua hooia io ia ka maikai o ka opluma. Oke kuui i hoailona ia l,e <<i—k" mawaho ona tini. Ua hoio aku ka Hope Luna Dute i Maui a hoohiki i palapala huli i ka hale o S. Ah Mi ma Kula, a malaila i loaa aku ai kekahi tini io ole i kulike loa ka hoailono me ke kuni maluna ae he •« I—k."1 —k." I ka Hope Luna l)uto i hoi mai ai, ua kipa ae ola ma ka hale i lolio lauahea ia ai ua loaa he 300 mau tini opiuma i kekahi keiki. Ua oiaio no keia mau mea. Ma Waikapu, ua loaa aku he eha mau tini opiuma i like loa na kuni me kn hailona maluna ae. I ka wa i noho ai ka aha, o kela keiki i loaa ai na tinl opiuma, ua hoomahuka ia i Hawaii a nolaila hiki ole kela ike ke lawo la mai. Ma ka lawe ia ana oka hihia imua o ka aha, ua rula mai la ke kahu o ka aha e lawe la mai ka buke pakeke a «ne na mea oloko i mau ike, oia hoi na nota aie elima no lakou ka hulna he $11 } 300 a me na palapala eha; aka, mahope koke iho, ua hoole ke kahu i na palapala helu 2, 3 a me 4 aole e lawe ia mai, a o ka palapala helu 1 wale no ke ae ia. Ua hoole pu ia ka ike oka hulī ia ana o ka hale o S, Ah Mi ma ka palapala hopu i hoopukaia eka Aha o Wailuku a i poiua i Honolulu nei ua palapala la, aole i hoihoi ia ae imua o ka aha. Ma keia e ike ia iho ai, ua hoopauha ia na ike e paa ai ka hihia a ke aupuni, aole e ka mea e ae, aka, e kona luna aupuni ponoi iho no— ua papa loa la na palapala e hiki ai ke hooia aole e heluhelu—ua ike ole ia kahi o kela mau haole ekolu i pae ai i Hawaii nei—ua paipai ia na Uma oke aupuni e ku olohelohe—a ua komo lanakila kela opiuma 1 hoallona iame ka «I—k" e laha la ma Maui mahope koke iho o Ka ike ia ana o keia mau haole i lele t mal ka lewa mai. Aole oka hewa īmua o ka Aba no kahi i loaa mai ai kela pala i ke aupuni. Okakelnha wale no o ka aha e noonoo ai, o ka hookui ae o na ikeoloko o keia mau palapala me na ike e ae e hiki al ke hoopaaia na paahao no ka hoo» koiokoio.

He mea hoopau manawa waie oo a he hana naaapo wale no i ke aapani ka imi ana e hooko aku i ke kanawai ina aole e hoolohe mai ana na lanakanawai i na olelo hoonaaaao ako. Nolaiia, ina he mau hana popopo kekahi iloko oka poai o ke aupuni e hoohaoi la nei a i makemake ia % e huli pooo, ke koi nei makoa ela iho ka hana e huli koke ia o ka hana a keia iunakanawai. Ua plha ko makou mau pahukani i na iono e pula nei a i hiki ioa mai imua oka mana hooko no ke ano hoohuoi ia o keia lunakanawai i ke komo iloko o na mea e polopoiona ai ka inoa a me ka oihana. Ua lawa ka bewa piliwaiwai i hoopai la al keia lunakanawai a me na hoohuoi eae nona, i kumu e hoopau ia ai oia mai ka oihana aku me ke kali hou oie aku. Ua loho pu Ia mai, ua hoike e aku o 8. Ah Mi i kekahi o kona mau makamaka mamua ae o ka hoopuka ia ana o ka olelo hooholo a ka aha, e hookuuia ana na haole i hoopii ia no ka opiuma. A i ka hoopaka lo ana mai po o ka aha i kana olelo hooholo, ua like loa io no. Nowai kela ike i ola honua ?