Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 18, 30 April 1892 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

; Ua kau aka maluna oke Kinnu o ;ka Poalua i hala, ka Lunakansvai I Kiekie, no kA holo e raa!arna i ke I kau kiune o Hilo i ka I'oalua ruua j *enei o Mei. 0 Hnwaii me Honololu, na moho mokomoko oke kahua kinipopo o Makiki i keia auina la Poaono, He mau lae oo nae ana no a i elua. E kakahe nui ae. Ua ac ia aku e ka Aha Kiekie o Mr. Charles WiUiam o Kaauhuhu, Hamakua, Hawaii, e lawelawe i ka oihana 1010 no na aha haahaa a pau. Ama ke Kinau oka PiKilua lho nei 1 hoi aku ai oia no kona home. 1 ka auina la Poalua nei, ua haule rnako iho mawaho oka Hui Hana Kaa Hawaii ma alanui Moiwahine o Maheiona, he kiai po no ka Hale iiana Ifao o Honolulu, iaia e iawo ana he mau |»apaa hao. He loaa inau no oia i na ulia ma'i kuliewa a pakelo no, aka i keia loaa ana, ua lele loa aku kona hanu. Na ka Puali Puhi Ohe o ka mokukaua «'Kapalakiko'* i haawi manawalea i na leo mele puhi ohe i ka wa a ka inokuahi AutUirlia e liuliu ana e huli hoi nku no Kalef>oni i ke awakea Poalua aku nei, a ua haule ka manawa maa muu i ka Puali Pulii Ohe Hawali e mele ai inamuli o ka lilo ana i ke anaina tnare ina Kulaokahua. Ua hoohalahala ka " Holoinua " no ko pa'i ia ana o ka halota e koho ai i na poe eleu a maikai o ka paani ana i keia kau maiwaena ae o na puall kinipopo, raa ke Kuokoa oka Poaono aku nei i hala. ina he makemuko ko ka Iloiomua o loaa onu mau kenikeni mawaho ae nona, oke pa'i Iho no i h;»lota ka pono, aohe hoohalahala ana. Mahope iki iho o ka hora 12 awakoa oka Poalua i hala, ua kapeku ae ka huiia o ka Australia u kikihl nku la no ke awa o Kapalakiko, ke kulanakauhale Moiwahine o ka Paklplka, me ka hului pu aku ia 100 mau ohua kapena a me 130 inau ohuaonoki, ho 110 o lakou he mau Pukiki, a ine 8,2ō7 leta a me 2,403 nupepa, ame 17,9C1 mau eke kopaa, ti,005 mau ahui maia a me kekahi mau waiwai huikau no iakou ko kumukuai i koho ia aku aia ni;i ke $70,500.

j I ki> kakahiuka i'oahm nei, ika i wa si na paahao e hana ana mauka o Makiki , aia hoi ua hina iho !a ilalo oka lopo a inuko loa aku la o Ah Kau i»akt', 4< ka woli ona Waieha." Ua luanao ia, ua inu oia i kekahi laau make me ka manao e haina i kona olu. Ua lawe ia eke kauka mailoko mai o ke kino, knhi i uiahao ia oia kahi a kn laau make i lolii ai, a e wallio ia aku ana no ka imi pono ana i ka laau mako. Ile pepehi kanaka kona hewa i hoopaahao ia ai, a ua mnhukaaku oia a nalowale he mau hebe<loina; a i kekahi la aku nei o ka pule i hala kona hoi ana mai iloko o ka hale paahao. Aole i pau ke kaeku o kahi kamelmi "Ka Lei Alii o Ilawaii" i haakokohi heewale mai ai mailoko mai oka ilina i kauu ola ia ai ka Klele, no ka makou hooia ana aku i ko kiekie oka makou mau uku hana e hoonee nei i ko makou mau keiki haim i kela a me keia hebe(lo« ma. l T a maopopo uo ko kuaiu, no ka hoka ana a lilo ole ia lakou ka aeiike imi o ka lloike a ke Kuhina Kalaiaina i kona halepai. A wahi aua wahi a ua wahi huhu iaau la, "iiu e lawe ia auu ka oihanpai i meji ulupa wale ia e na (>oe hapuku a klola ia ka inoa hanohauo, iloko o elua iuakahiki mai keia manawa aku, aoho he mau kumu e kanalua ia ai e komo ana tia llmahana holopouo loa iloko oka oihanapai. 1 ' I uiea e pau ai ka makau honua a me na wanana hoohakukoi i o la honua, mamua aku a mahope īuai nei o ka hiu ia ana a wela ooa aelike ia i keia Imlepai, oia mau no ka uku o na hoonohohua Hawaii o keia haie* p«».

Ua hopu ia ma HonoiaHi nei he ekola niau haole malihini i ka Poa« iua nei, mai Maui mai. manioli o ka hoohoni ia he poe hc»opae opiuma, a ke kaii Li nei ko lakou hookolokolo 0 ka hoi mai o ka Ho|>e Luna L>ute 1 ho>o aku nei i MaoL lij; Lko Pane I ka Makamak a. K oiuolu oe eka luna hoopuka o ke Kuokoa e hoike ae ma ke nkea i kela hoolaha, ia J. M. Naeok-, e olelo ana ke koe nei oia i *sna hana Kula Sabati o Wainiha me Haen.i. Aole ia he mea oiaio, he h'.ikuepa maopopo ia f i mea e maopof>o ai o wau kekahi Kamukula Sj!xiti o Wainiha a ua kaaoha mua i oia i na haumaoa kala e heie mau I mai ike Kula Sabati: O ka'u papa Kuia oia no na Haomana nunui o ke Kuia r aJ. M. Naeole. Kia hou no, aoie 1 lohe o Walniha a mo Haena i keia papa ana aoie e iulu i ke oU Kahu, he haku epa, a hoopunipuni maoi>opo ia.—D. Kanealii Wainiha, Kauai, l'a iiaia aku ika make o Paui Aea ma Honuakaha, Honoluiu nei, i ka hora 3 wanaao Poaha nei, Aperila mahope o ka hoomailo ana a ka mai nkepau no kekahi manawa, a uie ka huii ia ana o na iapaau naauao. He hoonohua kepau maamaalea oia no ka oihana paipalapala, a i kekaiii manawa ua kokua oia ia niHkou ma ke ano hooponopono nupepa. Ile kokua iuna Jioo|K>nopono oia no keia nupepa i kekahi wa, oiai o Kev. 11. H. Paleka e noho haku ana. Aoie no i pau kona kakau ana 110 keia nupepa, a na kona make i pauaho mai ia. Ua hanau ia oia ma Ebon, i ka ia 3 o Aperiia, ISGI, na Kev. 11. Aea ame I)eboni. He eiiina ko lakou nui o ia ohana, aka ma kona make ana, ua koe iie eiua o ia ohana e oia nei a me kekahi mau kaikuaana hoahanau e ae eiua a kona makuahine me ke kane mua me Ilev. S. Kaaikaula. Ua mare oia i ka wahine a ua hanau mai na laua iie mau keiki e ola nei. (> ka paumako nui nona a ine kona ohana i hoonele ia i ka makua oie, ke u pu nei niakou iioko o ko lakou wa e kanikau ana nona.