Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 16, 16 April 1892 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela.

Ke Kamehai hoopono—Ke kupaa me ka iull ole —He wahine na ke kane hookahi—Ke ao popilikia a me ka huli ana o ka pomalkal mahope o ka wahine. MOKUNA XV. lIOOKO IA KA KONIA APUIII. Oial ua eo ae la ka iede Okavia I na pahele kaukaulua oie a Dane Konia no kekahi raare awiwi ana, no ka pomaikal a me ka hanohano i hoaka mua ia mai, ake lluliu nei o Konia e hoiopono kaua hoolala o ka powa a me ka hao lima ikaika nao ka makau ole i ke Akua a i ke kanakA Mahope iho o ka hookuu ana o kela auaina aumoe a Haku Hakahusa, hui pu aku u 0 Konia me kana kauwa Hapelika Uoko o na kuka inulu o ka hoolala mu«« awiwl, a kaawale ae la laua no k« koena o na honi o ia po. Ke hooiaolu la na mea a pau oloko o ke kakela, a iua he mea kekahi e hooheihel ana i na amo ana a kona mau maka me na hora loihi o ka po, o Dane Konia no ia e holohoio la iloko o kona keena, e hooulu puni ia ana ena manao liao ole. O kona mau noonoo ana, ola ka holomua o keia apuhi elua mamuii o kona mau manao waipahe, iloko o ke apono a me ka hauoil nui o kela elemakule waiwai, a iloko o kana i upu nui ai e noho poo maiuna o na waiwai huiia o Hakahuaa & me Kaietope. A iaia e kuko ia i keia mau mea, hoi hope ae la kona hoomanao i ka like ole o kana i hana aku ai ia Bere!a kana wahine mare maa a oiaio hoi.

Ke hoomanao la oia i ko Berela ui o ke kalana lede i hanauia no ka hanohano; ke hoomanao pu la i kona mamao loa mai na hewa me kona paulele nui ana mai iaia i kane mare oiaio; a o kona nanaina oluolu, ke kulana o ka haahoo kllaklla, ka maemae a me ka ikaika o ka manao aloha kane, aohe lua o Berela iaia e hookuku pu ana me ka lede opio o ke kakeia o Kaletope, ka elua o na moepuu a kona haakei o ka punl waiwai a me ka wahahee Ino loa o ka manao aloha ole. laia e hoomanao la no Berela, he leo nunulu ka i lohe ia ma kona waha me ka awiwi pu o kona mau kaina wawae— «No keaha la hoi i nele ai na mea l makemake ia e kakou," wahi ana e namunamu ana. "Berela aloha! Ina no hoi oia i hanauia mai uo ka walwai! Aka, ua hala la—me kona ui i aneane loa e hoopoino mai ia'u—ke hoomau ia nei ko'u aloha nona. Ua aioha au Iala! Aua hoino au ia Okavia. He keu ana ka keia a ka henehene hilahila loa e moe ole ai ko ke ao nel!" He mau oleio hapa keia i ka mihi, a ua hoomau aka oia i ka holoholo a ao ia po. Ona hoomanao no kana hana oia la i hoolala mua ia i ka po, a me kona manaoio ua aneane mai ka waiwai iloko o kona pohollma, oia kana i awlwi aku ai no ka palna kakahlaka, kaa ma ke kaa a holo aku no Kaletope, a he mau inaka oluolu ko Haku Hakahusa e nana la iaia ma ke ala. <4 0 l>esemona no ka'u makemake," wahi a ua haku la i uamunamu malie iho ai. "Aka, ke hoike e mai nei keia mau hana i fco Konla oi ae ma ka eleu ame ka hooko lo ma o ka 1110 ana mai o ka puawai o kela kaikamahine. He lede oiaio hoi oia iloko o ke akahele o na hooponopono ana mawaenao laua, a e hooiaio mai ana, aia no me la ke kulana noonoo moekahl o kona ma» kuakane. £ kohu auanel oia i haku wahlne iio kau kakela nei."

He mau olelo kaakau mua keia a ka haku ia Konia e heile la ma ke ala, a o keia hele ana a Konla, aole ola i holo pololel ioa no Kaielope, aka, ua klpa ue oia 1 kahl I kapaia o Peneaane noke uoi ana t paiapala mare. He eioa hora o ke kuekaa ana malaila a loaa no hoi kona makemake* a me ia paiapaia iioko o kona pakeke, holo aku la oia no Kaletope me ka hauoli nul. Hui ae la oa mau ipo nel oe na nanaina like o ka iini nai ma ko lana mau maka. "I Peneiane aoei ae?" wahi a Okavia e ninaa hoopalaka waie ana. •'Mai hdla mal la aa, a ua loaa OMd nei ka palapala maie» Ke maaao nei aa aoleoe e hoi hope ana ma ka kaoa papa hoolala o ka mare." ««Owaii? Aole Joa, M wahi a Okavia. «Aule aa I ike, ak% o oe—oia boi ua hopohopo aa no kekahi mea imaa e keakea ko kaaa «aare. Paa

pano lbo nei ift T a keia hkihiah I b hoouoa palapala i kahi e loaa ai U'a kekahi kahiko mare o ke ano hoa ioa, oia hoi na mea hiki i ke dala ke kuaL Okawano kela oiai na la o ka iealea." "Pohihlhi aka ia ao," wahi a Kooia. Ke kamaiiio oei oe me he la ha keakea kekahi e hoea mai ana i koa pomaik»! o keia moa aka. B kuu Okav!a, aia no ia oe ka mana hooponopono piha o kou waiwai mahope o ko kaua mare aoa, a e hoopaa ia keia hoapaupu wale ana." «Aoie no ia f aka me ka mahaio no koa makaala ma ia mea, e Konia. Pehea na hooiala hou o ka mare? " wahi a ka iede. "E hiki mai ana au no Kaletope nei i ka la apopo, aiaiia hele pu kaua ma ke ano he haakai hoio kaa wale no ia, ao ko kaaa hiki ioa no ia i Penezane a mare." "Aka, aole au e mare iioko o ko'u kahiko holohoio," wahi a Okavia. «Pehea no hoi ke hoouna e au i kou kauwa wahine i keia po I kahi 0 kuu mea hana lole ma Peneaane, me kekahi puolo i mea e maoao ia māi ai he loie ia no ka hana hou ana. Alaila, holo aku au ike kakahiaka, kahiko a pau, a holo loa aku no ka luaklni. E hlki e 110 hoi oe maluilu no ka hui pu aiia mai me a'u. Pehea la?" Ua maikai keia i ko Konia manao, a ua pono hoi na mea a pau. Nanea loa iho la o Kooia malaiia no kekahi mau hora, a ua komo pu aka o Kaleneda me na ipo ku-lua iloko o na hookaau olelo.

ī ka wa o ka paina ahiahi, aia pu o Konia me Haku Hakahusa ma ke pakaukau, a o ke koena aku o na hora ahiahi, ua hooliaia ia e laua iloko o na kukai oleio o ke pahele mu ko Konia aoao, a me ka hialaai hoi ma ko ka haku aoao. Hoomnikai mai la ka haku laia nei no ia ahiahi o na papaleo hauoli, a hol aku la iaua e hiamoe. Mahope oka paina kakahiaka, aia hou o Konia no Kaletope. E like me ka laua i hoolala ai mamua ae nei, pela i ike ia aku ai laua e kamoe pololei ana ma ke ala no Penezane. "Aia no anei o Mr. Kaleneda i ka home? " i uinay aku ai o Konia. •«Aoie. Ua hala mai oia no Penesane malalo o kekahi hana. Aole no paha oia e halawai pu mai ana me kaua a e keakea mai i ko kaua mare. Ua maopopo anei ia oe e Konia kona makemake e mare au i kekahi duke? Oka loaa makahikl 0 Kaletope, he iwakalua tausaui dala. Pahola ae la ka ula hauoli ma ko Konia mau helehelena. Me iwakalua tausani dala loaa hihia ole o ka makahikl, ua hiki ia ke uhaai e liko me ka makeinake* I keia kuko hou e kupu la iloko ona, hiki aku la laua i kahi o ka mea hana lole o ka lede, a malaila laua kaawale. Hala loa aku la oia no ka hotele a mai laila aku no ka luakini. Ua makaukaa ka luaklni iaia i hiki aku al, a ua kipa ioa aku oia 1 kahi noho o ke kahunapule e hoike ai i ke koena o na hana ma ka aoao o ka paa mare, a o ua kahuna- i puie la, kana kakauolelo, ka mea| huki bele a me elua mau mea okoa iho, ua akoakoa like ae la lakou ma: ka luakini a kakali no ka lede Okavla e lino la i kona kahiko o ka; mare henehene. Aia nae iloko o ka luakini, e pili mai aua mahope o kekahi pou, he mau maka o ka hakilo—o Mr. Kaleneda kela e pee ana me ka holke ole mai iaia iho. He hapaha hora keia kali ana, halulu ana ke kaa o ka lede me kana kauwa wahine pu, a aka ke kaa o ka mea hana iole a me hookahi kokua. He manawa pokole no ka hooponopono ana a ku ae la ka paa mare ma ke kuahu o ka hoolaa. Paanaia inai ia na huaoieio a o ka hopena me oa haapule. Aia hoi, o ke kane mare a Berela, ua mare iho la i ka wahine hou.

Hala ae la keia henehene a paa aka ia no hol na inoa o ka paa mare i ke kakauia, a puka aka la no kahi o ke kaa e ku ana me na hoolala hoa Uokoo Koniano kahi mua e kipa ai—i Kaietope paha, a i ole, Imaa paha o ka Haku Hakahaaa. O keia manao aoa e hol hope aku no Kalelope, i hai mua aku ai I ko laua mare la ana ia Mr. Kaleneda, me ko lakoa ike maa ole nae eia pu 0 Kaleneka iioko o I» laakini kahi 1 hakilo al ia laua, a ia wa pu no i oili mai ai o Kaleneda a ka ana; imoaolaoa. , He wa iaoke pihoihoi, olai ke kauwa wahine e haaiala aoa, ke kahanapale e aaa&ana makamaialo o kona maka aniam me ke pahaohao, ku ae la o Kooia ma ka aoao o ka iede Okavia me ka mae, a o ka iede wale oo ka mea hookahl iwae&a o lakoa 1 hookai ole ia me kekahi o ia maa haawina. Aole o Kaleneda ma ka nanalna o ka makaa He olaola loa kooa heleheiename kmma&aoapoiMi loa no keia mare awiwl aom, & e hoonan&o ia, oia ka mea nana i ao ka lede Okavia e awiwi a IUo o Ko-

nia he kane mare nana, mamoa o ka hali hoi ana aku o ka mea nona ke koleana oiaio o Kaleiope e noho ia ma Kanada. Mahope o ko Kaleneda hoopuka ana Ina olelo hooanaikai no ka paa mare, um pan ae U na pahaohao mm na pihoihoi, kooo aku laoia ia laua. no Kaletope, oia ka Kouia i pane aka ai me keia m&a oielo mua— "Ke hauotlttei «u i koa lawe ana iko maua mare i mea maikai. (Jaf hopohopo no mapa nou a me Haka| ma keia pupuahuia kMUj A oiai aa ike mai oe ia maua me kal olaolo,ke lana nei kua manao pela' pu me ka Haku." "Aoie ia i maopopo ia T u," wahi a Kaleneda me ka iali ana o kona poa He kanaka lhiihi loa kela ma na hana o keia ano, a o ka huhu 0 ka liona kona. Aka, he punahele loa iala o Okavia, a ke manao nel au e kipa maa olua i ona la e haon maluhia ai. Oia hoi e hiki mngi olua mamua o ke kipa mua ana vp Kaleiope." «E hana no maua e like me kau e ao mai la," wahi a ka lede Okj|via. Aole loa au i ike i hookahi minute o ka hauoli me ka maluhla ke ole au e lohe heaha la ka kuu Ilaku aloha e pane mai &i 110 keia iuare awiwL" . Ā Oiai nae ua lilo o Okav!a i mllimili na ka haku, aole no ia he inea e hooluolu ia ai ko Okavia manao mamuli o ka mea ana i hana ifcilu iho la. Ma ko Konia aoao, aassa* nao mua oia he hana maikai keia ana i hooko iho ia i mea hoopahaohao nui i ka haku nona mai kona pomaikai e manaoio mau la i na wa a pau, a oiai nae lakou ma ke ala no kahi o ua hakn la, lohe ae la ola ia Kaleneda e olelo ana "he Hona uwo o Hakahusa ke hiki kona inaina, a o kekahi hoi o ka poe i aa e ooki i ko lakou lima akau ke ulupuni ka huhu," a naka haaluiu iho la o Kouia. Aole i pau.