Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 16, 16 ʻApelila 1892 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepe Kuokoa

Me

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

No ko Makahiki          $2.00

No Eomo Mahina        $1.00

Kuiko ka Kula

HOOPUKAIA I KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H.M. WHITNEY, Luna Nui,

J.U. KAWAINUI, Luna Hooponopono

Poaono, -- Aperila 16, 2891

 

NA LETA

(Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no oa manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.)

 

Mau Hana Pauaka.

 

      Mr. Lunahooponopono: E hoike ae oe i kela mau hua e kau ae la, i ike ia mai na hana a ko makou luna nui.

      Ua kukulu iho nei oia i mau hale no na kaa hipi, ka mea i ike ole la nai na luna nui mua mai. Ke lawe nei oia i kekahi wahine ma’i i wahine hana noho pu iloko o ka hale. Hoolilo ia ka hale kupakako i halemai pupule, a o ka Luna Nui a me na poe e malama nei i ka hana, o lakou kai aeia e komo iloko o keia hale e noi aku i ke Akua e hooloihi mai i ka noho ana o Uilama Kele ma ka hana. I kekahi po, ua pule ako o Kaaihui penei, “E ke Akua, e hooloihi mai i ka noho ana o ko  makou makua; ina oia e pau ana o ko makou pau no ia.” Aohe i amene, o ke kuna no ia a hiki i ka noho ana ilalo. He ohi aie kekahi hana a Uilama Kele no na ma’i. I ka mahina i hala, lawa ole iho la ke kikoo dala, nolaila ua hele aku o Uilama Kele e noi ia W. Feary i ekolu haneri dala, a ua pane ia mai e hele mua e ohi i na aie, alaila loaa ke dala. He hana pono anei keia a ka makua o ka panalaau nei? Ke manao nei au, aole. Ke makemake nei o Uilama Kele e hoohana i na kokua me he kauwa kuapaa la, ke uku ia nei lakou ma ka umi keneta o ka la hookahi. O kela kanaka e noho nei i Waikolu, ke uku ia nei oia ma ka $12 o ka mahina. I keia malama ua hoemi ia ka uku a ka luna paahao a i ka $7, mamua he $10. Ke hoohalahala nei ua Luna Nui nei o makou i ka uuku loa o kona uku, he $100 wale no, aia ka a maluna iki ae. He mau hana ano pauaka wale no keia.

      Kalaupapa Molokai, Apr. 7, 1892

 

NA MEA HOU LIKE OLE.

      Mr. Lunahooponopono;

      Aloha oe: -

      E ae mai i kekahi wahi o kou mau kolomu no ka’u wahi ukana, a nau ia e lawe hele ae ma na kai ewalu o ko kaua aina aloha, i ike mai ai na makamaka puni mea hou o kaua i na mea hou like ole o ka aina a ka ehaeha.

      Ina la mua o ko’u hehi ana mai i keia aina malihini, he lai wale no ka noho ana, aole i hoopoino ia kekahi mau waiwai o ka Papa Ola, oia ka manawa e noho luna ana o A. Hutchinson, a i keia au hoi e noho ia nei, he oi aku ke ino o ka noho ana o na mai, nui ka aihue. A ma keia hana ana he pono wale no ia i nei luna e neho nei.

      O ka hoopai o ka mea aihui i ka wa e noho ana o A. Hutchinson, he hoihoi ia i ka Haukipila e noho ai a pau kona ole, a o ka keia luna hoi o makou o ka hoohemahema wale no, oia nae a aihue ia iho ka hana o ka pipi o ka Papa Ola, ua oki oe e wikiwiki ana i ka hele i kauhale e huli ai i ka mea nana i aihue ka pipi. He $10 makana i ka mea nana e hai ka aihue, ua hopu ia o Kini, a ua hoopaa ia no ka aihue pipi, paa pu aku nei me ka poe nana i hana ka hewa, ua hoopii loa ia imua o ka lunakanawai Kalauokalani, a ua kau ka hoopai no ka mea kolohe he hookahi makahiki iloko a ka halepaahao.

      Eia no e pau ana la hoi ka aihue, e ia ka e aihue hou mai ana no. Ua manao wale ia o Pomaikai a me Kaaipu ka mea nana i aihue ka pipi, ua hopuia a ue lawa ia mai imua o ka lunakanawai e hookolokolo ai, ua nana ka aha a ua hookuu wale ia, no ka mea, aole i maopopo ko laua hewa.

      Ua manao wale ia, o ke kumu i hana ai na mai i keia hana no ka lawa pono ole o ka haawina pipi o ka pule, oia hoi he 7 paona no ka mea hookahi. I ka wa i ka poe luna mua he piha pono na paona 7, ua lawa oe ke ai no ka pule hookahi.

      Aole au e hoike ana imua o ka lehulehu me ka manao hoopunipuni a ano epa, aka e hoike ana au imua o kuu lahui oiwi me ka manao oiaio, malia paha o ke kumu io ia i ulu mai ai na hana kolohe iwaena o’u hoa mai no ka lawa ole o ka haawina pipi o ka pule.

      O ka ianei hana nui i na ahiahi a pau, he kahea i kona puali makai e hui, a o ka hana o keia hui ana he pule. I kekahi hui ana iho nei o na makai me Wm. Kele i kekahi ahiahi o ka mahina i hala, olelo aku nei o Wm. Kele i na makai e pule like lakou a pau, a o ka lakou pule nao e pule ai no ko Wm. Kele noho ana, a hooloihi i kona noho ana maanei a haia nei makahiki.

      E na makamaka, ke ike mai ia oukuo i ka ianei haua, ua hai ka pule a na kahuna ma nei hana, i mana no ka pule i ka la o ka mana, a i ka le o ka pilikia aohe mana.

      Eia hou keia, i ko ianei au e noho nei ua hookomo wale ia ke kokua me ka palapala ole. Iloko o ka mahina o Augate, 1891, ua hiki mai ka moku kiakahi o K. Kalama ka ona, a ma ia moku i holo mai ai he lehulehu o na ohana e aka e ike i ko lakou mau makamaka iloko o ka pilikia, me ka manao iluna no o ka moku e noho ai a huli hoi aku no Keanae, hele aku nei ka ohana o kela poe e noho mai la ka moku e noi ai e ae mai o Wm. Kele i kela poe e noho m ai iluna o ka moku, aole me ka manao e hoi i ka hale, o ka manao ma kela noi ana, i ka uapo no e noho ai a malaila e ike ai i ko lakou mau ohana iloko o ka ehaeha no ka manawa hope loa, a o ka mea i hai ia mai i ka mea nana i hele aku e noi he nele a he aloha ole ka mea i loaa mai. Oia keia wahi hooheno.

      Noho mai Kele i ka uahoa

      Opu lokoino he aloha ole.

      A e ole o A.K.H. ke kanaka i piha i ke aloha, ua lele mai iuka nei kela ohana e hui ai me ko lakou mau makamaka popilikia. O kahi i ae ia mai ai ma ka uapo wale no, no ka mea, no ka lehulehu ia.

      O keia ka wehewehe a ka mea i piha i ke aloha i kona hoa kauaka, aole i liuliu keia hui ana, ua kii ia mai e kipaku e Wm. Kele, ma o kona mau makai la, a i ka na kokua hoi ke hele laula nei i ka aina o ka Papa Ola. O keia ka ianei hana kapakahi mawaena o makou na mai, kipaku i kekahi a hoonoho i kekahi.

      Kou oiaio

      B.K.M. Naaina.

      Kalaupapa, Aperila 1, 1892.

 

Ke Au o ka Manawal.

Mr. Lunahooponopoho,

      Aloha kaua: E oluolu mai kou ahonui e hoike ae i kela mau hua e kau ae la maluna, i ike mai ai ka lehulehu a me lakou ia e hilinai ia i Muliwaa, a oia keia:

      He nui ka pahola ana a ka mai ahulau maluna o na opiopio o ke makou apana nei. Ke make nei kekahi, a ke waiho nei kekehi poe iloko o ka pilikia.

      Eia ka pilikia nui ke waiho nei ko makou apana me ka nele i ke kauka ole, a no ia nele i ke kauka ole, ke naku hele nei na ohana o ka poe i loohia i ka pilikia i kahi e pono ai. Pehea la keia, aole anei e pono i ke Aupuni ke nana mai i keia hemahema nui o keia apana, oia ka hoonele ia o na apana i ku oleia e na mahiko i na kauka ole, e like me ko makou nei apana a me na apana e ae kekahi ma keia Paeaina. O kele nele i ke kauka ke kumu nui o ka pilikia, a aia a he mau apana i ku ia e na mahiko, ilaila e hoonoho ia ai na kauka. He mea pono anei keia?

      W.K.K. Ahelona.

      Kawaihae, S. Kohala, Maraki 31, 1892.

 

NANEA KAMAHAO

O ke

KEIKIALII

ROMEALA;

Ka

Ui Kila Mageneti

O Parameri

Ka Nani e haule ai ka Honua;

Ka Mahina Meli o Salaredina;

Ka La Alohi o Mulisedera;

Na Kulu Koko Kamahao Ekolu.

Na Ui Hookelakela

O kea o holookoa.

 

NA NANI

Puuwai Uahoa o ka Honua nei

A o ke

Kila Mageneti o ke Aloha – “O Parameri no ai.”

      O keia mau haawina a kaua e ike nei ka mea heluhelu maluna o ka Moiwahina Raianapo a me kana mau olelo mua o ka uahoa, o ia ka kaua e hoomanao iho ai i ka paakiki io o na mea i olelo ia no ua aupuni la, a o kahi hoi e ike ia ai o ka loea o ke ao ma ka hamare ana aku me kana mau poka kila o ka naauao, e like me ka ua loea nei i akena mua ai, aole e haule ka la o Raianapo, a e weluwelu liilii no iala na panihao paakiki iloko o na apana he tausani.

      Nolaila, i kela wa a ua Moiwahine nei o Raianapo i kulana hope aku ai maluna o kona nohoalii, aia ho me he leo la no ka hanehane e hoene malie ana i na pahulohe o ua Moiwahine nei, pela oia i lohe koliuliu aku ai i kahi mamao loa, a mai ka hanehane a i ke aheahe malie, alaila kuu aku la i ka nahenahe e kupilikii ai ka manao eha ka iwihilo, a mai ia mau haawina mai a i ka lohe moakaka loa ia ana,

      O Hihiu ae paha keia

      Ke hai malule e nei na pua.

      Ae, ua lohe maopopo aku ia ue Moiwahine ia i na koiikoi o kela leo mele, a o na hooheno ana a pau e kono okoa mai ana no ia i ka puuwai o na Moiwahine nei e –

      “Be still iho e kuu puuwai,

      E nae iki nae.

      Hanu malie ae nahenahe,

      Sweet Lei Lehua.”

      Oiai na loaa pono mai la oia i ne pahuna ihe a ka maluakele a ke apoapo ala ka oili iloko o na Moiwahine nei me ke hono ana e hoonalonalo, aka, ua hiki ole, a no ka poi ole o na uhi ana o kona mau manao, wehe okoe ae ia oia i ka hainaka e palulu la maluna o kona mau maka a nana aku ia imua me ka manao eia i ke  alo ka uhu kahi i maalo ai, a iloko o kona haula walawela pahu o ka Ichihewa, puana ae la oia i keia mau olelo o ka mea i haule pio. Ina oe he loea e like me a’u nei, alaila i aikane aloha oe na’u a o kau mau mea apau nou, aka hoi ina oe a he loea no ka aoao i kulike ole me ko’u nei, alaila e komo mai, ua hemo na puka o Raianapo nei nou.

      Ne keia mau olelo a ka Moiwahine Raianapo, na ia mea i hoohaule pio iaia no ka wa mua loa, a o na olelo ana i kaena mua ai, me he mea ia ua poina ia ola, a nolaile i kela wa ana i hoopuka ae ai i keia mau olelo o ka hoolauna, aia hoi me he imo ana la na ka maka o ua Moiwahine la, e ku ana imua o kona alo ke kanaka opio nona na helehelena ana i ike ai he mau minute aku i hala,

      Ma ka aoao o ua kanaka opio ala, e ku ana kekahi kanaka opio, a ma kona lima e paa ana kekahi wahi pahu huinaha uuku, a mahope aku o laua e ku ana he ekolu mau koa kiai me ko lakou mau kahiko pihi o ia oihana laahia –

      O kele poe a kaua e ike nei e ka mea heluhelu, o ke keikialii Romala.

      Ma ka aoao o ua kanaka opio la e ku ana kekahi kanaka opio, a ma kona lima e paa ana kekahi wahi pahu huinaha uuku, a mahope aku a laua e ku ana he ekolu mau koa kiai me ko lakou mau kahiko piha o ia oihana laahia.

      O keia poe a kaua e ike nei e ka mea heluhelu, o ke keikialii Romeala no ia me kana mau kauwa hoolohe ekolu, a o kela mau kanaka opio e ku la ma kona aoao me kela wahi pahu huinaha uuku ma kona lima, a Ludiona no ia ke kamahao o na mea pohihihi he nui.

      Ia lakou e ku ana imua o ke alo o ka Moiwahine Raianapo. Ua pohe mai la ka leo okalakala o ua Mokiwahine la me keia mau olelo mua o ke kauoha,

      Owai oe, a mai hea mai nei oe i hoea mai ai? Wahi a Romeala i pane aku ai.

      O ke kaahele poepoe honua au, a mai kela a me keia wahi like ole mai nei au o ka honua no ka huli aua i ka mea huna pohihihi i olelo ia iwaena o na keiki a kanaka a me ko ka lewa “ke kupaa a me ka luli ole o na luli ole.”

      Aha! O ke kaahele poepoe honua oe la? alaila aole o oe ka’u i makemake ai, a nawai oe i kauoha e komohewa mai iloko o kuu halealii?

      Na ka Moiwahine o keia, aupuni, nana au i pa leo ae nei e kipa mai, no ka mea, ua hamama na ipuka paakiki o Raianapo, a o kahi hoi a’u i ake nui loa ai ilaila au e hookala ai i ka’u mau mapuna hamare o ka noeau. A e ka Moiwahine, ino aole kela mau olelo mua au o ka hoolauna, ina aole au e komohewa mai nei.

      Alaila, o oe anei ka loea o na mele a’u i lohe iho nei malalo o na leo melodia liilii o ka pila?

      Ae e ke aliiwahine, owau no ia aohe mea e ae, a i mea nou e hooiaio ai i ka’u mau olelo o lohe ana auanei oe i ka –

      “Uina ka wai of Namolokama,”

      Aka, mamua ae o ko’u hooko ana i ka iini o ke aliiwahine o Raianapo nei, e ae mua mai ia’u e hoomaikeike pokole aku no’u iho: O ke kila Makeneti au o Parameri ka mea i poni ia malalo o ka inoa moho, ka loea hookelakela o ke ao holookoa.

      Ma ka’u huakai o ke kaahele i ka poepoe honua, ua ku aku au he alo a he alo me na loea apau o kea o ma na ano apau o ka noeau, aka, o lakou nae wale ao apua ua haule lakou he pio malalo o’u. A oiai au e kipa ana ma kela a me keia aupuni like ole o ka honua, lohe iho la au no ke aupuni o Raianopo nei, kahi o ke panihao paakiki loa aohe kuihao e paloke ai.

      O kela lono I loaa mai ai ia’u, oia ka mea nana i kono mai i ko’u mau kapuai e. –

      “Hao na kepa, ka hau o Lihue” no  Raianapo nei ka pahu hopu o ka’u huakai, nolaila i ka hope loa o ka’u aupuni i kipa aku ai, mtio pololei mai la au no Raianapo nei me na manaolana ulumahiehie e loaa ia’u ka hanohano o ke ku ana imua o au mau panihao paakiki nei o Raianapo, a wawahi aku o ko lakou paakiki a lilo i mea ole.

      Nolaila e ke aliiwahine o ka hookelakela ana ia kaua iho, o ia ka’u huakai i hoea mai nei i kou aupuni nei, ma kea no e kupaa ana oe he pohaku paakiki la imua o na kau inea o ka hooilo, a owau nei hoi laea, e kulai aku ana au ia oe ilalo a hiki I kou lilo ana he pio na’u. Ano ua maopopo aku la paha ia oe ka’u huakai, elaila, e makaala nou iho o pa auanei I ka olelo. –

      “I kea lo no ka ulu

      A o ka hala iho la no ia.”

      Na keia mau olelo o ke Keikialii Romeala, na ia mea i hookaakaa ae na noonoo o ka Moiwahine Raianapo, a me ka leo ko’ko’I pane mai la i keia mau olelo mua o ke kauoha. Alaila he hookelakela kau hana i hiki mai ai i Rainapo nei?

      Ae – aole nae ma kea no he komo hewa, aole hoi ma na ano apau e kipi ana i ka maluhia o kou aupuni, aka mawaena wale iho no ia o kaua a hiki i ka lilo ana o kekahi o kaua i moho no ka la, wahi a Romeala.

      Alaila, aole au I makemake ia mea he hookelakela aole hoi i kekahi mea e ae, aka o ka’u wale no i anoi nui ai o ia no ka ike ana aku i kou loea hookani pila a me kou puukani ma na huamele.

      Mamuli o keia mau olelo a ka Moiwahine Raianapo, ua minoaka iho la ke keikialii Romeala, a me ka leo kuoo pane mai la oia. Ina peia kau mea i manao ai e ke aliiwahine alaila aole loa oe e ike ana I na nani o kea o, aole hoi i na mea o ka poai poepoe honua

      {Aole I pau.}

      I keia ia e paani ai na hui kinipopo Crescent me Hawaii.

 

He Moolelo

No

NIWELA!

Ke

Kanaka Hana Pu o Mosekao

Ka

Weli o ka Makakila.

Waladimira ka Moneka.

KE AUPUNI O RUSIA MALALO O PETERO KA NUI.

Ka Weli o ke Keneturia Umikumamahiku.

MOKUNA XII.

AOLE I MOKUHIA KE ALOHA NO KA NUI O NA HOOWALEWALE – KALAUDIA – MONEKA VALADIMIRA.

 

      E Noho Ana O Roselina Valadi a me Zenobe iloko o ko laua keena hookipa. He mau helehelena kaumaha ke halii ana maluna o laua, aia nae ko Roselina mau waimaka ke hoopulu la i kona papalina ohelohelo, a e hoike mai ana kona mau maka aia oia iloko o na noonoo kupilikii. Apo aku la o Zenobe ma ka puhaka o kona haku a pane aku la me na olelo hoomalielie: “E kuu haku aloha, e hoomana i kou manao, oiai aole paha e ae ana ka Makua Lani e hana ia a e hooko ia hoi na manao eleele o na poe manaoino.”

      “E kuu Zenobe, i heala au e hoomana ae ai I ko’u mau manao kaumaha?” wahi a Roselina.

      “E noi aku kaua i ke Akua ka mea nana e hoomana mai i ko kaua mau luuluu,” wahi a Zenobe.

      He wa loihi ko laua kuka malu ana no ke kaumaha i ili iho maluna o Roselina no ke koi ana aku o ke Duke iaia e mare laua. Ua lilo loa kela hana a kela duke me he pahi la e oki ana i kona puuwai opiopio. A ia laua e nanea ana ua hemo mai la ka puka a komo mai la ka luaui makuahine o Niwela. I ka ike ana aku o Roselina, ua ku koke ae la oia iluna a apo aku la iaia me ka pane ana aku:

      “Nani wale ko’u hauoli i kou hele ana mai nei e ike ia’u e ko’u makuahine maikai.” Alaila honi iho la o Kalaudia i na papalina palupalu o ka ui nohea o Rusia me ke kulu ana iho o kona mau waimaka.

      “Heaha ke kumu o kou kaumaha ana e kuu makuahine?” i ninau iho ai o Roselina.

      “He kaumaha hoi paha ko’u a o ia au i hoea mai la imua oy. He ekolu la i hala ae nei aole i hoi iki ae o Ruleka i ka hale, a ke hopohopo nei au ua halawai ia paha oia me kekahi mau ulia pilikia.”

      “Auwa! aole i hoi iki  o Ruleka i ka hale no ekolu la – oia anei kau i olelo mai la?” wahi a Roselina i pane iho ai me ka hikilele o kona noonoo.

      “Ae, he oialo ka’u e kamailo aku nei ia oe, ua nalowale o Ruleka no ekolu la; o kana wahi i hele ai a me kahi ona i huna ia ai, aole loa he mea i ike.”

      “He oiaio, he ekolu la i hala ae nei a ma ka auina la o ke kolu o na la ua hoea mai la oia ianei a ua kamailio pu maua. Ua hoike mai oia ia’u e hele ana ia e ike ia Damonofa,” wahi a Roselina.

      “Pela no kana olelo ana mai ia’u. Ua ike au i ke kauna a ua hoike aku au i ka nalowale ana o Ruleka, aia hoi ua hoike mai la ke kauna i kona kaumaha no kela lono a’u i hoike aku ai iaia,” wahi a Kalaudia i kamailio mai ai.

      He mea oiaio, ua nui ke kaumaha a me ka ehaeha o kela poe wahine ekolu iloko o ia Manawa, a oiai lakou e nune ana, kikeke ana kekahi mea mawaho o ka puka. I ka weke ia ana o ka puka, aia hoi o ka Moneka Vladimira ka mea nana i kikeke mai. Komo mai la oia me ka haawi ana mai i kona aloha i na lede me ka maemae.

      Ina paha he wa okoa ko ka Moneka i hele aku ai i o Roselina la, ina paha ua lilo i mea kahaha nona ka hoea aku o keia moneka me ka hoolauna mua ole ia, aka mamuli o kela haawina o ka ehaeha i loaa iaia ua lilo keia hoea ana aku o ka Moneka i mea e hoomama iki ia ia kona mau manao luuluu.

      Me ka leo olu waipahe pane mai la ka Moneka, “E laka mai e na lede no kela komohewa ana mai nei o’u iloko nei; he olaio ina au i hele aenei e noi i ke Duke e ae mai ia’u e komo iloko nei, aole no e nele kona hole mai, nolaila ua hele oa mai la au a hui iho la kakou. Ua makemake au e ike aia la ihea o Ruleka Niwale?”

      Ua hoao ka luani makuahine o Ruleka e kamailio aku, aka aole e hiki; no ka mea aia kona mau waimaka ke hiolo makawalu mai le i na wa a pau. O ka haawina i loaa ia Kalaudia, oia like no ka haawina i loaa ia Roselina, a nolaila ua kaa aku ka ia Zenobe ka pane ana aku me keia mau olelo:

      “E ka mauka maikai, eia makou ken oho nei me ke ake nui e lohe a e ike i kekahi moali nana e hoike mai no ka mea e pili ana ia Ruleka, e like no hoi me oe. Ua hele mai nei kona makuahine me ka naau ehaeha e huli no ia mea hookah, a mai iaia mai nei i loha ai kuu haku a me a’u po no hoi no ka ulia i loaa i kela opio. Nolaila, e ka makua maikia, malia ua hiki ia o eke hoomalamalama iki mai i kekahi mea e pili ana nona.”

      “Aole, a’u mea i ike, koe wale iho no ua nalowale honua oia. Ia’u i hele ae nei no kahi o ke Kauna akahi no au a lohe mai la no kona nalowale ana, a ua lohe pu mai no kana mau hana maikai i ke Kauna; a me he la ua kaumaha oia no ka nalowale ana o Ruleka,” wahi a ka Moneka.

      “Ae. I hele oia no ke noi ana aku i ke Kauna e kala mai iaia, a ma ko’u hoomaopopo aole ona enemi malaila,” wahi a Kalaudia.

{Aole I pau.)

 

KA MOOLELO O KA AHAHUI KULA SABATI O KA MOKUPNIO OAHU.

 

      Halawai ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni Oahu ma Kaumakapili, April 7, 1892, e like me ka hoopanee ana. Rev. S. Kapu ma ka noho. Hapalia na hana me ka pule a E.S. Timoteo. Hoomaopopoia na hoa o ka Aha.

      Na Kahu Kula Sabati: Kawaiahao, aole; Kaumakapilo, aole; Kalihi me Moanalua, aole: Ewa, aole; Waiana, aole; Waialua, S.H. Kalamakee, Hauula, aole; Waikane, aole; Kaneoha, aole.

      Eia na elele Kula Sabati i hiki mai; Kawaiahao, aole; Kaumakapili, aole; Kalihi me Moanalua, J.M. Moolehua; Ewa, G.R. Keomaka; Waianae, aole; Waialua, D. Kauwalu; Hauula, S. Kahele; Waikane, L. P. Puuweuweu; Kaneohe, G.M. Keone.

      Na Kahu Kula Sabati Nui. S. Kapu, E. S. Timoteo.

      Koho ka Aha ia S. Kapu i Luna Hoomalu, a ia E. S. Timoteo i Kakauolelo. Koho ka Lunahoomalu i ke Komite Imihana, J.M. Moolehua, S. Kahele, G.R. Keomaka. I ka Manawa i kaawale ai na Komite, ua lilo ka Manawa i ka hoolohe ana i na olelo paipai a Rev. S. K. Kamakahiki o Olowalu.

      Helehelu mai o G.R. Keomaka i ka Hoike a ke Komite Imihana:

1.– Hapaha hora haipule. 2. – Hoike a na Kahukula Sabati Apana. 3. – Hoike ana Elele. 4. – Hoike a na Kahu Kula Sabati Nui. 5. – Koho ana i na Elele no ka Aha Nui. 6. – Na Inoa o na Kahu Kula Sabati i ka Aha Nui. 7. – Hoike a na Komite. 8. – Hoike Hui iloko o Iune. 9. – Lulu Kula Sabati maka la hoike hui iloko o Iune. 10. – Na lilo no ka hoike nui. 11. – E lohe ka Aha i na manao aloha main a aina e mai. 12. – Kahi, a me ka Manawa e halawai hou ai keia Aha.

Aponoia ke hoike a ke Komite. Hapalia ke kumuhana elua. Hoika a na Kahu Kula Sabati Apana. Na S.H. Kalamakee i kana hoike.

      Hapaiia ke kumuhana ekolu. Hoike a ana Elele. Na J.M. Moolehua, G.R. Keomaka, D. Kauwalu, S. Kahele, L.P. Puuweuweu, G.M. Kapalau i heluhelu i ka lokou.

      Kapaiia ke kumuhana eha. Ka hoike ana Kahu Kula Sabati Nui. Na S. Kapu me E.S. Timoteo i ka laua.

      Hapaiia ke kumuhana elima. Koho ana I na Elele no ka Aha Nui. Ua kohoia o J.M. Moolehua, G.R. Keomaka, D. Kauwalu, L.P. Puuweuweu.

      Hapaiia ke kumuhana eono. Na Inoa o na Kahu Kula Sabati Nui i ka Aha Nui. S. Kapu no na Koolau, E.S. Timotwo, no na Kona.

      Hapaiia ke kumuhana ewalu. Hoike Hui iloko o Iune. Hooholoia e hoike hui na Kula Sabati i ka malama o Iune.

      Waihoia ma ka lima o kekahi komite wae ka mahele ana i na kaawina, S.H. Kalamakee, G.R. Keomaka a me J.W. Naukana.

      Hapaiia ke kumuhana eiwa. Lulu Kula Sabati maka hoike hui. Aponoia ke kumuhana. Helehelu mai o S.H. Kalamakee i a hoike a ke komite wae no na haawina.

      Na haawina: Kawaiahao, naawina o Iulai, 1892; Kaumakapili, Augate; Kalihi me Moanalua, Sepatemaba; Ewa, Okatoba; Waianea, Novemaba; Waialua, Dekemaba. Hauula, Ianuari, 1892; Waikane, Feberuari; Kaneohe, MAraki; Kula Kahunapule, Aperila; Kula Kamehameha, Mei. Aponoia ka hoike a ke komite.

      Kumuhana umi. Na lilo no ka hoike hui. Ua apono ka Aha i keia kumuhana, me ka hoomana ana i ke komite hooko, e uku aku i na lilo.

      Kumuhana 11. E lohe ka Aha i na manao aloha main a aina e mai. Na Rev. O.P. Emerson i hoakaka ano nui mai i ka manao o na leta mai  Nuuhiwa mai.

      Eaiho mai o J.W. Naukana I kela kumuhana. E lulu na Kula Sabati o Oahu nei i $100 no na Kula Hanai o Nuuhiwa. Laweia a noonoo, a ma ka noonoo ana, ua hooholoia e waiho maka lima o ke Komite Wae o na haawina e mahele awaena o na Kula Sabati.

      Heluhelu mai o S.H. Kalamakee i ka hoike a ke komite wae no ka mahele ana i na dala.

      Kula Sabati o Kawaiahao, $10; Kaumakapili, $10; Kalihi me Moanalua, $7; Ewa, $11; Waianae, $10; Waialua, $11; Hauula, $11; Waikane, $5; Kaneohe, $5. Aponoia ka hoike a ke komite.

      Hapaiia ke kumuhana 12. Kahi a me ka Manawa e noho ai. Hooholoia, ma kahi a ka Aha Euanelio e noho ai.

      Waiho mai o J.M. Ezera i keia kumuhana. E. haawi aku i ka Hoalohaloha no ka Makua Rev. J. Kekahuna. Aponoia.

      Kohoia ke Kakanolelo nana e hoomakaaukau i Palapala Hualohaloha. Aponoia. Hoopaneeia na hana me na olelo paipai a ka Luna Hoomalu.

      E.S. Timoteo, Kalauolelo o ka Aha.

 

Hoolaha Kumau.

PAPA! PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(Lui Ma),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.

 

E Loaa No Na

PAPA NOUAIKA

O keia a me keia ano,

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O’a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa.

 

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na

WAI HOOHINUHINU NANI

O na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

 

      Ke hai ia aku nei oikou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka.

 

Uku Haahaa Loa,

 

      E like me ka mea e holo ana mawaena o Laua a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wai no Oukou Iho.

2357-q

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

 

Saseparila Ayer

 

AYER. Laau Saseparila kai kaulana i hilinai nui ia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana iapaau O keia

 

LAAU SASEPARILA, no loko ae ia o kea a Saseparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aalaau e ne, a me kekahi mau mea no loko o ka houna a me ka hao.

 

HE KOKO inoino a nawaliwali anei kou? Ua awili pu anei me na ano ma’I ikaika? A ua huilu anei me na wai awaawa hoopehu? Na keia

 

LAAU e hoomaemae I mao mea ino a pau a kaikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i kea no o ka AyerSaseparila ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana main a ma’I I awili pu ia, aka o keia wale no. No ka.

 

HOOMAEMAE ana i ke koko a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano ma’i i ike ia, o ka Ayer Saseparila wale no ka laau nana e hoomaemae ae me ka hakalia ole mamoa ae o kekahi auo laau e ne. O kea no

 

KOKO INO hakukaku a nawiliwali hoi kona holopono ana ma ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila a Ayer. He maalahi a he

 

MAIKAI loa hoi keia haau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma’i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu ana i ka holopono ana ma na aa. He lehulehu wala na hooia aua main a wahi a pau o kea o nei i hoohana mai i keia laau mamua o kekahi mau laau o ae

 

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomaka pu ia na ma’i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa he lehulehu, aka o na hilinai a me na hooia wale no a kea o hoolokoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila,

I hookamaukauia R

 

Kauka J.C. Ayer & Co., Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii

2357-q

 

Hooloha Kumau

Kakela me Kuka

 

KA – HALEKUAI – NUI

O na

WAIWAI LIKE OLE.

 

NA MEA HANA

KAMANA A PAU

 

OAHI, UPA, PULUPULU.

NA PENA

KAA – PALALA

A me

KA AILA

 

PALAU!

A me na mea Mahiau

 

NA PAKEKE POI

Ipuhao, Iliwai.

Makau me Aho Lawaia

 

Mikini Humuhumu

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

Na Mikini a Remington

 

Kakela me kuke

2871-q