Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 14, 2 April 1892 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kerri |
| This work is dedicated to: | no na kupuna |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA.
BUKE XXXI. HELU 14. HONOLULU, POAONO, APERILA 2, 1892. NA HELU A PAU, 2383
Hoolaha Loio.
ANTONE ROSA,
(AKONI.)
L@ a he Kokua ma ke Kanawai.
LUNA HOOIAIO PALAPALA.
Keena Hana ma Alanui Kaahumanu
2331-tf
NELLIE M. LOWREY,
NOTARI no ka LEHULEHU
---A HE---
LUNA HOOIAIO PALAPALA A ME NA
PALAPALA HOOHIKI.
Keena Hana me W. R. Kakela, Loio, ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Honolulu. 2331
CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
HE AGENA HOOIAIO PALAPALA NO
KA MOKUPUNI O OAHU.
Keena Hana Ma Alanui Kalepa
2331
E. G. HITCHCOCK,
(AIKUE HIKIKOKI.)
Loio a Kokua ma na mea a pau
e pii ana ma ke Kanawai.
E OHIIA NO NA BILA AIE ME KA AWIWI
Hilo, Hawaii. 2331
GEORGE P. KAMAUOHA,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
Notari no ka Lehulehu,
Luna Haawi Palapala Ae Mare,
No Kohala Akau, Hawaii
---A HE---
MEA ANA AINA.
E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.
2331
W. R. KAKELA,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
2331
WILLIAM C. ACHI,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai
imua o na Aha a pau o kei Aupuni.
He Notari no ka Lehulehu a Boroka
no na Waiwai Paa.
Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu. 2331
JAMES M. MONSARRAT,
(MAUNAKEA,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala. Hoolimalima, a me na Palapala Pili Kanawai e ao ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na Waiwai Paa.
Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, alanui Kalopa. 2331
WILDER & CO., (WAILA MA.)
Mea Kuai Papa a me na Lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale.
Kihi o Alanui Moiwahine me Papu.
23@7 q
KO BIHOPA MA,
BANAKO MALAMA DALA
E LAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou BANAKO Malama Dala malalo o keia mau kumu:
Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka uku pa@ee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ko waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a a ua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai ua helu. Aole uku panee e helu ia maluna o ua dala hakina no na la elua paha o ka mahina.
Aole uku panee o uku ia i na@iala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka hoomoe ia ana mai.
He 50 la mamua ae o ka uuuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai i ka BANAKO, a e lawe pu ia mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.
Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo a ke mea uaua i hoomoe mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.
I ka la mua o Sepatemaba o keia a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na @ a pau, a o na uku panee i uku @e ia ma@ a o na puu dala a pau e waiho ana me ke @ ole ia, e helu ia ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala ua malama ekolu, a ma @ wa aku e hui ia me ke kumupaa mua.
O na puu dala haomoe mai maluna o elima @ dala, e lawe ia uo mamuli o ka aelike @ ana.
@ amama ana ka Banako ma na ia a pau o @ heb@ma koe na la Sabati a me na la @.
BIHOPA MA.
HONOLULU, Ian 2337-q
J. T. WATERHOUSE,
(WALAKAHAUKI.)
Halekuai o na Lole Nani Panio!
ILAKOHAO.
Na Lako Hana Mahiko,
A PELA AKU ME NUI WALE.
Alanui Moiwahine, . . Honolulu.
2357-q
ALLEN & ROBINSON,
NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU.
E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Honolulu, make kumukuai makepono loa, no ka pomaikai o ka lehulehu e makemake ana e ku kulu h@le. E kipa mai a e ike kumaka.
2357-q
He Moolelo
---NO KA___
Ui Nohea Berela.
Ke Kamehai hoopono--ke kupaa me ka luli ole--He wahine na ke kane hookahi--Ke au popilikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine.
MOKUNA XII
BERELA NO KA HULI POHIHIHI.
Ia Berela i haalele aku la i ka home o kona makuakane hanauna Mr. Star, huli hope ae la oia e kilohi hou aku i ka home o kona makuahine i hoohala ai i na la opio, a iaia e nana hoomau ana, ike aku la oia i keia wahine i ka oili ana ae mai loko o na opu nahele o ke kapa alanui, me na lima e ani mai ana iluna ma ke ano o ka hoailona e kauoha mai ana i ke kaa e ku iho. He oiaio ua ku iho la ke kaa, a he wahine aoo ke ku ana ma ka aoao. O Magota keia, ka wahine lawelawe o ka hale o Mr. Star, a o kona hana me keia kaa ka kakou e nana ae.
"Ua makemake anei oe e kamailio pu me a'u" wahi a Berela.
Ae aku la o Magota me keia mau olelo mua o ka hookamaaina:
"Ua maopopo ia'u e kipaku mai ana kuu haku ia oe, nolaila au i kali ai maanei. Eia me oe na maka o Jene. Na'u oia i hii i kona wa kamalii. Ua hiipoi nui au iaia, a ua makaala hoi. A o oe--ua ike koke au ma kou mau maka--o oe no ka Jene kaikamahine. Ua ku au mawaho o ka ipuka a hoolohe i ka moolelo ehaeha a kuu haku e hoike la ia oe. Aole anei ou mau hoa'loha ma Enelani nei?"
"Aohe hoa'loha ma na wahi a pau," wahi a Berela.
"Aole anei, no kekahi opic nohea e like me oi?" wahi a Magota me ka leo haalo'ulo'u. "He hoahanau ko'u ma Ladana nei e malama hale hoolimalima ana. E hele i ona la, e ka ui, a hai aku ma o'u la. E kokua no oia ia oe. E palapala aku ana au. He wahi home ku ole no ia i kou kulana, e kuu milimili, aka, he maluhia kou me ka oiaio."
"E hiki ana au malaila, a ke hoomaikai nui nei au nou," wahi a Berela. "He malihini au maanei a ua nele i ka home."
"He malihini oe me na la pomaikai o hiki mai ana," wahi hou a Magota. E haawi mai i kou lima i honi iho au."
Kulu makawalu iho la na waimaka o Berela iaia i kulou aku ai e honi i na papalina alualu o Magota, a holo hou aku la ke kaa.
Ua aui wale ka la o kekahi la ae ia Berela i hiki hou ai ma Ladana, kau ae la oia ma kekahi kaa no ka hale o Magota i hoike aku ai ma ka la mamua iho.
"Eia anei o Mrs. Topalofa ma ka home?" wahi a Berela i ninau aku ai i ka wahine lawelawe.
Aole i hakalia iho ka wahine lawelawe i ke kii ana aku i kona haku wahine Mrs. Topalofa, mahope o kona hookipa ana aku ia Berela no ke keena luana. Komo mai la ka haku wahine o ka hale a halawai me Berela, a ua hoike aku la o Berela i kana huakai nolaila oia ka hoolimalima keena. Ua holopono na mea a pau, a me ka paina ahiahi i launa hou aku ai o Mrs. Topalofa me Berela iloko o na kamakamailio hoolauna ana. Hookahi hora ko laua hoohala ana pela, a ia o Berela e noho hookahi ana ma kona keena, kupu mai la keia mau noonoo iloko ona:
"Eia au i Enelani--ma Ladana--kahi a kuu makuahine i hoohala iho ai i ka makahiki hookahi iloko o ka ehaeha a make iloko o ka maemae--ma Ladana nei, kahi o kuu hanau ana. Malia eia no i Ladana nei ko'u makuakane, a ke oia nei no paha oia. Ua hoopaa au i ko'u mau la o ke ola ana e hoomaemae i ka inoa o kuu makuahine, e huli i ko'u makuakane, a e kueka i maopopo ka oiaio o ka inoa a me ka moolelo o kuu kane mare Dane Konia. He hana papalua keia na'u e hooko a e hoopiha i ko'u ola mehameha ana; no keia ka'u hoohiki, a na ke Akua e kokua ia'u!"
MOKUNA XIII
KO BERELA KULANA HOU.
I kekahi la ae, hiki mai la o Magota ma ko Berela home hou e ike iaia. Aole o Berela i hue pau aku i kona moolelo ponoi i noho ai ma Suetelana, oiai ke mau la no kona mau hoomanao walania no ia noho'na o ka pupuahulu, a i hiki ole iaia ke numi iho i na ehaeha iloko ona ke hoike mai na maka o ka mea hoolohe i ke pahaohao. O kona mare ana i Sepatemaba a me ka make ulia ana o kana kane ma na mauna Alepa kana i hai aku, a koe ka ino.
"Pono e loaa ka'u hana, e Magota," wahi a Berela. "Ua oi kou kamaaina i ka honua mamua o'u. O ka hana kumuao iloko o kekahi ohana a halekula paha, he ninau ia mawaho. Aka he mea pono no e loaa la'u kekahi mau haumana hele la. He oi anei ka pono e hoolaha?"
"Aole i maopopo loa ia'u," wahi a Magota. "Aka, ua kamaaina kuu hoahanau Mrs. Topalofa i kekahi ohana waiwai, he wahine lawelawe oia no ia ohana mamua, a lohe au i ke kipa ana mai o kona haku wahine mua i ona la, e ninau ai i wahine kumuao no na keiki ana he pule okoa ae nei paha i hala. Nana oe e hoolauna aku ina eia no ke hakahaka nei kela kulana iloko o ia ohana."
"E hauoli auanei au ke loaa i awahi ina no he haahaa ka uku, a ke nele mai ia, e aho kahi hanalima maloko o na halekuai--na hana e loaa koke ai ia'u ka makaukau me kahi uku kupono no ko'u ola."
I kekahi la ae, ua hoolauna ia aku o Berela iloko o ka ohana i hoike ia mamua ae me na hooiaio pu a Mrs. Topalofa i kona kupono.
"P Miss Star kou inoa?" i ninau mai ai ka haku wahine o ka hale, Mrs. Raiana.
Ae aku la o Berela me ka haliu pono ana aku i ka mea nana ka ninau.
"Ua hai mai o Mrs. Topalofa ia'u i kou kupono no ka hana a'u i makemake ai. He mea nui nae iloko o ka nonoo o na wahine opiopio e like me kou ano, na aahu maikai, a ma ia ano ua makemake ia na uku kiekie o ka hana. Ua makemake au ia oe e noho kumuao no kuu mau keiki. He kamailio Farani anei oe?"
"Me ka leo oiaio o ke kanaka Farani," wahi a Berela.
"Pela io; a pehea ka olelo Kelemania a me Ikalia?
"Ua hiki ia'u ke kamailio ia mau olelo e like me ko'u makaukau ma ka'u olelo makuahine, ka olelo Beritania."
"Ua pono ke hilinai nei au i ka Mrs. Topalofa hooia nou a ke hoopaa nei au ia oe ma ka'u hana. Heaha kau i makemake ai no kou uku?"
"Aole i maopopo loa ia'u no keia wa e Mrs. Raiana. Nau no e haawi mai ka uku kupono o ka'u hana," wahi a Berela.
"Alaila, ua maikai ae la. Hoomaka kau hana i ka hora 8 kakahiaka a hookuu i ka hora 6 ahiahi, like me eiwa hora hana me kou paina awakea maanei, a me ka hapa la Poaono. E hoomaha oe i ka auina la Poaono me ke Sabati. No kau mau ao ahonui ana me ka haawi i kou manawa no na haawina a'u i makemake ai e ao ia ka'u mau keiki, ua oluolu au e uku i kou luhi ihookahi gine (guinea) o ka pule."
He uku haahaa loa keia nana i hoomake i ko Berela puuwai. He 16 siliua kona lilo pule o ke keena hoolimalima. No ka hookuonoono ana iho ma ka manao ana ae i mau lako pilikino, kuai ana i mau buke, lilo kaa o ka hali ana iaia no kahi o ka hana no na mile loihi, aole oia i hoolawa pono ia. Ua lilo kona luhi i mea waiwai ole.
Manao iho la o Berela e hoole aku i kela uku hana haahaa loa i haawi ia mai la, aka, kupu koke ae la kekahi noonoo hou iaia, malia he hoao mua keia a Mrs. Raiana i kona ike hooholomua i kana mau keiki, a he kumu paha ia e pii hou ai kona uku. A ina oia e hoole loa ana i keia hana mua i loaa iaia a hoopiha ia ae e kekahi mea okoa, he mea maopopo ole iaia ka loihi o ka manawa ana e huli hou aku ai i hana--he mau malama paha, he makahiki paha, a i ole he hoonele loa ia--oiai he lehulehu loa ka poe nele hana o Ladana e hanu ino ana mao a maanei. A nona iho, no na la mua o kona noho ana malihini, ua lawa no ia me na wahi dala i loaa mai ke kuai ia ana o kekahi mau lako gula o kona makuahine ma Geneva, a ua pane hou aku la oia--
"Ke ae aku nei au i kau uku e madame; ua uuku nae ia no ko'u hoolawa ia, ua ahona nae ia oiai aole au he kamaaina maanei e loaa ai ona mau hana hou na'u mawaho ae o keia. E hooko ana au i ka hana me ka ikaika i loaa ia'u e hooluolu ia ai oe a e hooholomua ia ai ka'u mau haumana."
Nana pono aku la o Mrs. Raiana i na loli ano e ma na helehelena o Berela me ka anoi nui, oia kana i pane hou aku ai:
"Ke hooiaio mai nei oe i ka Mrs. Topalofa i hai mai ai ia'u, aia he pohihihi i pili i kou hanau ana a he malihini io oe. Aka, aole au e komo aku ana iloko o ka hoohuoi nou--o kou kuleana ponoi ia. E pili ana no ka kaua kuka, ua pono. A Poakahi, hora 8, hoomaka."
He mau minute mahope iho o kela mau kuka ana mamua ae, e launa pu ana o Berela a me Mrs. Topalofa ma ko laua hale iloko o na kamakamailio. Oiai ua loaa ka Berela hana he kulana o ke kumuao iloko o ka ohana waiwai o Mrs. Raiana, aole nae ia he kulana e kaohi ia ai ko Berela iini e hoopiha ia kona mau hora noho wale o ke ahiahi me ka hana. Ua hoike aku oia ia Mrs. Topalofa i kona iini e loaa ona mau wahi hana lima mama, e laa ka hoomahele ana ma na haawina mua o ka hana lihilihi a me na hana no a pau a ke kuikele a me ka lopi, i hoohala ia ai kona mau hora ahiahi malaila. He mea maikai keia ia Mrs. Toaplofa, a ua hakalea ole no hoi ka huli ana aku a loaa he haku hana hou no Berela.
Hoea mai la ka Poakahi, liuliu ae la o Berela a holo aku la no ke kahua o kana oihana kumuao. Iaia e haawi la i kana mau haawina hoomahele mua, ua hookui ia mai oia me na hana hookiekie loa a kana mau haumana, a ua lilo ia i kumu hooulu inaina nona no na manawa lehulehu ma kela la mua o ka hooko hana, a pela pu me na la mahope mai.
He kumuao ahonui nae oia, e haawi ana i kona ikaika ao a pau e lanakila maluna o na hookiekie a kana mau haumana. He mau kipa kakaikahi ana mai ka Mrs. Raiana ma ke keena kula o kana mau keiki e ao ia la, a ua nui kona hauoli me ka mahalo i ke ano nee mua o na haumana.
Ia Berela e hooko ana i keia hana, ke hooko pu la oia i na hanalima o na hora ahiahi me ka holomua. Ke holokiki la nae ko Berela mau hoolilo mamua o kona mau loaa mai, no ia mea i pakiko ai oia i na lilo kaa nona i kahi o Mrs. Raiana, e kau kaa ana i ka hele ana aku a e hele wawae ana i kona hoi kauhale ana mai.
He ola paakiki a ehaeha ana keia, aka, ua hoolana mau ia ko Berela noho ana me ke kunukunu ole. A iaia e hakoko ana me ka paaua nui, a e manao ana i ka make o kana kane opio, a me ua kane nei hoi ana e manao la aia no o Berela ma Suetelana, eia nae laua a elua ma Ladana me ka ike ole aku o kahi i kekahi--o Berela e hulihuli wahi pono ana, a o Dane Konia hoi e hooipoipo hou ana me kekahi wahine houno ka puni waiwai a me ka inoa hanohano.
Aole i pau.
He Pakali Kuai Aina Ae Ole ia.
Ua hooulu puni loa ia ka huhu o ka Emepera Wiliama ma o na haunaele maka poniuniu la o na kanaka i ulu ae ma Berelina a me Dantzie, ka huliamahi mai o ka aina i ke kue i ka bila kanawai hoonaauao a me na nema puni no kana haiolelo ma Bradenberg, aka ua pakeu loa aku nae i keia wa mamuli o ka haule pu ana a me ka holo ole ana o kana kukakuka me ke Duke o Cumberland no ka waihona dala Guelph.
E ia ko ka Emepera manao, e haawi aku ke aupuni o Perusia i ka puu dala nui i hoahu ia he 48,000,000 marks (dala Geremania) no ke Duke o Cumberland, ke hookuu a hoole loa mai i kona mau kuleana a pau i ka noho alii o Hanova a me Barunasuwika. Aka ina e hoole mai ke Duke i keia hoolala, alaila e hooki ana ke aupuni o Perusia i na kukakuka hou ana me ia, a e noi ana i ka Ahaolelo e ae ia mai e hoolilo aku i kela puu dala.
Ua manao ka Emepera ke lawelawe nei la oia i kekahi hana aloha kuikawa no ka Moiwahine Victoria me kela hooweliweli mahope, me ka manao e holopono, aka i ko ke Duke hoole ana mai aole e haalele i kona mau kuleana iluna o ka noho alii o Hanova a me Barunasuwika, ua ku ia loa ia oia me he mea la he puupuu na ke kalaiaina naauao i kui aku. A o kekahi kumu o ka pakui iho maluna o kela mau ehaeha mua, oia ko ke Duke kuko, malia he wa e hoea mai ana e kauo ia ai o Geremania iloko o kekahi kaua nui kuwaho e kiola ia ai ko Perusia noho poo ana i mea ole, alaila e hoihoi hou ia mai no ka noho alii o Hanova a me Barunasuwika iaia.
Kokua Aloha ma Parisa.
I ka malama o Feberuari i hala o keia makahiki, ua haawi aku ke Komite Heihei o na hana heihei lio o Parisa i ka huina o $400,000 no ka pomaikai o na hana kokua aloha. He elua pa-keneta o na pili heihei ke haawi ia no na hana aloha maloko o na apana i malama ia ai na hana heihei. O keia $400,000 oia ka elua pa-keneta o na pili heihei i loaa mawaena o Iune 2 a me Dekemaba 3, 1891, he hoike oiaio hoi o ka huina huahelu piha o na pili ma kahi o ka $20,000,000. O ka heihei lio pili dala kekahi o na lealea i oleloia he ino, aka ke kokua nei ia i na hana maikai ma Parisa.
HOIKEIKE NUI O KE AO NEI MA KIKAKO!
[picture]
KA HALE O NA HANA LIMA A ME IKE AKEAKAMAI.
O KELA KA HALE NUI LOA o na hale hoikeike o Kikako e kukulu ia nei. He 1688 kapuai ka loa, he 788 kapuai ka laula a ke uhi nei oia maluna o ka ili aina he 31 mau eka. Aia iloko o keia hale, he hale iluna ma na aoao eha a puni, me ke palahalaha he 50 kapuai ke akea, e pakui ana he 8 mau eka kahua hou. A ua hoopili ia mai i keia hale aoao oloko he 86 mau hale liilii aoao hou he 12 kapuai ke akea, a mailaila aku na poe makaikai e leha aku ai e nana i ka puali mai o na mea hoikeike a me na nanaina hihipea o na mea hana malalo ae. O ke "Alanui Kolumebia" no ke palahalaha he 50 kapuai, ke moe nei ia ma ka loa mawaenakonu aku o ka hale nui, a e oki mai ana no hoi he alanui ma ka laula a hui ma ka huina pololei iwaenakonu. O kaupoku oluna, he hao a me ke aniani, a o na pio aia ma ka 385 kapuni ka laula, 1400 kapuai ka loa a he 150 kapuai ke kiekie mai ka lepo ae.
Aia ka like o ke kii o keia hale i kaha ia ai ma ke ano o ko Korineto poe hale. O na lalani pou loloa a me na pio e ku mai nei mamua o ke alo, ua uhi pu ia me na hoowehiwehi kilakila. Iloko o keia mau hoowehiwehi he mau kii wahine, na mea hana lima ike a me akeakamai. Aia pu me keia mau hoonani ana na sila kuni o na mokuaina like ole o Amerika Huipuia a me ko na aupuni e ae. Me he mea la, o ka hale keia i hoonuanua loa ia aku ai na hoowehiwehi ana mawaho.
HALAWAI A KA AHAHUI EUANELIO O HAWAII.
Halawai ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Hawaii ma ka luakini o Hokuloa, ma Puako, hora 10 A.M., Maraki 11, 1892.
Lunahoomalu mua Rev. C. M. Kamakawiwoole ma ka noho. Pule o Rev. S. L. Desha.
Hoomaopopo ia na lala o ka aha i hiki mai penei:
Na Kahu: Haili, Hilo, S. L. Desha; Onomea, aole; Hakalau, aole; Laupahoehoe, D. Kahooio: Hamakua Hikina, C.M. Kamakawiwoole; Hamakua Waena me Komohana, S. Kaili; Waimea, J. Kalino; Kohala Akau, S. W. Kekuewa; Kohala Komohana, S. C. Luhiau; Kohala Hema, J. Kalino, komite; Kekaha, Kailua, Healani, Konawaena me Kealakekua, W. M. Kalaiwaa; Kalapana me Opihikao, aole; Puula, L. K. Kalawe.
Na Elele: Haili, Hilo, J. Keliikahi; Hakalau, aole; Onomea, M. Kaliula; Laupahoehoe, S. Konia; na Hamakua Hikina, Waena me KOmohana, E. Kaoo me P. Kaaekuahiwi; Waimea, S. H. Mahuka; na Kohala Akau, KOmohana me Hema, J. Manu, E. Kikalaeka me W. B. Kahoiwai; Kekaha, Kailua, Healani, Konawaena me Kealakekua, C. K. Kapa, S. Kailipua, S. W. Mailolo; Kalapana me Opihikao, Kaaukai; Puula, J. W. Keahi.
Na lala mau, Rev. O. P. Emekona M. C. Kealoha me D. K. Meheula. Ma ka balota ua kohoia o C. M. Kamakawiwoole i lunahoomalu, a o D. Kahooio, Kakauolelo.
Na ka Lunahoomalu i koho na komite mau penei:
Komite Imi Kumuhana, O. P. Emekona, S. W. Kekuewa me W. M. Kalaiwaa.
Komite Imi Haawina, S. L. Kiwini, J. Kalino, me L. K. Kalawe.
Noi mai o J. Kalino e lilo na lala o ka Ahahui Kula Sabati i mau hoa kuka, a pela pu me na lala e ae Hooholoia.
Hoike mai ke Komite Imi Kumuhana penei: 1--hapalua hora haipule; 2--komite halawai; 3--hoike 4--na palapala hoopii; 5--hoike komite; 6--oihana kuwaho; 7--ka oihana kuloko; 8--na ekalesia kahu ole; 9--ke ola kahu; 10--na hale kahu, hale halawai me halepule; 11--na kahukuia sabati nui; 12--na kula hanai; 13--na wahi i hai ole ia ka euanelio; 14--kula kahunapule a me na keiki a ka aha; 15--heluhelu haawina; 16--na elele i ka aha ma Honolulu; 17--kahi e noho hou ai ka aha. Aponoia ka hoike.
Kumuhana 3--hoike kihapai. Na S. L. Kiwini i ko Haili me Onomea. S. Kaili i ko Hamakua Waena me Komohana. J. Kalino i ko Waimea me Kohala Hema. S. W. Kekuewa i ko Kohala Akau. S. C. Luhiau i ko Kohala Komohana. W. M. Kalaiwaa i ko Kekaha, Kailua me Helani, Konawaena me Kealakekua. Na L. K. Kalawe i ko Puula. C. M. Kamakawiwoole i ko Hamakua Hikina. Na ke Kakauolelo i ko Laupahoehoe.
Kumuhana 4--na palapala hoopii. 1 Palapala hoopii mai Hamakua Waena me Komohana; waihoia ma ka lima o ke komite, Kekuewa, Kiwini a me Kalaiwaa. 2 Palapala hoopii kahea kahu ia D. K. Meheula mai Kekaha mai; waihoia ma ka lima o ke komite, Emekona, Kiwini me Kalaiwaa. 3 Palapala hoopii mai Kailua me Helani e aua ana i ke kahu aole e hele ma na ekalesia kahu ole. Lawe ka aha a noonoo a hooholo e hoomau aku no iaia i komite no Konawaena me Kealakekua a hiki i ka loaa ana o ke kahu. 4. Palapala hoopii mai Kohala Hema e noi ana e hoohui me Waimea; waihoia ma ka lima o ke komite, Emekona, Kiwini a me Kalawe.
Noi mai o Kiwins e hoomaha ka aha a noho hou i ka hora 1:30 auwina la.
Pule ka lunahoomalu.
Noho hou ka aha ma ka auina la. Pule o S. C. Luhiau.
Kumuhana 6--ka oihana kuwaho. Na Emekona a me na hoa o ka aha i hoakaka nui mai i na mea e pili ana i keia oihana.
Kumuhana 7--ka oihana kuloko. na Emekona a me na lala o ka aha i hoakaka mai.
Kumuhana 5--na hoike komite. 1 Na Kiwini i ka hoike komite no ka palapala kahea a ko Kekaha ia D. K. Meheula. Aponoia ka hoike a komite. Haawi ia ka palapala i ka mea i kahea ia, a nana e pane mai. 2 Na Kalino i ka hoike a ke komite no ka aie kahu o ka ekalesia o Hamakua Waena a me Komohana i koho ia ai e ka aha i Sepatemaba 10, 1891, ma Haili, Hilo. Ua hana ke komite i ka hana a ua loaa he mau kokua, a e noi ana e hookuuia ae. Aponoia. 3 Na Kaili i ka hoike a ke komite e pili ana i ka hoopii kue a ko Laupahoehoe ia D. Kahooio mai Sepatemaba 10, 1891, mai. Ua lokahi na hoahanau i keia wa a ua apono ia ka hoike. 4 Na Kiwini i ka ke komite no ka palapala hoopii mai Hamakua Waena a me Komohana mai, a ua manao ke komite (1) aia no i ka manao o ke kahu, (2) ina ua kupono ole ia hanai i kona manao e waiho aku no oia i ka ekalesia, (3) e loaa ona kokua mai ka Papa Hawaii, (4) e pono i na luna ekalesia e hooikaika e imi i oia kahu iwaena o na poe kuonoono. Noi mai o Emekona e hookomo ia ma kahi o ke kumu ekolu "mai ka Ahahui Kokua o ka Mokupuni o Hawaii i $50." Apo noia ka hoike me ka hoololi a Emekona.
[Aole i pau.]
HAUOLI O FARANI.
Hoike ka Pope i Kona Iini a me ka Makemake o ka Hoomana Katolika.
Parisa, Feb. 17.--Na ka nupepa "Le Petit Journal" i hoolaha ae i kekahi manao kuahaua mai ka Pope mai. He manao hoi ia i hoounaia aku ia M. Tallet o i ana penei:
"O ka iini a me ka makemake o ka hoomana, e loaa ia Farani he hauoli ana. He lahui ia nona ka noonoo hoopono a me ka oluolu o ka launa ana, oiai nae e kapeke mau ana no mai ke ala pololei i ku i ka pono o kona mau pomaikai, ano nae ua kokoe mai ka manawa e hoomaemae ia ai kona mau kina a pau, a e hoike ae i ka oiaio maluna ona. Ke pule nei au, a ke hana nei i kulike ae me ka'u pule, o ke kaupale aku i ke kue ia mai, o ka hopena auanei ia o na kuee me na ano like nana i hoonawaliwali iaia.
"Ua loaa mai ia'u he palapala mai ka Peresidena o ke Komite nui o kela Hoikeike Nui o Kikako e kono mai ana i ka Ike Hemolele o komo pu aku iloko o ia hookelakela nui a na Amerika. A o na Mokualua H@ ililo a Repubalika, ke ulu nui nei ia i na la a pau me ka makaala i na alalai ia o kona kuokoa palena ole. Aia no hoi maloko ona e mohala ana ka hoomana katolika me ka hoopoino ole ia. Ke hana nei keia mau aupuni elua iloko o ka lokahi e like me ia ma na aina a pau ke hoopoino ole ia na kuleana o kela a me keia. O ka mea pono no Amerika Huipuia, he pono hou ae ia no Farani Ripubalika.
"O ke kuokoa ka i loko o ka lakou mau hana ke kahua oiaio o ka hookamaaina mawaena o na mana aupuni a me na hoohana pili hoomana, a aia iloko olaila e loaa ai i ka hoomana maluna ae o na mea a pau, ke kuokoa. E pono e hoolohe ia ko'u leo mana i alakai kuhihewa ole ia ai ka hoomana ma kona hooko hana, a ke olelo nei au, o na pomaikai e loaa ana i ka hoomana iloko o Ameriku Huipuia, e loaa no ka hoopomaikai ia o kona mau pono maloko o Farani Ripubalika.
"Me ka hoomaikai i kona kumukanawai ikaika, e ulu ae auanei o Farani iloko o kona pookela mua me ka nana ole i kona poino. Ua hoonaauao ia mai au me ka hauoli, oiai oia e kaena ana i ka ikaika o kona pualikaua me kahi e hoolawa mau ia mai ai me na keikikane wiwo ole o Farani, aole no ia i kapeke ae mawaho o kona ahonui me ka hoopono. Ina oia e lanakila mai na umii e hoopaa nei i kona holomua, e hoi hou mai auanei me ia kela wahi iwaena o ka papa hanohano ma ka honua nei, kahi i hookuleana pololei ia nona."
Ua lilo keia kuahaua a ka Pope i mea wa olelo nui ia iloko o Farani, a ua panai pu ia mai me ka mahalo nui ia ma ka aoao o ka lehulehu. Akahi no nae a maopopo lea ae la i ko Europa aia ka Pope ma ko Farani aoao, a ma ka aoao kue aku hoi i na mana kuikahi kukolu.
Ua kakau mai o Messrs. Cage & Sherman o Alexander, Tesaka ia makou, no ka mea i pili i ke oia ana o ka mai rumatica, penei: "Ua kaa mau ia ka bela moe e ka wahine a Mr. Wm. Pruitt, ko onei Lunaleta, e ka mai rumatica no na makahiki loihi. Aohe mea i loaa iki iaia e hooia iki ae ai. Ua kuai aku makou iaia i ka omole o ka Chamberlain Laau Hooia Eha (Chamberlain's me Pain Balm), a na hoola loa ia kona eha e keia omole hookahi. Ke kuhikuhi aku nei makou i na mea a pau e ninau aku iaia no kona hooiaio mai i keia hoike." He 50 keneta o ka omole hookahi, a e loaa i na mea kuai laau a pau, o BENSON SMITH & CO., Na Agena ma Honolulu.