Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 13, 26 March 1892 — Page 3
This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
This work is dedicated to: | erica deguzman |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
O k@ o keia o o J@s. Kaleimamo o N@ K@hala, no ka nane Lei P@ pauke ia ma ka Tul@rose @o @ Bapetizo," aole ia. @ p@ ia aku nei, ku mai ana @ Honolulu nei ka moku Adimarula Beritania War@pile ma ka malama aenei o Aperila. Ua ku mai ka mokuahi Auseteralia @ Poalua nei me na mea hou o na @ na e mai, a e ike ia no ma kekahi wahi kaawale o ko makou pepa @ keia la. M@ h@lo ana aku o ka mokuahi @ na i ka Poakahi aku nei no Moi @i a me Hamakua, Hawaii, ua i @ pu aku oia no ka aina a ka eha @ ia 19 paha mau ma'i lepera. I ke ia 17 o Maraki nei, ma Wailaku, Maui, ua hoohoi ia ma ka mare e Rev. O. Nawahine, o Elela@ Kahale o ka Maluhekuawa @ Mi--Keliikoa o Keauhou, Kona, Hawaii. O kau olelo hoolaha e Mrs. K. John U@na mona ke poo "He kue i kela Moraki a Mrs. Kalua ko'u kaikaina i moraki ai me Mr. J. W. H. I. Kihe," aole e hoopuka ia no ka loaa Ae mai o na dala. E hoomaha liilii ana na kula ia aupuni o ka Paeaina nei no elua he@ ka loihi, oia hoi mai ka Poakahi aku la 8 o Aperila a hoomaka hou ma ka Poakahi, la 25 o Aperila no. Ua @ mai makou, ua holo aku nei kekahi Kakauolelo o ka Keena Kal@ i Maui, i hoike ma ka aoao o ke aupuni no na hihia o na moho i hoopalaleha i ka hoike ole i ko lakou mau lilo holo balota. Ke lohe laulaha ia mei, he nui loa ka opiuma e komo nei i ka apana o Ewa i keia manawa. Ua manao wale ia, aia me na moku liiliie @loholo nei i ka awa o Puuloa e komo aku nei a mauka aku nei no paha kekahi o ka aina. Ua malama ae o Mr. j. Kaaloma@ni kekahi o na oniu hua kepau o @ makou halepai a me kana wa@e, he paina hoomanao la hanau @ ka piha ana o ka makahiki hoo@hi o kekahi o ka laua mau hapuu hou, ma ka Poalua nei, ahiahi. @ ka Poalua nei ua hookolokolo ia Panuki pake i hopu ia ai no ka alaina banako piliwaiwai sifa mua o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, a ua hoopai koikoi ia @u oia he $500, eia nae ua oni hou @a i ka aha kiure. Nui no na poe @ aualelo i lilo nui ma keia hana. Ua lawe ka moku kalepa S N. Kakela ma ka la 19 o keia mahina @ Kapaalakiko, ia 12,436 eke kopaa @ lakou ka waiwai io he $45,803.08. @ ma ka la 21 mai, ua lawe aku ka moku Moiwahine Ululaau no ia awa hookahi no ia 14,619 eke kopaa a @ 78 pahu malakeke, i hiki aku @ waiwai io i ke $43,708.72. Ma Makanalua, Kalawao, Molokai, i ka la 23 o Feberuari i hala, @ kaili ia aku mai keia oia ana o Mrs, Sela Kanoil Hoomana, a ua waiho iho la i ke kane, ka makuakane a me na pokii e noho u aku nona mahope nei. O Kee, Waihee, Maui kona one hanau. He ekolu makahiki a me i 1 mau la kona @ no ana ma ka aina malihini o ka @eha. Ua hoao ia ka moku okohola "Andrew Hicks" e puhi i ke ahi i @ hora 9 o ka po Poalima o ka @ edoma i hala, Maraki 18, iaia e @lewa ana mawaho aku o ka nuku Mamala. O ke kumu wale no o @ lilo ole ana i pauahi nui, o ka @e e ia ana o ke ahi i ka wa i hoomaka ae ai a kinai koke ia a pio. Ua hoohuoi ia na kekahi o na luina @oao i keia hana menemene ole. Ua hana ia mai mei e J. a me C. @eher o Nu Ioka, he piano nui amikai mailoko mai o na laau Hawaii, na ka Moiwahine Liluokalani, i manu leo lea kiai no Halealii @ani. Na J. H. Soper i kauoha i keia makemake e hooko ia. Nolaila i maiau ia ai e keia mau keik i @u ma ka laua hana a paa hoouna @mai nei ma ke kaa ahi a Kapalakiko, hookau ia mai nei ma ka @kuahi Auseteralia i ka Poalua aku nei, a eia ua hiki mai. I ka la 18 i hala o Maraki ua ka ae ma Waimea, Kauai, ka mokukaua Amerika Iroguois mahope o kona haalele ana aku ia Samoa i ka la 24 o Feberuari, no ka hoi i Kapalikiko. Mamuli o ka lawa ole o kona lanahu e newa loa mai ai i Honolulu nei, nolaila ua kipa ae oia ma ke awa i hoike ia ae la maluna a ua hoolawa ia mai oia me 25 paha mau nona lanahu e ka Hui Mahiko o Makaweli. A ma ke ahiahi o ka Poalima nei, ua hookomo mai la oia ma ke awa iai o kou nei. Maanei e ho@iawa ia ai oia me ka lanahu, alaila hoi loa no Kapalakiko. M@ HILO AKAU MAI.---Ua noi mai ka poe kupoo i ka koho balota o ka Apana o Hilo Akau ia W. H. Rickard Esq i Moho Lunamakaainana, na ke kau koho kuikawa e malama ia ana ma ka Poakolu, April 18 1802, e like me ka hoolaha kuahana a ke Kuhina Kalaiaina. Ua ae aku o W. H. Rickard ia leo noi, mamulli o keia mau kumu: Mamuli o ka waiho ana mai o A. Horner a me D. Hoakimoa i ko laua holo balota ana no ka apana i olelo ia maluna. Mamuli no hoi o ko W. H. Rickard waiho ana aku i kona kulana noho luna nui ana no ka mahike o Honokaa, a ua lokahi na makaainana o ka Apana o Hilo Akau, @ me la hilinai ia W. H. Rickard, @ia kons kulana haahaa. Ke haawi nei keia maka peni i ka mahalo i ka Apana o Hilo Akau i ka manao ka@aka makua.---SAM. K. KUEWA.
E malama ia ana maloko o na luakini o na ekalesia makua o Kawaiahao a me Kaumakapili, i ka la apopo, Sabati 27, na hoike hapaha o ko laua mau kula Sabati ponoi iho a me ko na apana o ia mau ekale-ia, e hoomake ana mai ka hora 10 kakahiaka aku. Ua noa na noho ia ka poe makaikai.
Ua hopuia he elua mau pake maloko o ka Hale Hui Tona Huna ma Ewa iho o ka luakini o Kaumakapili, no ka puhi opiuma. O ko laua mau inoa o Ah Lum a me Foo Nen. Ma ka hookolokolo ia ana i ka Poalua nei, ua kopi ia laua ma ke $50 o ka pake mau, a he $150 ko ka lua.
Ua noi ia mai makou e Hon. L. W. P. Kanealii, e hoike aku e wehe ia ana he mau halawai makaainana ma ka apana o Wailuku Akau, ma ka Hale Holohau ma Wailuku i ka hora 7:30 o ka po o ka ia 11 o Aperila; a ma ka luakini o Waihee i ka hora 7:30 o ka po o ka la 14 o Aperila, no ke kuka pu ana i na hana e pono ai ka aina a me ka lahui.
Ua hala aku o Lunakanawai Kiekie Judd ma ka Malulani o ka Poalua nei no Kau, no ka hoolohe i ka hoopii kue a O. K. Apiki i na Papa Nana Koho Balota o ka apana o Kau, Hawaii, ma ke kau koho balota aku nei i hala o Feberuari, malalo o na kumu lehulehu. O ka Poaha iho nei, Maraki 24, ka manawa e hoolohe ia ai o ua hoopii la ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau.
Ua hoouna mai o D. Alawa o Holualoa, Kona Akau, Hawaii, i ka papainoa o na poe kokua manawalea i ka Ahahui Opoipi Immipono Karisitiano o Holualoa, aka no ka nui o na inoa a me na huahelu, ua manao makou, ua lawa ka makemake o ko makou mea kakau ma ka hoike ana aku, ua hookupu ia na dala he &169.85 no keia hana maikai e na inoa he 157 e hoomaka ana ka haawi mai ke kenikeni a pii aku a hiki i ka $7.50 a ka mea hookahi.
POI IA E KA NALU--Ma ka la 12 o Maraki nei, ua hele aku kekahi poe wahine i ke kui opihi me na keikikane ma Pulama a hiki i kahi i kapaia o Kailiili, a me ka nanaea nui o keia poe, aia hoi ua aia mai la kekahi nalu nui a poi mai la i kumu pali me ka puke ana i keia poe a paholehole na kino a me na poo i ka pohaku. Ke pii ae nei ka palekana o na poe i eha i keia wa, a ke hoomanao nei au i keia wahi mele--"Paholehole ka ili o ka Lamakea, lupe ke oho apiipii a ke Kaunaoa, kahe mai ke koko ula ke Kukui."--P. H. KEKAMAHAO. Kapaahu, Puna, Hawaii.
Ua hookuu ia e ka Aha Kiekie piha o James W. Gay, he moho holo alii i puka ole no ka mokupuni o Oahu nei i ke kau koho balota i hala aku nei, mai ka hoopii kue iaia i hoopaia ai he $100 e ka Aha Hoomalu o Honolulu, no kona waiho ole ae i hoike i hoohiki ia o kona mau lilo holo balota maloko o na la he umi mahope o ka la koho balota, malalo o ke kumu ua hoole oia, malalo o ka hoohiki aole ano mau lilo holo balota, a aole no nana i uku i ke $50 no ka holo moho alii ana. Nolaila, ua lilo keia olelo hooholo i kanawai no na hihia i like loa ke ano e like me keia.
Ua lohe ia mai, ua hookuu wale ia e ka Lunakanawai Apana o Waimea, Kauai, ka hoopii a ke 'Liikue ia E. L. Kauai, he moho holo lunamakaainana moewaa no ia apana no ka hewa waiho ole aku i ka hhoike o kona mau lilo holo balota iloko o ka manawa i kaupalena ia. O A. P. Kalaukoa hoi, no ia hewa hookahi no , ua hoopau wale ia kona hihia. Aole akaka ke kumu o ka hookuu a hoopau wale ia ana o keia mau hoopil, koe wale no ka noonoo aku, malia aohe hoike o ke aupuni i ka wa i noho ai ka aha. O W. P. A. Kiha hoi, no ia hewa hookahi, imua o ka Lunakanawai Apana o Koloa, ua lohe ia mai, ua hoopaiia, aka ua hoopii loa mai oia i kona hewa i kaaha maluna ae. O ke alii A. Drier hoi, no ia hewa hookahi no, a no ka ma'i a hiki ole mai imua o ka aha, ua hoopanee ia a ka wa e kahea hou ia aku ai.
Kau Paani Kinipopo o 1892
I ka makahiki i hala, ua hoomaka ka paani o na puali kinipopo ekolu o ka Hui Kinpopo Hawaii ma ka Poaono elua o Aperila; a i keia makahiki hoi, ua ukali aku nei no e like me ia maa. Ela wale no kahi paewa iki i keia makahiki, ma ka mahuahua ana aenei o na puali i komo i keia kau, oia ka Honolulu, Kamehameha, Hawaii,a mo Crescent. Eia iho ka papa kuhikuhi o na paani ana no ka malama mua:
Apr. 9 - Kamehameha kue ia Honolulu
Apr. 16 - Crescent kue ia Hawaii
Apr. 23 - Kamehameha kue in Crescent
Apr. 30 - Honolulu kue ia Hawaii
Mei. 7 - Hawaii kue ia Kamehameha
Mai Hamakua, Hawaii.
" Lele ka hauli - Eia i Hamakua nei ka Hope Makai Nui o Hilo kahi i haulani ai. He 6 poe kuai rama o Honokaa i hoopii ia, he 1 o Kukuihaele, 1 o Waipio. ßPau keia poe i ka uku ma ka $150 pakahi." ---K.
Eia hoi ka palapala a kekahi mea kakau okoa ae, mai Hamakua mai:
"Ke a nei ke ahi ma Honokaa i keia mau ia. Ma ka hiki ana mai o ka Hope Makai Nui o Hilo George William ma ka la 29 o Feberuari, ua hopula na poe kuai rama o Hamakua nei e hoomaka ana mai ke awawa o Waipio a hiki i Paauhau. O ka nui o na poe 1 paa i ka hopuia he 11. Nana hoi na kaniai o na poe haihai kanawai o keia apana. Ua kapi wale ia no lakou a pau a ua hoohalahala nae kekahi poe i ke kau kiure kaapuni o Hilo aenei." --W. K.
NA LETA
A@ o makou makemake e lawe i ke k@ o na hala @ na manao; hoopa@ ia ma@ keia p@ e ko makou poe mea kaka@
Na Aneai o ka Lai o Kona.
Mr LUNAHOOPONOPONO----Ma ka Poaha la 3 o Maraki, ua hoohuiia ma ka berita o ka mare, o Mr. Kauahipu me Miss Luisa, e Rev. Kalaiwaa, ma Kailua mahope o ka a pau ana o ka mare he wahi paina i hoomakaukau ia no laua kai malama ia.
Ma ka Poalima ae ia 4, ua hoohuiia no e Rev. Kaiaiwaa ma ka mare o Mr Kaai me Mrs. Makua, a he wahi paina no i hoomakaukau ia no ko laua la mare na Holualoa.
Ma ka Poaono la 5 ae no, ua hoohuiia no e Rev Kalaiwaa ma ka mare o Mr. Kahanaalanui me Miss Kaukani ma Kapaiaalaea, a he wahi paina luau no i hoowehiwehi ia no ko laua la mare. He mea maikai ka mare no na mea hoi e haumia ole ai haki moe:
Ma ia la hookahi no, ua wehe ae o Mr Kamakamanoanoa a me kana eva he wahi paina hoomanoa no ka la hanau o ka laua bebe hou, ka opuu iese mua loa a ke Akua i hoohua mai ai mai loko mai o ko laua puhaka ma Makalawena; nui ka poe i naue ae ma ia la e ai a hoonuu i na mea ai i hoomakaukau ia.
Oiai na kanaka e lululmi ana i na ono i hoomakaukau ia maluna o ka pa[aaina, aia hoi ua wehe mai la o J. W. H. I. Kihe he haiolelo e pili ana ia e Mr. Kapela me keia makasila e niele nei. JOHN E. A. KAIEWE. Aekai o Papaloa, Maraki, 7 1892.
Lehelehe E@@u Hana Lokoino.
MR. LUNAHOOPONOPONO,
Aloha oe - E eluolu mai kou ahonui e hookomo iho ma na wahi kaawale o na kolamu o na nupepa i huiia i keia mau manao malalo iho, e pili ana hoi no na mea hou o ka Ua Lani Haahaa, a Ikemaka i hoike ae ai i kona mau manao lili ma ka Hawaii Holomua, Buke II., Helu X., o ka la 12 o Maraki nei, 1892.
E ka mea i pee malalo o ka inoa "Ikemaka," mai haawi au i na hoomaikai piha ia oe, a me ka uku pu aku i keia kolamu i hoopiha wale ia me ka opala, ina oe i ku mai malalo o kou inoa ponoi a kou mau makua i hea iho ai, a ike iho au o oe io no ka o Ikemaka, ka " lehelehe eueu hana lokoino."
Ua olelo ae oe e Ikemaka he aie kaa ole ko'u ia Tume (Toomey), ke ninau nei au ia oe, a i na poe a pau e ike iho ana i keia, he aaie kaa ole anei ia? Ke i nei au, aole. Ina paha o Ikemaka kekahi i ka manawa a Tume i kii ai e hoopaa i na lako hale o J. H. S. Kaleo, me ke ku ole i ke kanawai, a i ole ina paha no ua Ikemaka nei ia mau pono, heaha la kau e hana ai, oiai aole i pau ka manawa i aelike ia ai? He mea maopopo e waiho ana oe ia mau pono no Tume, aka, aole pela ko'u manao, oiai ua kuhikuhi mai ke kanawai i ka mea e hana ai, a oia ka ke Kanawai Hoopai Karaima Mokuna 1, Paukau 1 hapa hope o ua pauku la e olelo ana, "a i ka hana ole hoi i ka mea a ke kanawai i koi mai ai." Heaha ana la kou manao e Ikemaka no keia mau huaolelo? E olelo mai ana oe e hana aku i ka hewa.
E Ikemaka, ua olelo ae oe eia no oe i Hana nei, a malia ua ike a lohe paha oe i ka hopena p leoa aoe laa ole au e hoolaha hoopunipuni nei me kau ike maka ole i ke kahua pololei o ka aelike, a ke olelo nai nae oe ua ike maka oe, a o ia kou mea i kapa ai ia oe iho o Ikemaka. Aole anei ou hoomanao i ka ka Baibala i olelo mai ai, " hohe wale ka mea hewa i ka mea pono," a ua hoooia e like me ka'u i koi ai, a o ia no ka pololei o ka aelike. Mai manao oe e Ikemaka, o ko'u hoopii ia ana no ia hewa au e olelo nei, he mea ia e hoopoino mai ai i ka'u hana, au hoi e kahea leo nui ae la i ka Aha Kkuhina a me na Lunakanawai, na hoa hanohano hoi o ke aupuni nana i hookau mai a hookauwa mai ia'u e hana no ka pono o ke aupuni. Ua kue anei au i ko lakou leo kahea ia'u oiai au e noho ana ma ke kulana oniu hua kepau no ke keena o ka nupepa " Ko Hawaii Paeaina?" Aole, aole loa au i kue, ua hooko aku au no ka pono o ke aupuni.
O ko'u hewa e Ikemaka huna inoa, o ke kolohe i ke dala o ke aupuni, a kau aku i mau kanawai hou mawaho ae o na kanawai i hooholoia, a i ole ia hooholo iho paha ua i ka hewa i pono, alaila ua oi aku ka hewa; aka, o kau e hoike nei e Ikemaka ua kue loa ia i ka olelo maikai " mai imi oe i mea e hewa ai kou hoalauna," e aho ka noho iho me ka eueu ole o ka lehelehe o hana ino mai auanei. Mai lalau aku oe i ka lae aa o Nanualele, o kole mai auanei ko mau wawae i ke aa pele, e aho no ka hana malie i ka hana i loaa i kou lima e like me ha'u e hana nei. Aole no'u na loko i'a, aole nou a me na kamaaina e noho ana, aka, no ke aupuni, a o ka'u i hana ai malalo no ia o ka mana i loaa ia'u mai ke Kuhina Kalaiaina mai, o ka maluhia ko'u makemake, aole e like me kau e Ikemaka. E hoihoi no anei oe ke kii wale ia aku kou mau pono e na kamaaina oonei? Aole; a pela no ke aupuni.
. O na keonimana o Hana nei a Ikemaka i hoike ae ai ma ia la ua pololei no, aole nae oia i hoike ae i kekahi poe okoa ae, a ke kau mai nei ko oukou mau kii pakahi imua o ko'u aio a ke ike aku nei au i kou kii e Ikemaka e kulou ana ilalo a e kalele ana ka auwae iluna o na lima, a he hoike ana mai ia no kou mihi no kau mau olelo hoopunipuni, a pela au e puana ae nei,
"Akana wale no Haleakala,
Ka uwe a ke kini o Koolau.""
Ke pane nei au 1 keia mau olelo ai oe e Ikemaka huna inoa, i mea e ike mai ai na poe heluhelu owai la o kaua ka hoopunipuni, owau paha ka mea i hoike me ka inoa pololei. a i ole, o oe paha ka mea i pee malalo o ka inika eleele ma na kolamu o ka " Hawaii Holomua,
' a ke ike nei au he eleele inika wale iho no a he hapala ke pulu aku i ka wai, aaole hiki ke hilihai ia. Eia oe ke ake nei no ak noho lunakanawai o Hana nei, a ina he niania kau hana me ka pekepeka, he kanaka anei ia e hiki ai ke hilinai ia no ka hana i ka pono kaulike no ka lahui? Aole loa. O ke kanaka e hana ana i ka pono kaulike oia ka mea i kupono, e aloha ana oia i ka Moi, ka Aina a me ka Lahui.
Ke hooki nei au maanei, JAMES H. S. KALEO. Hana, Mar. 17, 1892.
NA MEA HOU O KA PANALAAU.
I ka nupepa Kuokoa a me PAEAINA i Huiia. Aloha oe:
Ke hoouna kau nei au i ka'u maka peni imua o kou kino lahilahi nau e kahea me ha pukuniahi la iwaena o keia mau pae moku, i ike mai ai na kini a me na makamaka o kaua e noho ana mai ka la hiki ma kumukahi a ka lawe a ka la i Lehua i na hana a ke kanaka i hoonoho ia mai ai i makua no ke ia lahui kanaka i loaa i na ehaeha a ka mai hookaawale ohana.
Ma ka la 9 o keia mahina, ua ike ia aku ka Luna nui o ka Panalaau nei, e hanu hele mai ana ma na ipuka hale o ka poe mai me kona puali makai, e ake ana o ka honi i ka hohoho o ka uahi opiuma a me ka okolehao. O ke kumu nae o keia mau hana, no ka loaa ana o kekahi wahi taaka o ka aina pua e puhi mai ana i ua opiuma nei.
A ma keia huakai hele a lakou, aole no i loaa aku kekahi oia mau mea i hoike ia ae nei maluna iloko o na hale o ka poe popilikia. A aole no hoi au e hoike aku ana imua o ka lehulehu he poe maemae loa na nai na o ko lakou lawelawe ana i keia mau mea, aka, e ia no iwaena o kekahi o ko'u mau hoa mai, ke hana nei no ia hana. O kahi wale no i pakele ai, o ka loaa loa an aku ilooko o na hale o na mai he hohono o ka uahi opiuma a me ka okolehao. A ma ke ala hele o ka imi ana i ka hohoono o ka opiuma a me ka okolehau, ua hiki loa aku nei ka huakai 1 kahi o Kinimaka (w) he kamaaina.
Eia ka apiki, ua haawi mua aku ua luna nui nei i ke dala i kekahi mea o koa, e hele e kuai i ka okolehao i kahi o ka mea i hai ia ae la maluna, i ka loaa ana mai o ka omolle okolehao mai ka lima mai o na mea hana i hele e kuai, oia no ka wa i hoohiki loa aku ai lakou i ka hale i hoike ai ae la maluna.
Ia wa i ninau aku ai o W. Kele ia Kaluna, ke kane a ka mea nona ka hale i hoike ia maluna i ka mea nana ka okolehhao. Ua hai ia mai me ka oiaio nana mai ka omole okolehao i haawi mai i na kanaka i hiki mua aku i kona hale, me ka manao he pono ka hana a kona mau hoa kanaka, oiai o lakou pu no ma ia hana hookahi he puhi rama.
O ka wa no ia i hoolale koke aku ai ka hope luna e huli ia loko o ka hale, me ke kauoha pu aku o ka mea nona ka hale aia a hoea mai kona kaikunane; aole nae i hoolohe ia mai kana uwalo, no ka mea aia iaia ke ki o ka lumi i makemake ia e wehe, a ma keia hana ana ua wawahi ia akku la ka puka o ka rumi me ka huli ana ia loko a loaa aku la he mau olole me ka wai okolehao oloko, aua huli pu ia na pahu lole o ka mea nona ka hale me ka nana ole ia o kona mau pono.
Eia ka ninau, he kuleana anei ko W. Kele e hele ai e huli i ka hale o na kamaaina me ka loaa ole o ka palapala hopu, a me ka palapala huli? Oiai, ua ninau mai ka mea nona ka halae i ka palapala hopu, ua heluhelu ia aku he palalpala okoa a he inoa ke paa ana ma ua palapala nei, aole o ka inoa o Kaluna ka mea i hopuia. O ke kupono loa no paha ia o keia kanaka, e hoi i Honolulu i Kapena Makai; oiai ua maa kona ihu i ka honi i ka hohono o ka u wahi opuima. Aole i kupono i makua no keia lahui kanaka nui.
Eia hou keia hana kupanaha a ua makua nei o makou, i na la mua o keia nahina, make aku la o Pahalohau opio, kil ia aku nei kona mau pono a pau e ka makai malalo o ke kauoha a W. Kele, me ka olelo nana e malama ka waiwai o ka mea make a hiki i ka wa e kauoha ia mai ai ka waiwai o ka mea make e ohana, alaila, nana e hoouna ke ia mau pono i ka ohana o ka mea make me ka manao he pono eia ka aole.
I ka la 15 o keia mahina, hiki mai ka leta a ke kaikuahine o ka mea i make ia Allen Robinson, no ka waiwai o kona kaikunanae ka mea i make. I ka hele ana aku o ua Alita nei imua o William Kele ka makua o ka poe mai, e hoakaka ai no keia waiwai, eia ka pane mai a W. Kele i ka me i hele aku imua ona. Ua hiki mai anei kau leta no keia waiwai, ua ae ia aku kana pane, me ka i aku o Alita ua kauoha mai nei ke kaikuahine o ka mea i make, e hoouna aku i hookahi lio a o ka lua o ka lio no ka wahine a Alita. A eia ka pane mai a ka makua mai o ka Panalaau, aole e pono e hoouna ka lio mahope pilikia makou li ka lio ole, a ma keia hana ana a W. Kele, ua kau ole ka lio i ka moku 1 kauoha ia mai ai, ma ka nana ana he wahi hana hilahila ole keia a ka makua i hana ai i ka waiwai o na mai.
Me keia mau wahi i tamu ke hooki nei au maanei e aloha lulu lima kaua. S. K. KAUAKAHI. Kalaupapa, Maraki, 17, 1892.
Ua lawe mai ke Kinau i ka kakahiaka Poakolu nei mai Hawaii a me Maui mai, ia 32 mau ohua kapena, he 14 o lakou he poe makaikai luapele, a me 136 ohua oneki.
KULA SABATI.
Apr. 1@ Ka Moi ma Ziona. Halelu 2:12.
No ke ahi la e ka @p@kio ai ko ka aia@ e? A e noonoo ai ka @ kanaka i ka mea @ap@wale?
2 Ua ku e aku na @ ka @. Ua ohumu pa aku na hoi ma loaa.
Ia Iehhora, ai k@oa Mea i Poaiana.
3 E maka aku kakou i ka laua mau mea pa@. A e hoolei aku hoi mai o kakou aku nei i ka lana mau k@.
4 O ka Mea e noho ana ma ka lani, e aka mai o ia: Ae hoomahua maai no hoi ka Haka ia lakou.
5 Alaila e olelo mai oia ia lakou i kona inaina. A e hoo@ m@ hoi ia lakou i konahana nui.
6 Ua poni ae nei @u i keia Ahi maluna o Ziona. Ma luna iho o ko a @.
7 E hai aku @ i ke kan@ Ua olelo mai @@o lehe@. O na @ ko'u Keiki; I keia la no ua hoo@ aku wa@ lawe.
8 E nei @ oe ia'a a e haawi aku @@ia oe I na laho@a aku hoo@ . A i waiwai @@a ea welel@ ka @
9 E a @@@@@@@@@@@@@ E ulopa hoi@ lakou me a @lepo @
10 No ia h i @@@@@@@@@@@ E aoia'ku n@ hoi@@@@@@@@@@@@@ na luna@ @wai o ka honua.
11 E malama ia lebora me ka weliweli. E hauoli hoi oukou me ka h@ aia.
12 E hoai aku i ka Keiki o bahu no a ia. O make hoi oukou ia aoao ke hoa iki ia mai kona inaina. Pomaikai wale ka poe a pau i hilinai aku aoao.
PAUKU GULA. Halelu 2:12. Pomaikai wale ka poe a pau i hilinai aku iaia
MANAO NUI.
E hoolohe ia Iesu ka Haku e ola'i.
OLELO HOAKAKA
O keia helala he mele a Davida i haku ai, Oihana 4:25. He olelo wanana ia e pili ana i ka Mesia, ka mamo a Davida. Ua hakuia ma ke ano hoohalike me ko Davida noho alii ana. Ua hoikeia ko Iesu alii ana maluna o ko keia ao a pau loa. E lanakila ana oia maluna o na mea ku e. Ua kamailio o Davida i na hana o na alii ma na aina pili Kanaana, ke kipi aku iaia. He mele inoa ia no ka hoonani ana i ka Moi lua ole, lanakila mau, e alii ana no ka wa pau ole me ka mana lea. Ua wehewehe na Rabi Iudaio i keia halelu ma ke ano he wanana. Aole nae e hookoia ai me kekahi kanaka, ma ke Akua-kanaka, ma o Iesu la wale no, ua hookoia keia wanana.
1. Kupikiipikio, e like me ke kai poinalu. aina e, na lahui kanaka e ae, aole lakou he poe ludaio. 2. Poniia, Karisto, oia no ke ano maoli o ua innoa la. Daniela 9:25-26. 3. Moku, e like me ka lio pihoihoi. 4. Aka, e hoike ana aku i kona makau ole; kona ano pookela iuiu. 5. Ziona, ka puu, kahi a Davida i kukulu ai i kona halealii. Ua lilo ka inoa i kona hoohalike no ko Iesu aupuni, 6. Keia la, ka la hanau paha o Iesu, Hebera 1:4-5. 7. Ulupa, e hoopau koke ana i ke ano ku e. 8. Ipulepo, he mea papaina. 9. Honi, he hoailona o ka noho paalalo ana. 10. Aoao, ke alahele i ka lani.
I. Ka Moi i keakea ia, pp. 1-5. Heaha ke ano o ka ninau ma ka pauku Akahi? Heaha ka olelo e pili ana i na'lii a me na lnna o na lahui? Ua kokua anei na Mof i ka euanelio? Heaha ka manoa o na'lii, p. 3, e pili ana i ko Iehova alii ana? Owai kona mea e poniia? Heaha ka hana a ke Akua ma ka ike ana i ka ano o na kanaka, p. 4? Heaha ka ke Akua olelo p. 5. Ua ku e anei kekahi mau alii ia Iesu? Heaha ka olelo hoohallike, p.3? Owai ka Moi o ka pono? Owai ke alii o ka poe hewa? Owai ka mea lanakila? No keaha la i kue ai na kanaka i ka Euanelio? No keaha la i ae mai ai ke Akua i na hana hoomainoino a na kanaka? 2. Petero 3:9. Hiki anei i na'lii a me na kanaka ke hookahuli i ko Iesu aupuni?
II. Ka Moi i hoonoho ia, pp. 6-9. Heaha ka olelo a lehova, p. 6? Owai keia alii? Owai ka meakamailio p. 7? Heaha ka olelo mua a me ke kauoha paa mai Iehova mai? Ua hooko ia keia wanana ma na palina o ko Davida aupuni? Owai ka poe helelei? Isaia 60:12. Heaha na palena o ko Iesu aupuni? Halelu 72:8,11,17. Ua noh alii anei o Iesu ma Ziona? Owai kona hooilina? Ua loaa anei ia Iesu kona hooilina? Pehea e hookoia ana anei keia kauoha? Heaha ka Iehova olelo mua ia Davida? 2. Samnela 7:12-16. I ka wa hea i olelo ia ai o Iesu ke Keiki a ke Akua? Luka 1:35. Ua koi aku anei oia i kona hooilina? Mataio 14:23. Luka 5:16. Ioane 11:16. Heaha ka hana i hanaia aku i ka poe kue mua ia Iesu? He hana aloha anei keai? E loaa anei ka pomaikai Lani i ka poe hoolohe a pau loa? Ezekiela 18:32. Luka9:56.
III. Ka Moi i hoolohe ia , pp.10-12. Heaha ka olelo paipai, p. 10? Owai ka Mea a kakou e hoo lohe mau ai? he mea hooweliweli anei ke Akua? Ua kupono anei ka makau ana iaia? He mea anei e makau ai na akuakii, na aumakua, a pela aku? He mae anei e hoohauoli ai i ka pono Karistiano? Ua lilo anei o Iesu i Moi no kakou? Hiki anei ia kakou ke loaa ka pomaikai ma ke kue ana iaia? Pehea ko Iesu lawelawe ana i kana oihana ma'i? Heaha na kumu no kko kakou hoolohe ana iaia?
MANAO PILI
1. Hiki anei ia kakou ke manaoio aku ia Iesu ke ole ko kakou hoolohe ana iaia?
2. Ua hoolohe anei kakou iaia ma ka mahalo wale ana i kona naauao?
3. Hiki anei i na mea kue i ka pono ke lanakila?
4. Ua pau anei ko'u ano enemi ia Iesu?
5. Ua hoolohe loa anei au iaia?
Ua paa i ka hopu ia i ka la Sabati i hala na luina elua o ka moku okohola Triton i mahuka ai me ka waapa o ke kapena mai ka moku mai, he mau la aenei i hala mauka o ke awawa o Kapena
MUTUAL 76------NA TELEPONE------BELL179
H. H. WILLIAMS & CO.,
KA POE HOOKOMO MAL KUAI AKU A ME
HANA PAKA O NA HOONANI HALE
MAIKAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEPONO.
ME NA Pianoi Hansia Me ke kupono i keai ea. Aole Mu e komo.
E LOAA NO Na He Kupapau Na Pohaku Mabela o wae ai a ka Makemake Lawe.
---MAANEI E LOA AI---
NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA
A me na Pona Ia-loa i ke kino o ka mea aloha.
HELU 103 ALANUI PAPU-----------HONOLULU. @-2
-------------
OLELO HOOLAHA!
-----------O-----------
O ka noho Agena ana no na LAAU LAPAAU OHANA A JAYNE'S, a ko makou Hui Kalepa i paa loihi ai, ua lawe ia aku nei a aia ia MESSRS. BENSON, SMITH & CO., ka hui kahi o na kauoha laau laapaau a pau o ia ano hoouna aku ai mai keia wa aku.
KAKELA & KUKE.
HONOLULU, FEB. 4, 1892. 2375-q
-----------------
O NA HUALOLELO AULII
I PUKA AKU I KA WA PONO.
Ua Oi ka Maikai o ia
O KO KA MEA HOOLOHE WALE MAI NO.
Ua loaa mai nei ia oukou ko makou wahi e ku nei. MAI POINA OUKOU. E haawi ia ana ia oukou NA HOOHAAUAO AKAHELE ANA, a ua ike no hoi oukou UA OI AKU KE EMI o na mea a oukou e kuai ai mai a makou aku mamua o na wahi e ae o ke kulanakauhale nei, a o kekahi o ka makou mau mea kuai he haahaa loa maoli. O ka makou mau lako laau lapaau, HE HOU A MAKAMAKA LOA. E HOOMANAO! iaa oukou e makemake i NA LAAU KUNU, SPOA,HUAHUAKAI, AILA LAUOHO a me na mea e ae he lehulehu, HELE MAI I O
HOBRON, NEWMAN & CO.,
NA POE KUAI LAAU LAPAAU.
Huina o na Alanui Papu me Moi. 2378-tf.
---------------------
Olelo Hoolaha.
E NOHO ANA KA HALAWAI KUIKAWA O na Laia o ka HUI AINA o ALIOMANU, Papaa, Moloaa a me Kaapuna, ke hiki aku i ka la 2 o Aperila, A. D. 1892, hora 10 A. M., ma ka luakini o Anahola, Kauai. Ke kauoha ia aku nei na lala a pau oia Hui ee hiki kino mai oukou a pau i ka la a me ka manawa i hai ia ae la maluna, mai hoomaloka o poino auanei oukou. Nolailal, e eleu mai i ike pono i na hana. JAMES K. APOLO. Luna NUi o ka Hui Kauai, Maraki 4, 1892. 23@0-@
------------------
Ollelo Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.
NO KA MEA UA HOONOHO IA KA MEA nona ka inoa malalo iho nei, e HON. F S LYMAN, i lunahooponopono no ka waiwai o Luhia o Honokaa, Hamakua, Hawaii, i make iho nei. Nolaila, ke kauoha ia nei na poe a pau e ale nei a me na poe a pau a Luhia i ale aku ai, e hookomo koke mai i na ale a me na bila ale iloko o na malama eono mai keia la aku, o pale mau loa ia aku, MOKUHIA, Lunahoopoonopono Waiwai o Luhia. Honokaa, Hamakua Hawaii, Feb. 29,1892 (2379-4t
-------------------------
Hoolaha a ka Luna Hoolo
Kauoha.
O NA MEA NONA NA INOA MALALO IHO, na Luna Hooko Kauoha o ka Palapala Hooilina a MELICENT K SMITH, o Koloa, Kauai, ia make ke hoolaha aku nei i ka poe a pau ana i ale aku ai, e waiho koke mai ia J K Smith M.D. , ma Koloa, Kauai, a ia ole ia W O Smith ma Honolulu, maloko mai o eono malama mai ka ia aku o keia hoolahe ana, a i ole la e hoole mau loa ia aku no. JARED K SMITH, WILLIAM O SMITH. Na Luna Hooko Kauohe. Lola, Kauai, Maaraki 4, 1892. 23@0-4t
------------------------
KUAIA KUDALA
A KA HOPE ILAMUKU O KA APANA
O KOOLAULOA, OAHU.
Ma ka mana o kekahi Palpala Hoomalu Waiwai mai ka Aha Apana o Koolauloa, Oahu, ma ka la 3 o Maraki. M. H. 18@, e kue ana la Kalawaia, (k.) ka mea hoopii ia no ka pono o Mr. Cieila Balaunu (k.) ka mea hoopii no ka huina dala he haneri kanaha kumahiku ($147.00) Ua hoomalu au a e waiho aku ana ma ke kuai kudala akea ma ka hora 12 awakea o
KA LA 2 O APERILA, 1892,
Ma ka pa a ma ka puka o ka Hale Hookolokolo ma Hauuia, Koolauloa, Oahu. E lilo no i ka mea koho kiekie na pono a me na waiwai a pau o Kalawaia (k) ka mea hoopii ia, maloko o na waiwai i hoike ia malalo nei. Ke ole e uku e ia mai mamua ka huina dala 1 olelo ia na uku koina, komisina a me ko'u mau lilo a pau. Eia na waiwai e kuai kudala ia aku ana:
Hookahi Lio kane ano keokeo,
Eiua Waa lawaia,
Hookahi Waa ekolu anaana ka loa.
Hookahi Waa elua anana,
Hookahi Hale laau, hale Huna a ilalo, ka loa 22 kapuai, ka lauia me elua lanai, 24 kapuai.
H. KAUAIHILO. Hope Ilamuku o ka Apana o Koolauloa, Oahu Maraki 4, 1892. 2381-3t
------------------------------
OLELO HOOLAHA.
OWAU O KA MEA NONA KA INOA, MALA lo nei. Ke papa aku nei au ina ano kanaka llike ole a pau. Oia hoi keia, Pukiki, Haole, Pake, Kanaka, a me kekahi ano lahui e ae. Aole e hookipa a malama i kuu wahine mare ia Ke@puni (w.) oiai ua haalele mai oia i ko mana wahi moe, ka'u ai a me ka la, nolaila, o ka poe a pau e kue ana i keia e hoopii no au ma ke kanawai o ka aina nei. Mai hookuli o loaa ka pilikia; o ka lohe ke oia, a o ke kuli ka make.
Owau no me ka haahaa, MR. KIHAPIILANI. Waikele, Ewa. 2381-3t
-------------------
Olelo Hoolaha.
UA PAPA IA NA KANAKA A PAU AOLE e hele maluna o ka aina o HANAKAPIAI ma Hanalei, Kauai, mai keia la aku, me ke noi ole ia i ka mea nona ka inoa malalo nei, e hoopii ia ma ke kanawai. @LALAM@ W F H @LILL. 2372-3m
Hoolaha Kuai o ka Moraki.
I KULIKE AI ME KA HOOLAHA HOOKO A me ke kuai o ka moraki i hoolaha mua ia ka hoopaneo ma ka la 23 o Dekemaba, 1891, ke hoolaha ia aku nei ka lohe, o na aina i paa ma ua moraki la a ANTONE SILVA a i ole SYLVA a me HANNAH SILVA kana wahine ia C Afong, ma ka la 25 o Aperila, 1889, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope o Honolulu, Buke III ma na aoao 478,479 a me 480, ke hoolaha ia aku nei e kuai ia aku ana ma ka hale kudala o Jas. F Morgan ma Honolulu, ke hiki aku i ka hora 12 awaakea o ka POAKOLU, la 30 o Maraki, 1892.
No na mea i koe, e ninau ia J ALFRED MAGOON
Hana ia ma Honolulu, Feb.13, 1892. C AFONG. Ma o S M DAMON ia kona hope.
O na aina i paa maloko o ua moraki la, oia na aina i kuhikuhi ia maloko o ka Palapala Sila Helu 3444 ia Antone Silva, e waiho ia ma Puu maneoneo, Kaupo, Maui, no@a ka @ he 116 2-10 na eka. 2380-3t