Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 5, 30 January 1892 — Page 3

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Sabine Schmidt
This work is dedicated to:  to Deans family, his Mama & Papa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@@@@@@@(left column: half blurred with almost no full sentences readable) @@@@@@

 

column 2:

mau mea piepiele kuai kukaa a liilii ma na mea e pili ana i ke Kumukanawai Hawaii.

 

Ua olelo ia  no hoi e kekahi poe, na poe  hoi i ike maopopo  i ka lakou mea e kamailio ai, i ka wa e noho Loio Kuhina ana o C. W. Akepoka, he nui na hana i lawelawe ia maloko o ke keena loio ma ke ano poholalo.

No ka mea, i ka wa a kekahi poe e hele aku ai e ninau no kekahi mau hoomalamalama ana ma ke kanawai no kekahi mau hihia karaima imua o V. V.  Akepoka, ma o ka hoopii ia ana e C. W. Akepoka, Loio Kuhina o ke Aupuni, ua ike ia na hana poholalo he nui a ua poho kela poe mamuli o ka V. V. Akepoka lawelawe ana, a pela iho la, e na keonimana i loaa ai he pomaikai nui i keia mau hoahanau, a pela e ku oiaio nei kela mau olelo kahiko, "ma kahi o na heana pilau, malaila e mumulu ai na manu ai heana pilau.''

Pela iho la e na  kanaka Hawaii, ka hana a ke kanaka opu Iokoino a me ka @mana, oiai mamua o ka owaka ana o ko'u waha a hoopuka aku i kekahi hopunaolelo, kaa mua iho la @ai@ ka p@hi ana mai i na huaolelo ino o ka awahua no'u, a hoike aku la @@@ o oukou, eia au malalo o na maiuu a me na hookele ana a na "haku mahiko" o Hawaii nei.

E na keonimana, ua hana ia au ma luna o ka lepo o ka aina nona ka moto kaulana, " ka aina o na poe kuokoa a me ka home o na poe wiwo ole." Aole loa au i paa malalo o na maiuu o kekahi kanaka hookahi e lohe oukou, ano ia kumu ke ku nei au imua o oukou a holo i moho a i WAHAOLELO  no oukou, i kumu e hoohoka ia ai ko Akepoka manao a e pale hoi i kona hoao ana e umiki kona mau lima maluna o ke KUOKOA o Hawaii. E hoike aku au imua o oukou, aole loa au e ae ana  ia Akepoka, a i ole, i kekahi kanaka paha i like kana ano hana me ka Akepoka, e ku oia ma ka ho@uli o ka hookele aupuni, ina owau kekahi, a ina o ko'u mau kapuai wawae kekahi e hehi ana i ka lepo o ka aina ana e ku ana, no ka mea, o ko oukou pono a o ko kakou no a pau, eia ke ku nei me ke ano kulanalana i keia wa.

Nolaila, o ka hana pono wale no a kela a me keia kanaka kupono i ke koho balota o Hawaii nei, oia ka noonoo pono ana a koho pololei i ka wahaolelo kupono na oukou e hoouna ai i ka Ahaolelo, a ke ole oukou e hana pela, e kiola a koho ia Akepoka o ke kulana no ia o ke ana kaupaona a e lilo auanei ke EA o ke aupuni a me ka aina i mea ole. 

Ke lohe nei oukou i na olelo he nui wale no na Haku kopaa, a me ka lakou mau hanaino he nui wale i na poe ilihune. Oiai; aole au he haku kopaa, a aole no hoi o'u manao iki e lilo ana au i ona Kopaa, a oiai hoi aole loa i loaa iki ia'u hepomaikai maoli mailoko mai oia oihana mai ko'u hanau ia ana mai, nolaila, ina ua manao oukou he kanaka waiwai au alaila, ke ninau aku nei au ia oukou ina ua hana iki au i kekahi mea e opap@ ai i ke kanaka ilihune."

He mea oiaio, aole loa i pili kekahi oia lepo i ko'u mau aahu. A oiai hoi, aole au he kanaka mahiko a aole no hoi au i nonoi ia mai e lakou e hele i wahaolelo no lakou, a ua lanakila au mawaho ae oia mau mea. Mahope iho o ka nalohia ana aku o ka oihana lawaia kohola mai ko oukou mau kaiaulu oiai, oia kekahi o na kumu hoopomaikai o keia aina, ua lilo ke kopaa a me ka laiki i mau oihana hoowaiwai nui no ko kakou aina nei. 

 

Ua hoohalike ia ko kakou aina me he noho la nona na wawae elua wale no a he hookahi oia mau wawae i pokole loa imua o kekahi, a ma keia wa ano, ua oi ae ka pokole o ka wawae loihi imua o ka wawae pokole mua. Mamuli o kela bila kanawai a McKinley ua lilo ia i pahiolo nana i apahu pu ae nei i ka wawae i kapa ia he oihana kopaa, a oi ae ka pokole mamua o kona wa e hapakue mua ana. Ua ho@o o Mr. H. A. P. Carter e hoolala i kekahi mea e loaa ai ia kakou ona pomaikai mamuli o ka molia ana aku i kekahi mau puu akoakoa e waiho wale nei ma Puuloa, oiai he mea kela e waiho wale nei me ka waiwai ole, no ka mea, ina i hololea kela hoolala ana, ina la ma keia la no eia kakou maluna o na pomaikai he ekolu, oia hoi hoao hou he wawae hou no kakou e ku iho ai.

Ua hiki loa i kekahi mea noonoo maikai ke ike aku ina i hololea io keia mea, a komo mai o Amerika ma kela wahi waiwai ole a nana hoi e hooholomua mai i ka pomaikai iloko nei o ka aina a ina la, aole loa e poino kakou i kela bila a McKinley, oiai ua oi aku ka pomaikai e loaa ana i ko ka aina nei mamuli o keia mea i hoolala ia. He lehulehu wale o na lahui e noho ana maanei a me kekahi poe Hawaii naauao i ike mua he poino e loaa mai ana i ka oihana kopaa, a ua maopopo mua no ia lakou, ua aneane ka pahiolo ma kona kumu o ka oihana kopaa, nolaila lakou i olelo mua ae ai.

Haawi ia aku ia Amerika na ahua akoakoa o Puuloa. Aka, ua hoea mai nae he kanaka opio mai Canada mai a olelo mai la: "Aole, aole e haawi aku ia lakou e paa ia a make loa ka oihana kanu ko ma Hawaii nei." Pela pu no hoi me ka lunahooponopono o ka „Leo o ka Lahui"  a me kekahi poe kakaikahi e ae, ua olowalu mai la lakou ma ke ao ana ae i ka mea e noho ana maluna o ka noho Kalaunu e molia aku i ka oihana kopaa, a waiho malie no i kela wahi ahua akoakoa waiwai ole, a no ia kumu, ua huli hoi aku la ke kanaka nana i manao e hoopomaikai i ko kakou aina mamuli o ka hoopuipui ae i kela mau oihana, kopaa a me raiki, oiai hoi mamuli o kana hana ua hoomahuahua ia ae ko kakou loaa makahiki ma ia mau oihana mai ka $1,000,000 o ka makahiki, oia hoi ka 1876 a ka $16,000,000 iloko o ka makahiki 1891. (O ka nui o na waiwai i hoouna ia aku mai nei aku no 15 makahiki a hoea mai i keia la, he $114,000,000, oia hoi, ua like ia me $99,000,000 i oi aku mamua, ina aole i loaa ia kakou ke kuikahi). Olelo mai la nae ua poe ake pulama nei a ake hoopomaikai, a ake kuokoa nei penei: "Hana aku e like me ko oukou makemake."

Mahope koke iho o ka hoi ana o ko kakou Kuhina noho ma Wasinetona, ua loaa iho la ka malamalama i ko kakou Lani Moi i hala, nolaila, ua awiwi aku la oia no na kapakai o Amerika, me ka manao e loaa aku iaia ka pomaikai ana i hana hewa a kuhihewa loa ai.

Aia nae ua hala aku la kela ma o aku o ko ke kana ka kuleana, a haule aku la o Hawaii iloko o ke kanikau ku@akena ana. Ia wa ua i aku la kakou ia Amerika e hana aku oe i kou make make, a ua hana oia pela, aole oia i hana no ka hoopoino ia kakou, aka, no ka hooi aku i kona mau pomai kai, a ma ka wa i hamama mai ai o ka ipuka o ka halelana no ko kakou palekana, ua lilo loa kakou i kela manawa, aole no ka hoolilo ana iaia i hoaloha no kakou aka, ua punia loa kakou i na kamailio hoopau ma nawa wale ana ma na kalai aupuni, eia hoi na hookahuli Kumukanawai, a no ia mea, ua papani ia mai la ka ipuka a ua hookuu ia mai @a kakou e piholo, aole hoi e piholo iloko o ka wai maemae maoli, aka, iloko o  ke kai ekaeka o ke Kumukanawai. Ae, he oiaio, ua hana iho nei ka poe Amerika i ka lakou hana a ua apahu pu ia ae nei ka oihana kopaa, a ua hookuu ia kakou e piholo iloko o ka luameki o ka poino mau loa, a ke emi malie mau iho nei ko kakou aina iloko o kela a me keia manawa.

 

O ke kahua o ka noho oia no ko kakou Kumukanawai,  aka, ke manao nei nae kekahi poe e hoohuli pu ae i ua noho la a palaha ilalo ke alo oia ka manao o ka aoao Libarala. Ina oukou e koho ana ia ano poe, alaila he mea maopopo e hookahuli ana lakou i ko kakou nohona a lilo i mea poino, a ina e hololea ana ka lakou hana a lele aku ke kuleana mai ia kakou aku, a noho iho kakou iloko o ka nele, a lilo pu hoi me ko kakou noho na kuokoa. E lawe ana o Amerika i na wahi hunahuna iho i koe, a noho iho kakou iloko o ka hune maopopo. Oia iho  la ka wa e hauoli ai o kela keiki o Canada no ka holopono o kana mau hana maalea ia oukou a i kapaia he auhau kaulike, oiai, aohe he auhau e uku ai ma ia hope iho.

Ke manao nei au, o ko'u leo oia no ka puana a kela a me keia kanaka noo- noo maikai e ae a pau o ka aina nei, a i kulike ai hoi me na poe e ae a pa@ e ake ole nei no ka loaa mai, ona oihana mai ke aupuni mai, oiai, i ko'u wa e noi aku ai ia oukou e koho mai i kekahi kanaka, ua maopopo ia'u he kanaka ia aole no ke ake e loaa ona pomaikai mai  ke aupuni mai, oia hoi e koho no na kanaka i loaa he noonoo maikai ia lakou, aole wale hoi no ka poe hiki ke hana no lakou iho, aka no ka hoopomaikai nui aku kekahi ia hai aku, a i hoike ia hoi ma ko lakou makauhau mamuli o ka lakou mau Iawelawe hana ana, a e koho hoi na ka poe i maopopo, a i ike pono he oi aku ka paa o ka noho maluna o na wawae ekolu mamua o na wawae elua, e koho hoi i ke kanaka i ike aole e loaa he hookahi pololei mailoko mai o elua hana hewa; a e koho hoi i ke kanaka i ike he pomaikai ka lawe ana mai i na dala he $5,000,000 no ka pomaikai o ka aina mamua o ka nele, me ka paa mau no o ko kakou kuokoa; e koho no ke kanaka e hapai ana i ko oukou aina iluna o ka pomaikai, a aole hoi i ka poe e ake ana e hoohiolo iho, a e koho iho i ke kanaka nana e lawe mai ana i ka pomaikai iloko nei o ka aina; aoie hoi i ka poe e ake ana e wawahi i ke kumukanawai, a i ko lakou wa e lanakila ai alaila, oia iho la ko lakou wa e hoolilo ai i ke kuokoa o keia aina i mea ole, a nalohia loa keia aupuni iloko o ka poino mau loa.

 

He elua makahiki i hala ae nei, ua hooikaika au ma ka i ana aku mai ae e hoololiloli pinepine ia ko kakou maua aupuni oiai, he kumu ia e hoonawaliwali ia ai ko kakou inoa maikai, a mai wawahi hoi i ka mea a kakou i maopopo ai aole e hiki ia kakou ke kukulu hou ae. O ka ike o ka poe naauao a pau, ua maopopo ke iho aku nei keia aina ilalo o ka poino loa. He oiaio, he mea hou keia i keia aina o ka noho ana hune, aka, e hoomanao i ka'u e olelo aku nei e na keonimana, ina e hoea io mai ana ka poino i keia Kau Ahaelelo ae, he mea maopopo aole e lohe mai ana kela poe i na leo ao a ka poe i aloha io ia Hawaii nei. 

 

Ke olelo mau nei kela keiki o Canada no na hana ino a ka poe waiwai ia oukou e ka poe nele. Heaha la ka Akepoka hana no oukou? a heaha la kana i hana ai no oukou? a heaha la auanei kana e hana aku ai no oukou oiai ua hoolilo oia i kona manawa mai kinohi mai no ka hana ino ana i na pomaikai e ae a pau o keia aupuni? Ina i makemake oe i hana nau, e hele aku oe iaia, ua manao anei oe e loaa ana ia oe? Ehia la kanaka ana i hoolimalima ai, a uku ai maloko nei o keia aina? Manao anei oukou ina e make ana ka oihana mahiko a me na hana mikiala e ae e loaa ana he pamaikai i ko keia aina? Ua ike no oukou o ka poe hune e pilikia e ana, nolaila, o Mr Akepoka, a me ka poe e ae a pau e manao ana e like me ia o lakou no ka poe nana e kipaku aku i ka poe mea dala a pau mai ka aina aku nei. Ina pela, ihea iho la e loaa ai ia oe ka ai a me ka ia ? Alaila, heaha iho la ka pomaikai ina e hooemi ia ana ka auhau ? Heaha iho la ka pomaikai e loaa ia oe mai ka uku ole ana i ka $5, a $10, a $15 a $20 paha ina he nele ka mea e loaa mai ana ia oe, oiai aole e loaa ana ia oe he, 25 a, 50 paha keneta o kou la hana, a i ole, he makemake anei oe e ku ma ke kulana o ke kanaka me ka uku i ka auhau, a me ka loaa ia oe he $1,25 no ka la, a oi aku e like ma kona makaukau ?  O ka poe a Akepoka e olelo mai nei, a me ka Leo, oia o Bihopa ma ka poe hoi nana e haawi nei ia oukou i ka pomaikai, oiai oia maoli no ka poe nana e haawi nei ia oukou i ka hana ma ka hale kula o Kamehameha, a i uku hoi ia oukou he $65,000 a oi aku, a ke uku nei hoi  na kahu waiwai o ka Ekalesia o Kaukeano, oiai oia kekahi o na enemi o oukou wahi a Akepoka ma i kela a me keia pule mao Lishman ala he $27,000 a i ka wa e paa pono ai ia luakini e loaa ana he $60,000.

 

I ka wa i loaa ai ia'u keia aelike no ka hoomoe ana i ke alahao mua loa o umikumamalima mile, ua hoolaha iho la au, maloko o na nupepea Hawaii a me Pukiki i mau limahana no ka hana ana maluna o ke alahao. Aole i loihi ka manawa, a ua loaa na limahana. Ua uku au he uku la mahuahua no lakou; ua lawelawe pu au i ka hana me lakou, a ua ai pu makou i ka ai i uku ia mailoko ae o ko’u pakeke ponoi.

 

Aole au i haawi i ka hana ia lakou a uku pu he uku pule mahuahua me ka manao e panai mai ana lakou he uku panai no ka'u hana maikai i hana aku ai ia lakou. 

 

O ka hana a’u i haawi a pahola imua o ia poe, ua haawi ia e a'u me ka manao maikai a aloha. Ina e kali oukou a manao iho e loaa ana he hana a aloha ia oukou mai a C. W. Akepoko a me ka nupepa "Ka Leo" ma o Buki ia kona Lunahooponopono, e hai aku au me ka pololei i mua o oukou, e noke oukou i ke kaili no ka loaa mai o kau wahi huna hana mai ia laua mai a hiki i ko oukou uiha ana a make pololi pu, aole loa e loaa he wahi hana a he wahi hua paha o ka hana mai ia laua mai; o na waha o laua ke hele a palolo, aka, he @eo ka mea e loaa ia oukou. 

 

Me keia ae la, a ke manao oukou e loaa ana he pomaikai nui no kela a me keia pakahi e nonoho mai nei imua o'u a no ko oukou mau ohana pu, ke hai aku nei au me ka pololei loa, owau ka oukou e koho ai a owau ka oukou moho kupono e hoouna ai i ka Ahaolelo. No ka mea, eia maluna o’u ka hilinai a paulele piha ana o kekahi mahele o na kanaka Hawaii a me na haole ma Hawaii nei, mamuli o ko lakou haawi ana mai ma ka poho o ko'u lima i ka huina dala o $700,000 no ka hoohana ana maluna o ke alahao, a o kela huina dala eia ke kaahele nei ma kela a me keia pea o ka aina nei mawaena o na lima paahana mekanika. Ua haawi aku a ua pahola pu aku ka Hui Alahao a me Aina he kula huli a hoopukapuka dala no loko nei o ka aina, nona ponoi iho, me ka panee pu ana aku he ukupanee nui i ike ole ia mamua. Eia ke kaahele nei iwaena o na poe ike hanalima me mekanika ka huina dala nui o $75,000 o ka makahiki. Ua hoopehu pu ia ae hoi ke ana waiwai o na aina e waiho la ma Manana nona ka huina auhau i kauia i hiki aku i ka $15,000. Na keia hui kaamahu i hoopehu ae i ke ana waiwai o na aina e waiho la ma Manana a me Kahuku i hiki aku ka huina i ka $653,460, a he manaolana ko'u ma keia mua koke iho e pakui ia iho ana he $10,000 hou iho maluna o ka huina i hoike mua ia ae Ia. O ka auhau o ka Hui iloko o keia makahiki ua hiki aku no ia i ka $8,034.06, he hoike ana hoi ia ua pii mahuahua ae ma o $7,887.40 mamua iho o ke kukulu ia ana o ke alahao e olelo ia nei. O ka uku makahiki a ka nupepa "Ka Leo" e olelo nei ua haawi ia mai e kona mau kakoo ka huina mailuilu o $2,296 o ka makahiki, ke olelo aku nei au imua o oukou, aole loa i lawa ia mau dala no ka malama a me ka hoomaemae ana i ke alahao no 19 mile iloko o elua malama.

 

E na Keonimana, e na kanaka Hawaii, ua noho au a ua kupa pu maluna o ka lepo o Hawaii nei no na makahiki he iwakalua-kumama-hiku i hala ae nei. Ua hoea mai au ma keia aina oiai au iloko o ko’u mau la opiopio, a ua lawelawe au i ka hana maloko o ka halekuai o Mr. W. H. Dimond no $40 o ka mahina, e hana a e hooikaika ana no ka hooholomua ana i ko'u mau pono ponoi iho. 

 

Ua manao ia he makehewa ia'u ka hoike ana aku ia oukou ua hana au me ka ikaika iloko o ko'u mau la o ke ola ana. Aole loa au i hoolilo ia’u i mea kalai aupuni, a aole loa au e hahai ae ia'u i mea holo balota mamuli o ko'u makemake ponoi iho. Aole au e ku aku ana imua o oukou mamuli o ko’u makemake maoli iho, aka, mamuli no ia o ku makemake o ka lehulehu. Ma keia la oiai eia kakou iloko o na popilikia he nui, eia ia'u he 65 kanaka e loaa ana ia lakou he $3,825 o kela a me keia mahina malalo o ko’u malu ponoi, oia hoi ke Alakaa Mahu. 

 

Ke noho ona ia nei ka Hui Kaamahu o Oahu a me ka Hui Aina e ka poe no lakou na @ona a me ka poe no lakou na kuleana mahele, a o keia poe a pau, he poe nohopaa a hookuonoono lakou no keia aina, a he nui ko lakou huina. O keia hana mikiala i hookumu ia mamuli o ka hooikaika a me ka hoomanawanui a’u i lawe ponoi aku ai a hoohana, ke malama ia nei a ke kaupale ia nei e kekahi Papa Hoo hana Loea, ka poe hoi na lakou i koho ia’u i Luna Nui no ka malama a me ka hooholomua ana i na pono o ka Hui. 

 

Aia iloko o ko makou poai he poe limahana ke ku mau nei he 133 paahana, a ke uku ia nei ia lakou he $6,200 iloko o kela me keia mahina, a o ka loaa ana ia o ka huina nui he $10,000 no 194 limahana, poe limahana mekanika, kakauolelo, malama buke, enekinia, na luna hooponopono, na luna hoohana a me na ano limahana e ae, a o keia poe a pau, ua loaa ia lakou ka hana mamuli wale no o ka'u hooikaika ana. 

 

He papahelu o na uku limahana nona ka huina o $120,000 no ka makahiki, a me ia e pakui pu aku me na auhau aupuni o $5,000 i uku maoli ia mailoko aku o keia mau oihana mikiala, ua like ia me ka huina holookoa i hoolilo ia iloko o ka makahiki hookahi o $125,000.

 

A oiai, he heluna nui loa o keia poe limahana he poe ohana ko lakou, alaila he mea kanalua ole ke koho ae, aia mawaena o 350 a me 400 kane, wahine a me na keiki i loaa ko lakou ola a me ka noho ana mamuli o kela kumu hookahi a'u i hoike ae nei. Mai keia poe aku a me ko lakou mau waiwai ua loaa hou aku i ke aupuni he huina puu dala hou ma ke ano auhau; a he heluna hou aku no hoi koe i hoohana ia e keia poe i olelo ia ae la, a pela kakou e ike nei, he 1,000 a malia paha he 2,000 e malama ia nei ma na mea pili i ke ola a me ka noho ana mamuli o na hooikaika o kekahi kanaka hookahi. 

 

A heaha la ka oukou hana kupono no keia kanaka hookahi, keia kanaka hoi e kalahea ia nei he "enemi" ka no oukou? E kulai aku anei, e lumai aku anei a e lawe ae i kona ola? E kupee anei oukou i kona mau lima a me kona ake hooholomua mamuli o na kau kanawai kue holomua a inoino hoi? E hoole aku anei kakou i ka loaa ana iaia he haawina no ke kuka ana no na pono o ka aina a e haawi aku hoi ia pono ma ka haawi ana aku ia kulana i ka poe i hana ole no lakou iho a i ole loa aku hoi no ka aina a no kekahi mea e ae paha? O ka poe kanaka e uku nei aole i oi aku i ka $5 a hiki i ke $45 no ka  auhau o ka makahiki hookahi, a ina e hiki ana ia lakou ke hoahu a puulu i ko lakou loaa e lawe aku ana mai keia aina me ka awiwi a hookomo aku iloko o kekahi aina okoa i wahi e loaa ai ia aupuni okoa ka pomaikai o ka auhau a e nele hoi keia aina, oia anei ke ano kanaka a oukou i makemake ai?

 

O ka poe i ohohia ia iloko iho o lakou e kukala ae mamuli o ka manao haakei he mau moho lakou no ke koho ia mai, he mea maopopo e hoopuka ana lakou i na huaolelo a me na kalakalai ana i mea e loaa ai ia oukou ka makahehi a e loaa ai iaia ko oukou mau balota. Ke hoao nei lakou e hookuee ia oukou no ke kanaka o ko na aina e, a aole wale oia, aka, e hoala i ka manao kue i ke kanaka ilihune, me ka olelo aku, ua hele mai ka haole i keia aina me ka ilihune a me ka nele, a mamuli o kona noho ana i keia aina mahope iho, ua loaa iaia ka waiwai.

Ina ua kaukolo ia ko oukou lunaikehala i keia mau kukahekahe hupo, alaila, i hookahi wale no wahi manawa pokole a oukou e noonoo kanakamakua iho ai, a na ia mea e lawe aku i ko oukou lunaikehala a ike iho oukou, o keia poe enemi waiwai e kapakapa wale ia mai nei, he poe loea lakou, he poe naauao, a he poe kalaiaina; a mamuli o ia kulana i hiki ai ia lakou ke poloai aku i ke dala a ka poe mea dala o ko na aina e, e lawe mai a hoahu iloko nei o ka aina; ka mea hiki ole hoi i kuu hoa paio ke hana. O ko oukou pono, a o ko kakou pono a o ka pono o ka aina a kakou e aloha nei, oia no ka manawa e loaa ai i na poe a pau e kipa mai ana i o kakou nei ia mau pono hookahi.

Ke hai aku nei au ia oukou e o'u mau hoaloha, me he la owau hookahi paha ka mea hiki ke wae ia mailoko ae o ka huina o na haneri kanaka o ko na aina e i hoao i ko lakou ike ma keia mea he imi pomaikai i hiki ke olelo ae, mamuli o’u i loaa ai kekahi mau haawina no ka holomua o keia aina a i loaa ai he mau pomaikai i ka lehulehu holookoa; a mamuli o ia mau hana,  ua hooholomua ia ka aina, a o ka hooholomua ia ana o ka aina o ka loaa ana ia o na pomaikai ia oukou e o'u mau makamaka. O ko oukou hopena a me ka hopena o keia mau Paemoku kamahao, ke haalulu a ke naka nei maluna o ke kahua kaupaona.

O na balota a oukou e koho ai me na manao hoohemahema a kuio ole, ma ka aoao o ka pono me ka pono ole, oia no ka mea nana e hooholo i keia ninau nui no keia manawa a no ka manawa mau loa. Nolaila o ka hana nui a o ka hana koikoi e hekau nei maluna o na hokua o kela a me keia kanaka kupono i ke koho balota iloko o keia aina, oia no ka hoopaa ana iaia iho ma ka hookomo ana i kona inoa ma ka papa inoa o na poe kupono i ke koho balota.