Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 4, 23 Ianuali 1892 — KAKIA KUINAO! KA WILIKOKI-MORENO PAPA KUHIKUHI HANA NO HAWAII NEI. Aohe Pale Kumu i Keia wa e Pakele ai. [ARTICLE]

KAKIA KUINAO!

KA WILIKOKI-MORENO PAPA KUHIKUHI HANA NO HAWAII NEI.

Aohe Pale Kumu i Keia wa e Pakele ai.

[Mni kAnnp«pa Amehk* «< He mea ano nui no," wahi a ka mea kakau, •• ko ka lehulehu Amerika ike maopopo Iho i na kulana liooponopono aupuni maanei, a me ia ano pu no hol i ka hana a ke aupunl o Amerika Huiia e hakilo nei i ka hopena o Hawaii. Olai nao na kanaka Amerika e maopopo ana eia o Hawali iloko o ka hakoko no ka lanakila, e kue aku i na ino a me na hao lima nui a ka poai pili alii a me na haku mahiko kuleana hookauwa kuapoa, me he 1«, e hoohana ana lakou I ka ikaika e hoomau aku i ke kulana aupuni e ku nei i kela U. " Eia iho ka hoakaka i hele pu aku mo ka palapala. «« Ua holopono ko ka Moiwahine kuko e hoolilo i kona aupuni oia ka oi aku ma ka makemake ole ia, a 1 ike oie ia mamua. O kana hooko haaa pili olhana moa, ola ka hoii ana a ioaa he mau kulana ilokoo ke aupunl no kekahl heluna o kana mau punaheieanee aloalii. Ma o kekahi hana pieplele malu mawaena ona a me ka Lunakanawai Kiekle, oa hiki iho la laia ke hookuke I ka Ah* Kuhina a ka Ahaolelo i apono ai »1M ka hoolala ana I aupuni hou. Me ka nana ole ae i na kanaka alakai o na aoao kalai aupuni eiua, oa kahe* aku la oia ia Mr. Samueia Paka e iawe i ke kulana Kuhlna Nul. He hapahaolo ike laulaole ia kela me ka noho'na maopopoole, a he palanaiki loa kona paulele ia koe wale no kona p«ilant aku i kt Moiwahine. Ua hoonoho pu ae la ke alll lloko o ka olhana Hamukn I kekak! o kana maa punahele, he kanaka hapa Fyi, nona ka inoa o Char!es Wliaoo. O ko ka liamuku ka oihana ano nnl ioa iloko o ke npiaii na ia luna aupuni ka hooponopooo ana I k» oihana makal a e law«lawe pu hoi I ka hooko ia o nakanawai, he hikil ka Oihaoa Makal ke hookapaa I na kanawal makeaao kne, hookuu wale I na poehanahewa kenala nakumne paa ai Ua hooko i* kela ano haaa I loaa al he haawina da!a nui iio ka Molwahloa a me kona aaan paalaio, aa m wala ka Hanaka I ka hookomo aa aaal o ka oplama, hookaa wale aaa I aa hana pUiwaiwai, aa kaal waloaa mala a m aaaaokaa kanawal«M. MaOoko mal okela maa kamhana, aa laaa laapoela

o Iā poai he haawina dala noi i oi aku I ka uka o ka Pere«idena o Ameiika Haila. He maa laaaani eka aioa aapani kal muhelehele ia M no u pamiheie pilikino a ka Moiwahlne me kekahl kamaku.ii mallalla. M«walto ae o keia, be mao haoeii o na hana lapawale i hoohana ia no kealakoanaaka i ke aupani I ka hoowahawaha ia no ka lahai holookoo. Ua panika ia k.i waha o na nopepa me ka aa ole e hoopa-a ae ma ka leo a ma ka hoopili ana ae i ka Uwelawe ana i ka loina ripobalika, me be la, he mea ia e hoonalohia ioa aku al i ka akoakoa ana o na ohana pili alii a me ka lakou mau punahele. Ua ao mal ka ike kauiaaina īa kakou, o na hoao ana a pau e kamaiilo akea maloko o Hawaii nei, he komu ia e kauo koke ia ai kekahi iloko o ka halepaahao o Kawa. O keia hoeueu hookahuli e lilo i Ripubalika, ua paipai ia ae no ia mai waena mai ona alakai oka aoao Hawail mahope oka ike ia aoa ua makemake ka Moiwahine e hookelo i ke aupuni e iike me kona manao iho t aole hoi e like me ka makemakeo ka lahui. O ke alakai, oia o R. W. WHikoki, ke poo o ka hookahuli aupuni o 1889, a o ke kii hoomana a ka laliui Hawaii. Ma na aina e kona wahi i hoonaauao ia ai, a ua apo oia i na noonoo holoinua no ke aupuni makemake iti e ka laiiui. O kekahi (hapa haole) e ae makeaiake Ripubaiikn, o ia o Ailuene Bush, he Kuhina I kipaku mua ia ( he hoa no ka nhaolelo a he lunahooponopono no ka nupepa Kanaka. Oke keikhiiii Kunuiakea, ka paniQAO ka lalani o na alii Hawaii—na Kamehameha—ua komo ae nei iloko o ka Aoao Hipuhalika. Ke kau nui ia nku nei ke Keikialil eka hapa nui o ka lahui ma ke ano he hooilina poiolei no ka noho-alii, ka mea e noonoo nei ua pii mai ka lalani alii haahaa o Kalakaua iluna o ka nohoalil ma ke apuka a me ka liiua ikaika o na inea kaua a na Amerika, i hoohana ia e kakoo i ke kumuhana a ka i>oe hookauwa kuapaa paeli ko.

1 keiu wu, ua lokalii na knnaka Hawali i aupuni Hipuhalika, a hc tausani paha i komo aenei iloko o ka Hui Libarala. He nui do na haole e kuokoa nei i keia nee ann, a mawaena o lakou oV. V. Ashford, ke alakai kou o ka hookuhuli aupuni o 1887. Ua kokoke paha e haneri kanalima luiole i komo iloko oka hui. Kia ke pahola nei na lohe, e pau aku ana i ka hopu ia e ke aupuni na alakai. Oia hana, he mea ia e lele ai i ka pali ka hookahuli aupuni. Ela me ke aupuni, uialalo o elua haneri kanaka, na koa a īne na makai, nka ke upu pu ia la na kokua o na koa manuwa Amerika t o ka hoolele ia aku no e liko me mn* mua malalo o ka malumalu/' mulama Ika maluhia." He Agena ko ka Aoao Ripuba)ika ma Wasinetona, me ka manao o keakea ia, ke komo ana o Amerika. Ua hooholo ia o noi aku la Amerika * Iluipula e hoohui mahope koke o ke kukuiu ia ana ona aupuni hou. Oka poe kue wale no i keia hookahuli aupuni o na poe kanu ko, ka poe e nalu nei aole e iawa na keneta uku makana ke pau ka noho kauwa kuapaa ana o na paahana.