Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 25, 20 Iune 1891 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA

 

BUKE XXX HELU 25. HONOLULU,POAONO,IUNE 20, 1891.            NA HELU A PAU,2342

 

Hoolaha Loio.

 

NELLIE M. LOWREY, NOTARI no ka LEHULEHU A ME @NA HOOIAIO PALAPALA  A ME NA PALAPALA HOOHIKI. Keena Hana me W. R. Kakela, @ ma ka aoao makai o ka Hale @ Aonolulu.    2331-7m.

 

CECIL BROWN, @ he Kokua ma ke Kanawai @ AGENA HOOIAIO PALAPALA NO KA MOKUPUNI O OAHU. @ Hana: Ma Alanui Kalepa. 2331

 

E.G. HITCHCOCK,@KUE  HIKIK@KI@ @ io a Kokua ma na mea a pau @ pili ana ma ke Kanawai. @ IA NO NA BILA AIE ME KA AWIWI Hilo, Hawaii.        2331

 

GEORGE P.KAMAUOHA, He  Loio a he Kokua ma ke Kanawai            Notari no ka lehulehu.Luna Haawi Palapala Ae Mare, No Kohala Akau,Hawaii. A ME MEA ANA AINA. E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.            2331

 

W.R. KAKELA, He loio a he Kokua ma ke Kanawai           HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.            2331

 

WAILA MA, NA POE KUAI PAPA ONA ANO A PAU. E LOAA ME KA MAKEPONO MA KA Pa Kuai PaPa o WAILA MA, Alanui Moiwahine, Honolulu.          2331@1y

 

ENOCH JOHNSON, (ENOKA.) He Loio a Kokua ma ke Kanawai, @ua e na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni. @una Hooiaio Palapala Kope no ka @apana o Kona, mokupuni Oahu. Keena Hana, helu 15 alanui Kaa@umanu, ma ke keena mua iho nei W.C. Achi.   2331

 

WILLIAM  C. ACHI, @olo a he Kokua ma ke Kanawai imua o na Aha a pau o kela Aupuni. @e Notari no ka Lehulehu a Boroka no na Waiwai Paa. Keena Oihana, Helu 36,Alanui @alepa, Honolulu. Oahu. 2331

 

WILDER & CO., (WAILA MA.) @ea Kuai Papa a me na Lako ku@ kulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pono ai o ka hale. Kihi o Alanui Moiwahine me Papa. 2331

 

JAMES M. MONSARRAT, (MAUNAKEA.) @oio a he Kokua ma ke Kanawai, HE LUNA HOOIAIO PALAPALA. E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala @oolimalima, a me na Palapala Pili hana@ e ae ma ka mo@aki ma na Waiwai Paa. Keena Hana: Hale Pohaku hou ma ka @ o wa Waikiki o Halewai, alanui Ka@             2331

 

E. LILILEHUA, LOIO MA KE KANAWAI. @tari Hooiaio Palapala no ka lehulehu, kakau Palapala Kuai, Hoolimalima, Moraki, me ua ano palapala pili Kanawai a pau Keena Oihana: Kawehionamanu Kaluaaha, Molokai.            2331

 

J.T.WATERHOUSE, (WALAKAHAUKI,) Halekuai o na Lole Nani Panio! LAKOHAO. Na Lako Hana Mahiko, A PELA AKU KE NUI WALE. Atanui Moiwahine,- - Honolulu.   2331

 

NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII  ROMEALA; ka Ui Kila Mageneti O PARAMERI.

 

Ka Nani e haule ai ka Honua; Ka Mahina Meli o Salaredina; Ka La alohi o Mulisedera; Na Kulu Koko kamahaa Ekolu.

 

Na Ui Hookelakela O KE AO HOLOOKOA.

 

NA NANI Puuwai Uahoa o ka Honua nei, A O KE Kila Mageneti o ke Aloha “O Parameri no ia.”

 

I ka pau ana o ka Romeala kamaillo ana aku i ke kilokilo, huliae la ia maluna o ke anaina a hoomaikai aku ia me keia mau olelo:  E na alii a me na makaaina: He mau ia pokole ae nei i hala, ua hoakoakoa ia mai kakou me he mau mano wai liilii ia a hoopiha iho ia loko o keia keena. Ano i keia po eia hou kakou ke akoakoa nei maloko no o keia keena hookahi, ma ke ano o ko oukou ike hope loa ana mai keia ia’u, a pela hoi ua ia oukou. O ko oukou po hope loa keia me a’u a pela hoi au me oukou, a hele aku au ma ke alahele i maopopo ole ia’u ka hopena, ua lohe kakou i na mea pohihihi, aka e na alii a me na makaainana, no ka haaheo o ka noho alii o Parameri a me ka hanohano o ko kakou aupuni, ke ku nei au maluna o ke kahua o ka hookelakela a aa aku me kuu puuwai e paio me na tausani o na make a hiki i ko’u haule ana he luahi na ko lakou inaina, a ke loaa ia’u ka lanakila e huli hoi mai auanei au me ka lau oliva o ka haaheo a omau ae i ko kakou aupuni oia ka heke helu ekahi maluna o ke ao holookou, Ike aku au ma ke aniani ku Na huahelu kaulana o Ladana Ua ana iliwai like ia Na ki mahu a ka wiliki. Ano e na alii a me na makaaina no ka hope o ka’u mau olelo, ke hookuu aku nei au i keia a me keia e hoi no ko lakou home iho, a e noho hoi me ka hoomanao ana no’u nei i na la he nui, a ke hoea ole mai au, alaila e kanikau iho oukou no Romeala i na la he nui; a e kumakena piha hoi ke aupuni no na ia o ke aloha alii e like me ka rula mau. Me keia mau olelo a ua loea ia, huli ae ia oia a honi aku la i na papalina palupalu o kona mau makua alii me ka hookahe pu ana i keia mau olelo, ua hiki mai ko’u manawa e haalele iho ai ia olua e o’u mau makua. He mea ehaeha a me ka mokumokuahua o ka naau o na luaui moi ka ike ana aku i ka laua hipuu no ka mean oia mau minute, he mau minute ia no ka pilihua a me ka luuluu. Hi@lo makawalu mai ia na waimaka o na mau luaui moi ia me ka pulii ana aku i ka laua hapuu kamakahi iloko o ko laua mau umauma e like me ke ano mau o na makua makee keiki, Mamina ae ana au i kuu pua Kuu lei ahihi pua Pomelia E halia ia mai ia e ka wahine Manu o ke kula Ka eu i ka uka o Kaliuwaa. Ua hoao ae ua mau alii ia e ka-ua a e kaohi i na manao uhu o ka laua keiki me na manao paakiki iloko ona, a e hoopau ae ia hoi i na koii koi ana no ka hele, aka e kuu makamaka heluhelu, O ke keikialii ma naopaa e like me ko Romeala ano ua hiki ole ia i kela mau olelo hoonaue puuwai ke wawahi. Oiai-wahi a ua keikialii Romeala la, e hele au imua i pau kuhihewa i ka la o Mana, malia he paakiki lepo palolo wale iho no hoi, he paloke wale no nae i ke peku a ka hoki. No keia mau olelo hope a ua kila makeneti ia, ike iho la kona mau luai he mea makehewa wale no no laua ka hoonui olelo ana, nolaila o ka haalipo wale iho no me ke aloha o ka makee keiki o ia ka laua e mihi aku ai a mihi mai. Aole wale o ua mau moi la keia e lulumi ia nei e ke aloha keiki, aka o na alii a me ko laua mau makaainana pu kekahi iloko o ia haawina like o ka ehaeha, a e olowalu ana ko lakou mau leo o ka pihe kumakena, a o ke kaumaha a me ka ehaeha, aia pu ia maluna o ua lahui la o Parameri. I ka hookuu ana ae o na puili aloha ana mawaena o ka makua a me ke keiki, haawi hope ae ia ua kila makeneti nei i na nana hope loa ana maloko o na paia luuluu ia o ua keena la, alaila me na kapuai wawae o ka wiwo ole, huli ae ia oia a puka aku ia no waho o ka lanai o ka halealii me kona mau makua a me ka lehulehu e ukali ana mahope. I ua keikialii ia a me ke anaina i hoea aku ai no waho o ka lanai, ia wa i haawi piha mai ai ke aliiwahine o ka po i kona nani piha, a me he la e palahalaha okoa mai ana no i kamahele kaapuni honua, i na kaua e ka inu wai, ei ae o Hokuloa. Ae-e ka makamaka heluhelu, he po ia na ka nani nui o ke aliiwahine o ka po i hoike mai ai, ua kapu na paia lani aole e kau ao ia no ka hanohano o ka huakai hele a ke keikialii Romeala, ua huna ia a nalowale na pae opua a o na ialani kuahiwi hoi o Parameri me ko la kou mau piko i hapala ia e ke aiai o ka hau, aia lakoa ke waiho wale mai la i mua o na maka o kamahele malalo o ke aiai o ke aliiwahine mahina. Emo ole, haehae hou ia ae la ka meha laiku o ia mau minute me ka leo kumakena o na alii a me ke ana ina, a na ia mau leo i hoike mai ia kaua e ka makamaka, ua hiki mai ka manawa e haalele iho ai ke keikialii Romeala i na kai@ulu aloha o kona mau luaui, Haalele i Puna na hoaloha Lilo i ke au a ka hewahewa Oiai na moi a me ke anaina e lulumi ana iloko o na kuakoko o ka ehaeha, aia hoi lohe ia aku ia kekahi leo me ka moakaka loa i ka pane ana mai: E ke keikialii Romeala-ua hiki mai ka manawa nou, e makaukau oe. Ua huli ae ia ke anaina a nana aku ia maluna o ka mea nana kela mau olelo, a ia wa lakou i ike aku ai, aole ia he mea okoa aka o ke kilokilo Mamiona no ia, ka mea hoi a kaua i ike mua ai he naau hohe wale kona a me ka makau. Ae e kuu makamaka heluhelu, o ua kilokilo Mamiona io nei no keia ka mea hoi nana na olelo a kaua i ike mua ae nei.            Aole i pau.

 

Ua loha mai makou, e paa hou ana ka hoolimalima o Kaleleonalani Hale i kahua no ka puali mua nana i hoolimalima, malalo o ka lokomaikai o kekahi haole kuonoono o Hawaii nei i kaawale kona noho ana i na aina mamao i keia wa a me ka nui hooikaika a Kauka Hai a me Hanale Waiakahauki e naku nei mawaena o na hoaloha.

 

HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA.

 

MOKUNA XI. KA ILIO AHIU O NA KUALONO-HULIHIA KE KALAUNU O IRELANI.

 

Me keia mau olelo a ua keikialii ia o ka uwahi pauda, oni kapalili ae ia ka welelau o kana pahikaua me he hulu ia no ka pua kakaka, i ka wa e ku aku ai i ka papa hoailona maka pipi bulu, a oniu alapine ae ia oia i kana mau kiina pahi me ka noeau nui. Me kela a me keia aoao o ua alii opio la e haule make ana na Irelani me he palaoa ia imua o ka pahi a ke kanaka oki huita, oiai hoi na naita o ua alii opio la e haaheo like ana ma ia haawina hookahi-   Welo ke ahi me ka auhau Pulelo i ke alo o Makuaiki. Ua haawi ae na Irelani i ko lakou kulana ikaika o ke pale o hoopuni ana i na naita o ka aahu ulaula, aka he mea paakiki loa ia ma ka hiki ana ia lakou ke hooko, oiai iloko o ia mau minute ua hoike maopopo mai la ke alakai o ua poe naita ia o ka aahu ulaula, aole oia he loea wale no i ka wai oopu, aka he Ilio Ahiu maopopo oia e ulupa ana ia lakou (Irelani) maluna o na kualono a me na kula laula o Alani. Ua holo ae la ka lono a puni ke kahua kaua o na Irelani me kela mau olelo a ke alakai o na uaita o ka aahu ulaula-aole oia he loea wale no no ka makakila, aka he Ilio Ahiu a he hiena maopopo oia no ka la, oiai o ka lakou mau papa hoolala kaua i manao ai o ia wale no ke alahele e paapio ai ua alakai la a me kona mau naita, ua wawahi mau loa ia aku ia a weluwelu liilii e ua olali la o ka uwahi hohono o ka pauda. O keia mau lono ae ia ma ka waha o na koa Irelani, ua holo mama aku la ia a hiki imua o ke keikialii o ka uahoa (Hiki), a oia ka ua keikialii la i huli ae ai maluna o kona lio me na maka i enaena me ka huhu nui kohu liona ahiu o ka mauna, a me ka pane leo ole aku i kona mau ukali, hoopololei aku la oia no ke kahua hoolulu o kona mau batari pukuniahi, a alakai aku la ia lakou no ke alahele e kipoka aku ai i na enemi iloko o ka lewa nuu. O ka inaina nui iloko o ka puuwai o ua keikialii la o Irelani, a me kela mau olelo hohe wale ma ka lehelehe o kona mau koa e pili ana i ke alakai o na koa o ka aahu ulaula, na ia mea i hoouna awiwi aku i na koa o na pukuniahi me ka lakou batari pu no luna o ke kahua o ka hana malalo o na kauoha hookikina a ko lakou alii opio, aka e kuu makamaka heluhelu, mamua ae o ka hooko ponoia ana o keia papa hoolala kaua a ua keikialii Hiki la aia hoi e like me ka nakolokolo ana ae o ka lewa paapaaina weliweli o na tausani hekili, pela ka leo paapaaina o na pukuniahi i uina nakolokolo mai ai mailoko mai o na hihipea ululaau o Alani, me ko lakou mau poka wela e onou mai ana imua me ka ikaika maluna o na koa Irelani e pili aku ana me ka lakou mau pukuniahi no ke kahua o ke kipoka ana ae ia Walaka Rale a me kona mau naita iloko o ka lewa.    Aole i pau.

 

HE MOOLELO WALOHIA NO KE Keiki Iapana Imi Pono.

 

(Ua heluhelu ia keia moolelo imua o ka ahahui Kua@eilo Nui o ka Pae Aina. Iune 8, 1891 e ka Kahu Ekale@ia o Kaukeano, Rev. E.G. Beckwith, D.D.,a i noiia e Hauale Waakahauki e unuhi a hoolaha aku no ka pomaikai o na opio Hawaii.)

 

A i keia wa ua komo iloko o kona mau lima he buke uuku e pili ana ia Amerika Huipuia, a no la buke kana i olelo ai mahope mai, “Lehulehu na wa a’i i heluhelu ai ia buke a ua hoopahaohao loa ia au, me he ia, e hehee aku ana ko’u lolo mai loko aku o ko’u poo.” Mai ia la aku, aole loa kela lolo paahana i hoomaha iki a hiki wale i kona komo ana iloko o na kula Karistiano o Amerika Karistiano. Pehea la ia e hiki ai i Amerika? He aina ia i mamao aku mai Iapana. A he kue kanawai hoi no kekahi Iapana ke haalele i kona aina kulaiwi, a he make ka hoopai ke huli hou aku. Nolaila, ua hana oia, ua kakali a ua hoopaanaau e like me ka hiki iaia, a ua hili pinepine ia oia no ia mea e kona haku alii. Hiliia oia no kona aloha i ka imi naauao? Aole paha no ia. Manao au ua hoopai ia oia no kona hoopalaleha i ka hana i loaa’i he wa nona e hoopaanaau ai. Malalo o ke kanawai o ka aina ua kupono no kona hoopai ia ana, no ka mea, e hooko aku oia i ka hana a kona alii.Aole au e mahalo aku ana mo kona hoopalaleha i ka hana. Ina he mau hana ka oukou, e na opio, hana aku; e hooko aku me ka pololei a e kakali no kou ulia o ka pomaikai. Aka, o ka’u e mahalo nei nona, oia no kona akenui no ka oiaio. O ka malamalama kona iini nui. Ua hoao lakou e pale iaia mai ka olinolino aku, aka o ka malamalama no kona iini. Nolaila, ua hana oia ma ka la a hoopaanaau ma ka po, a hiki wale no i kona hoopaanaau ana i ka malamalama mai kona mau maka hialaai a ano hapopo mai a aneane e pouli ka ike. Ia wa ua hookuu iki ia mai oia mai ka hana a kona alii, A ia wa no hoi i loaa ai iaia iloko o ka hale o kekahi hoa’loha ona he maheleo ka Baibala, ai ka po oia i aa e heluhelu i ke ao, he kue ia i ke kanawai. “ua makau au i ke kanawai o ka aina pegana,” wahi ana, “ina au e heluhelu i ka Baibala e pau no ko’u ohana holookoa i ka pepehi ia.” Aka, ua heluhelu oia, “I kinohi hana ke Akua i ka lani a me ka honua.” He noonoo hou ia iaia. Ua kiola aku oia i na “akua i kolikoli ia.” Aka, eia hoi he Akua ola, he palena ole ma Kona ano, a me ka naauao, a me ka mana. Ke Akua, kona Mea nana i hana! Ke Akua, ka Mea nana i hana na mea a pau! “Alaila,” wahi ana, “emanaoio au Iaia a e mahalo aku Iaia.” A ia wa koke no oia i pule aku ai, “ Ina he mau maka Kou, e nana mai maluna o’u; ina he mau pepeiao Kou, e hoolohe mai ia’u.” A ua hoolohe mai no ke Akua e like la no me Kana i olelo mai ai. A ua alakai ia aku oia e Ia iloko o ka malamalama, e like no hoi me Kana e hana aku ai i na poe a pau e huli io aku ana Iaia. Ua nonoi aku keia kauwa opio i kona haku kakauha e hookuu iaia e hele i Hakedate. O kekahi ia o na awa elua i hoohamama ia e Komadoa Perry i na poe kalepa Amerika. Ilaila oia i manaolana ai e loaa aku kekahi mea nana e a’o mai iaia no ke Akua ola. Aka aole oia i aeia mai. He hili hou ia mai ka panai. Aka, aole o ka hili ka mea nana e hoomaalili i ka houpo lewalewa o ka uhane. Na ia mau elia ona i hooi loa aku i kona iiui e komo iloko o ke alaula malamalama, kahi hoi i hookuu akea ia ai ka manao, a ua lanakila hoi na kanaka. Nolaila ua hele aku oia mai kona luaui aku, a mai kona alii aku, i kekahi alii e aku i oi ae ke kiekie o kona kulana. A ua lanakila oia. Ua loaa mai iaia ka ae ia e haalele i kona alii a me kona hale, a me kona poe, ae hele aku i ke awa i hoohamamala, kahi hoi a ka olino maamaama e hoomaka mai ana e pahola iho maluna o Iapana pouli. He hookahi makahiki wale no ana i manao ai e hookaawale aku. Aka he u@i nae makahiki a ke Akua i manao ai nona e luaiele ia ai. He elua ona mahiua i huli ai me ka holopono ole iloko o Hakedate no kekahi kumu Enelani a me America paha nana e alakai aku iaia iloko o ka malamalama, a iloko o ia wa ua loaa mai kona ola mamuli o ke a’o ana aku i kekahi kahunapule Rukini i ka olelo Iapana. Aka ua hele mai oia no ke a’o ia,aole hoi no ke a’o aku, a i kona hoomaopopo ana, aohe limakokua ma Iapana nana e alakai aku iaia iloko o ka malamalama, ua olelo ae oia. ”E hele au mai ko’u aina aku, a mai ko’u ohana aku, a mai ka hale aku o ko’u makuakane. Ua makemake au e lawe mai i ka malamalama iloko o ka pouli o Iapana. E hele au i kahi e loaa ai o ka malamalama.” E hele auanei oia? Ma ke kanawai o ka aina he make ka hoopai a he nui no hoi ka pilikia ke loaa. Ua kiai ia ke kai a me ka aina pu, a ua huli ia kela a me keia moku e holo ana, a e okila no ke poo o kekahi kanaka ke loaa aku e hoao ana e holo mahuka mai Iapana aku. E hele anei oia? He nui ka pilikia ma ka hoao ana e holo mahuka. Aka ua lohe oia i ka hea a ke Akua e like la ka moakaka me ko Aberahama kahea ia ana. Pela no hoi au e manao nei ua kahea ia keia Samurai opio e ke Akua e hele aku mai ka Aina La-napoo. “No ka Makua lani au,” wahi ana, a e holo hoi au ma kona ala. Nolaila ua hele aku oia iloko o ka malu a me ka hoano e ana iaia iho. Ua hoaahu oia iaia iho me he ka awa pilikia la no kekahi o na poe Samurai, loaa he hoaloha e hele ana mamua ona me he haku ia nona, a i ka waenakonu po, ua palanehe like aku laua iloko o ka pouli ma kahi mehameha loa o ke kulanakauhale a hiki ana i kekahi wahi malu ma ka aekai, kahi hoi a kekahi wahi waapa uuku e mo-ku ana me ka nalo, a iloko o laila ola i onou ia aku ai a uhila, a ia wa no i onou palanehe ia aku ai ka waapa iloko o ke awa, a pili ana i kahi mokukuna America uuku i ae e lawe iaia i Sanahai Kina. Aka aole keia o kona palekana loa. I kakahiaka ae e huli ia ai ka moku e na luna aupuni i mea e maopopo ai aohe Iapana e hoao ana e haalele mai i kona aina kulaiwi. Nolaila ua hunaia oia e ke kapena iloko o kona keena ponoi, malalo o kekahi ahua lole ona, a i ke kakahiaka ana ae o kekahi ia, ua hoomaka ia ka huli ana, oiai no nae oia e moe malie ana me ka pu-a hanu ole ae iloko o ka makau nui oiai ka wa e huli ia ana ke keena ana e pee ana, aka ua hoea mai ka hopena o ka lakou noli ana a ua hele nui aku, a akahi o ka manao, no ka mea ua loaa iaia ka palekaoa a me ka lanakila. I ka poe huli i huli hoi aku ai no ka aina, ua hiuia ae ia ka heleuma a pakika aku ia ua wahi hale lana ia no na ale kawahawaha, a i kona hoeaana ae iluna o ka oneki, aia na kuahiwi a me na kualono uliuli o kona aina oiwi ua koliuliu loa aku ma ke komohana, a ua haliu aku kona mau kilonohi i ka hikina, ola hookahi wale no, aia nae kona nanaina i ka malamalama. He kamahele opio me na hoaloha ole, koe kana mau pahikaua elua, he wahi puolo lole uuku a me @ dala ma kona ekeeke; ala nae kona nanaina i ka malamalama. He kauwa oia i keia wa, (aole loa oia i lawelawe iki i kahi hana a ke kauwa mamua aku. He Samurai ola, kekahi o na poe me na pahikaua elua, ua hei kona mau lima a waliwali me he mau lima wahine la. Aka ua kauoha ia oia e laweaku i na hana o ka moku. He keonimana Iapana oia, he mea hoi i ike ole i kekahi hana oolea. Ua lilo keia i mea e hoopiipii ai i kona koko, a ua kono aku iaia e unuhi ae i kana pahikaua maluna o lakou, aka wahi ana iaia iho, e haulepio auanei ko’u manaolana, nolaila ua hoomalielie iho oia i kona inaina a hoomaka aku ia e lawelawe i ka hana alea o ka moku.) He kauwa oia i keia wa, aia nae kona nanaina i ka malamalama. Aia i hope aku ia ka home, ke aloha, a me ka aina oiwi, aia nae kona nanaina i ka malamalama. He umikumamalua mahina iluna o ka moku maikai ka “Wila Rover,” e holo ana no Bosetona, oiai ua lawe ia oia e kona kapena ma Sanahai i keiki lawelawe no hope o ka moku, (kapena poe) a ua malama a hookipa oluolu hoi iaia, ua holo lakou i o a ianei ma na kai hanupanupa mamua ae o ka pae ana aku i ka aina ana i kau nui ai. Mamuli o kona nele i ke dala ua hoolilo aku oia i kekahi o kana mau pahikaua elua ma Honokaona, i mea e kuai ai i Kauoha Hou nana. E oluolu mai oukou e na makamaka opio, e hoomaopopo mai i keia ano o ke keiki pegana. O na pahikaua, o la na mea hope loa a kekahi Samurai e hookaawale loa aku ai mai iaia aku. O ia na hoailona no kona kulana, aka ua kau nui oia e loaa iaia ka buke. Nolaila ua hoolilo aku oia i kana pahikaua pokole i loaa ai he kope hookahi o keia mau olelo a Iesu iaia. E hana no anei kahi o oukou pela, ka haawi lilo loa aku i ka mea makamae loa ia oukou no hookahi wale no kope o ke Kauoha Hou? Ela uae, ua hana oia pela. Ua hana keia keiki pegana nele ia mea, alaila ua hoomaka oia i ke kilohi ana ma kona mau aoao, me kona hoao ana e hoomaopopo i kona ano a me ka manao o ia buke ma ka hookuikui olelo ana, oiai kela mau mahina umikumamalua o ka paialewa ia ana ma ka moana. Me he la ua loihi loa ia mau mahina iaia, he makahiki holookoa o ka holo anai o a ianei, oiai nae ua ake nui kona manao e loaa aku ka malamalama, aka nae, ua hoea mai i ka wa o lakou e ku ai i ke awa o Bosetona a kuu ka heleuma. Ua nui kona hauoli i kona hoomaopopo ana iho ala oia i kekahi aina i olino ia e ka malamalama Karistiano. Hookahi wale-me he ia aohe Iapana e ae ma Bosetona a i ole ma Nu Enelani holookoa, a me he la aole no paha ma America Huipuia holookoa. Oia hookahi wale no, eia nae ala oia ma kekahi aina i noa i keia a me keia kanaka, a ua noa ka manao, a e olinolino ana ho ka malamalama o ka Euanelio. Kaawale loa mai ka aina mai, he 8,000 mile, eia nae aia oia i ka aina i nohoia e ka lanakila i waena o na kanaka a me na kukai a hoopuka mana@ana, a ua o hoi ke alaula o ka Euanelio. He ilihune oia, ae, ua noho pu ka hune a me ka nele, aohe dala nona ponoi iho e hiki ai ke uku aku i wahi nona e noho ai a i ai nana no ka pule hookahi, eia nae, aia oia i ka aina ana i kau nui ai, he aina hoi ua akea no na poe a pau, a e pohai ana ka lamaku o ka Euanelio. Ua nui palena ole ka hauoli o kona puuwai i ka wa i pa mai ai o na ahe makani welawela mai ke kai a komo ana ko lakou moka maikai iloko o ke awa o Bosetona, a kuu ana ka heleuma o ka Wild Rover iwaena o na luhiehu o na moku lehulehu e ku nui ana, oiai no nae he ike wale ia mai no e na luakini Karistiano a me na Kula Karistiano o ka aina ana i moeuhane loihi loa ai.          Aole i pau.

 

Ua waiho ia ae i mua o ka Aha Kiekiei ka Poalua nei, he hoopii kipaku a me koi poho he miliona dala na ka Hui Mahiko o Waikapu ma o G.W. Makapolena la ka mea nona ke kuleana hapalua iloko o Waikapu, kue i ka Hui Mahiko o ke Kulaokamaomao, no ka mea pili i na loaa o na oo ko i pau, aole i ke oo ko o keia wa, o ka aina o Waikapu. O ka mua paha keia o ka hoopii koi poho nui i ike ia ma ko kakou aha kiekie. O na loio o ka mea nana ka hoopii, o A.S. Hartwell, C.L. Carter, a me Thurston a me Frear.