Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 21, 23 May 1891 — HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO WALAKA RARE, KA ILIO AHIU O NA KUALONO, A I OLE KA HIENA OPIO O NA HILANA.

MOKUNA X. £ na naita, o ka hooko kaaoha wiwo ole iloko o ko oukou mau puu wal, oia ka mea nana i haawi mau i ka lanakila hiwahiwa ma kokakou aoao i na mauawa a pau. A iioko o ka kakou poo kahua kaua a pau i hele ai, e ae mai ia'u e ko'u poe hoaloha e hoomanao aku maluua o oukou ma ka olelo ana o oukou ke ki o ka make a me ke ola o keia iahui kipi. Ano, e na naita, iioko o na minute pokole i koe e naka haalulu hou auanei ua papalina lepo o Alani nei me ka ikaika o na pukuniahi, a o kona mau luhiehu, e mae no ia imua o na poka weia o ke kahua kaua. Ae, e na naita, oia na haawina e hoea mai ana iioko o na miuute kakaikkahi i koe aku auhea ka kakou mau pukuniahi a auhea hoi ka kakou mau poka weia? E na naita, uri kiola aku kakou ia mau mea maluna o ka lepo haaheo o keia kahua kaua poina oio o loko, a ua haalele hope aku hoi kakou ia lakou maiuna o ka lepo poina ole o ke kahua kaua o Alani nei, aka, e na naita, e like me ka'u i hoomanao mua aku nei maluna o oukou, o oukou ke ki a me ke ola o kela iahui kipi, aoka hooko kauoha wiwo ole iioko o ko oukou mau puuwai, oia ke kahua e loaa ai ia kakou ka ianakiia. Alaila, e na naita o ua mau kahua la, ola ka'u e lawe hou mai ai no keia kahua kaua hope o Alani nei, a mohai aku ia kakou e alana ia me ka maka o ka pahikaua a e hoolaa ia hoi ko kakou mau koko e ka waha weliweli o na pukuniahi a ka enemi, no ka hoike ana aku ia lakou, O ke kahua kaua ko kakou hanohano, A o kona mau iuhiehu ko kakou home, £ mohai ana l ko kakou hanu, E alana ia me ka make. Ano, e na naita, e makaukau ma ko oukou kuiana, a e hoolohe oo ka o-le hoaiiona, no ka maki ana aku imua no ke kahua kaua hope loa o Aiani. Me keia mau olelo a ua keikiaiii la, lawe ae ia kona mau naJta i ko lakoa mao kulana o ka makaukau nui, a ma ka olelo pokole ana ae no kaua e ka makamaka heluhelu, Hea Kaiolohia hoolale kaana He ane aloha ia'u ke kula oNiniwai O keia manawa a ke keikiaiii Walaka e hoomanao nei me na oi». lo hoolana o ka wiwo oie inalona o kona mau naita, oia pu na minule a ke keikiaiii Irelaoi e hoomakaukau ana i kona poali nahaha ma ka hoo* piha heu ana me na koa pakoi, a iioko o na mioate he ineui e ba* paha hora, aia oa nlohl hae n«i o ka weiau akau ua eiieii kokna i Haieauao, a i hakaiia wak» n* i ke kukaepeie a hoani aku. Aiaiia, e hoomanao a hoomaopo* po Iho kaua e ka heia, o ka makaukao iike ana o keia ma'o aoao ehla me oa liii o kekahl i kekahi, e hom aoaoei na mlnole e wela ai na ko* la laola o Aianl me na poka pokoniahi, aokona mao kahiko hol e pooii no la I ka uwahi eieeie o ka paoda o ka hoooka kaoa hahaoa.a hoea mai. Oiai, aia na manao liU iioko o ke keikiaili Hiki oo ka alakil oplo o

i | na koa aaho ulaoU, ua kukuni | ia kana hoohiki, e hahai oia ma ka meheu o kela alii Irelani kipi a hIM i kona p«a plo ana iaia, a ke oio la, aiaila me ka oi o kana |«hlkaua e hopu pio ia ai ua keikiaiii Hiki la o IreUni. Ano e ka makamako heluhelu, ! me keia mau ano ae la * ike Iho ai kaua a na ia mau mea I kono aku i keia mau aoao a elua eaa me ka wiwo ole o ko lakou puuwal e kaihl ae i ka hanohano o ka lanakila ma ko lakou aoao, o like me na haakokohi ana a na manao lili iloko o lakou. Aka, e ka mea heluhelu, na ko au o ka manawa e kuaiio mai i ka mea nana e nohoalii ana ko kahua kaua o Alani, olal, ma ka aoao o ke keikialii Hiki o Ireiani, ua maopopo ia kaua, he mea hewa ole ka loaa ana he lanakila iaia tue kela puali kaua nui hewahewa, a ma ko ke keikiaiii hoi o na Hiiana aoao, ho mea kanaiua ka oklo ana ae e loaa ana ia lakou ka lanakiia imua o na tausani Irelani, malia nae pnha o kinikohu iho e liko lue ka olelo a kahiko, Puali ka hau uui ika hau iki. Oial,.hepoe iki nioi wela wale uo kela a pau e mahanahana al na lehelehe o ua poe Irelani ia. Nolaila, i ka \va a ke keikiali I Wniaka liale i hoouiaha iho ni i kaoa mau olelo hope maluna o kona mau nalta, poha alapine ao ia ka leo o-le no ka hoailona ua hikl mal ka manawa; a no ka hope loa o ka leo o*le hoailoua a ua keikiaiii la, aia hoi, oili iike aku ia oia me ko* ua mau naita me he makanUpuahlohio la e holo ana maiuna o na launahele. E huiali ana na pahikaua a ua mau hiena olali ia imua o ka malamalama oka la kru ahiahi, aoko lakou mau kuluna kau lio uia ua la la o ke kaua hookahe koko weliweii a hoea mai, he lua ole ia o ka nani p me ka hiehie, me he la, e keha maoll ae ana no i na oielo kahoahoa a ko lakou alakai wiwo ole, Ua kuni ia ka lakou pahikaua, Me na huaolelo o ke koa a me ka wiwo oie A kuahaua aku I ko £uropa Ue iiio ahiu oia uo na kualono. Emoole, aia ka puall naita o ka j aahu nlaula ke hookokoke aku la i j ka waha o na pukuniahi a ka ene-1 mi, no lakou hoi na poka wela I ma-1 kaukau e puhi ae i na naita ulaula I 0 Wale iloko o ka lewa i ke aekona j mua loa e loaa aku ai o ke kauoha ' no ke ki poka ana, aka, e ka makamaka, o ka ulolohi a me ka hakalia loa o ka loaa ana aku o ke kauoha no ka hoohana ia ana o ka Ikaika o ua mau hapauea moe lepo la me kona mau waha poepoe e hamama ana iloko o ka lewa, na ia mea I haawl ako I ka haaheo nul ma ka aoao o na naita ulaula o Waie, no ka uaa ana ia lakou he wa e hoouka aku ai i ke kaua wawahi i na koa o ka batari pukuniahi, a kaill ae hoi 1 na hoomalu ana o ua mau batari la maialo o ko lakou maoa.

Nolaila, me ka eleu a me ka wiwo oie o na hnawi kauoha ana a ke keikialii Waiaka, holo aku la iakou me ka puahi mil imoa o na waha hamama ooa batari pukuniahi e kau mai ana, a I ke aekona mua loa o na koa Irelani I wehe mai ai I ka ieo paapaaina oka iakoo mau pu- ; kuniahi m«-ko iakou mau pokm we- | la e hihio hele ana Iloko o na uluia- | ao o Alani, aia boi, e hoooka ana | ke keikiaiii Waiaka a me kona mau j naila I ke kaua wawahi I ka maoa jameka ikaika o na batari pokooi* | ahi o ka eneml. | Aoie i pau.