Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 16, 18 April 1891 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  John Sang
This work is dedicated to:  Sonny Ah Mook Sang

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

ME KO HAWAII PAEAINA I HUIIA.

BUKE XXX.  HELU 16.       HONOLULU, POAONO, APERILA 18, 1891.      NA HELU A PAU, 2333.

 

Hoolaha Loio.

 

XXXIX M. LOWERY,

XXXXI no ka LEHULEHU

XXX

XXXXX PALAPALA A ME XX

XXXXXXXXXXXX

X Hana me W.R. Kakeia,

Xa X a XXX XXkXi o ka Halo

XXXXluh.      2381-7m.

 

XXXL BROWN,

XXX he Kokua a me ke Kanawai

XXXX XXXXX PALAPALA NO

XXX XX MOKUPUNI O OAHU.

XXX Hana: Ma Alanui Kalepa.

            2331

 

XXX HITCHXOCK,

XXXXXXXXXXXX)

XXXa Kokua ma na mea a pau

XXXpili ana ma ke Kanawai.

XXXXA NO NA XILA AIE ME KA AWIWI

XXILO, Hawwaii       2381

 

A. ROSA,

(AKONI.)

Loio a he Kokua

MA KE

Kanawai.

NA HOOIAIO PALAPALA.

Hana ma Alanui Kaahumanu.             XXXX

 

GEORGE P. KAMAUOHA,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

Xotari no ka Lehulehu,

LXXX Haawi Palapala Ao MarX.

No Kohala Akau, Hawaii.

A XX

MEA ANA AINA.

Loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

            2331

 

W.R. KAKELA,

XX Loio a he Kokua ma ke Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

            2331

 

ENOCH JOHNSON,

(ENOKA.)

He Loio a Kokua ma ke Kanawai,

Xx o na Ahahookelakela a pau o keia Aupuni.

XXna Hooiaio Palpala Kope no ka

Apana o Kona, mokupuni Oahu.

Keena Hana, helu 15 alanui Kaahumanu, ma ke keena mua Iho nei W.C. Aehi.       2831

 

WILLIAM C. ACHI,

XXO  a he Kokua ma ke Kanawai

XXXmua o na Aha a pau o keia Aupuni.

XX Notari no ka Lehulehu a Boroka XX no na Waiwai Paa.

Keena Oihana, Helu 36, Alanui XXlepa, Honolulu, Oahu.  2881

 

WILDER & CO., (WAILAMA.)

Mea Kuai Papa a me a lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea e ae a pau e pno ai o ka hale.

Kihi o Alanui Moiwahine ma Papa.

            2331

 

JAMES M. MONSARRAT,

(MAUNAKEA.)

Loio a he Kokua ma ke Kanawai,

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima a me na Palapala Pili Kanawai e XX ma ka olelo Hawaii.  Dala no ka hoalX ma ka XXXXki ma na Waiwai Paa. X Keena Hana: Hilo Pohaku hou ma ka hoao ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, alanui Kalepa. 2381

 

E. LILILEHUA,

LOIO MA KE KANAWAI.

Notari Hooialo Palapala no ka lehulehu, kakau Palapala Kuai, Hoolimalima, Moraki, me na ano palapala pili Kanawai a pau.

Keena Oihana: Kawehionamanu Kaluaaha Molokai. 2331

 

J.T. WATERHOUSE,

(WALAKAHAUKI,)

Halekuai o na Lole Nani Panio!

LAKOHAO.

Na Lako Hana Mahiko,

A PELA AKU HE HUI WALE.

Alanui Moiwahine, - - Honoulu.

2881

 

NANEA KAMAHAO

"

KEIKIALII

ROMEALA;

XX

Ui Kila Mageneti

O PARAMERI.

 

Ka Nani e haule ai ka Honua;

Ka Mahina Meli O Sataredina;

Ka La Alohi o Muliaedera;

Na Kulu Koko KamahXX Ekolu.

Na Ui Hookelakela

O KE AO HOLOOKOA.

NA NANI

Puuwai Uahaoa o ka Honua nei,

A O KE

Kila Mageneti o ke Aloha "O Parameri no ia."

 

E na koa, ma ka inoa o ke aupuni o Parameri a me Inia, ke kauoha aku nei au e hookuu ia ke kino o keia kanaka.

Alaila, huli ae la ia imua o ka Moi Mazaravia a haawi aku i ka hoailona me ka oi o kana pahikaua e like me ka laua mea i aelike ai, a na ia hoailona i kono hou aku i ua moi la e haawi hou aku i ke kauoha i na koa no ke emi hope ana ma ko lakou kulana mau.

I ka wa a na koa i lawe ae ai i ko lakou kulana mau, oia ka manawa o Remeala me ka hauheo nui i haawi hou aku ai i ka lua o ka hoailona maluna o ke kanaka Arabia, a ola ka ua Arabia i huli ae ai me ka hikiwawe a hoomoe iho la i kana pauku laau me ka ikaika nui maluna o kana ilio.

He ulua me ke poha ana, aia ua ilio la e holo ana me ka leo uwe o ka ehaeha nui no ka puka pa, a mamua ae o ka oili ana aku o ua ilio la iwaho o ka puka, aia hoi ua hoi hou mai la oia i ka wa a kona kahu (Araba) i kahea aku ai iaia.

A malalo o ua wawae o ua Araba ia moe iho la ua ilio la malaila me na nanaina o ka mea i ike i ka ehaeha.

I ka wa a ka ilio i hoi hou mai ai a moe ma na kapuai o kona kahu, ia wa i huli mai ai ua Araba la, a kunou mai la ia Romeala no ka hoike ana mai i ua loea la o ke ao nei ua pau kana apana hana, a o ka ua kila makeneti wale la no koe.

Nolaila, me ka ulumahiehie o na keikialii nei o na hana hookelakela i huli ae ai maluna o ka Moi Mazaravia, a luai aku la i keia mau olelo:

E ka moi - aia imua o kou alo na haina o kau mau ninau elua, a owai la o laua kau e lawe o kou mau hoaloha maikai ia, a owai hoi o laua kau e lawe ai ma ke ano he enemi ia nou?

O ka wahine, oia ka'u e lawe ai i hoaloha maikai, a o ka ilio i enemi ino, oiai aohe ona uhane noonoo e like kaua, wahi a Mazaravia.

O keia pane a ua moi la o Inia, ua hohola ae na minoaka ana maluna o na helehelena o ke keikialii romeala, a oia kane i pane hou aku ai me na olelo o ka haaheo loa.

Aha! e ka noi Mazaravia, ua eo oe ia Remeala, Ae - e ka moi: i wahi nou e ike ai i ka oiaio o na olelo a Romeala e hoolohe mai:

O keia wahine, oia ka enemi ino loa o ke kanaka oiai kona mau la e ola ana, aole wale iloko o keia la, aole hoi i na la e hiki mai ana, uka mai kinohi loa mai no, mai ka hookumu ia ana o ke ao nei ahiki i keia la.

Ano, e ka moi, e like me ka'u i hoike mua aku nei ia oe, o ka wahine he enemi ino ia no ke kanaka oiai kona mau la e ola ana, a e ka Moi Mazaravia, e nana aku maluna o keia kanaka Arabia a e hoomaopopo oe, he kanaka opio oia malalo o na kanawai o kou aupuni, a ina aole he aelike mawaena o kaua ina la i keia hora aia ke koikoi a me ka ehaeha o na ahewa ana a kou aupuni maluna o kela kanaka ilihune.

Alaila, e ka moi, nawai la i haawi i kela kanaka ilihune iloko o na lima o kou mana? A nawai hoi i kauoha aku ia oe e hoopaahao ia oia e ka mana o kou mau koa me ka hohe wale?

Ea i e ka moi - aole anei na kela wahine - ka mea hoi i kaakolu ia me ke aloha paa loa o ka nohona kane a wahine ana, a o k a make o ia wale no ka mea nana e mokumoku ke kaula gula hemo ole o ke aloha.  Ano e ka moi, heaha la kau pane no keia?

Ua hoomaha iki iho ua kila makeneti la i kana kamailio ana, a i ka wa a ka Moi Mazaravia i ae mai ai ua pololei kana mau olelo, ia wa i haehae ae ai ka lewa me na leo hoopaiakuli o ka mahalo no ka loea o ke ao.

I ka hoomaha ana iho o na leo huro, ia wa i nana hou aku ai ke Keikialii Remeala maluna o ka Moi Mazaravia a luai aku la i keia mau olelo:

Ano, e ka Moi, ua hala aku la na hoike a me na wehewehe ana o kau ninau mua, alaila no kau ninau elua e ka Moi, e ae mai ia Remeala e olelo ae ua eo iaia na mea o keia la, oiai ua kapa mai ia Remeala e olelo ae ua eo iaia na mea o keia la, oiai ua kapa mai nei oe i keia ilio he enemi nou, aka maka Remeala hoike aku, aole loa.  He oiaio o ko ke kanaka hoaloha maikai loa ia oiai kona mau la e ola ana.

Ae, e ka moi, o keia ilio hookahi wale iho no ko keia kanaka ilihune hoaloha, ka mea hoi aole i haawi aku i ka leo o kona ehaeha e kumakaia i kona haku, aka ua auamo oia maluna iho o kona hokua ponoi i na ehaeha i kauia aku maluna oua.  Ua holo aku oia mai ke alo aku o kona kahu me ka ehaeha nui a i ka wa nae ana i lohe ai i ka leo o kona kahu, ua hoi koke mai la oia me ka hoopoiua loa i na ehaeha i kau iho maluna ona i na minute mamua iho.

Ano, e ka Moi Mazaravia, aole anei o keia ilio hookahi wale iho no ko keia kanaka ilihune hoaloha i oi papalua aku i ko kana wahine?  He oiaio no e ka Moi, ua olelo ia o he papale alii ka wahine no kana kane, aka o ka Solomona ka noeau i olelo hou ai - he lua hohonu ka waha o ka wahine me he popo ia i ka iwi o ke kanaka.

A e ka Moi Mazaravia, e hai mai heaha kau pane no keia, heana hoi kau mau olelo pale no ka Remeala wehewehe?  Ina e nele oe me na olelo pale ma kou aoao, alaila ua makaukau o Romeala e kukala aku, ua eo no ka manawa elua.

Ua haawi mai ka Moi i na nana pono ana maluna o Romeala no kekahi mau minute, alaila pane mai la oia:

O ka mahalo a nui ia oe e ka loea, o kau wehewehe he lua ole o ka naauao, a ua eo o Mazaravia ia oe.  Nolaila ehai mai - heaha ka punawai aia ma kona mau palena ka wai ono a me ka awaawa, owai ka inoa o ua punawai la?

Ua wawahi ia ae na pala lewa e na leo huro o ke anaina kanaka, a i ka hooki ana iho ua puai aku la ko Remeala leo:

E ka Moi Mazaravia, i mea e loaa ai ka haina o kau ninau hope, e ae mai e pa leo pu me kau Moiwahine no kekahi mau minute a ma ona la au e hoike aku ai i ka -

            Nane huna pohihihi

            Aole he mea i ike

            O na kupua wale no

            Na poe ike kupaianaha

            I oi aku i ko kakou

Aka, o Mazaravia, no kahi ike iki i loaa ia'u, me he la aia no ua punawai ia ma na wahi a pau o ke ao nei, a o Deima ka inoa.

Ua hoomaopopo mai ia no anei oe i ka'u olelo? wahi a Romeala.

Ae, wahi a Mazaravia.

Alaila, ua makaukau anei oe no ka'u mea i noi aku nei? wahi a Romela.

Ae, ua makaukau o Mazaravia e hooku aku i na mea a pau.

Mamuli o keia mau olelo a ka Moi Mazaravia, ua ike iho la o Romeala eia he mau minute pokole i koe, a e hiolo no ka nani o Inia iaia, a oia kana i puana ae ai:

            Aole au e hoahewa ia mai

            Ke lilo i kuhoe no ia moku

            He paXXaXa kamaaina hoi

            No kela aina nui kai haiki

            He mea ole na lae aa

            i ka Nantilo kaulana

            O ka ike lihi wale aku no

            Ua lawa ia no na tausani

            Makahiki he nui

            Alaila, na'u ke keena

            Parameri ka oi

            Aohe lua ma ke ao

            Kila makeneti o ke aloha

            Romeala no ia

                        (Aole i pau.)

 

KE KII KEIA O KE KIAAINA O KALEPONI.

 

O ke kii maluna ae, ola no ke kii o Konela H.H. Markham, ke Kiaaina hou loa o ka mokuaina o Kaleponi, a i hoonoho ia mai nei i ka wa a ka Moi o Hawaii nei e makaikai ana ia Kaleponi, Ianuari 9, 1891.  Ua hanau ia oia ma Nu Ioka i ka 1840.  Oiai o ke kohoia ana iho no ia o Generala Harrison i Peresidena ia makahiki, no laila ua kapaia kona inoa o Henry Harrison markham, no kona hanohano.  O kona mau la kamalii, ua hoohalaia no ia mawaena o na nanaina makolekole e hoopuni ana i kona wahi hanau.  I ka umikumamakahi o kona mau makahiki, ua hoomaka oia e imi i kona ola ma ka hanalima mahiai ma ka uku he $12.50 o ka malama.  Aohe no he ano nui o kona moolelo ahiki mai i ka wa i kaua huliamahi ai ka Akau me ka Hema, alaila ua komo oia iloko o ka Mahele Koa hele wawae helu 32 o Wiseconasina, oia nae ka iwakalua kumamakahi o kona mau makahiki.  Ua noho oia ma ka Puali Kaua Komohana malalo o Generala Keremana.  Oia kekahi ma ka lilo pio ana o Atlanta ia Keremana, ma keia huakai kaulana mawaena aku o Gerogia a puka iloko o ke kai, a oia kekahi i ku a eha ma ke kaua o Whipple's Swamp; a mai make oia ma ka palaleha o ka malama ia ana o kela eha i ku ai.  I ka 1866, ua hoopau ia ola mai ka oihana koa mai, nolaila ua hoi oia i Milwaukee, Wiseconasina, e lawelawe oihana loio ai.  A no ka pomaikai o kona ola kino, ua holo mai oia no Kaleponi Hema i ka 1879.  Emoole, ikea koke ia ae la kona ano kanaka naauao i hele mai ai e kukulu ae ia Kaleponi Hema.  I ka 1884, hoomaopopo iho la kona mau hoa'loha Ripubalika, oia wale no ke kanaka o loko o ka poai e holo kue aku ai ia Delvalle, ka moho kaulana a ka aoao Democarata e onou ana no ka holo balota lunamakaainana no ka Ahaolelo Lahui ma Wasinetona.  Ua hoohenehene mai ke Komite Kuwaena o ka aoao Repubalika ia Markham a hoole aole e haawi mai i na kokua iaia, aka aole nae ia i lilo i mea hookuemi iaia.  Ua holo no oia a hiki i kona puka ana i Lunamakaainana ia makahiki a hoi i Wasinetona e noho ai mai ka 1884 ahiki i ka 1886.  He kanaka maikai a hoopono oia, he loio naauao hoi a akamai hana.  I keia makahiki aku nei, ua wae ia kona inoa i moho Kiaaina no Kaleponi e ka Aoao Ripubalika, a ua hele kino aku oia ma na wahi a pau o Kaleponi, me ke ohohia ia o kana mau haiolelo e kela me keia.  He mea oiaio, he kanaka hao mageneti oia a kaulana.  A i ka la o ke koho balota Kiaaina, ua hele okoa aku la oia a puka i Kiaaina no ka mokuaina nui o Kaleponi i keia wa e hoohanaia mai nei kona makaukau a naauao.

 

HE MOOLELO

NO

WALAKA RARE,

KA

ILIO AHIU O NA KUALONO,

A I OLE

KA HIENA OPIO O NA HILANA

MOKUNA X.

 

AKA, e kuu Duke maikai, e hoea aku ana au imua ona me he hihio la, a imua ponoi hoi o kona alo e ku aku ai au a hamare aku iaia me na poka wela o ka'u mau pukuniahi, a e hoike aku hoi iaia,

            Akamai ia, akamai au,

            Haele na ike o maua i ka laula,

            E ike ana ia,

            I kona loaa pono ia'u.

Ua haawi mai ke Duke o ese i na mana pono ana maluna o kona Moi, alaila pane mai la:

E kuu Moi, o ka wa hea - a o ka manawa hea ko kakou wa e maki aku ai?

I ke kakahiaka nui o ka la apopo, Wahie a Rale.

Ia manawa e haawi ia aku ai ke kauoha no ka maki ana imua, aka nae, aia la mahea kahi i hoomana ai o keia poe Irelani? wahi a Rale i hoomau aku ai i kana kamailio ana imua o Ese.

Aia oia ma na palena waho loa o Ioka, wahi a Ese i pane aku ai.

Alaila, o Ese, e haawi aku i ke kauoha i ka puali no ka hoomakaukau ana ia lakou iho mamua o ka hiki ana mai o ka manawa, wahi a Rale i pane aku ai.

Me keia mau olelo a ua Moi la, ua huli ae la ke Duke maluna o kona mau kapuni a haalele iho la i kona Moi, a iloko o na minute pokole, aia ka leo o ka o-le a na Ese ia ke haehae la i na eheu meha o ka po.

Ua panai la mai ka leo o-le a ua Duke la me na leo o-le he lehulehu mai kela a me keia wahi mai o ke kahua hoomoana, e hoike mai ana hoi ua makaukau lakou no ka hooko i ke kauoha.

Nolaila, ma na hora wanaao o ua kakahiaka la, aia ka puali holookoa o na pelekane ke maki la me ka puahi nui no na palena o kahi okana aina o Ioka, malalo hoi o na alakai ponoi ana a Woka Rale.

            Mea ole ke anu

            I ka nui kono a loko

            Oehu kakahiaka nui

            Ka Moi puuwai hao kila

O na hora ehu kakahiaka nui, oia ka manawa a ka Moi Woka Rale a me kona puali kaua i kaalo ae ai ma ke alo o kahi kauhale o Ioka me ka haaheo nui, a i ka wa a ka lono i holo ae ai a puni ua wahi kauhale la no ke komo ana o ko lakou moi opio iloko o ke kulanakauhale, ua ala koke ae la na mea a pau a haawi mai la i na hoohiwahiwa ana he nui no ua moi puuwai hao kila la.

He hiehie a me ka haaheo ke kulana o na koa ia lakou e kaalo ae ana ma ke alo iho o kahi kauhale o Ioka, a o na minute o ka hooko kauoha aole loa i malele loa aku mawaho o ke kuea o na puali.

E like me ka hiehie a haaheo o ke kulana o na koa Pelekane, pela no hoi ke kulana o ko lakou alakai wiwo ole.

Ae, e ka makamaka, ua hoike mai ke kulana o ua moi la ma ia kakahiaka - eia kekahi o na la haaheo loa i loaa iaia ma ke alahele no ke kahua kaua.

Aole wale hoi o ua moi la ka i haaheo ae me kona kulana e -

            Maholehole ka ili o Kalamakea

            Opuu hinawe o ke Kamahala,

aka, o ka lio eleleo huaheo a kaulana kekahi o ua moi la, ua hoike mai na nanaina i ka hiehie a me ke kilakila o kona ma la i hala, a ka lahui o kona haku opio i kahoahoa ai me na olelo keha,

            "Kaohukoloinapali -

a ia kaua o ka makamaka heluhelu hoi, o Keaoleleinapali.

            Pu - a ka uwahi

            He ahi olalo

            Moe kokolo ka uwahi

            O Kula - he hau.

Ua haawi ia he manawa hoomaha pokole no ka puali, a ma ka hora 8 haalele hope iho la ka puali i kahi kauhale o Ioka, a pii aku la ma ke alahele e hoea aku ai i ke kahua kaua hoolulu o ka enemi e hoomoana ana.

Oiai ka puali o ka Moi Woka Rale e pii aku ana no ke kahua e halawai aku ai me ka enemi, ua hoouna e aku la ua Moi la i kona ukali ke duke o Ese me kona puali naita no ka pii ana aku me ka awiwi nui a wawahi aku i na laina kaua pale o na enemi, a me ka lawe pio mai i na batari pukunimalalo o kona malu.

O keia kauoha o ka awiwi i haawi ia aku ai, oia ka Ese i lawe koke ae ai i na minute o ka hooko kauoha a holo aku la me ka puahi me na naita no ke kahua hoomoana o na enemi.

O na huaolelo no ka wawahi ana i na laina kaua pale mua me ka XXwe pio pu ana mai i na batari pukuniahi o ka enemi malalo o ka hoomalu ana a kona mau naita, oia ka ua Duke la i haawi ae ai i na hoolala ana no ke alahele e hiki ai iaia a me kona puali ke aa aku e hookoia ka makemake o keia kauoha mai ko lakou kipoka ole la iloko o ka lewa, oiai na palena hoolulu o ka enemi, ala wale no malalo o na hoomalu ana a na waha hamama o na pukuniahi.

Oiai keia mau noonoo e hoolala ana iloko o ke Duke, aia hoi ua paiakuli ae la ka lewa i na leo nakolokolo o na pukuniahi, a oia ka ua duke la i ike iho ai ua haule hope oia no ka hooko ana i ke kauoha e like me ka makemake o kona haku.

Ua hoopihoihoi nui ia ke Duke e kela mau leo weliweli o na pukuniahi, a ia wa oia i huli ae ai oia maluna o kona mau naita a haawi aku la i na nana kapakahi ana, alaila luai aku la i keia mau olelo:

Owai ke kanaka koa wiwo ole nui wale nana i aa aku e wawahi i ka ikaika a me ka paakiki o na mana kaua o na Irelani?  O keia naita ulaula anei, a i ole o kekahi paha o na alakai o ko kakou puali?

O keia uinau a ua Duke ia, aole loa he mea i pane mai ka haina, a oia hou ka ua Duke la i haawi aku ai i ke kauoha no ko lakou hiki ana aku maluna o ke kahua kaua a lawe ae i ka hanohano o ka hooko kauoha e like me ka makemake o ko lakou Moi.  Aka e ka makamaka heluhelu, o keia kauoha a ke Duke, ua kulai ia mai la a walawala pahu ilalo.

Ooiai, mamua ae o ko lakou hoea ana aku no kahi i makemake ia, ua auhee e aku ia na Irelani me ka weliweli, a o ka leo o ka lakou mau pukuniahi ua hoohamau ia aku la ia e na naita wiwo ole o ka aahu ulaula.

Ae, e ka mea heluhelu, ua hoohamau la aku ka leo o ka lakou mau pukuniahi a o ka wiwo ole hoi o ko lakou mau puuwai ua wawahi ia a weluwelu liilii me ka hohe wale o ke auhee e ke koa aahu ulaula o ka makakila, a o ua koa la o ka aahu ulaula e kuu hoa uhaiaholo o keia nanea, aole no ia he mea okoa, aka o ke Keikialii no ia Walaka Rale.

Ua hoea aku ua koa aahu ulaula la o ka makakila maluna o ke kahua hoolulu o na enemi, mahope iho o ko lakou hahai ana me ka hoomaha ole mailuna mai o ka lepo o Lanakaseta, a lele kaua aku la me ka hikiwawe loa maluna o na puali hoolulu hope o ko ke Keikialii Hiki mau pualikaua, a kalii ia ae la kamaua a me ka hoomalu ana i na batari pukuniahi me ka ikaika o ka lakou mau pahikaua.

            Aole i pau.

 

Eia na Hana Hoomanamana.

J.U. Kawainui Esq.,

            Aloha oe:

Ma ka la 29 o Maraki, ua ike aku la makou i kekahi kanaka o Naohenui ka inoa, e hele ae ana mamua o ko makou mau hale me kahi kini e paa ana i ka lima; hele loa aku la oia ma kahakai a kokoke i kahi o ke pohuehue, ako ae la he mau lau a hookomo i kekini, hele aku la a o - e mmai la i kai no ke kini a huli hoi mai la a ma na puka pa o ka hale o J.W. Lota, ua ku iho la no kekahi mau minute, a hoomaka aku la e pikai i na laau o ka puka pa me kekai o ke kini, e pi ana iluna a me lalo, hikina a me ke komohana.  Pela oia i hana ai a pau na puka pa elua, alaila, hoomanak aku la e pikai i ke alanui e hele ai a hiki i ka halekuai o Kiwo.  Ke hele nei keia poe imua o na kahuna Hawaii Hoopunipuni e imi ana i wahi e hemo ai ke kaikamahine mai ke kane aku.

            KEONEOPUAKOXX.

            Hanalei, Kauai, Apr. 2, 1891.