Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 10, 7 Malaki 1891 — NA NEMA. [ARTICLE]

NA NEMA.

| K« nema r.ū kekahi poe i kela OWO Ihooholo a ka hapanui o na lunakanajr»i ekolu o ka~Aha Kiekie e p«h ana i ka mnau a ka Aha Kuhina i pau iho nd, a ua hoakaka maluna o na komo aiakai oke kanawai No makou iho, aole i la«a e hui hol<»ckoa aku noe ka lakou mau wehewehe Ua maopop® ia makou ka alo ana *e o kela olelo hoohok> i ka mana i huakaka la e ke kumu kanawai a hoopili i ka lawelawe ana o kekahi aupuni naauao pookela okahonua rei makana mau pili auwinL L'a o'.eloia ka hamau ana oie kumukanawai ma kahi i n'rau ia, he mana no ia i hiki ke hoohanaia; he wahi ano kuhi aku no ka pee hana kumuka nawai ka hemahema, 'a pela aku.

Kia nae ka mea i hoomaopopoia, ua ulu mai ka noonoo o ka hana kumukanawa*, e papani 1 ka mana hoopau (olelo waha,) o ka nohoalii ma o na haawina i ike p'nepine ia mamua, mlaila i h akaka ia ai kela mana no ka lehu'ehu n>a o ka ahaolelo la. He hiki no ke hooia ih/> na nooaoo i ke kumu 0 ka pakui la ana iho o kela naao huaoieio ma ka pauku 4-1 o ke kumukana wai, oiai nae na nuaolelo e ae a pau ua kul»ke no me ko ka pauku 42 o ke kumokanawai mua. Aole i hanaia kela e hamau wale no ka oili hou ae ona ma na hou, a oirloa ae mamua o ka mana 1 hoakakaia. Ina ua mani ia hamau ana, ua mana no ke hapai mai kekahi ahaolelo malaio o keia kumukanawai e hana i kumukanawai hou, oiai, ua hamau ia wah» ma ka pa'iku e hoakaka ana no ka iapaauiao nahemahemao ke kumukanawai. O ke kanawai i kakau oleia (unwritten law,) oia nokai kapa pmepine ia ka ' oleiowaha" Ua hnopiliia ka hooko anj o ka M nwahine Vit >ria o Enelani 1 kuna mana ma o kela kanawai kakau o!e ia e kulike me ke kui mai ka noho alit aku no na kuhina. lua ua kukulu ia ke koi a ka nuhoalu maluna o ke kanawai kakau ole ia, a o ka na kuhina niiiau hoi maiuna l ke kanawai i kakau ia, ua oi aku anei ke koikoi 0 ka mana ma ka aoao oka nohoalii ? Aole, no ka mea, he kanawai ia i haalele ia ma muli o ka ulu ana mai o nakupikipikio o ka noho ana aupuni, nolaila i hooko la ai ka mana maloko o na kanawai 1 kakauia a i hoolahaia ike akea. No makou iho, aole i pono e hoomaaia na kanawai kakau ole >a ma kahi 0 na kanawai i kakauia. Kia paha kahi i kupanaha loa ai keia oia hoi ka ulu ana ae i ka wa oka nohoalii hou, a no ke aiii hou ka olelo ana, luli na mana. Aole nae ma keia manao, e hoao ana e hoohaahaa 1 kekahi kino hookahi aoi aku. Ke olelo nei makou he wahi kupono loa keia no ka hooppnopono hou ana 1 ole e ulu mai na pohihihi. Makemake makou i kanawai moakaka lea a kuhihewa ole, aole hoi i kanawai hoomeamea wale no ma kahi aoao a e puha hoi rua kekahi. Makemake mak«u i kanawai kakauia no ka nohoalii me ka lahui, a maopopo no hoi ka nee ana ona mana ma ko lakou mau palena iho—mai ke kumua na lala, Makemake makou i mau mana huna ole ia no ka pono o ke aupuni. Mikemake makou, a o ka lahui pu me makou, i kanawai kaulike.