Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 6, 7 Pepeluali 1891 — He mau Hoike hou ANA NO Ke Alii ka Moi. [ARTICLE]

He mau Hoike hou ANA NO Ke Alii ka Moi.

Kona L* Hope roa Kapalakiko, a pela aku. KA 'LA PIHA KANAKA NUI. O ka la i malamaia ai ka haipule hope ma Kapalakiko maluna o ke kino o ka Moi, oia kekahi ia piha kanaka loa i iieia. Oka hora 11 uo ke kakahiaka, ua weheia *e la k« puka o ka luakin», a i ka wa o ke kiai puka ma kona kulana me ka manao e hookipa aku i ka. no ia aoaina me na p*oa koke ka wa i hookeke ia aku ai oia e na kane, wahine me na kamahi, a e ote e komo koke mai na kokua a na makai, ua hookaawale ia aku la r.a kanaka me ka hana nuL

O kahi kokoke a ka maka e nana aku ai, ua ku pili loa na kanaka me ka loaa ole he kowa kaawale o ekolu iniha mai kahi kasaka a i kekahi. E hoo* maopopoia, oia ke kulana pili o na kanaka e ku ana roa na aoao alanui e hoomaka ana mai ke aio aku o ka luakmi a hiki ika uwapo. Ma na ipuka aniani o na hale kiekie a pela me na wahi kiekieni a pau, e iaa na kaupoku hale, ua hele a nonanona na kanaka.

No ka piha loa a me ka hookeke, aole i nanaia īho na kamalii e holoholo ana a e hehiia ana ena kanaka. Ua paiekana na kamaiii mamuli o ka hapii ia īluna e na makai.

Ua haawua ke kauoha i na makai a me na koa e kipaku i ki lehulehu mai waena aku o ke alanui a me na wahi kokoke i ka ipuka komo o ka lua kim, eia nae, he hana paakiki loa ia na iakou e hooko ai, no ka mea, i ka wa e paie hope la ana na kanaka, ua ku mai la kekahi nupepa imua o kekahi aiiikoa a hoole mai ia i kona mana e kipaku, oiai he kuleana ko ka lehulehu ma na wahi a pau o ke alanui a he kuleana hoi e komo iloko o ka iuakmi ina me na palapala kono a palapala kono ole paha Aole i hiki i ke aliikoa ke lawelawe oolea aku i ka lunahooponopono, a o kona manawa e hapai ai i kona lima, oia ka wa 0 na kanaka e popoi mafai a lilo paha oia i mau apana i haehae ia.

I ka wa e malamaia ana ke anaina pule, aia ma kahi o 30,000 paha na ka naka e hoopuni ana ika luakinL Ua paniia na alanui e lakou a ua paa na kaa alahao he mau hanen no elua hora okoa. Ua kuaiia na ipuka aniani, na kaupoku me na wahi klekie a pau o na hale e huli pono ana i ke aianui e kai ai ka huakai no na kumukuai kiekie. Ma ke koho wale ana i ka nui o na ka-

nalea ma na alanu) a ma na kiekiena mawaho se o na tausani iloko 0 kaluakini hoolewa, aia ma kahi o ke 75,000 a hiki ika 100,000 Meka helu oleia 0 na kanaka h x>haunaele e hooouni ana i ka luakini, ua oleloia ka hoike ana mai o ka lehulehu ma na wahi e ae 1 ko lakou malama 1 ka laahia me ka hanohano o ka huakai hoolewa. NA OLELO A KE KAHUNAPULE. Me ka leo anoano, puana mai la ka Rev. J. Sanders Reed i na olelo eehia : (< 0 ka make, aole ia he mea hou. He mea kahiko aku ia mamua o ke kane aole hoi la i hoea mai 1 hopena no ko Adamu htwa. Aole ia he ulia, aka, oia kekahi o na kanawai hohonu o keia noho'na, ke kulana o ke ola maluna o keia honua. Ua hookupuia ke ola ilo ko o ka make a ua hooulu pu ia me ka popopo. Aole i hiki i ka make ke momoku ike kaula oke ola ana. Aole hoi e hiki ke hoopoino ike kino. Imua o kakou ke waiho nei ke kino o kekahi { Moi i hoonamia. £ nalo aku ana a e kupu hou ae ana iloko o na pua, iloko oka ulunehi o kona aina aloha. Aole e hiki Ika make ke papani a ke hoololi i ke alahele a me ke kanawai o ka nee mua kahi a kakou e hele nei

"O keia Mui, mamuli o kona manao ponoi a me kana hana, eo īho la kekabt kulana e ulu mau loa aku ana me ka iaula i kona pahuhopu—oia ka maemae. Ua laweia aku oia, no ka mea, aole e hooheihei ia ke ola loihi ma keia' honua me kona holomua. Ua lawe aku ke Akua laia i ona la no ka mana alii e laula aku ana i ka hopena. Iloko o km lokomaikai o ke Akoa, ua kaheaia mai oia » i ukali pu aku ai kekahi poe e te ma kahi ana i alakai maalah 1 1 aku ai Ua bnnle ibo na kanaka o na | wahi e ae e Hke «ekooi,—i kaupalena | ia ai k« lakou haoohano. a i hookoia ai | ka makemake o ka Mea M&na Loa. | M E na loaakon o ka mokukaua—ma j ka aoao o keia ekaleaia, oa kaoaka o keia knkoakauhale, me ka labnftsnaka o Amenka Hui|Mua—-ke noooi aku nei aa e hwe ak« «a ko ookou maiu 1 ke kino make o keia kanaka mlii i kooa aat oīwl E bwt po aka me ookou 1 ko kakoo ksmbs ut k» ehaeha. E lawe pa aka «e ookou i kooa bbui i hoooeleia 1 «1 liaaaim komakena a ne na wiimaka o kekalū Übm ina i aioha ouiai.*' KALXTOMA MA U KAIKUOIIO,, I ka m i lnleie aku ai ke lileion ikoa» wa)H a bolo wm k om ke ala o

ke kaikuono o K.alcpoui nie kana ukā o* luuluu, kam kuilua mai U na p«t o na papu pa ! ckai o ua kaikueno U, ® hiki i ka nalo loa ana mai o ke Ka!cto na. E hoike ana hoi ika hanohano o ke alii make o Hawaii a me ka mokumokuahua o ke aloha ma ka hapa 0 ke aupuni o Amenka Huipuia. KA ADIMARALA BALAVNV. O Baraanu ka inoa o ke alii kiekie o ka mokukaua Kalet« na a alii kauoha no na mokukaua An.enka malalo iho o ka hae o kona aupunL £ hoomanao ix, nana no 1 l&ookipa aku 1 ka Mui ma luna o ka oneki o kona moku a )a«re aku iaia i Kaleponi ma ke ano he inali hini*hanohano nana. Ona wahi a pau loa a ka Moi i noho wai nei a i makaikai hele ai, aole i kaawale aku ka Adi maiala mii iaia aku—ma kekahi olelo aoa, ua lHee ka Moi me he heahanau ponoi ia nona ka ukali hele. Iloko o na la o ka popilikia e hekau iho ana aialuna o ka Moi, o ka Adimarala kekahi mea hoea mau aku e nana i ke kuiaua o ka Moi ma kona keena ma ka hotēle mawaho ae ona kauka. Aole no hoi oia i hoonele me ua hooikaika pu ana e loaa he kanaaho mai no ka Moi. He kanaka mikiaia oia, he eleu a me ka ohaoha i ka Moi, a i ka make ana, oiai, oi* kekahi i na sekona hope loa o ka hanu, ua uwe iho la oia me ka ehaeha. Ma kekahi ano, ua like oia me ka makua eao ana i kana keiki. E haawiia na mahalo kiekie nona me na hoomaikai pu mai ka aoao aku o ka lahui Hawaii. KO KALKPONI. Ma ka hoike ponoi mai ka waha o ka Moi i kekahi wakamaka i hilinaua, o ka 01 aku keia o ka uiumahiehie o na heokipa ana i ike ole ia ma Kaleponi mamua. O ke kulanakauhale ponoi iho o Kapaiakiko, he oi aku ia ma na hookipa oka hoohanohano. Ua hoao kela me keia wahi e kono ana i ke alii e hookelakela ae i na hoohiwahiwa i ke alii aoiae i ko kekahi. Ma ka huakai a ke aiii i Kaleponi La?o, ua koho waie ia aoie e nui na hoohanohano la nona malaiia oiai he mau kulanakauhale liilii wale no ko ia mau wahi, aka he kuho kuhihewa waie rlt> ia. Ua iike a like ka lakou mau ho«hanohano i ke alii me ko ke kuianakauhale nui o Kapala | kiko, a mai nui aku paha na kono ina i ioaa ole ke aiii i ka nawaiiwali malaila a hoopokole ia at kana hunkii makaikai. He hana no hoi no kela me keia la ke kipa mau ana aku o na n\aka hanohano e īke i ke aiii ma ka hotele i hoonele ole ia me na apo pumehana.ia e ke aiii. KE KUMU O KA ULL^MAHIEHIE O ke akahai, ka waipahe a me ka oluolu o na iauna hoaloha ana i huipu ia me ke pookela o na ioina ike aku a ike mai a me ka naauao o ke alii, oia ke kumu nana i kauo mai na uiumahie hie he nui o na poai Amerika nona, a ma ia mau haawina i ioaa taia i eo ai he lehulehu o na hoaloha o ia aina maii hini. Ua hue'a mai na mahalo me na hoomaikai kiekie nona ma ka oluolu o na launa pu ana a nie kona piha malamalama. Aole ma ia ano waie no, aka mamuli o ka moolelo o kona hoomalu pono ana i kona aupuni me ka mae mae, ka inoa aala a me ka holomua. A mamuli no hoi kekahi o kona komo kino ana e hooikaika e hooi aku i ka holomua.