Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 1, 3 Ianuali 1891 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

Aia ka hilu ma ke poo o ka nupepa. Lehulehu na hoolaha hou a ke Kuokoa i keia helu; he mau makana eia iho, a he pokeokeo no ka mea e ioaa ia mau waiwai i haawi makana ia Ma Kahuku, Koolauloa, Oahu, ua make o Kelupain* Pulaoi 1 ka la 28 o Dekemaba, 1890. Ua hanauia mai na W. S. Lokai me Le loili wahine. Ma Kamalo, Molokai, Dekemaba 16 1890, make o Mrs. Kanoenoe Aberahama, wahine a ke Kahukula Sabati Nui o Molokai; he opulepule kona ma» i make ai, a i ke 41 o na makahiki. He palapala manao ano nui eia me makou. Ua kakauia e Mr. Malihini a ua kanalua ia. E hoomanao, aole he kumu e hopohopo ai ka mea hoike oiaio, a e ku 1 ke akea me ka moakaka.

Mamuli o ka pau ana o ka manawa i hookohuia ai o Lunakanawai Poka o ka Aha Hoomalu o Honolulu nei, ua pani aku o W. L Wiiikoki ia hakahaka i keia mau la īho nei. Ua hookohu hou ia mai o Poka no elua makahiki.

Ua hoopii hou ia ka Lunahooponopono o ka Leo o ka Lahui no ka laioi la. O ke kolu keia oke aunaeume ia ana oia hoa like oka makapeni. He nome hewa aku la paha no ka peni, a i ole he howai*aku la paha no ka inika? Ua kipa aku na makaainana e haawi ina hoomaikai no ka Moiwahine ma kona la hanau iho nei, me na hookupu ame na hoike leo aloha. Ua malama ia he paina maluhia ana no kona la maloko oka pa alii. He mau kipu ike awakea. Eia ke puka aku nei he hoolaha no ke kumukuai oka hau huihui. Oka poe ai han, kuluma i ka ai hau, ai hau pinepine, ono mau i ka hau. eia mai ka hau me kona kanawai. He okoa ke kanawai mamalahoa, a he okoa ko ka hau he iniki. Mea ia mai hoi, ua hana mana hou ia ka ka iloko o na tini a hlo i poi. O keia paha ke kamahao loa, a o kela opiuma paha i liio ai i pohaku uwimhapa me ka opala ? Owai hou nei kupua ? Alia hoi a kuailo pono ia mai. Paha. Nui ka hauhili o ka helu kanaka o ke kulanakauhaie nn i malamaia i ka po Sabati nei. Ua hooneleia kekahi mau hale aohe pepa helu, a c - kahi mau wahi i hoolakoia me na pepa, ua hapala aku a hapala mai no ka maopopo ole o ka hpopaa ana; no ke ano hupo mai no.

Ke mahalo mai nei na kini o ka lai a Ehu ika nani molale oke aianui a R. Kalanipoo e hana ia la. Oka piha keia 0 ka makahiki o ka hana ana, a ua ola ka makapehu wahi a lakou. Aole keia o na leo kalahea o ke au la Kipikona, a o ka hua keia a ka Hoonpaeinae e bue'a mai la.

Iwaena o na kanawai i hoolahaia aku i ka helu i hala, e ike iho ana na makamaka heUihelu a me ka lehulehu pu i ke kanawai e pili ana i ka hookuono ono ona home liilii i pela aku. He kanawai keia e hooponopono ana i ke kanawai mua, aua maopopo ke kupo no o keia kanawai i ka poe ilihune.

He mau kaa lio mai Ewa aku a Waialua ka mea naoa e hali na ohua e makemake ana e ike i ke ehykai, a mai Waialua mai no hoi no Ewa no ka poe makemake e ike i ka i-a kamahao o Ewa. He ekolu dala ka auhau oka holo ana i ke kaa ahi me ke kaalio 00 Waialua mai Hooolulu aku. He elima hoi dala oo ka holo aoa aku a ho: mal Eleo kela.

Ua hoike ia ae: Ua hoolalaia, e kukula ia ana, aeko aku ana he hui o na Hawaii wale 00 ma ka inoa w Ni Keiki Oiwi o Hawau." No keia hui paha ka pule-umi i kia ia mai e kekahi haiolelo o ka Hui Kalaiaina i ka Poa* ha oei, he hai hoomalimali bak>ta. He ike oiaio paha kōoa, he kohapaha ? Aka, e koho aoa kela ae keia niea koho hakxa ae ke kuokoa.

Waimea, |Utui—Mike he Ii paoa i ke kaaīaaha o Kekaba—Aihae ia he paha lole no Palea ae $30 ai* loko—Ke olokea oex na pou u»ea olelo mai Waimea a Mana—He hale paīoa mea ai haole me Hawau ke ka oei, me oa keena moe hoolimalima r. toa (nalihioi; o E.L Kaoaj ke poo o k*ia hana —Ke hoomaemae hou ia nei ke a!aout oke a»a«a o Waimea—E maUmaUoia aoa ka hale viliko o Kekaha me ke kukui uwila—Maha!o nui ia ka hoike kala Sabau o ka la Kamimakā, a ua makaoa ia oa haamana. Ua hoikeia mai he iooo i ke kuiaoakauhale nei peoei : Ua ktpu aku o Mr. W. C Laoe, o HauuU t Oahu, i kana kaikamahioe oona na makahiki hc 15 aku ma kahi kekoke Ika uha. O ka po ia oka Poakolu oei a ao ae ka la mua o keia makahikL Iwaho ke kaikamahine a kahea aku kooa makua kanp. laia i koi inai ai a hiki ma ka ipuka, oia iho la ka wa oke kipu ana, no ekolu manawa. Ua oleloia aole no i kukonukonu ioa ka poioo a eia malalo ona lapaau ana ana kauka. Ua hopuia ka mea kipu a ua hookuu hou ia malalo o Ve-ahi bela. Aele i aiaopoue loa ke kumu o keia kipu ana t koe na koho wale la, ua hoea mai keia poino mamuli ona ooonoo hepa 0 ka wa elemakule.