Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 52, 27 Kekemapa 1890 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA.

 

HE KANAWAI

 

E HAAWI ANA I KA MANA I KE AUPUNI HAWAII E HANA AELIKE AKU NO KA HANA ANA A MALAMA ANA I NA UWEA TELEGARAPA MOANA.

 

E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii:

 

PAUKU 1.  Ma keia ke haawiia nei ka mana i ke Kuhina Waiwai me ka ae pu ana o ka Aha Kuhina e hana i aelike me kekahi mea a hui paha no ka hana ana, hoomoe a malama ana i uwea telegarapa moana uwila mai a mawaena o kekahi wahi maloko o na palena o Amerika Huipuia a wahi e ae paha a me kekahi wahi ma kekahi a oi ae paha o na Mokupuni o keia Aupuni, ma ke ano e like me ka mea i hoakakaia mahope iho nei. 

PAUKU 2.  Ua hiki no ma ia aelike ma kona hoakaka e hoomaopopo no ka haawi, hoolilo a hoopaa ana aku o ke Aupuni Hawaii i kekahi mea a hui paha (i kapaia maloko nei ma keia hope aku, a i oleloia, o ka mea hana aelike) i ka mana a me ka pono kaokoa e hana a hoopae mai i kekahi uwea telegalapa moana uwila a mau uwea paha mai kekahi wahi ma na kapakai o kekahi Mokupuni o ko Hawaii Paeaina a hiki i kekahi wahi maloko o na palena o Amerika Huipuia a wahi e ae paha iloko a no ka manawa aole e oi aku mamua o umikumamalima makahiki mai ka la mua o Ianuari, 1891, iloko o ka manao ana o ke Kuhina Waiwai.  Eia no nae hoi, ua hiki no i ke Kuhina Waiwai i kekahi manawa mahope o ka la mua o Ianuari, 1892, e koi aku e hoopaa mai ka poe hana aelike a hanaia ana a paa ua uwea nei mai kekahi wahi ma ka aina puni ole o Amerika Akau a wahi a ae paha a hiki i kekahi Mokupuni o ko Hawaii Paeaina iloko o ka manawa aole e hala mahope o ka la mua o Ianuari, 1894; a ina ma ia noi ana aku, ua haawi ole mai ka mea hana aelike i na hoopaa ana i kupono i ka manao o ke Aupuni Hawaii, alaila, o ka mana a pono kaokoa i aeia mamua aenei e haawiia, ua hiki no ina manao ka Aha Kuhina pela e hoolilo koke a ma kekahi manawa e ae paha i mea ole ma ka hoolaha ana aku pela ua mea hana aelike nei.

Eia hou no hoi, aole e manaoia ma ia haawi a hoolilo ana i aeia mamua ae nei, ua hiki ole a ua papaia ke Aupuni Hawaii ke manaoia he pono mai ka ae ana aku e hoomoe a hoopae ana ma kona mau kai a maluna o kekahi o kona mau kapakai i kekahi uwea telegalapa moana, a i ole ia, uwea uwila a mau uwea paha, iloko o na makahiki he umikumamalima i olelo mua ia ae nei i hanaia a i hoomoeia paha, a i ole ia, i makemakeia e hana a hoomoe a hoopaeia paha ma na kapakai o Hawaii e kekahi, a mamuli paha o kekahi Aupuni e.

PAUKU 3.  Ua hiki no e hoakaka hou ia ma ua aelike nei no ka uku ana o ke Aupuni Hawaii i ua poe hana aelike nei i kokua makahiki i oi ole mamua o iwakaluakumamalima tausani dala, ma ke dala ku i ke Kanawai o ke Aupuni Hawaii, no kekahi manawa aole e oi aku mamua o umikumamalima makahiki mai ka manawa o ka hoomaka ana o ka holo ana o na olelo maluna o ua uwea telegalapa nei mawaena o ke kulanakauhale o Honolulu, a me kekahi wahi ma ka aina puni ole o Amerika Akau a wahi e ae paha.  Ke hanaia nae ia holopono ana o na olelo maluna o ua uwea telegalapa nei mamua ae o ka la mua o Ianuari, 1894.

PAUKU 4.  O ka haawi ana i na pono a me na pomaikai, a me ka hookaa ana i kekahi haawina kokua i ae ia mamua ae nei, aia no ia mamuli o ka ae a hoopaa ana o ua poe hana aelike nei i hooakakaia maloko o ka aelike, oia hoi keia:

1.  I loko o ka manawa e ukuia ai ka haawina kokua e ke Kuhina Waiwai, e like me ka mea i hoakakaia mamua ae nei e laweia a hooholoia aku na olelo o ke Aupuni Hawaii a pela pu no hoi me na olelo i hoounaia mai no ke Aupuni Hawaii me ka uku ole maluna o ua uwea telegalapa nei.  Eia no nae, ina e oi aku ka nui o na lilo o ia mau olelo mamua o ka hapalua o na uku mau no na olelo mau o na nupepa ma ka hoohalikelike ana maluna o ua uwea telegalapa nei i ka haawina kokua i ukuia a i aelikeia aku paha e ukuia a e like me ka mea i aeia mamua ae nei no kekahi makahiki, alaila, o ka mea i oi ae ka mea e ukuia e ke Kuhina Waiwai i oleloia i na poe hana aelike i oleloia.

2.  Aole na mea hana aelike i oleloia e hana a ae e hanaia kekahi ae a hoohui ana paha a aelike e ae paha me kekahi mea, hui, a hui i hoohuiia a hui o kekahi ano e ae paha na lakou i keia wa a ma keia hope aku paha e hoohana i kekahi uwea a mau uwea telegalapa paha i mea a i kumu paha e hoopii a hoomahuahua ae i ka uku no ka hooholo ana i na olelo ma ke telegalapa mai ko Hawaii Paeaina, a me na olelo i hoounaia mai i ko Hawaii Paeaina maluna o kekahi uwea telegalapa e hoomoeia ana a i hanaia a hiki i ko Hawaii Paeaina, a i ole ia, mai ko Hawaii Paeaina aku paha e ua poe hana aelike nei i oleloia.

3.  O na uku no ka hooholo ana i na olelo i ko Hawaii Paeaina a mai ko Hawaii Paeaina aku ma kekahi uwea telegalapa i hoomoeia a i hanaia paha e ua poe hana aelike nei i oleloia, aole no e oi ae mamua o na mea i hoakakaia mahope iho nei, oia hoi keia.

4.  No na olelo a pau mawaho ae o na olelo o ke Aupuni Hawaii a me na olelo o ka nupepa mai kekahi aoao a i kekahi aoao mawaena o kahi i hoohuiia ai ia uwea me ka oihana telegalapa o Amerika a me Honolulu, aole e oi aku mamua o kanaha pa-keneta o na uku e auhauia no na olelo ano like maluna o ua uwea telegalapa nei mai kekahi aoao a i kekahi aoao mawaena o ia wahi hoohui ma Amerika, a me kekahi wahi ma Nu Kilani, a i ole ia, ma Auseteralia paha, ina e hoomoeia aku ia uwea telegalapa i Nu Kilani a me Auseteralia a ma ia ano hookaulike no ina paha e hoomoeia aku ana ka uwea telegalapa i oleloia i kahi mau wahi e aku.

5.  No na olelo ano like mai kekahi aoao a i kekahi aoao mai Honolulu a me kahi hoohui, a mau wahi hoohui paha o ia uwea telegalapa me ka oihana telegalapa o Nu Kilani, a i ole ia, me ko Auseteralia, aole e oi aku ka uku e auhauia mamua o kanaono pa-keneta o na uku e auhauia no na olelo ano like mai kekahi aoao a i kekahi aoao mawaena o ia wahi hoohui ma Nu Kilani, a i ole ia, o Auseteralia a me kahi hoohui ma Amerika ina e hoomoeia ia aku ua uwea telegalapa nei i Nu Kilani a me Auseteralia a ma ia ano hookaulike no ina paha e hoomoeia aku ana ka uwea telegalapa i oleloia i kahi mau wahi e aku.

6.  Ina e hanaia ua uwea telegalapa nei mawaena o ko Hawaii Paeaina a me ka aina puni ole o Amerika wale no, e hoakakaia ma ka aelike kekahi uku i hiki ole ke hoomahuahua hou ia ae. 

7.  No na uku no na olelo o ke ano mau a mau mea hou i hoounaia mai i kekahi nupepa a keena hoolaha mea hou o ke Aupuni Hawaii (i kapa mau ia he olelo mau no na nupepa) aole no e oi aku mamua o ka hapalua o ka uku e auhauia no na olelo e ae, koe na olelo i hoounaia mai i ke Aupuni Hawaii, a mai ke Aupuni aku paha, a i kekahi Luna o ia Aupuni ma ke ano o kana oihana.

8.  E hooholoia no na olelo e ae a pau mawaho ae o na olelo o ke Aupuni Hawaii a me na olelo mau a na nupepa no ka uku like ma ke ano hookahi; eia nae, ua hiki no i na mea hana aelike e hooholo i na olelo no na aupuni e ae no na uku i hoemiia.

9.  Aole e auhauia kekahi olelo i hooholoia maluna o ia uwea telegalapa mai kekahi aoao a i kekahi aoao mawaena o ko Hawaii Paeaina a me kekahi awa a wahi ma na aina e i kekahi uku i oi ae mamua o ka mea i auhauia no kekahi olelo ano like i hoounaia mai kekahi wahi i like a oi paha ka mamao mai Honolulu aku.

Aponoia i keia la 14 o Novemaba, M. H. 1890.

KALAKAUA REX,

Na ka Moi:

C.N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

 

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI AI I NA PAUKU 1 A ME 2 A E HOOPAU AI I KA PAUKU 3 O KA MOKUNA VII. O KE KANAWAI HOOPAI KARAIMA, E PILI ANA I KE KARAIMA PEPEHIKANAKA.

 

E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii:

 

            PAUKU 1.  E hoololiia a ma keia ua hoololiia ka Pauku 1 o ka Mokuna VII. o ke Kanawai Hoopai Karaima ma ka pakui ana aku i ua Pauku la i na huaolelo mahope iho nei:  “a he elua nae mau degere, akahi a me elua, e hooholoia hoi e ke kiure,” i hiki ai i ka Pauku i oleloia ke heluheluia e like me ia i hoololiia peneia iho:

            “Pauku 1.  O ka pepehikanaka, o ka lawe ana no ia i ko ke kanaka ola me ka manaoino e mamua e make ke kanaka, ma ke ano kue i ke kanawai a me ka pono, aole hoi mea e emi ai ka hewa ma ke kanawai, a he elua nae mau degere, akahi a me alua, e hooholoia hoi e ke kiure.”

            PAUKU 2.  E hoololiia a ma keia ua hoololiia ka Pauku 2 o ka Mokuna VII. i oleloia o ke Kanawai Hoopai Karaima ma ka pakui ana aku i eha mau pauku hou e hoomaopopo pakahi ia hoi o ka Pauku 2 a, Pauku 2 b, Pauku 2 c, a me ka Pauku 2 d, a peneia iho ua Pauku 2 la i oleloia e heluheluia ai:

            Pauku 2.  Aia a maopopo ua pepehiia kekahi kanaka, e manaoia no ua pepehiia oia me ka manaoino mamua e make oia, a na ka mea nana e pepehi e hoomaopopo i kona manaoino ole mamua e make ai ua kanaka la, a i ole ia, e hoomaopopo no i ka mea e emi ai kona hala.

            “Pauku 2 a.  O ka pepehikanaka i hanaia me ka manaoino e no mamua i noonoo pono ia mamua ae, a i ole ia, ma ka hana ana a hoao ana paha e hana i kekahi karaima i ku i ka hoopaiia me ka make, a i ole ia, ua hanaia me ka mainoino nui loa a manaonao paha, he pepehikanaka ia ma ke degere akahi.

            “Pauku 2 b.  O ka pepehikanaka e akaka ole ana aia ma ka kegere akahi he pepehikanaka ia ma ka degere alua.

            “Pauku 2 c.  E kauia ka hoopai ana o ka make maluna o ka mea i hewa no ka pepehikanaka ma ka degere akahi.

            “Pauku 2 d.  E hoopaiia ka mea i hewa no ka pepehikanaka ma dekere alua ma ka hoopaahao ana ma ka hana oolea no ka pau ke ola, a i ole ia, no kekahi mau makahiki i emi ole malalo o ka iwakalua, aia nae i ka manao ana o ka Aha.”

            PAUKU 3.  Ma keia ua hoopauia ka Pauku 3 o ka Mokuna VII. i oleloia o ke Kanawai Hoopai Karaima.

PAUKU 4.  E mana aku keia Kanawai mai a mahope o kona aponoia ana.

Aponoia i keia la 14 o Novemaba, M. H. 1890.

KALAKAUA REX.

Na ka Moi:

C.N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

 

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI AI I KA PAUKU 2 A ME KA PAUKU 3 O KA MOKUNA XLV. O NA KANAWAI O 1884, A I KAPAIA “HE KANAWAI E KOKUA ANA I KA LOAA ANA A ME KA NOHOIA ANA O NA APANA AINA LIILII,” I APONOIA MA KA LA 29 O AUGATE, 1884.

 

E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii:

 

            PAUKU 1.  Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 2 o ka Mokuna XLV. o na Kanawai o 1884, a penei e heluheluia ai:

            “Pauku 2.  I ka manawa e paa ai ke anaia ana e hookohu aku ke Kuhina Kalaiaina i ekolu mau kanaka nana e koho i ke kumukuai o ka apana, a o ke ana aina nana i ana a mahele i na apana aina liilii kekahi o ia poe, a o na lala e ae elua e kohoia mai na kanaka e noho ana ma ka apana kahi e waiho ana ka aina i anaia.  Na lakou e nana i na apana i maheleia, a e koho i ke kumukuai kupono e like me na kumukuai kupono e kuai mau ia ai, a e hoike mai i ke Kuhina Kalaiaina ma ka palapala i na kumukuai a lakou i koho ai, a e kakauinoaia ua hoike la aole e emi malalo o elua lala o ua poe koho kumukuai la.  Alaila e hoolaha aku ke Kuhina Kalaiaina i olelo hoolaha ma ka olelo Hawaii, a ina oia e manao he pono ma na olelo e ae ma na nupepa i paiia ma keia Aupuni, a o ia hoolaha e hiki no ke hoolahaia aku penei:

“Hoolaha no na Apana Aina kahi e noho ai.

Ua hookaawaleia he @ apana aina ma @ ma ka Apana o @ Mokupuni o @ i mea e hooliloia aku i ka poe e makemake ana e loaa i mau wahi e noho ai.  Ua hiki no ke nanaia ma ke kii o ke anaia ana ma ke Keena Kalaiaina e na poe e manao e kuai a ua hiki no hoi e nana a makaikai i na apana ma kahi i anaia ai ma ke noi ana aku ia @ a i ole ia, ia @ ma ia apana, na luna koho kumukuai nana e kuhikuhi i na apana, a e loaa ia laua he hookahi dala no ka hana ana pela mai ka mea a mau mea e noi ana i mau apana aina. O kela a me keia mea i piha pono kona mau makahiki ma ke kanawai e makemake ana e loaa iaia kekahi o na apana aina i oleloia, e noi aku no ia ma ka palapala i ke Kuhina Kalaiaina e hoakaka ana i ka helu o ka Apana ana i makemake ai, a e hele aku oia ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ina ua aeia kana noi, a e kakauinoaia a haawiia aku na palapala kupono iaia.  Aole e ae ia ka mea hookahi e loaa iaia mamua aku o hookahi apana aina, eia nae, e aeia no e loaa i ka mea hookahi na apana aina elua ina he aina kula a maloo kekahi, a he aina wai a kanu kalo kekahi.

 

Kuhina Kalaiaina.”

 

            PAUKU 2.  Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 3 o ka Mokuna XLV. o na Kanawai o 1884, a penei e heluheluia ai.

            “Pauku 3.  I ka manawa e loaa ai na palapala noi i kakauia no na apana aina, e waihoia no me ka la i loaa mai ai.  Ina he elua a oi ae paha poe i noi mai no ka apana hookahi, e haawi mua ia ka pono i ka mea nana ka palapala noi i loaa mua, aka, ina aole oia e hele kino ae a ma o kekahi hope paha ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina iloko o hookahi pule mahope iho o ka loaa ana mai o kana palapala noi, alaila, e haawiia ka pono i ka mea i loaa kana noi mahope iho o ka mea noi mua, a pela no me na noi e ae e hanaia ai, ma ka nana ana o ke Kuhina Kalaiaina i na palapala noi, e ae no ke Kuhina Kaiaiaina ina e hoakaka mai ka mea noi i ka uku hapaha ana o ka uku hoolimalima a uku panee paha, e like me ka mea i aelikeia, mawaena o ke Kuhina Kalaiaina a me ka mea noi, e like me ia i hoakakaia mahope iho nei, a me ke kakauinoa ana o ka mea noi a me ke Kuhina Kalaiaina i ua olelo aelike la i kakauia ma ke ano palua, a e haawi aku i ka mea noi i kekahi kope o ia aelike i kuniia, a ma ia palapala e loaa iaia ka mana e noho maluna o ka apana a mau apana aina paha i hoakakaia maloko, e like me na olelo hoohiki me na hoakaka ana o ia palapala, a e laweia no i hoike imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni me ka hooia hou ole ia.  Penei ke ano o ia aelike e like me keia mahope iho nei:

“… ke Kuhina Kalaiaina ma ka aoao o ke Aupuni Hawaii, ka mea nona ka aoao mua, a me … o … no ka Mokupuni o … ka mea nona ka aoao elua, ke aelike nei penei:

“Ke ae nei ka mea nona ka aoao mua e kuai aku, a ke ae nei hoi ka mea nona ka aoao elua e kuai i ka apana i heluia … ma ke kii o ke anaia ana o na aina malalo o ke Kanawai e kokua ai i ka loaa ana a me ka noho ana o na apana aina liilii, helu … ma ka Apana o … Mokupuni o … i loaa ka ili he … eka, iloko o umi makahiki mai keia la aku no ke kumukuai he … dala.  Ke aelike hou ia nei ua hiki no i ka mea nona ka aoao elua e noho koke ma ua apana aina la, a e paa no hoi e like me na mea i hoakakaia mahope iho nei no na makahiki he umi i oleloia, me ke noi ole ia aku iaia e uku i na auhau Aupuni ma ia aina a iloko o ka makahiki hookahi mai keia la aku e kukulu i hale noho maluna o ka apana aina i oleloia, (ina he elua apana i lawe ia e hoakaka i ka apana aina kula ma kona helu) a e hoomaka e noho iloko o ia hale a e hoomau aku oia i ka noho ana iloko o ia hale, ma ke ano o kona hale noho ia no ke koena o na makahiki, he umi i oleloia, a iloko o ekolu makahiki mai keia la aku e hoopuni i ua apana aina la i oleloia, (ina he elua apana i laweia e hoakaka i ka apana aina kula ma kona helu) me ka pa paa kupono a e hookaa mua mai i kela a me keia hapaha makahiki i na dala he … (he puu dala i like me ka hapaha o ka ukupanee maluna o na dala kumukuai ma ka elima pa-keneta no ka makahiki) i ka mea nona ka aoao mua, a i ka pau ana o na makahiki i oleloia e hookaa mai a pau pono na dala he … (ke kumukuai o ka aina,) a i ole o ke koena i hookaa ole ia, a i ole ia, e haawi aku i moraki no ua aina la i mea e hoopaaia ai ka hookaaia ana o ia mau dala a koena dala paha ma kona lilo ponoi, no kekahi manawa aole e emi iho malalo o hookahi makahiki aole hoi e oi aku mamua o umi makahiki e like me ka mea a ka aoao mua e hooholo ai, me ka ukupanee he elima pa-keneta no ka makahiki hookahi, a e hookaa mua ia i kela a me keia hapalua makahiki.  I ka loaa ana oia mau dala a koena dala paha, a i ole ia, o ka moraki paha, e haawi aku ka mea nona ka aoao mua i ka aoao elua a i kona hooilina paha i Palapala Sila Nui no ka aina i oleloia.

“Eia nae, ina aole e hana a kukulu ka mea nona ka aoao elua i hale noho maluna o ua aina la, a hoomaka e noho malaila ma ke ano o kona wahi noho ia iloko o hookahi makahiki, mai keia la aku, a i ole, aole i hoomau kona noho ana malaila no ke koena o na makahiki he umi (10) i oleloia, a i ole ia, aole hoi i hoopuni i ua aina la me ka pa, (ina he elua apana i laweia e hoakaka i ka aina kula ma kona helu) iloko o ekolu makahiki mai keia la aku, me kekahi pa paa kupono, a i ole ia, aole hookaa i ka ukupanee i ka manawa e hiki mai ai ka manawa hookaa, a i ole ia, aole i hookaa i na dala he … i oleloia, (kumukuai o ka aina) a o k@ koena paha i koe i ka pau ana o na makahiki he umi oleloia, a ina aole ke dala, e haawi aku i moraki e like m@ ia i oleloia i ka mea nona ka aoao mua, alaila e lilo k@ olelo aelike i mea ole, a ua hiki i ka mea nona ka aoao mua me ka hoolaha mua ole, koi ole a palapala kanawai ae paha e lawe i ka aina i oleloia me na mea a pau m@ na iho a hoonee aku i ka mea nona ka aoao elua a me na poe a pau e koi ana malalo ona a me ko lakou ma@.

“Ke aelike hou ia nei aole e hoolilo aku ka m@ ka aoao elua a o kona hooilina paha i keia aelike @ hooliloia aku, alaila, e lilo ia hana ana pela i @ wale ai keia aelike e like me ia i hoakaka mua @ .  Ua hiki no i ka mea nona ka aoao elua malalo o k@ like e hookaa i ke kumukuai a pau loa, a o kek@ paha, i kela a me keia manawa, e like me ko@ mamua o ka pau ana o na makahiki he umi i ole@ e hookaa oia pela, alaila, e loaa no iaia ka ho@ na dala ukupanee, e like me ka mea ana i hook@ nae, ua hiki no ke haawiia he Palapala Sila Nui @ aina nei, mawaena o na makahiki elima a me ka @ makahiki, ke hooko pono i na mea i kauohaia ma @ ke.  Ina e make e ka mea nona ka aoao elua mamua @ ka pau ana o na makahiki he umi i oleloia, e ili @pono a me na pomaikai o keia olelo aelike i @ hooilina ma ke kanawai, na lakou e hana a hook@ i kauohaia e hanaia e ka mea nona ka aoao elua@

PAUKU 3.  E lilo keia i kanawai mai a mahope @ kona la e aponoia ai, a o na kanawai a me na hapa @ wai e kue ana i keia Kanawai, ma keia ke hoop@ nei.

Aponoia i keia la 14 o Novemaba, M. H. 1890

KALAKAUA REX

Na ka Moi:

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

 

 

HE KANAWAI

 

E HOOLOLI AI I KA PAUKU 22 O KA MOLUNA LV. O NA KANA@ 1876, E PILI ANA I KA AUHAU HOAILONA PAI, E @ LOLIIA AI E KA MOKUNA XX. O NA KANAWAI O 1888.

 

E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii:

 

PAUKU 1.  E hoololi hou ia a ma keia ke hoololi @ ia nei ka Pauku 22 o ka Mokuna LV. o na Kanawai 1876, e pili ana i na Auhau Hoailona Pai, e like m@ hoololiia ai e ka Pauku 1 o ka Mokuna XX. o na Kanawai o 1888, a penei e heluheluia ai:

            “Pauku 22.  Ua hiki no i ka Luna Buke @ Aupuni ke kuni i na palapala paihakahaka a hoo@ i ka Luna D@te Nui, a ua hiki iaia ke lawe i @ me ka uku ole, aka, e haawi i na palapala e hoaka@ ua loaa aku iaia, a e hoike aku no oia no ka h@ ana a me na loaa mai ia mau mea mai i ke Keena W@ ma kona hoike i kauohaia ma ke kanawai.  No @ o na Apana mawaho aku o Honolulu na ka Luna Buke Helu e hoolako aku i na hoailona pai kapili i ka @ Meta Nui o Honolulu i mea hoolako aku i na @ Kikoo Dala a pau ma na wahi a puni ke Aupuni @ no e haawi i mau palapala e hoike ana ua loaa @ hoailona pai, a nana no e hoike aku ma ka la n@ me keia hapaha i ka Luna Buke Helu no na hoa@ a pau i loaa iaia, ka nui i kuaiia a me ka nui i k@ a me na dala o ia mau kuai ana.”

            PAUKU 2.  E mana aku keia Kanawai @ kanawai mai a mahope o kona la o kona apono@.

Aponoia i keia la 14 o Novemaba, M. H. 1890

KALAKAUA REX

Na ka Moi:

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

 

 

HE KANAWAI

 

E AE AI I KA HUI KAA ALAHAO HAWAII, KAUPA@ AI A E MALAMA AI I MEA HUKI MA O KA UW@

 

E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii.

 

PAUKU 1.  Ma keia ke haawiia nei ka ae ana i @ H@ Kaa Alahao Hawaii, Kaupalenaia, e hoohana @ i ikaika uwila no ka hoonee ana a hooholo ana @ mau kaa a e lawe ai i na uwea e kupono ana @ mea maluna aku a e kamoe ana, a i ole, malalo p@ alaloa a me na alahele o ka lehulehu a e a@ a me na wai. 

            PAUKU 2.  Ua haawiia ka ae ana i oleloia ma@ kumu mahope iho nei:

            1.  Aole e akeakea aku a e hoopilikia paha ka H@ oleloia i ka oihana telefone;

            2.  E kukulu a e malamaia i kona mau p@ laina i hiki ole ai ke akeakea me ko ka lehulehu @ ana i na alanui, na alaloa a me na alahele o ka @

            3.  Ma na wahi e hoomoeia ana kona mau @ o ka honua e hoopihaia me ka hakalia ole na@ no ana a e hoihoi hou ia ae na alanui, na alaloa @ alahele o ka lehulehu i ke kulana mua o lakou mamua ka hanaia ana o ua mau elieli ana la.

            PAUKU 3.  E mana aku no keia Kanawai m@ aku o kona aponoia ana.

Aponoia i keia la 14 o Novemaba, M. H. 1890

KALAKAUA REX

Na ka Moi:

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.