Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 49, 6 Kekemapa 1890 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MA KE KAUOHA.

HH KAKAWAI E Hoomaopopo ai no Kekahi Pualikoa k Kapaia ka "Pualikoa Kiai Alii o ka Moi." E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii. Pauku 1. Oka Oihana Koa oke Aupuni, oia wale no ka Pualikoa Kiai Alii o ka Moi, a e lilo ia i pualikoa kumau e like me ia i hoakakaia mahope ae nei. Pauku 2. He kapena ame elua lutanela oia na aliikoa oka Pualikoa Kiai Alii oka Mo'\ f e hookohuia a hoopauia hoi eka Moi. E loaa i keia mau aliikoa ka mana e hana, e hoololi a e hoopau loa i na rula hooponopono a pau e kue ole ana i na hoakaka ana o keia Kanawai, e pili ana i ka ohi ana i na koa, ke a'o ana, ka hoomaamaa ana, na mea paahana a na koa, na lako pu a me na aahu; a e hana hoi i mau rula a mau kauoh? e ae e hookoia ai na hoakaka ana o keia Kanawai, a e hana a e kau i mau hoopai no ka uhaiia ana o ia mau rula, aole nae ma ke ano e poino ai ke ola a o na lala paha o ke kanaka, a i ole ia, o ke kau ana he hoopai pili i ke kino. A i mea e mana ai kela a me keia rula hooponopono a kauoha paha; e aponoia e ke Alii ka Moi, a e kakauinoa hooia ia hoi e ke Kuhina o ko na Aina E. Pauku 3. Oke Aiii ka Moi no ka Alihikaua Nui maluna o na Pualikoa a pau, a he mana Kona e kahea i na Aha Hookolokolo Koa a me ka hoopaa ana i na olelo hoopal a ia mau Aha, a ua hiki no iaia ke hookohu i kekahi poe kanaka e lawelawe me ka uku ole ma ka papa o Kona mau aliikoa ukali ponoi, ma ke kulana alii hanohano Ana e hookau aku ai. Pauku 4. E ku no kekahi pualikoa kumau e ukuia ana, nona hoi ka nui o na kanaka aole e emi iho malalo o ke kanaonokumamalima, aole hoi e oi aku mamua o hookahi harieri kanaka ma na kulana a pau, a e kapaia ka Pualikoa Kiai Alii o ka Moi. Pauku 5. Oka Pualikoa Kiai Alii oka Moi, ao ka Moi wale no ka mea mana e koho a e hookohu ma na palapala hookohu ina aliikoa a pau oia puali, e kakauinoa hooia ia ua mau palapala hookohu la e ke Kuhina o ko na Aina E. Pauku 6. E kepaia na koa oka Pualikoa Kiai Alii o ka Moi e lawelawe ma ia hana no ekolu a elima paha mau makahiki a he poe kanaka kino nunui maikai, a he ola kino maikai hoi, a e hooiaioia ana ia mea e elua mau kauka mau. Hookahi-hapalua o lakou, no lakou na makahiki mawaena o ka 20 a me ke 30, e kepaia no ekolu makahiki, a hookahi-hapalua mawaena o ka 20 a me ka 25 mau makahiki, e kepaia no elima makahiki; a e hoohiki lakou a pau loa i ka olelo hoohiki i hoikeia ma ka Papa Hoike A. Pauku 7. Ona waiwai Aupuni a pau oka lehulehu i hoohanaia a i pili hoi i ka Oihana Koa o ke Aupuni, a me ka hooliloia ana o na dalaa pau i hookaawaleia no na hana i pili i ka oihana koa, ka puali puhi ohe, na hae a me na kipu aloha ana e kaa no malalo o na kauoha a me na hooponopono a me ka mana o ke Kuhina o ko na Aina E. Pauku 8. O kela ame keia pualikoa ona kanaka i lako i na mea kaua, i kukuluia mawaho ae o na hoakaka ana o keia Kanawai, ua ku ole ia i ke kanawai a ua papaia hoi. Eia nae, aole i pili keia Pauku ina makai. Pauku 9. Oka mea e kukulu ana i kekahi pualikoa i hoolakoia me na pono kaua, a i ole ia, he hoa oia a ua lilo paha i hoa no kekahi pualikoa i hoolakoia me na pono kaua mawaho ae o ka mea i hoakakaia ma keia Kanawai e hoopaiia no, ke ahewaia imua o kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, ma kekahi huina i emi ole iho malalo o hookahi hanen elala aole hoi e keu aku mamua o elima hanen daia, a i ole ia, ma ka hoopaahao ana ma ka hana oolea aole e emi iho malalo o hookahi makahiki aole hoi e keu aku mamua o elua makahiki. Pauku 10. E mana piha keia Kanawaī mai a mahope aku o ka manawa e aponoia ai ia, a o ka Mokuna XXV o na Kanawai o 1888, i kapaia t4 He Kanawai e pili ana ika Oihana Koa o ke Aupuni," a me na kanawai a me na hapa kanawai a pau i kue i keia Kanawai. ma keia ua hoopauia. Papa Hoike A i Kuhikuhiia ma ka Pauku 6. Owau ke hoohiki paa nei au t hana no tu ma ke ano he koa ilpko o ka Pualikoa

Kiai Alii o ka Moi, no ka manawa he makahiki, ina pela ka manawa e makemake ai ke Aupuni Hawaii iau e hana ai; a e hana no au me ka pololei a e kupaa mahope o ka Moi Kalakaua, Kona mau Hooilina a me na Hope; a e kokua no au me ka pololei mamuli o na Kanawai ame ke Kumukanawai oke Aupuni. Pela ke Akua e kokua mai ai ia'u. 1 noa Ua kakauinoa i oleloia maluna a ua hoohiki i ka olelo hoohiki maluna ae imua o'u i keia la o 189.. Aponoia i keiala 7 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi: C. N. Spenxer,' Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E Kauoha ai k Unuhiia ma ka Olilo Hawaii na Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie, a e Hoolahaia Maloko o naNupepa. E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo oke Aupum Hawaii. Pauku 1. Ke kauoha maopopoia nei ma keia Kanawaif e unuhiia ma ka olelo Hawaii na olelo hooholo apau e hoopukaia ana e ka Aha Kiekie ma ka Baneko, mai a mahope aku o kona hooholoia ana, a pela pu hoi me na olelo hoohoio a kela a me keia Lunakanawai 0 ka Aha Kiekie e noho ana ma ke Keena i hoopuka ai ma kc kakau a i hoohalahala ole ia. Pauku 2. O kela ame keia olelo hooholo i unuhiia ma ka olelo Hawaii, e like me ke kauoha a keia Kanawai, e hoolahaia no maloko o kekahi nupepa a mau nupepa paha i paiia ma ka olelo Hawaii, ma Honolulu, e ae ana e hoolaha i ua mau olelo hooholo la me ka uku ole. Pauku 3. O kela ame keia olelo hooholo i unuhiia a i hoolahaia hoi e like me na olelo o keia Kanawai, aole no e manaoia he unuhi pololei ia no ka olelo hooholo kumu ma ka olelo Beritania, ke ole e kakauinoaia e ka mea unuhiolelo i hoakaka pono ia maloko o keia, a i kakauinoa hooia ia hoi e ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Pauku 4. No na hana o keia Kanawai ma keia ke hoomanaia nei ka Mea Maheleolelo Hawaii o na Aha Kiekie a me Hoomalu e noho nei i keia wa, a o kekahi mea paha e hoonohoia ana ma keia hope aku ma ia oihana, i mea nana e hooko i ka hana i hoakakaia ma ka Pauku 1 o keia Kanawai a nana no hoi e hoolaha aku i na olelo hooholo a pau i unuhiia e ia, e like me ia i hoakakaia ma ka Pauku 2 o keia Kanawai. Pauku 5. E malamaia kela ame keia olelo hooholo i unuhiia ma ka olelo Hawaii, a pela pu hoi me na kope o ia mau olelo hooholo i paiia, ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie. Pauku 6. E loaa ika mea unuhi i oleloia ma ka Pauku 4 o keia Kanawai ka uku e like me ka mea e hooholo a e hookaawaleia ana e ka Ahaolelo i kela a me keia wa, ae hookomoia ua uku la iloko o ka Bila Haawina malalo o ke poo "Uku o ka Unuhiolelo a Maheleolelo Hawaii 0 na Aha Kiekie, Kaapuni a me Hoomalu;" aole nae hoi e oi aku mamua o umi tausani dala, aole hoi e emi malalo o ehiku tausani dala. Pauku 7. E mana keia Kanawar mai a mahope aku o kona la e aponoia ai. Aponoia i keia la 7 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi: C N. Spencek, Kuhina Kalaiaioa. HE KANAWAI E Hoomoho aka I Lunakanawai Hoomalu no ia Apana o Hamakua 'n Mokupuni o Hawail E Hoeholoia 4 ka Afoi a me ka Ahaolelo 0 ke Aupuni Hawaii: Pauku 1. O ka Lunakanawai Apana oka Apana o Hamakua, Mokupuni o Hawaii, e hoonohoia oia i Lunakanawai Hoomalu no ka Apana o Hamakua. a e like no kona mana maloko o ka Apana Hookolokolo Kkapuni Ekolu me ka mana i haawiia e ke kanawai i na Lunakanawai Hoomalu o na Apana Hookolokolo Kaapuni e ae o keia Aupuni. Paiku 2. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e a(x>noia ai. Aponoia i keia la 7 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi: C N. Spince*, Huhina Kalaiama.

HE KANAWAI E Hoololi ai 1 ke Kanawai i Kapma "Hf Kahawai i Hoopomol*OlfO ANA 1 KA f.AVEt.AWE ANA I KA OIHANA LoiO *A XA AHA HOOROIOKOJO HOOMAU' A APANA rAIfA," I APO3IOIA *A KA La 5 o Auoaik. M. H. I£7*s e UKf. me ia i Hooholoia k ke Kasawai i Aponoia ma ka La 13 (i Aur,ATV, M. H. I*feo. £ Hooholoia e ka Moi a nu ka AhaoUlo o kt Aufntm Hawaii; Pauku 1, E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 1074b o ke Kanawai e hooponopono ana i ka Oihana Loio. i af>onoia ma ka la 5 o Augate, M. H. 1878, e like me ia i hoololiia e ke Kanawai i afxinoia ma ka la 13 o Augate, M. H. 1880. a penei e heluhelu ia ai : "Pauku 1074b # He elua makahiki ka loihi o ka manawa o ia [>aiapala ae, a e pili no i na Apana Hookolokolo Kaapuni a pau o keia Aupuni. He elima da)a ka uku no ka palapaia ae ma ka haawi mua ia ana o ka palapala ae, a he elua dala no kela a me keia haawi hou ana i ka paiapala ae. mahoj>e o ka pau ana o ka palapala mua. Penei ke ano o ua jxilajjala ae la : "Aha " Nokamea, ua ninaninau ia Esquire, a ua ike maopo[*>ia kona makaukau a me kona ano maikai, nolaila, ke ae ia nei oia e lawelawe i ka Oihana Loio ma na Aha Hoomalu a me na Aha Apana o na Apana Hookolokoio Kaapuni a pau o ke Aupuni, a imua hoi o na Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena ma na hihia hoohalahala, ma ke ano loio no na makahiki elua mai keia ia aku. "Ma ke Kauoha a ka Aha. " 9 ... Kakauolelo. "Kakauia * " Pauku 2. E liio keia i Kanawai mai kona la eaponoia ai; a o na kanawai a me na hapa kanawai e kue ana i keia, ma keia ua hoopau loa ia. Aponoia i keia la 7 o Novcmaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi : C. S. Spencer, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E Hoakaka ai a f. Hooponopono ai i ka Hoouna awa i na Opio Hawaii Maoli e Hoonaauaoia ma na Aina E. E Hooholoia e ka Moi a me ka AhaoUlo o ke Aupuni Haiuaii. Pauku 1. Na ke Kuhina o kona Aina E, me ke koku«i pu mai o na hoa o ka Papa Hoonaauao, e wae i na opio I lawaii i kupono e hoouna ai no ka hoonaauao ana i na aina e, mailoko ae o na k\ila wae i hookumuia iioko o kv. Aupuni, a i puka pono mai me na apono ana a me ka loaa mai hoi o na palapala kupono mai na kumu nuii o ke kula, kahi o lakou i hoon.iauaoia ai, a e wae ia ua mau opio la, penei : Elua mau opio mai ka Mokupuni o Hawail; Elua mai na Mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai; Elua mai ka Mokupuni o Oahu, a Hookahi mai na Mokupuni o Kauai a me Niihau. Pauku 2. Na kela a me keia makua mea keiki a opio paha e waiho aku i ka inoa o ua opio la i ke Kuhina o ko na Aina E, mamuli o kekahi palapala noi i kakauia, e hoakaka ana i kona ano, kona palapala hooia no kona puka pono ana, kona mau makahiki, ka heluna nui o na makahiki o kona hele ana i ke kula a me ka pa-keneta ma kana mau haawina. Pauku 3. Ina he lehulehu na noi i waihoia aleu i ke Kuhina o ko na Aina E, a e oi ana ua mau noi la mamua o ka huina i ae ia ma keia Kanawai, alaila, e kauoha ke Kuhina o ko na Aina E i na poe noi e hele mai i Honolulu, a e kauoha e malamaia kekahi ninaninau ana ia lakou imua ona a me ka Papa Hoonaauao, a o na poe ma ke kulami ike kiekie ke wae ia. Pauku 4. Ma keia ke kauohaia nei ke Kuhina o ko na Aina E me ka Papa Hoonaauao e hoouna i na opio i oleloia e ao wale ia no ma na oihana mahope iho nei : Akahi, ka Oihana A'o Kanawai; Alua, ka Oihana Lapaau; Akolu, ka Oihana Ana Aina a me Kiviia Eneginia; Aha, Oihana Malama-buke a me Kakau-pokole; Alima, Oihana Kumua o; Aono, Oihana Kamana a me Kaha Kii. A e hoomau aku ua mau opio la e a'o ma ia mau haawina a hiki i ka loua ana o na palapala hoomaikai mai na kumua o mai o na kula o na aina e kahi o lakou i hoonaauaoia ai. Pauku 5. I ka manawa e maopopo ai i ke Kuhina o ko na Aina E ua hakahaka kekahi mau wahi o na opio i oleioia ma ka puka ana, make, a mau kumu e ae paha, e hoolaha koke aku oia ia mea ma kekahi nupepa Enelani a me Hawaii, i paiia a i hoopukaia ma Honoiulu, i mea hoi e hiki ai ke hoopihaia ua hakahaka a mau hakahaka la paha. E waeia ae na opio e hoopiha ai i ua hakahaka a mau hakahaka la paha mai ka mokupuni o ka opio nona kela wahi i hakahaka i hele mai ai. Pauku 6. E hookaawaleia i puu dala kupono ma ka Bila Haawipa, ma ka haiawai ana o ka Ahaoleio i kela a me keia elua makahiki, no na kumu i hoakakaia ma keia Kanawai, a e ukuia no loko ae o ka Waihona Dala o ke Aupuni, mamuli o ke kikoo ana aku o ke Kuhina o ko na Aina E" Pauku 7. E lawelawe ke Kuhina o ko na Aina E a me na laia o ka Papa Hoonaauao i na hana i kauohaia ma « keia Kanawai me ka uku ole. Pauku 8. E lilo keia Kanawai i kanawai mai ka )a aku o kona aponoia ana. Aponoia i keia la 7 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. j NakaMoi: ] C. N. Spincr*, ] Kuhina KakuauuL I

! HE KANAWAI ! E Hooro?" roNo AI I KA HOOPCKAIA ajta O sa KVAI KVKAA E UKE MK 1A I HOAKAKAIA E KA PAI KU 56 O KE KA.NAWAI KfTILA, E LIKE ME IA I HOOLOMIA AI E KA MoKCNA LVf O N* KaNAWAI o KE KAC O 1576. I Aronou MA KA LA 27 O SEFATEMABA, 1*76 E Hooholoia e ka Moi a me ka AhaoU/o o ke Aufntm Hazcati: Pai ki 1. Aole e haawiia kekahi laikini kuai kukaa no ke kuai ana i na waiwai o kela a me keia ano i kekahi mea. ke ole e hoike ae ua mea noi la malalo o ka hoohiki, ua manaoio maoli no oia e noho ma keia Aupuni. a i ole ia. eia ke noho nei, a aole oia he akena kalepa kaahele, aole hoi he akena no kekahi hale kalepa ma na aina e. a ma ia ano ua hele mai iloko o keia Aupuni no ka manawa wale no e noi ai e haawiia aku iaia na kauoha no na waiwai, a ua loaa iaia ma keia Aupuni na waiwai kalepa o kela a me keia ano i hiki aku ka waiwai i ka umi tausani daia. Pauku 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona Ia e aponoia ai. Aponoia i keia ia 7 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi : C. N. Spe.vcer, Kuhina Kalaiaina. lIE KANAWAI E Hoakaka ai no ka Hookohu ana i Elua Lunakanaw-i Apana Iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o M.wi. a e Hoakaka hol* aku ai e Maheleia a e Hooliloia i Elua HookoloKOLO KAAWALK. E Hooholoia e ka Moi a tne ka Ahaoieio o ke Aupuni Hawaii: Pauku I. E maheleia ka Apana o Hana, Mokupuni 0 Maui, no na hana hookolokoloe like me keia : O ka mahele ekahi, e kaj>aia o ka Apana Hookolokolo o Hana, e hoohui mai ana nae ia Koolau iloko o ia mahele. A o ka mahele elua, e kapaia o ka Apana Hookolokolo o Kipahulu, e hui mai ana nae ia Kaupo a me Kahikinui iloko o ia maheie. Pauku 2. E hookohuia i elua Lunakanawai Apana, hookahi no kela a me keia mahele i hoakakaia ina ka Pauku 1, a e loaa no ia laua pakahi ka uku no ka laua hana e like me ka nui a ka Ahaolelo e hooholo ai i kela a me keia manawa. Pauku 3. E mana keia Kanawai a e lilo hoi i kanawai mai a mahope aku o ka lao kona hooholoia ana. Aponoia i keia la 12 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi: C. N. Spencer, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E Kukulu ai a e Hooponopono ai i kaOihana Wai o Wailuku. j E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii. Pauku 1. Ma keia ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina e hana i oihana wai ma Wailuku, Mokiipuni o Maui, a hoolako aku i ka wai i na kanaka e noho ana malaila a e ioaa no iaia ka hooponopono ana o na paipuwai a me na ohewai a me ka wai a me ka aina a waiwai e ae i makemakeia no ia mau hana. A ua hiki iaia e hooponopono i na uku no ka wai e hoolakoia ana i na poe e lawe ana i ka wai, a e hana i na rula i kupono no jka malamaia ana o na pono o ka lehulehu. Pauku 2. E hoonoho aku ke Kuhina i oleloia i kekahi mea kupono a makaukau i Luna Wai no Wailuku, a na ia mea e malama i na paipuwai a me na ohewai ma ke ano maikai, e ohi i na uku a pau no ka wai, e malama a hooponopono i ua oihana wai la malalo o ke Kuhina i oleloia a e hana i na hana eaee pili ana i kauohaia e ke Kuhina'i oleloia, a na ia Luna Wai e hana i na hoike malalo o ka hoohiki ana i na manawa e makemakeia ai e ke Kuhina i oleloia no na loaa a pau a me na hoolilo ana. Pauku 3. Ma keia ua kauohaia a ua hoomanaia ke Kuhina Kalaiaina e imi aku a loaa, e paa a lawelawe ma ka hoolimalima ana, ma ke kuai lilo loa ana a kaokoa paha i ka aina a me ka wai, waiwai paa me ka waiwai me ke kuleana alaheie e iike me ia e makemakeia ana no ka hana ana, maiama ana, hoomahuahua ana, a hana hoakea pono ana i ka Oihana Wai o Waiiuku, eia nae, ina e loaa ana kekahi wai, waimapuna, kiowai, aina a waiwai paha e loaa ana ma ka hoolimalima ana, alaila, e hana ke Kuhina 1 oleioia i ua hoolimaiima la mamuli wale no a me ka ae pu ana mai o ka Aha Kuhina. Pauku 4. E loaa i ka Luna Wai ka uku e like me ia e kauia ana e ke Kuhina, e ukuia mailoko ae o na dala e hookaawaleia- ana e ka Ahaolelo no ka Oihana W r ai o Waiiuku, koe wale no a hoakaka okoa ia ma ke kanawai. Pauku 5. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona la e aponoia ai. Aponoia i keia ia 11 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. NākaMoi: C. N. Spencer, Kuhina Kalaiaina. HE KAN'AWAI E Haawi ai i ka Mana e Hana i xa Alahao no na Hana Mahiai Maluna o wa Aina o na Poe i Hoopomaikai ole ia e ia Mea E Hoohoīoia e ka Moi a me ka AhaeUlo o ke Aupuni HawaiL Pauku 1. I na manawa a pau e noho ai kekahi mea e lawelawe ana i kekahi mau oihana mahiai maluna o kekahi apana aina i kaawale mai kekahi aina e ae o ia mea i oleloia. a ua makemakeia e hoohui i ua mau aina ia me kekahi aiahao, a o kaki e moe aku ai ia alahao e hele aku i ana maluna o na aina o kekahi poe e ae, a ua hiki ole i na poe i kuleana ke ae like no ka pono alanui, a i ole ia, no' ke kaawale ana ma kahi e a no ka hiki ole i kekahi a oi ae paha o na ona nona ka aina e waiho ana mawaena e hana i aelike, ua hiki i ka mea e makemake ana e hana i ua

alahao nei e waiho aku i palapala noi ma ke keena imua k o kekahi Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie. a , i ole ia, imua o kekahi Lunakanawai Kaapuni o ka A[>ana 1 Hookolokolo Kaapuni kahi i waiho ai o ua mau aina la. e . hoakaka ana i kahi e mee aku ai ke alahao i manaoia. na * inoa o na ona aina i manaoui ai e a'e aku ke alahao malu;na a me na mea a pau ame na kii i kupono e hiki ai ke k hoomaopopo pono ia ua hana a e noi ana e haawiia ke i kuleana e hele maluna o na aina e \%aiho ana mawaena. Packu 2. Mahope o ka hookoīa ana o ka palapala* i noi i oleioia e like me ia i kauohaia ma ke kanawai i neia , wa no na hana ma ke keena. e hoomaka aku ka Lunakai nawai i noiia aku ai ma ka palapala noi a Lunakanawai e i ae paha e noho kahu ana, e hoolohe i na hoike e pili ana > i ke kupono a me ka pomaikai ina e hanaia ke alahao i > manaoia, i ka nui o na poho maoli a me ke ano e ae e i loaa ana i na ona o na aina e waiho ana mawaena. Ina e ike ua Lunakanawai ia he mea kupono a pomaikai ka i hanaia ana o ia alahao e hoopuka oia i olelo hooholo e hoomana ana i ka hana ana i ua alahao la me ka haawi pu aku i na poho. Pauku 3. Ma ia olelo hooholo ina no k3 pono o ka mea noi e hoakakaia kahi e moe aku ai ke alahao i manaoia a me na pa, na alahaka a me na alake'a. ina he mea kekahi o ia ano, e maiamaia e ka mea noi a me ka huina dala poho e loaa i ka ona o ua aina ia mai ka mea noi k mai. Na ka mea noi e malama ia mau pa, alahaka a alak kea. ina he mea kekahi o ia ano. ma ke ano paa maikai, a ua hiki iaia e komo maluna o ka aina e pili ana no ka . hana i oleloia. Ina e ike ka Aha aole i kupono ke ala i manaoia e hana no ka mea noi. a i ole ia, ua pono ole e hanaia e hooholo oia i ka pono no ka mea i hoopiiia. 1 Pauku 4. Ina ua hoohaiahala kekahi o na aoao eiua i ka oleio hooholo o kekahi Lunakanawai, imua ona i la- } weia ai kekahi hihia i ulu ae maialo o keia Kanawai, ua ' hiki iaia e hoopii hou aku imua o na Lunakanawai o ka * Aha Hookolokolo Kiekie e noho ana ma ka baneko. a e 1 hoolohe ia kona hoopii hou ana mamuli o ka moolelo mai ka Aha o lalo mai, aka, ua hiki no i kekahi o na aoao ' elua e lawe ae imua o ia mau Lunakanawai i na mea hoike hou e hiki ana iaia e hoike aku. Ina na ka mea i hoo--1 pii ia ka hoopii hou, a aoie i hiki iaia e hoololi ae i ka ole- ' lo hooholo o ka Aha malalo, a i oie ia, e hoomahuahua hou ae i na poho i hookahi-hapakolu hou ae mamua o ka mea i hooholo mua ia alaila, nana e uku i na koina o ka hoopii hou ana, aka, ma na mea e ae a pau, e ukuia na koina o ka hoopii hou ana i oleloia e ka mea noi. Pauku 5. O ka huaolelo 44 mea" e iike me kona lawelaweia ana maloko o keia Kanawai, aole e manaoia ua pili uaie no i kekahi poe hookahi, aka, i kekahi a me na hui a mau hui paha a pau i hoohuiia, na Komisina o na Aina Lei Alii a me kekahi oihana o ke Aupuni o ke Alii ka Moi, a e hoohui ana i ka ona a me ka mea no hoi e noho ! maoli ana. Pauku 6. E mana aku keia Kanawai a e lilo hoi i [ kanawai mai a mahope aku o ka Ia o kona aponoia ana. > Aponoia i keia la 11 o Novemaba M. H. 1890. KALAKAUA REX. . Na ka Moi: C. N. Spencer, Kuhma Kalaiaina. . ! HE KANAWAI . E Papx ai i ka Malama ana a me ka ana i na lole LaBAKI MA KO HAWAII PAEAINA. . E Hooholoia e ka Moia me ha Ahaolelo o ke Aupuni ( Hawaii. i Pauku 1. Ma keia ke papa loa ia nei ka malama ana i a me ka hooiaha ana i na iole labaki ma na Mokupuni * a pau o ke Aupuni Hawaii. i Pauku 2. O kekahi mea i malama a hanai paha i mea ■ hoolaha i kekahi iole l'haki ma kekahi o na Mokupuni o i ke Aupuni Hawaii, ua pili iaia ka hewa mikamina, a ina e hoahewaia oia no ia mea e hoopaiia ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o hookahi haneri dala no ka hana i hewa mua ana, a ina e hoahewaia no ka lua o ka manawa l e hoopaiia ma ka uku hoopai aole e oi aku mamua o hooi kahi haneri dala, a me ka hoopaahao ana ma ka hana oolea i aole e oi aku mamua o elua mahina. l Pauku 3. Ma keia ua haawiia ka mana i kekahi ma* l kai a luna e ae paha o ka oihana malama maluhia e i hoomake a hoopau loa aku i kekahi iole labaki i loaa ma l keia Aupuni, a aole e hiki e kauia na poho maluna o kei kahi makai e hoopau ioa ana i kekahi iole labaki ma ka hoopii ana o kekahi mea e koi ana nona ia hoioholona, l eia nae, aole e komo wale kekahi makai maloko o kekahi : wahi i paia i nohoia no ka hopu ana a hoopau loa ana i » kekahi ioie labaki me ka niana ole ma ke kanawai malalo o kekahi paiapala hopu i hoopuka pono ia. > Pauku 4. Aoleepili keia Kanawai i kekahi poee hanai ana i na ioie labaki ke malamaia na iole labaki i oleloia maloko o kahi paa a ua manao wale ia no a malamaia paha ma ke ano he mau holoholona hanaiahuhu. Pauku 5. E mana aku no keia Kanawai mai ka la o kona aponoia ana. Aponoia i keia la 11 o Novemaba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka N(oi: C N. Spkncer, Kubtna Kalaiaina. HE KANAWAI E Papa ai ī KE Kuaiia ana o ka Paka i NA Keiki Malalo o Umiko MAKALIMA MAKAIIIKI. | E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii : Pauku l. Mai a mahope aku o ka hoohoioia ana o keia Kanawai ua lilo no i mea ku ole i ke kanawai ke > j kuai a hoolako ana paha i ka paka ma kekahi ano i na I keiki oo ole malalo o umikumamaiima makahiki. I Pauku 2. O kekahi mea e kue ana i na hoakaka ana «o keia Kanawai e hoopaiia ma ka uku hoopai aole e ol

aku mamua o hookahi hancri,da!a, ina e hanaia ua la e kekahi mea kalepa i laikiniia e kuai paka, c liloß ka laikini o ua mea kalepa la i mea nona e nele ai nuhfl iho o ka lua o ka hana hewa ana. H Pauki* 3. Ma keia ke haawiia nei ka mana ina IH nakawai Hoomalu ame Apana e hoolohe a e hoohoH na hihia a pau e u!u ae ana malalo o keia Kanawai. I Pal*kt* 4. E mana keia Kanawai a e lilo hoi i K.iH wai mai a mahope akti o kona la e aponoia ai. ■ Aponoia i keia la 11 o Novemaba, M. H. 1890. I KALAKAUA RI \M Sa ka Moi: ■ C. N. S*IKCE*, I KuhinA R»laUin«. H HE KANAWAI I Pakui ik\ Mokcsa XXXVII oK£ Kanawai Hooi»ai Ka» v;\ » I Hawau Paeaika. ■ £ Hooholoui e ka Afoi a wt ka AkaoUlo o ke Hawaii. * I Pauku 1. O kekahi kanaka noho wale mo k.\ ; M ole» a i ole ia, mea hana ina hana kue kanawai v \ •.! M kae paha e hooulu ana i ke kue ia oka maluhia. a i ' M ua paipai aku i kekahi poe e ae e hana i na hana k:■ maluhia a hoohaunaele paha, a i ole ia, ua hoo!-. nu k ■ aku i kekahi poe e «ho e pih\v«mvai a e ona paha. ua pili ■ ka hewa mikamina, aua hiki ma ka hoopii ana k.i !.■ Kuhina, a i ole ia, kona Ho|k\ e hopuia a laweia ium ■ kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Hookolokol«> Kirlfl a ninaninau koke ia. Ina ma ia ninaninau ana ua ikrH Lunakanawai ua hana ka mea i lawoia ae imua ona '■"■M ano i ka hewa mikamina i oleloia. e lunipaiia ua ma ke kipakuia ana mai keia Aupuni aku. ■ Pauku 2. O kekahi kanaka i kauia maluna ona H hoopai, e kipakuia mai loko aku o keia Aupuni i r.>H maloko, a i ok? ia, i hoi hou mai i keia Aupuni, ina kalaia ua mea la eka Moi, e lux>paairaoia oia ka hfl oolea no kekahi manawa aole e oi aku mamua o eIH niakahiki. H Pauku 3. E pili wale no keia Kanawai ina ku|jH na Aupuni e i ae ma ke kuikahi me ke Aupuni HauaH hoihoi hou iaaku ko lakou mau kupa i ko lakou ainaH noi no ka hana ana i na hewa i haiia ma keia Kanaw;H i kela a me keia Pake e koino mai ana ilokoo ke Aujß ma keia mua aku malalo o kekahi aelike a palapal.H noho kuikawa paha e haalele mai i ke Aupuni ma ka ■ ana o ia nianawa. H Aponoia i keia la 12 o Novemaba, M. H. 1890. H KALAKAUA REXH N T a ka Moi: H C. N. Spen*cf.k, ■ Kuhina Kalaiaina. ■ HE KANAWAI I K Hoohoihoi ai a e Kokua AI I ka Maiii ana a mi ka Hana ka Paka; a no ia Kunu? k Haawi asa i Kkkmii mav m leana a Pono Okoa; Mamui.i o Kkkaiii MAU KI'MU A Mt K» Hl MAU MKA I HOAKAKAIA. ■ No ka mea, o ka mahi ana a me ka hana ana ol Paka ma ko Hawaii Paeaina mamua aku nei ua uukul nui a he maikai ole hoi ke ano; a I No ka mea, ua noi o W. H. Cornweli e haawiia ;il iaia kekahi mau aina a me kekahi mau kuleana a p< okoa, i mea e luinaia ai na hana hoao i ua mea nei i < loia me ka manao e loaa mai ana kekahi o ia mea i oi ka maikai mamua o kekahi mea i hnoulu niua ia ma Hawaii Paeaina a e hoomohala loa aku ia mahi ana i ka hana ana o ia mea a lilo i oihana holopono a nuu keia Aupuni; a No ka mea, ua manaoia e ua o W. H. Cornwel! i olel e hana aku i na hoao kupono an:i a me na hoolilo ana ia mea i oleloia, ma o kona poino a lilo ponoi, a me kokua ole mai ke Aupuni mai; nolaila, E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aup\ Hawaii. Pauku 1. Aole e kauia kekahi clute waiwai ke mai, auhau a dute paha o kekahi ano maluna o na h mikini, aina, a mau hua paha mai laila mai, oia hoi paka i hoouluia e W, H. Cornwell i oleloia a me k mau hoa hui a w f aihona paha, i hoohuaia a i hanaia inal a maluna paha o ko Hawaii Paeaina a o kekahi [)ah lakou no ka mahi ana, hana ana, kuai ana, ho<jlilo ar hoopuka ana aku paha o ia mea no ka nianawa o umi mamalima makahiki. Oke kuleana e kau ai a e hoo ai ia auhau komo mai a dute paha no ia manawa, ma k ua waihoia. Pauku 2. O kekahi mau aina oke Aupuni oko l waii Paeaina i kupono no ia hana, a i hoolilo ole ia 1 ma kekahi ano e ae a me ka hoohanaia a hiki aku i ka r e oi ole ana mamua o elua tausani elima hanen ( J.s< 'eka e haawiia a ma keia ke haawiia nei ia W. H. Cor well i oleloia a me kona mau hoa hui a me ko lakou w hope a waihona no ka manawa o umikumamaiima nuk hiki, mai a mahope iho o ka hooholoia ana o keia Kan wai e lawelaweia no ka mahi ana, hoohua ana a hana u i ka paka wale no ma ka uku hoolimalima makahiki ao e oi ana mamua o hookahi elala no ka eka. Eia nae hoi, ina aole i mahiia ua mau aina la i haawii a o kekahi hapa paha o lakou i ka paka no ekolu nuik hiki mahope iho, ua hiki no iloko o kela a me keia man wa ka haawi ana e hoopau i ua haawi ana la mamuli o i a o na aina i hoohana ole ia e hoi hou no ia i ke Aupui ! Pauku 3. E mana keia Kanawai mai a mahope afc o kona la e aponoia ai. Aponoia i keia la U o Novemaba, M. H. 1890. kAlakaua rex. N» ka Moi; e N. Spencek, Kuhina Kalaiaina.