Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 43, 25 ʻOkakopa 1890 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MA KE KAUOHA.

HK KANAWAI E Hooi/>li ai i KA ?AVxr 3 o ka Mokl*a XLV o n% Kanawai o kk KAU O l^cf4. E Hooheloia e ka Moi a me ka AhaoUlo oke Ampumi Ilawaii. Pa?:ku 1. E hoololiia ama keia ke hoohliia nei ka Pauku 3 o ka Mokuna XLV f o na Kanawai o ke Kau o 188 4 ma ka pakui ana aku i keia mau olelo mahope o ka pauku i olelo ia : "Aole e lilo kekahi mea maloko o keia aelike i mea e manaoia ai ua ha;twiia i ka mea nona ka aoao elua kekahi man-i e h(x>paa i na holoholona iloko o ka pa aupuni e komohewa ana ma kahi i oleloia, aia a pa oia i ka apana aina i oleloia a paa e like me ka mea i hoakakaia ma keia aelike." Pauki; 2. £ mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona aj>onoia ana, Aponoia i keii la 6 o Okatoba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi: C N. SPF.XCE* t Kuhina Kaliuina. HE KANAWAI K Ho6(OLI A( IKA PAl'Kl' 1O KA MOKL'NA # V ONA KANAWAI OKA XI. H. I*7o, K PII.I ANA NO KA PiI.iWAIWAI. E Hooholoia t ka Moi a me ka AhaoUlo o ke Aupuni llauwii. Pauku L E h(K)IoIi ia ama keia ke hoololi ia nei ka Puuku 1 o ka Mokuna V o na Kanawaioka M. H. 1870, ma ke kapae ana i na huaolelp "a me" a e hookomo ia na huaolelo "a i ole/' a e heluhelu ia ua pauku la i oleloia |H*nei : "Pauku l. Oka mea i ahewaia no ka piliwaiwai, e h(Hipai ia no ma ka uku hoopai aole eoi aku i na dala he HcK)kahi Haneri, , a i ole, ma ka hoopaahaoia ana ma ka hana oolea, aole e oi aku i na la he Kanaono." Pauku 2. E lilo keia i kanawai mai kona la aku e ai>onoia ai. Aponoia i keia la 6 o Okatoba M. H. 1890. KALAKAUA REX. Na ka Moi: C. N. Spbnckr, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI £ Hoomaopopo ana no ka Hooko ia ana o Kikani mau Kuleana Paa k pili ana i Kkkahi mau Hana Hou e PILI ANA I na AlaNl I O KA LeIIULENU. E Ilooho/oia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Ilawaii, lIOOKO ANA I KK KULKANA PAA MA KA HOOPII A KUAI KUDALA AKEA PAIIA. Pauku 1. Ina mannwa a pau e loaa ai kekahi kuleana hoopaa e pili ana i kekahi waiwai paa f a i ole ia, i kekahi kuleana iloko o ka waiwai paa a waiwai e ae no na pomaikai, a i ole ia, na hooia ia ana ae o ka waiwai io, a i ole ia, no kekahi hapa o na lilo o kekahi wehe ana, pani ana a hoomaikai ana ae i kekahi alanui o ka lehulehu iloko o ke Aupuni llawaii, a aole i hoakaka ia ka huina da!a o ia kuleana hoopaa iloko o kanaiwa la mahope iho o ka loaa ana o ia kuleana hoopaa, ua hiki i ke Kuhina Kalaiaina e hooko i ua kuleana hoopaa la ma ke ano mahope iho nei : 1. Ma kekahi hoopii ma ke kaulike e like me na hoopii e hooko i na kuleana hoopaa moraki. 2. A i ole ia, ma ka hoolaha ana aku me ke kuai ana i kahi, na pono, a kuleana a waiwai paha i pili ai ua kuleana hoopaa la. 3. A i ole ia, ma kekahi hana a hoopii pāha ma ke Kanawai a ma ke kaulike paha e like me ka mea i hoakaka ia ma ke Kanawai a kaulike paha no na hana o ia ano. NOOLANA NO KK KUAI ANA MA KK KUOALA. Pauku 2. Ina manawa a pau e hooko ia i kekahi kuleana hoopaa ma ka hoolaha ana a me ke kuai ana, na ke Kuhina Kalaiaina, a i ole ia, ke Kakauolelo Nui oka Oihana Kalaiaina e hoolaha a pai iloko o hookahi a oi ae poha mau nupepa i paiia ma keia Aupuni no hookahi manawa i kela a me keia puk a hala na pule eha ma ka oleto Hawaii ameka olelo Beritania, i kekahi hoolaha no ke kuai ana o kahi i pili aku ai ua kuleana hoopaa la; ua hiki no e hana ia na hoolaha ana a pau a e malamaia na kuai ana ma Honolulu. E kakauinoa ia ua hoolaha la e ke Kuhina, a i ole ia, e ke Kakauolelo Nui a e hoakaka ma ke ano nyi.

KA mOAĒAKA • K.4 HOOUH4 KI'AL 1' Ka b i loaa ai oke loileana hoopaa ame ke kumu i kna ai. 2. Ka huina oke kuleana hoopaa ame ka uieupanee. 3. Kahi i waiho ai o kahi amena hoakdka ana no ia wahi e lawa ai ka hoomaopopo ia ana. 4. Ka inoa oka mea nona ia wahi, a i ole ia, oka mea i kuleana iloko o ia wahi, a i ole ia, iloko o na pono a waiwai paha i pili aku ai ke kuleana hoopaa i ka manawa i pili ai ina ua ike ia. ina aole i ike ia, «īlaila, e hoike ia no pela aole i ike ia. 5. Ka manawa ame kahi e kuai ia i. 6. He hoolaha aku ika mea nona ia - ihi a poe paha i kuleana e kii ae e hookaa a hoihoi i ko akou waiwai ia lakou. 7. Na mea eae i manao ia he kuponoj mea ehoomaopopo ia mai ai a e lawa pono ai ka ho<laha ia ana a e loaa ai ke kuai kupono ia ana. HOOULO ANA I K.A MEA KOHO KIEKI' LOA. Pauku 3. Oke kuai ana ma ke kuai kuelala akea no ia, ae kuai ia kahi a me na pono iloko o : i wahi a waiwai paha i ki mea koho kiekie loa no ke dala kuike. NA LOAA. Mailoko ae o na loaa ma ke kuai ana e hoolawe ia ae a hookaa ia aku ka huina ma ke kuleana hoopaa me ka ukupanee. na koina, na auhau a me na lilo o ke kakau ko\A ia ana o ke kuleana hoopaa a me ka hooko ana, a i huipu ia me ka palapala hoike kuai a me ka palapala a mau palapala hoolilo i ka mea nana i kuai. KOENA OI MAMUA AE O N.\ LOAA KUAI. O kekahi koena o ke kumukuai e hookaa ia aku no ia i ka mea nona ka waiwai a mea paha i kuleana ia mea, ina ua ike ia, ina aole i ike ia e hoihoi ia i ka Waihona o ka lehulehu malalo o ke kauoha o ka mea i kuleana ia mea. palapala hoolilo. Pauku 4. Ika manawa e loaa ai oke dala kumukuai ma kekahi kuai o ia ano, e kakauinoa a haawi aku ke Kuhina Kalaiaina i kekahi |>alapala hoolilo i ka mea nana i kuai. Maloko o ia palapala hoolilo e hoakaka ia na niea ano nui e pili ana i ke kuleana hoopaa a me ka hooko ia ana. a me ke kope o ka hoolaha kuai a me na mea a |>au e pili ana* Oia palapala hoolilo no ka hoike ona mea ano nui i hoakaka ia maloko a me ka pono o na mea a pau i hana ia, a ma ka haawiia ana aku o ia palapala hoolilo e lilo loa aku ke kuleana iloko o ia wah» a waiwai paha a kuleana i kuai ia i ka mea nana i kuai. AOLE E POINO KE KULEANA PAA MAMULI O' KE KUAI ANA A HOOLILO ANA PAHA I KEKAHI MEA OKOA. Pauku 5. Aole e lilo ke kuai a hoolilo ia ana aku o ka waiwai a o kahi paha me na kuleana paha iloko, i pili aku ai ke kuleana hoopaa, e ka mea nona ia a i kuleana paha iloko o laila i mea e ai ke kuleana hoopaa, a i ole ia, ka hooko ana i ke kuleana hoopaa me ke kuai ana aku. E KOPKIA ILOKO O KE KEKNA KAKAU KOPE NA PaLAPALA HOOIAIO I HOOHIKI IA. Pauku 6. Iloko o leanakolu la oke kuai ia ana na ke Kuhina Kalaiaina, a i ole ia, ke Kakauolelo Nui, e waiho aku i palapala hoike i hooh'ki ia e hoakaka ana i na mea i pili i ka hooko ia ana o ke kuleana hoopaa a me ke kuai ana ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope ma Honolulu, e kope ia, a o ia palapala hoike e kopeia a kakau ia ma ke ano kuhikuhi ma na inoa o na mea nona ka aina, waiwai a kuleana paha i kuai ia (ina ua ike ia, ina aole i ike iae hoike ia aole i ike ia) a me ka mea nana i kuai; a e kakau kuhikuhi ia malalo o ka hua "H" he kuleana hoopaa alanui (Highway Lien) me kahi i waiho ai o ke alanui a me ka Buke me ka aoao i kope ia ai o ka palapala hoike. MANA K UKU MA KE ANO E HOIHOI HOU MAI ILOKO O EONO MALAMA. Pauku 7. I kela ame keia manawa maloko o eono malama mahope o ke kakau kope ia ana o ka palapala hoike no ke kuai ia ana, ua hiki no i ka mea a mau mea nona a i kuleana paha iloko o ka aina, waiwai a kuleana paha i pili ai ke kuleana hoopaa a i kuai ia e hoihoi i ka waiwai me lakou ma ka uku ana aku i ka mea nana i kuai i ke kumukuai i kuai ia'i, na lilo o ka palapala hoolilo me ke kope ana me ka ukupanee maluna o ia kumukuai, na koina a me na lilo, ma ke ano he umi pa-keneta no ka malama hookahi mai ka la o ke kuai ia ana. A i ka haawiia ana aku o ka huina e hiki ai e hoihoi hou ia ka aina e hana ka mea nana i kuai i palapala hoolilo haalele kuleana a hookuu kuleana kupono, malalo nae o na lilo o ka mea nana ke daia i haawi aku. KOPK ANA A KUHIKUHI INOA AMA NO KA HOOPAV AKA 1 KE KULIANA PAA. Pauku 8. I ka manawa e hookuu ia ai a hookaa ia paha kekahi kuleana hoopaa, a i ole ia, ua kuai ia ma ke ano hooko t ke kuleana hoopaa, na ka Luna Kakau Kope e kakau iho ma ka aoao o ka Buke Kope ma kahi e kupono ana i ua kuleana hoopaa la i ka buke me ka aoao kahi i kope ia'i ka hookuu ana, a i ole ia, ka palapala hoike no ke kuai ia ana, a me ka manawa i hoakaka ia'i i ke Kuhina Kalaiaina e kakau oia ma ka aoao o ka Buke Kope i kekahi olelo o ia ana % Pauku 9. £ lilo keia i Kanawai mai kona ia aku e aponoia ai. Aponoia i keia la 6 o Okatoba, M. H. 1890. KALAKAUA REX. N« ka Moi; C. N. Spkncir, Kahina Kiliiiini,