Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 42, 18 ʻOkakopa 1890 — AOHE OIAIO [ARTICLE]

AOHE OIAIO

Ke hoomau mai oei no kah nupepa Leo i ka hailuku ana i na papaa iepo 0 ka wahakole a me ka hakuepa hoino wale i kekahi poe maikai o ka aini nei. Mai ka puka ana -e o ka helu mua loa 0 keia wahi nupepa, ua apo la oa ma* nawa a pau no ka hoino wale aku i ka poe e hoao ana a e hana ana i na mea e pomaikai ai na Hawaii. Nui kana mau wahahee imihala injino, n;e kahi kulu iihi oiaio oie, aka, o ka mea ono loa a o ka punaheie nae ia 1 keia wahi nupepa ma o ka punia o kona mea ka--1 kau me na manao e-nohua ck«cka o ka pilikino.

Eia kekahi o kina mau olelo hoino a wahahee i law«ia mai ka niai o lulāi 22, i*nci ka olelo : "Ua hoouoa ia mai he mau jiuu ilala i kela a me keii manawa ikt l'uuku a Luna Nui paha o ka Papa Hawaii ma Hono'.alu nei i mea hai*i wale a kokua hoi i ni Hawaii ilihune. Aka, ena hoa oiwi, ua loaa mai anei kekahi o kt*U Niau dala ia oe O keia mau olelo maluna ae, aole loa he kahua a he wahi lihi oiaio, a ua ike no ka mea kakau uianao V.»hahee 0 ka Leo he hakuepa ia niau olelo. Aole loa he hoouna o ko Amerika jx>e 1 ka lakou dala a m%: na waiwai e lawe ia i ko na ama e a e lu ia a haawi wale ia i ka poe i nunui na kino a i loaa ka noonoo a uahiki ke hana no lak'ou iho. Aole lakou he |>oe hoohoihoi i ka noho palauaklo a hilinai wale aku i ke ola mamuli oka hookupu wale ia mai. A aole no hoi o ia ke ano o ka lakou kokua ika poe ona lahui e. Oka lakou raau kokua oi loa ia Hawaii nei, oin ka hua a ke Akua ua lawe ia mai a kanu ia maluna o keia aina, a nu.il ko mai o laila i puka mai ai ka tn;*'*unlama a loaa ai ka ike kakau a i'<c heluhelu o na k».!puna o ka nun manau h.ikuepa oka Leo. Ma i.i ine'neu heokahi lakou i kukulu ai he Aupum Moi Kumukanawai a loaa ke Kuokoa, a oia ka ua mea kakau manao leno nei o ka Leo e kaena nei be Auouni konn. A pela no lakou i hoala ai i na oih;?na mikiala a ike ai ka mea kakau hakuepa a ka Ixo i ka piha mau o keawakumoku o Honolnl; ame Hil , Iva! uiu», Ma hukona i na moku n<> kn lawe aku i ka waiwai oka aina A he nm w, ie aku na mea i hana ia e ke'a |>oe Amtrika me ka lulii a me ka hoomanawanui, a oke ano ia o ka lakou mau makana i ka lahui Hawiii, •> ke ao mai i ka naauao a me ka noho ana Krtsti.im>, a me ke ao pu mai e houikaiki i ka h.ina, aole hoi e kaukai aku ia h*i, aule e molowa/aka, e nee n>au imua e imi i ka pono uhane a me ka pono kino.

Hc mea hiki o'e ke hoomaopoj>o iho pehea la i loaa ai i ka mea kakau hakukole oka Leo kela manao, a ma ke kumu hea la i hiki ai iaia ke aa e hoopuka wale i kela mau olelo wahahee nui wale. Koe wale no paha, malia he kanaka ia i maa i ke kokua waie ia mai, a nolaila, ua manao iho la ia, o ke ano ia o na mea a pau, e like me ia. Ke hoao nei oia e hookaulana he poe lopa ahe poe makilo wale ka lahui Hawaii, a ke kaukai nei i ko lakou ola mai ka lahui Amerika mai. He mau olelo ku keia i ka hoowahawaha a hoohilahila, e hoike mai ana i ka noonoo ole ame ka makee ole o keia mea kakau epa i ka inoa ma'kai o ka lahuika naka.

He ao a he kuhikuhi ka hana a ko Aroerika lahuikanaka i ka poe o na lahui e i ke ano e hiki ai ke kokua ta Ukou iho. Na ia poe i hoouea mai ka huapai a me ka papapaipalapala, a hoikeike aku la a ao aku la i oa kaoaka Hawaii i ke ano o ia mea, a olelo aku la, e hana oia i nupepa nana ponoi; a o keia kanaka kakau maoao hoi o ka Leo Uwe ae la i ka olelo a kela poe Amcri« ka i haku ai a i haawi u mai hoi oona, a lalau i ka hua a me ka papapai i hoolakoia mai, a ke hooiaha oei i na olelo hakaepa no Ukou me ka hoopunipuni i oa mea pili i ka Puuku o ka Papa Hawaii HiUhiia ole keia kanaka i ka hana i keia hana ekaeka. Eia kekahi o kana mau olelo haku epa e pili aoa ia Hon. C. R- Hihopa : Olelo maloko o ka lxo he kipi o Hoa C K. Bihopa a be enemi hoi i ka Uhui Hawaii. £ noonoo ka lahui a e hoomaopopo i na haoa iokomaikai a ke 'Lii Bihopa, a e hoomau nei no na Hawaii opia Ke malama a ke Lookele nei oU i oa koU a pau. AU keU home ana i boaU ae nei oo aa keiki maiapilikia ma KaUwao, MolokaL AU kana kula

kuou roua raa ke kahua o ke kula KaK>cb*meha, kana makana he $40,000 kokua i ke kula o Puoahou; kaoa haairi he $50,000 i ke kola hanai o Hilo ke piha he $50,000 1 ka hoahuia, he mau wahi keia e hoonaauao la !i na keiki Hawiii» a pela no h#i kana mau kokua i na kula kaikamahine a nae kekahi mau ham e ae. l'eU no hoi keia mea kakau e haku euu nei i na *iii a me ne Lunamakaaio*na a me r.a K» hina, a ileko o keia mau la iho la, ua mihi ae Ia ua kanaki nei i ka hakuepa ia Hon. H. G. Tapai me Hoa Kauhane a me Hon, Apiki. He mau hana 100 wal« 00 keia, a e hoea mai ana no ka hooen» e mihi ai

IVla no eia e hanaino mau nei a e kuamuamu mau nei ika Lunahoopono pono oka Paeaina. Oke ano o kana mau olelo |>etapela a inoino e pili ana 1 kooa hoa lahui, he hiki olekehoopuka ia eka po< maīkai Ua poina paha oia » keia manawa an* 1 olelo ae ai— ina aole no na kokua a Kawainui 1 ha awi aku iaia, ina !a ua |>ololi a piīikia oia me kona ohana ika nele ai Aole no i loihi !oa ae nei kona hooimka ani i keia u.au olelo» aka. ua piha ia oia t ka haakei a ua mikemake ole e hooma nao ae ia mau mea oiai he pulakau

maka ia. Pela no hoi keia mea kakau opuino e hakukole nei i ka poe kalepa a m< ka poe mahiko, ka poe hoi na lakou e hOk>w2iwai nei Ika aina. Ua maopopo ina aole no keia o oe, ina la aole e lo.u ke dala ina kanaka e uku aku ai i ua inea kakau nei o ka Leo no kana nu kuamuamu a ola ka noho ana. Ht mea ehaeha no ka noonoo i ka hoomaoix>|x) iho 1 ka haalele loa 0 ka noonoo ma ; kai a me ka manao oiaio 1 keia kam ka. Ke hoino nei oia ika poe na lak©j I inu a loaa ka maalahi 0 ke kulana ana e uoho nei, aka, he nuu

mea i nae ia t ike mua ia, e oki ai..> ka eepi i kona k«ni a-i iho, he n.i namina nae ko makou i ktia kinaka, a ke manaolana nei, e hoea mai no he la i elioi hou mai ai kona noonoo kanaka.