Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 39, 27 Kepakemapa 1890 — KE AU O KA OIHANA AHAOLELO KAU KANAWAI MA HAWAII. [ARTICLE]

KE AU O KA OIHANA AHAOLELO KAU KANAWAI MA HAWAII.

Ua pīha ka hipalua kcn«turu, ou hoi he kanalun» makahiki o ko Hawaii noho ani malalo o na hooponopono ana o na ahaole'o kau kanawal I ka! va kahuo loa, aohe leo o na makaai | nana iloko o na hana o ke aupuni. ()| ka teo o ke alii, oia ke kanawai, aoka hoopai a ke alū e kauoha ai, ou ka ooea i hana ia. I ke komo ana mai nae o ka malamalama iloko o Hawaii, ike la ae U he hewa ka noho ana mua, a na ua malamalama neī i hoomaopopo ke aianui e hiki ai ka aina ke noho ma ke ano he aupuni kumukanarai, me ka ahaoiek» kau kanawai, kahi e kuleana pono ai na mahele like ele iloko o na hana o ke aupuni lloko o ka ahaoielo ma Lakaioa, i ka makahiki ua hooholo ia he kanawai kohe iunamakaaieana. O ka ahaolelo kaukanawai mua no paha ia 00 oa makaa»nana a me na *lit maloko

! o keia aupuni. Ua hoakaka ia iloko o (la kanawai he e>ua lunamakaainana no . ka mokupuni o Hawaii, elua no Maui me Molokai, c!ua no Oahu a nie hoe- ; kahi no KauaL Khiku keia poe iuna makaainana e noho pu ana me na 'lii iioko o ka ahakt>ka a hana kanawai no ke aujuni. Aole ma ka haloia i koho la ai ia poe, aka penei ke koho ana. ' Na na nukaainana o kela a me keia trokupuni i kakau mai i na leiaika Moi. a e hjakaka ana i na ino? i ma- ' kemake ia e na makaainana A i ka wa i pau mai ai na !eta, ua wae ia na inoa i hoike ia mai iloko o oa leu, a o na iooa elua i ot o kela a me keia mokupuni, a me ka inoa hookahi i 01 o ka mokupum o Kauai, kauohaia aku la ia i>oe e ke kuhiua nui e hele roai i ka ahaolelo kaukanawaL PeU iho la ke ano o ka hana ana i kela wa kahiko Ut oee mua ka lahui ma ka maUmalama īloko o keīa mau makahiki he bulima i hala, a pela no hoi i hoololi ia ai na hana o la wa u hiko a uuku o ka malamalama, a ua ano hou ae i keia wa. Iloko o keb mau makahiki mua o ke aupuni he nui oa haole naauao i Aoho pu n»e na Hawaii e kokua po me lakou a me na lii ma ka hana ana i na kanawaL Aia o Oihopa, ka Lunakana w4» W», L Lee, Wale, Ukeke, i ma-

o »<"^l Vv;>r." A» i;vi | Ha«r w«:r a kwlani rc ho; •:-<c o u trj-: r J i'oko cna haW -hjo u īoan*: li, Kiniikiu, l<** tUa-jr.u Kaiu«JL Kah-kk'ilu. A« H .-pa. > P- KiUa* a «ne kekahi! pc< e*f tic pyc naiujc k» o .1 ;«-C. ua hilini: Ji - ;j'*cvi ' ' 1 hoA | kiele. a uj hihmi roai eu ho« hao-.e :a j : iakeu, a o ke*ahi n:ea »a > helopon.» *i | |ka lakea maa h*nj a Hc| loiaio ua leaa ne na keA*?a. aka ua ia-i r-ak; a ka peno o ka a ni rualuna o ift niiu £cea. ta rcau ka ;;i ir.a o ka nuua j « n:e ka ;or.u > ka :fuua kau kinAWJ» o Ha*a:: a hiki i ka uiakahik: i>o4. a| n;a la inakahiU ua h.>okahuli o Kaiue ; e.eha V 1 ke k nnkanawai niamu : c.j koni rjia*e»:*jkf «r.!ie iho no. l*a ike; ia no ka hewi o a hana Ja »1. ki-le' nae ih.ea k ke r. 1 hua feeiro. Aia. nae-i ka n;akaniki is>:. r.o ka nui ioa u ke ino il ko o ke aupuni J n«e ka ama a pur.i, aole e htki ke hoomanawanai hou aku. Ua komo ke mo iioko 0 na wahi a jau o ke aupuni a n*e na 1 ihana .lupuni. kOC v.ale no ka oinana hookolokLio kitku\ L'a maea ka moa 0 Hawaii, u.Ai ka moa o ka nohoahi a i.a'.o Ua Ina oinana haahaa oke aupuni. Ao na hewa i hanaia, ua hanaia ro maiaio o ka naaiu a ma ka inoa no hoi o ke kuiiiukanawai o 1864. l a nui no na hoio ana no na makd»h»ki loihi e * hoopoU.ki ia rnau hana hewa, aoie nae 1 hiki, no ka mea ua ii!o ia kumukanawai i mea kokua nui 1 na hana kekee. A o ka ho;,ena, ua poiuea ka aina a ku ma« !a iiena a l<>ai aku la i ua kumukanawai nei iwaho, a eia kakou 1 keia wa inaiuna o ke kumuk.uiawai hou. A o ka hopena aku o keia nuhele o ko kakeu moole'o aupuni aole i mao|iop\ Aia no i na ">ea e hana ia ana e ka k* hulehu. Ina e pono ka hana ana e pono ana no ka hopen?, ar-lie ki:mu e hopo ai a e kanalua ai hoi Aka, ma e uhai hele ka lehulehu mahone o na alakai mak*\iH\ ua maoi opo no kahi e pae aku ai.