Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 34, 23 August 1890 — KE ALANUI KAAMAHU O OAHU. [ARTICLE]

KE ALANUI KAAMAHU O OAHU.

Ma na aupuni naauao a pau 1 hookele la e ka poe ake holomua a makee i ka pono a me ka houwaiwai mn ka ho:.ala a hoohoihoi ana i na hana e pomaikai ai ka aina, ua Hoomapopo ia, o ke kamoe ia ana 0 na a'a kaamahu mai na palena kua'ono ma na kuaaina a heea 1 na kulanak uihale, awakumoku ma na aekai, oia n > kekahi o na hoike maejwpo no ka maikai o ke kulana a mr ka holomua ona hookele ia ana o na hana pili aupuni, a me na lawelawe ia ana 0 na hana pilikino mawaena o ka lahuikanaka.

l'ela n ) makou i upu ai a i iini nui ai n,i Hawaii nei. mamuli o na mea i «ke ta IU-ko o na makahiki i ha !.\ ae, mai ka loh ana o ke kulana aupuni mu ka palaleha uhaai hoihope a i ke kuiana mikiala o ka holomua. Ua nui a lehuleha na hana i hooala ia a i hoiomua i!oko oia mau makahiki poko le, a ke t<e ia nei nu na wahi lehulehu :0 k.i ainn, a me he ia, oka hoonue ia :ana o ke alahau kaamahu mai ke kulajkauhale Kapitala aku o keia Aupuni a ;hot»a i ka piko o kekahi o na aim ikuīumomona e waih kalae ana ma na 'ae*ui o kekahi awa kaikuono lulu a 1 m.ihno, o<a no kekahi o na mea kama--hao i hjohua ia mai iloko o ke au bou 'ino nei o ko Hawau noho'ni. | He mea keia i moeuhane oie ia, a |ina |.uha .* ala mai ana na kuaaina ka|hikooKwaa me Honouhuli raa, he | mea ma.»pojK\ e hoopiha ia ana lakou ! me ke kahaha nui ke lohe mai i ka Ipuaipuū aku ka hanu o ka )io bao i ma kona alahele hol »-nama e lawe ana i na waiwai i hcx>ulu ia o Ka aina a me na ta o ke kai a me nu hko i ke kahua o ka makeke kalepa maloko o ke kulanakauhale. Aka, ao'« i poni ia i! )ko o ko lakou au ia ai a e lobe u ai ka ieo kalahea o ke oeoe o ke kaamahu ma ta mau kualono, a ua loaa i ko keia au ia pomaikaL Ma ka hoio aoa ma ke kaamaiiu o Oahu nei no oa iihikai o lalo, he mea ku no i ka mahalo na ka maka i ka makaikai ana i ka aina He oani okoa *

no 10 M ina :a. i hana maia i ia a > ko o nj kuhikuhi ana a Hm. S irn*.st:t IUmoo; * no ka rnai<ai a rr.t ka ia o na maka i* Hj jwj. a ; K» jkj Mikalu vah*. u Kiiaua >. W'aiau. a h >ea i kahi o ke k 'anikauhi'.e h.;u e hoo'.a'.aa nei, o;a ■< /> . 4, Pc27 Chr." ! O ka nanaina o *c;a mi'i wahi a ;»an, *n<r u! imahiehie, e ula ana ka Uiki, ke kalo, ka miia, ka uaia a me na Uu r-, e hotke mai ana ua ike kamaaina i ke aianui maalahi e hiki [Oī. } as ko iakou mau vai«rai kai kahi kuai, a ua a!a iakou a p-e'i i ka honua nie he ia he pee i hanau hrj ia no ka hana. \fa k-ni i kapi ia o Manana, ke ku la ka haie. n x>luiu nui o ke kaa'hi. aeike ana ka mea rsakaikai mala.la i na moa li mahelehele o ke kulanakauhaie hou « hooala ta aku ana. Ua hoomoe ta kt.ca.hi nuu ilanui, ua mahele ia na apana e ku ai na kauhale a ke hoomoe ia nei n.i paipu wai uiai uka ioa mai o <c ku<thiwi. He aina palahalaha a nani keia, he momona ka lepo, a be mea ktnj!ua o!e. e li!o ana kela wihi i ku!ana<auha!e nui, a me he la, ao(e no e lehi'lehu loa na uiakahiki, aeliloana oia ka heiu ekahi o ka nani a me ka waiwai raa na mea piii kalepa kuloko o ka aina nei. O ka ho!o »na aku malaila he nani okoa no ia. E ike ia a'<u ana ke kv hua o ke "Kuinulaau Nui a Renion3," u . hana ia a nani i keia manawa i waht h )oluana a a e rmhal%aku .ina no hoi na maka i ka uliuli o na mea utu o Waiawa, Waipie a pela aku, aka, o ka mea kamahao nui loa nae, oia no na punawai waianiani lehulehu wale i eli ia iho nei no ka mahiko hou o Honeuliuk Ua hoohui la na manawai o keia mau punawi, a hookahi kahe ana e hoopulu i ka aina, a ua like me ke kahe ana a kekahi muliwai, ka owe oka wai. Oka mahiko e hoala ia ana ma keia wahi, ua oleloia,

''ia aku r<na ka r i o ka nui a me ka iiula o na mea hana i kukuiu a hoala la ma Hawaii nei. Ua ike ia ka ulu o ke ko ma na wahi lehulehu o keia Paemoku, a ua nui ka mahalo ia, aka, ua olelo ae ka poe i kumaaina, o ke ko i kanu la mai nei ma Hononliuli iloko o na mahina i hala ae, oia ka oi i ike ia. O ka wai nana e hoo'pulu keia ko, mai ka luawai mapuna mai no ia o Maka Robik3na, he mau miliona kalani e kahe ai i kela me keia la. Aia ma kahi e kokoke ana i kela malako, he mau tausani kumw maia na Maka Robikana, \ ua hele a ulumahiehie a ua luluu me na ahtn nunui. O ka ulumaia hou loa nae i kanu la iho nei, a i hele makaikai nui ia hoi a i mah »Io ia, oia no ka William J. Sheidon. Aia keia wahi mahope aku ona puu, ma'oko o kekahi wahi oawa, a o ka ulu ana o ka maia, he kamahao ma oli no. Oka nui ona eka oka ahui hookahi, ma ka averika, he umikumamalua me ka hapa, a mai ke kanakolukumamalima a oi maia o ka eka hoo-! kahi. Ua oleloia. oka ulumaia keia i pii ino loa i keia kau, koe wale no ka Mrs. Levaina Kapu iloko o na au i hala ae.

O keia mau hiohiona e ike ia aku nei, he mau hoailona a he mau hooia mao{>opo, e )oaa ana he pomaikai i ka ait a a me na kanaka mamuli o ka hoala ia ana o keia alanui kaa'hi. E like no me ko na aina e a pau, ke wehe ia kekahi apana kuaaina 1 noho ole ia mamua, alail., o kekahi ona kumuhana nana e hooholomua a e heeueu i ka hana a une ka hoopomaikai ana, oia no ka "lio hao," ka mea nana e lawe na waiwai kaiepa me ka maalahi ame ka einoole, a e lawe mai hoi i na malihini no ka hoahu ana i ka lakou mau dala a hookuonoono iho maluna o ka aina a lib i pee kamaaina. Aka, aole ke Klokoa e hooj>a!aka ana i ke kau leo a i ka paipai ana aku i na kupa 0 ia ma:i aekai a me ua mau awawa la, e mahi i ko oukou mau aina a e hoala i na hana hoopomaikai, no ka mea, Ibe olelo kauiana ko Amerika no ka nee inua o kona mau kupa roa na aina kuaU no e'olelo ana penti—"i ke Komohana ke alahele a ka Hoku o ka Eniepaea e nee nei !" Ao ko Hawaii hoi, e pono e olelo ia—""imua ke ala-, hele o ka Lamaku o Hawaii e nee holomua nei !"