Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 32, 9 August 1890 — Page 3
This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Augate, 1890.
NA LA O KA HEBEDOMA.
Poalima.....................1 8.15 22 29
Poaono......................2 9.16 23 30
Sabati........................3 10.17 24 31
Poakahi.....................4. 11.18 25
Poalua.......................5 12.19 26
Poakolu.....................6 13.20 27
Poaha........................7 14.21 28
KE KAU ANA O KA MAHINA.
7- Hapaha hope........3.47 2 A.M.
15 - Mahina hou....... 5.48 1 A.M.
23 - Hapaha mua...... 2 48 2 A.M.
@ - Mahina piha....... 6.03 5 P.M.
PUKA A ME KA NAPOO ANA O KA LA
Puka Napoo
3 - Sabati............... 5.38 6.33
10 - Sabati............... 5.40 6.29
17 - Sabati............... 5.43 6.24
24 - Sabati............... 5.46 6.17
@ - Sabati............... 5.47 6.14
KELA ME KEIA
O kekahi lono ano nui onehinei, oia kekahi haunaele i ulu ae iwaena o na mai ma Kalawao. Ua holo aku kekahi mau makai o ke kulanakauhale nei nona wahi.
Olelo Hoolaha - E hoomaha ana ka Aka Humuhumu Lole o na wahine ma Hale Ema, a hiki i ka mahina o Sepetemaba. MELE KELINA
He olelonane - Ooki ia ana kekahi poo oihana aupuni o keia la a hoopili hou i poo hou. Na ke akaku maalo i hai mai, aia no ka i Maui o Iao; he Alapa no Kamehameha ka moho.
Ua poha ae ke kaua ma na okana ama liilii o Amerika waena; ua hooauhee ia ka aoao kimopo mua me na make a me na hoeha ia he lehulehu loa. Mai ia Hawai i hala a hike mai i keia la. "E make no a he lele mua."
O ka papakonane pili aupuni a ka hanauna hou kalakalai oihana, ke lalelale e nei i ke alahele hoonee o ka lakou iliili Ke ko-ke nei na pule umi hului pau e ai manu ole o Punipeki. O ke ka no i ka make loa ka ailolo. Ea, awaawa paha auanei.
Mo'a unouno o Puna i ke akua wahine, Mo'a maka-ali ka ohia o Moeawakea lua ka hoi i ka ua mea o ke kikiki noopu o ka wela o ka la i keia mau la, na hele na kini o Honolulu nei ke nana aku a maholehole i ka ili o ka lamakea. Pela no me na apana kua aku nei wahi a na lono hope loa.
He mea oluolu a ono i na pepeiao i ka lohe ana aku mai kekahi mau opio mai i kekahi mau po o keia pule iho la, ma kela hale ma Leleo, e mele ana i na mele o ka buke Hoku Ao Nani. Ua oi nui aku ka pomaikai e pau ka manawa ma ia mau hana mamua o na leo halelu o ka puali anela o Beelezebaba e hooho ana i na nalo.
Ke hoopuka aku nei makou i na leta a na makamaka i laweia mai e makou ma na mea ano nui; ua waiho ia na manao liilii e ae. Aole nae me ke ake e hoopoho i ko oukou luhi e na makamaka, aka, ua hele mai makou a nuku puu e kupa'i nei; aka, e hoomanawanui mai e na kini o ke KUOKOA, e kuu aku ana makou i ka ipu nui a me ka ipu iki. Ho hou mai paha.
Ma ka la Sabati iho nei, ua pii aku la kekahi mau makamaka ili puakea maluna o kekahi kaa pio, he 5 ko lakou nui, no ka hoohala manawa ana mauka o Puowaina, me na ono a lakou i hoomakaukau ai, a i ka huli hoi nui ana mai a waena alanui, a ma ka ulia, palahui iho ia ke kaa a me ka lio pu a waiho ana ilalo; a o ka poe o luna o ke kaa, aia pu ilalo e he-he ana na aka. Ua hiki ae na luna kokua. Keu ka o ka apiki wahi a lakou.
Ua hoi mai nei kekahi poe Moremona mai Mauna Pohaku mai. O Mr. Napeha kekahi o lakou, a ke hoike mai nei oia he nui na popilikia o na Hawaii i hele aku nei ilaila. He wahi ike libi no ko makou i kahi i hookaawale ia no na Hawaii i lawe ia aku nei ilaila, he awawa i kapaia o 'Skull Valley,' oia hoi o 'Awawa Iwipoo.' Ilaila kahi i manao ia ai e hooulu i panalaau no na Hawaii. Me he mea la ke komo iki nei ka malamalama iloko o na hoaloha Moremona o kakou, a ke haalele nei i na manao kuhihewa. E nana i ka palapala a Holi ma ka aoao ELUA o keia pepa.
HE LEO HEA.
I na Kula Sabati o Maui a me Molokai, e oluolu mai oukou a pau e pupu lokahi mai i na wahi koena o kakou no ka la Makahiki Hou i hala, a he mea ku no i ka ehaeha o ka naau o ko oukou Puuku ka lele pinepine mai o na pua pana a ka poe a kakou i imi aku ai no ko kakou pono i ia la nui haaheo a kakou i ike pu ai; a ua maopopo no hoi ia kakou a pau na haawina i maheleia e kela hui ma Molokai, ma ka malama o Aperila i hala. O ka lokahi ka ikaika a o ka mokuahana ka nawaliwali. Ina hoopau kakou ma ka malama o Aug. ae nei, maemae kakou. E nana i ka Iubile o ke Kula Alii, - ua holoi ko lakou mau lima. Na ke Akua e malama ia kakou.
D. KAHAULELIO.
KA AHAOLELO
KAU O 1899.
LA HANA 44, IULAI 30
NA HOIKE KOMITE.
Na Bila Kamaki i ka hoike a ke komite pai, ua pai ia ka hoike a ke komite e pili ana i ka makeke hou.
Na Kikila i ka hoike ana i ka hoopii a Ahlo e koi ana e uku ia oia i na dala $3,272.85 no kona poho ma ke ano hope no Kan Loy me Hoon Pin no ka hana ana i kekahi luawai ma Luakaha.
Noi o Waipuilani i manawa hou no ka noonoo i ka bila 37. Ae ia.
OLELO HOOHOIO ME NA BILA.
Na Rikada he hoololi he hoololi kanawai mokuna 10 o ke Kan. Kiv.
Na Nawahi i heluhelu mai i ke kanawai o na pa uwea ooi; waiho ia malalo o na rula.
Na Pilipi i heluhelu mai i ke kanawai e kukulu ai i na laina mokuahi mawaena o Tahiti me Hawaii nei, waihoia malalo o na rula.
Na Kikila i ke kanawai e hoopau ai i na pauku 142, 143, 144, 145 Kanawai Kivila.
Na White i ke kanawai e hoala hou ai i kekahi mau pauku 2, 3, 4 o ka mokuna 16 o ke Kanawai Karaima.
Na Apiki i ke kanawai e hoololi ai i ke kanawai e pili ana i na home liilii.
Na Kauhi i ke kanawai e hookaawale ana ia Ewa i Aha Hoomalu. Haawiia i ke komite hookolokolo.
Na Nawahi i hoolaha mai he kanawai e pili ana i ka laina mokuahi mawaena o Sana Diego, Amerika Hui, a me Hilo a hiki i Honolulu.
Na Kalua he olelo hooholo e hoala hou ai i na hoomanao ana i ka la 31 o Iulai i la kulaia no ke aupuni, a e hoopanee ka hale no ka hoomanao ana. Hooholoia.
Na Lucas i ke kanawai e pili ana i ka lawe a kuai ia ana o ka opiuma ma na mokupuni o Hawaii, Maui, Oahu, me Kauai.
HANA O KA LA.
Hapai ia ka noonoo ana 1 ka Bila Haawina iloko o ke komite o ka Hale ke 'ili Pilipi ka lunahoomalu.
Hana hou me malama ana i na Hale Mai
$16,000. Haawiia i ke komite malama ola.
Noi mai o Walabaragi e hookomo pu ia ka lima o ke komite ka noonoo ana e kuai no ke kokua hou ana no ka Halemai o Wailuku. Haawiia i ke Komite Ola.
Hana hou i na kahua o na hale ma Kahakaaulana $4,000; ae ia.
Na lilo kahua hoomalu $5,000; aeia.
Home Kapiolani me na lilo o ka hoonee ana $6,500.
Hapai hou ia ka noonoo ana i ka itamu maluna a hooholo loa ia.
Na Makapolena i ka haawina no ka Home Hoohanau Keiki Kapiolani $1,500. Unuhi hou ia.
Hapai pu ia ka noonoo ana i ka hoike a ke komite waiwai, a waihoia no ka wa.
Na laau lapaau no ka haawi manawalea ana $8,000.
Noi mai o Waipuilani e pakui hou i $4,000 i loaa ona mau laau lapaau maikai, aole i laau kupono ole.
Kue mai o Kauhi a noi mai e hooholo e like me ka bila.
Hoololi mai o Paehaole i $8,500.
Na R. W. Wilikoki i 10,000; ae ia.
Kuai aina ana ma Kalawao, $2,500; ae ia.
No ka malama ana i na mai lepera ma Molokai; he $210,000.
Pakui hou mai ke Kuhina Kalaiaina i
$234,000.
Noi o Kahookano e waiho i ka noonoo ana a hoea mai ka hoike a ke komite i holo ai i Kalawao.
Noi mai o Kanealii e waiho keia a hoea mai ka hoike a ka hapauuku o ke komite. Kokua mai o White. Haule.
Hooholo ia e like me ka bila a me ka hoololi i 234,000.
Na kauka aupuni,..................$ 35,000
Noi o Temsky........................ 40,000
Kue mai o J. M. Hona, Kikila, Kanuka no na haawina hana pono ole a na kauka aupuni ma na apana.
Hoopanee ke komite a hoike aku ka hale, ua hooholo ia kekahi mau haawina. a o kekahi ua haawiia i ke komite wae, aponoia ka hoike.
Koho ka Noho i komite wae no na kauka aupuni, Raiki, Haina, Pilipi, Balauwina me Nawahi.
LA HANA 45, AUGATE 1.
Na Kahookano i ka hoie e hoonee ai i ke Kau Kaapuni o Waimea i Kohala, waihoia malalo o na rula.
Na Kalua i na hoike elua o ka bila kanawai e hoonee ai i ke kau hookolokolo o Lahaina i Wailuku. Noi ka hapanui e hooholo loa i keia bila. Lawe ia na hoike a waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka bila.
Mula i ka hoike a ke komite kalepa no ka bila kanawai e hoomahuahua ana i ke dute maluna o na kope mai na aina e mai. Noi ke komite e hooholo loa i ka bila kanawai. Waiho ia ka hoike a noonoo pu me ka bila.
Na Kikila i ka hoike a ke komite wae no ka bila kanawai o pili ana i na moraki. Noi mai ke komite e hooholo loa i ka bila, waiho ia ka hoike maka ka papa.
OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Raiki he olelo hooholo e haawi aku ka Hale i ka mahalo i ka Hui Mokuahi o Waila ma no ke kokua ana mai i ke komite holo i Kalawao ma ka mokuahi Ae ia.
Na Kalua he hoolaha kanawai e pili ana i ka hoopae ana me ke kanu ana i ka opiuma, waina, paka a pela wale aku.
Na Kauhi he hoolaha kanawai i aha hoomalu no Waianae.
Na Waipuilani he hoolaha kanawai.
Nana no i heluhelu mai ma ke poo i ke kanawai e hooponopono ana no na wahine hookamakama.
Na Kahookano ke mau ninau i ke Kuhina Kalaiaina, ina he mau aie ko ke aupuni i kekahi poe?
Nana no he olelo hooholo i $2,000, i mau kukui no ka apana o Kohala, waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Luka he olelo hooholo e kauoha ana e waiho koke mai ke komite waiwai i ka lakou hoike.
Na White he hoolaha kanawai e pili ana i kekahi mau aina leialii. 2 Kanawai e pili ana i na pono o na aha apana me hoomalu.
He olelo hooholo na Makuisa e pau na hoa o ka hale i ka hooholo kaaahi ma ka la po ma Poaono Augate 2. Hoopaapaa mua a mahope aponoia.
Hapai ia na hana o ka la ma ka noonoo ana i ka bila haawina imua o ke komite o ka hale. Kauhi ka lunahoomalu.
Malama ana i na wahi hooulu laau $10,000. Pomaikai wale no nae u-a-o mea ma i ka umi tausani dala kanu laau, i haawi ia no hoi paha i puudala e na kau ahaolelo i hala ae na Kapena Ki, no kona hoouluwehiwehi ana ia Ulupalakua me ke paina, ina la hoi ua holopono; oiai, nona ia.
Na Paka o ka lehulehu $12,000; hooholoia.
Oihana Kinaiahi o Honolulu $35,000; ae ia.
Na Nawahi no ka Oihana Kinaiahi o Hilo $5,000; ae ia.
Na Konuwela no ka Oihana Kinaiahi o Wailuku $5,000; ae ia.
Na Wilikoki no na aahu piha o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu $5,000; kue ia.
Hoike mai o @ ona, he halawai ka ke komite no ka noonoo ana i kekahi mau haawina.
Halemai Pupule $40,000, ae ia.
Na Kukui Uwila he $27,500, waiho ia a noonoo pu me ka hoike a ke komite.
Hoopau ia ke komite a hoike ia aku imua o ka hale, ua hooholo ia na itamu e ae a koe hookahi i waiho ia a hoea mai ka hoike a ke komite wae.
LA HANA 46, AUGATE 4.
PALAPALA HOOPII.
Na Wilimana mai Hana e noi ana e kohoia no na Kakolita kekahi mau kumukula no ko lakou mau kula; haawi ia i ke komite hoonaauao.
Na R. W. Wilikoki mai Kalihi mai i puu dala no ka hana hou ana i kekahi alanui o Kalihi; waihoia malalo o na rula.
Na Nawahi mai Hilo mai e noi ana e hoomahuahua ae i ka uku o na kumukula; haawiia i ke komite hoonaauao. E noi ana e hoomau i ka oihana Kiaaina. Mai Puna e hoopau i ka lunahelu nui. E noi ana e hoihoi ia na dala a kekahi makapo. E hoihoi ia na dala a kekahi keiki i auhau hewa ia. E koi ana kekahi i kona uku makana no kona huli ana i kekahi mea mahuka $150. No ke awapae o Kaunaloa $2,000; waihoia malalo o na rula.
Na Paehaole mai Kaunakakai mai e noi ana e kuai na aina o Kaunakakai me lakou; haawiia i ke Kuhina Kalaiaina.
Na Kanealii mai Wailuku, mai na makua mea keiki e noi ana i kula Enelani no Waihee; haawiia i ke komite hoonaauao.
Na Holoke mai Makawao e noi ana i $500 no ka hoomaemae ana i ka ka hale kuke, hale hookolokolo me halepaahao. No ka wehe ana i ke alanui ma Pulehunui $600; haawi ia i ke komite o na aupuni.
Na Kamai $300 e uku ai ia Kekua no ka hoohanawale ia ana e ke aupuni no eono malama i hala
Na Pua mai Honolulu e hoopau i ka ka Peresidena o ka Papa Ola; i no ka haawi ole i palapala hoomaikai no na haumana kula o Sana Lui; 2 no ka wehe wale ia o na kapa a ku olohelohe haawiia i ke komite ola.
Na Kamai mai Hana mai he noi na umi kanaka e uku ia lakou no ko lakou hana ana i ke alanui aupuni; haawiia i ke Kuhina kalaiaina
Na Kahookano $3,500 no kekahi alahaka ma kekahi wahi o Kohala; waihoia malalo o na rula.
Na Walabalaki mai Waihee he noi e hoihoi i ke kau kaapuni o Lahaina i Wailuku; waihoia malalo o na rula
Na Rosa mai Waialua mai e hoi ana i mau dala no ke alahaka o Waimea. 2 Mai a Pika Li e kuai aku ke aupuni i kana alanui i hana ai.
Na A. Hona mai Hilo-Akau mai he noi e hooponopono hou i ke kanawai o na home liilii. 1 I $300 no na lawe leta mai Honokaa a Kukaiau. 3 E hele wale na keiki i na kula o Kamehameha. Hilo, Makawao, Kawaiahao a na makua ilihune. 4 O na makua i no na keiki i ka eha, e hookuu ia ka auhau; waihoia malalo o na rula.
NO HOIKE KOMITE.
Na Luka ua pau i ke pai ia kekahi mau bila kanawai.
Na Kamaki i ka hoike a ke komite aina aupuni, no na palapala hoopii lehulehu e pili ana i na pono alanui, alahaka a pela aku, mai Kauai a me Maui mai. 2 Hoike i na hoopii e hoololi i ke kanawai pili i na home; waihoia malalo o na rula.
Na Paehaole i ka hoike a ke komite wae, no ka olelo hooholo hoopau ia Akoni Rosa mai ka noho lala ana no ke komite opiuma.
Lilo ka hale i ka hoopaapaa, ma ke noi, ua hoomaha ka hale.
Hapai hou ia ka noonoo ana i ka hoike a ke komite wae o ka olelo hooholo e hookaawale ia Akoni Rosa mai ka noho ana i hoa no ke komite opiuma; waiho ia ka hoike ma ka papa.
Na ke 'lii Papai i ka hoike a ke komite wae e pili ana i na palapala ae holo, i aihue ia.
Hoohalahala mai o Kikila i ka lawa ole o ka hoike; hoihoi hou ia i ke komite ua hoike la.
Na Hona i heluhelu mai ma ke poo i ke kanawai e hooponopono ai i ka Hale Leta hunahuna dala.
Na Nawahi he olelo hooholo $12,000 no ke kuai aku i ke alanui a Pika Li; waihoia a noonoo pu me kekahi palapala hoopii.
Na Mula he olelo hooholo e hoihoi aku i $120 i ka hui mahiai o Heeia no ka auhau papalua ia ana; haawiia i ke Kuhina Waiwai.
Na Rikada he olelo hooholo $500 hou iho no ka hoopaa loa ana i ke alahaka o Waiaka a me Honokua; waiho ia malalo o na rula.
Na Hona he olelo hooholo e halawai ka hale i ekolu po o ka pule.
Na Rosa he olelo hooholo $10,000 no ke alahaka ma Waimea, Oahu; waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina. 2 E hoihoi aku i na dala elima a Uko no ka ohi hewa ia ana; haawi ia i ke Kuhina Waiwai.
Na R. W. Wilikoki he olelo hooholo $5,000 no ka hana ana i kekahi alanui ma Kalihi; waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na Apiki i heluhelu mai ma ka poo i ke kanawai o na home liilii. 2 He kanawai e pili aua i ke ana-waiwai o ka poe koho alii.
Na Pua i heluhelu mai ma ke poo i ke kanawai e hoala ana i ka Papa Ola Hawaii.
Hapai ia ka bila haawina, komite ka hale, Nawahi ka lunahoomalu.
Hana hou ana i ka Makeke o Honolulu, $4200; holo.
Haawiia na itamu pili i na paahao i ka Loio Kuhina.
Hoomalamalama kukui mawaho ae o Honolulu, $1,100; ae ia.
Pai palapala aupuni $10,000. Noi mai o Luka e pai ia no iloko nei o ke aupuni; ae ia
Ke kiai o Aliiolanihale me Kapuaiwa, $1,200; ae ia.
Poe kiai haleilina o Maemae, $600; hooholo ia.
Lilo koho balota me humu buke ana i na inoa o ka poe koho $11,000; ae ia.
Halemai Moiwahine, $2,000; ae ia.
Kapiolani Home, $1,500; ae ia.
Lilo hooiaio palena aina, $200; ae ia.
Lilo malalo o na kanawai o na home hookuonoono, $4,000; ae ia.
Kahi hoomalu o na holoholona mai, $4,000; ae ia.
Na pa aupuni, $1000, ae ia.
Na Waipuilani no na pa aupuni ma na apana o Kona, $300; ae ia.
Hale hoailona moku $1,800; ae ia.
Hoohoihoi mokuahi holo piliaina mai Honolulu a Lahaina, Lanai a me Molokai, $5,200; ae ia.
Hoolimalima pa hale dute ma Kahului me ka pa hale leta o Hilo $1,800; hooholo ia.
Kuai pa hale hookolokolo ma Kohala, $162.97; ae ia.
Kokua i ka hui Kapiolani Paka, $6,000; haawiia i ke komite wae.
Hoopau ia ke komite a hoike ia aku imua o ka hale ua hooholo ia na itamu maluna ae.
Ma ke noi, ua hoopanee ka hale.
LA HANA 47, AUGATE 5.
HOIKE KOMITE MAU.
Na Kalua ka hoike a ke komite hookolokolo, o ka bila kanawai helu 44, a nonoi mai e kakau poepoe ia ka bila kanawai.
Kauoha ia ka hoike e waiho a noonoo pu me ka bila, a e heluhelu ekolu ia ma ka Poalima.
Na J. M. Hona ka hoike a ke komite wae o ka olelo hooholo e pili ana i na waiwai o ke aupuni i loaa ole ka pomaikai i ka poe mawaho ae o Honolulu, e like me ka oihana wai, makeke me kukui uwila a pela aku; no ke komite e hoomau aku ke aupuni i keia mau hana; waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina.
Na ke Kuhina Waiwai i ka pane ke Kuhina Kalaiaina no na ninau a Kahookano, i na paba ua aie kekahi papa alanui o na kuaaina i na mahiko, a o ka papa alanui hea la? Aohe aie o na papa alanui.
Na Rikada ka hoike a ke komite wae e pili ana i na uwea telegarapa moe moana. waihoia maio o na rula.
Na Hakahaka, he hoolaha kanawai e hoololi ai i ka Mokuna 7 o na kanawai o1882.
Na Kalua i heluhelu mai ma ke poo i ke kanawai e laikini ai i ka hoopae a kuai ana o ka opiuma ma Hawaii nei. Haawiia i ke komite opiuma.
Na Makate i heluhelu mai i na bila kanawai ana i hoolaha e mai ai.
Na Holokake he hoolaha kanawai e pili ana i na holoholona aea.
Na Pua he olelo hooholo i komite wae no ka uku o ke kiai ilina ahi.
Na Keoni Buka he olelo hooholo e haawi i ka palapala hoopu helu 92 i ke komite wae e noonoo noi i ka uku o na kauka aupuni.
Na Raiki i manawa hou no ko noonoo ana i ka uku o na kauka aupuni.
Na Apiki i heluhelu ke kanawai e pili ana i ke ana waiwai o ka poe koho balota.
Ne ke kakauolelo i heluhelu mai he leta mai ka Hawaiian Gazette & Co. e pili ana i na aelike pai i kue ia e ke komite pai ma o ke kauoha ana ma na koho haahaa.
Makate he hoolaha kanawai e hoopau loa ai i ka palapala ae holo i na aina e.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ana i ke kanawai e hooko ai i na moraki, heluhelu pu ia me ka hoike a ke komite: aponoia
Heluhelu elua ana i keia mau bila: Kanawai e hoihoi ai i ke kau kaapuni o Waimea i Kohala; a ua noonoo pu ia na hoike elua a na komite a me ka palapala hoopii hope loa.
Kahea ia na ae me na hoole, ma ka hoopanee loa 22; ma ka hoole i ka hoopanee loa 18.
Kanawai e hoonee ai i ke kau kaapuni o Lahaina i Wailuku. Noonoo pu ia me ka hoike a na komite.
Kahea ia na ae me na hoole; a ua hoopanee loa ia, he 21 hoole; 23 ae.
LA HANA 48, AUGATE 6.
Hoopaapaa ka hale no ka hoike ole aku o ka Peresidena, ua hoopanee loa ia ka bila kanawai e hoonee ana i ke kau kaapuni o Lahaina i Wailuku, mamuli o kekahi ninau mai ia Kikila Balaunu mai.
Rula ka Peresidena, a ninau ia ka hapai hou ana i ka noonoo ana i ka bila 32; haule.
NA HOIKE KOMITE.
Na Mula ka hoike a ke komite oihana mahiai me kalepa, i kauoha ia e hoomaopopo ana i ka nui o na alekohola iloko nei o ke aupuni e kuai ana me na laikini; aponoia ka hoike.
Na Papai ka hoike a ke komite wae e pili ana i na palapala ae holo i aihue ia mai ka Hale Dute; aponoia ka hoike a ke komite.
Na Wilimana ka hoike a ke komite wae no ke kokua ana i kekahi alahao ma Hawaii; noi ke komite e hoopanee loa. Waihoia a noonoo pu me ka bila kanawai.
OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Na R. W. Wilikoki he kanawai e hooponopono ai i ka oihana koa o ke aupuni; waiho ia malalo o na rula.
Na Raiki he olelo hooholo, e kahea inoa ia na hoa i ka wa e noho ai ka hale.
NA HANA O KA LA.
Ka Bila Haawina imua o ke Komite; Paehaole ma ka noho lunahoomalu.
OIHANA WAIWAI
Uku Kuhina.......................$ 10,000
Uku Luna Hooia................ 10,000
Uku Buke Helu.................. 7,000
Komite ka hale, a hapai hou ia ka noonoo ana i ka itamu maluna ae.
Hoopaapaa ka hale, a hooholo ia e like me ka bila.
Uku Lunahelu o Hawaii.........................$ 7,000
Uku Lunahelu o Maui............................. 6,000
Uku Lunahelu o Kauai............................ 5,000
Uku Lunahelu me ohi Auhau..................45,000
Na ke Kuhina Waiwai i uku no na kakauolelo elua o ke keena ohi auhau $3,000. Pau nui i ka hoopaapaa.
Hoopau ia ke komite, a hoike ia aku imua o ka hale ua hooholo ia na itamu maluna ae a koe ka itamu hope loa.
Hoopanee.
I ka mokuahi Kinau i haalele aku ai ia Hilo Hanakahi, a niau mai la kana huakai au moana no ke kai Hawanawana i ke ahe Apaapaa. a i ke kokoke ana ae i Laupahoehoe, haule aku la na ohua eemoku hiamoe, a i ke ala ana ae o kekahi mau mea o lakou, ua lilo na kamaa o kekahi ia "Pikopauiole;" a ua okioki ia hoi ka paiki o kekahi e "Limamenemeneole;" a ua okioki ia ka pakeke lokewawae o kekahi e "Pakahawaie." Aole i loaa ke kolohe. E mai hoomau i ka hana ino.
Augate 4, ma Aiea i ka Ia Hamauleo o Ewa, ua malamaia ma ka home noho o J. W. Haaheo, he papaaina nani a maemae, lawa pono me na ono a loko, e waiho molale ae ana malalo o ka malu o ka lole keokeo; ua noke iho na kamahele a "luhi moe i ka ohai" i ka ua mea o ke kuhina o na ono like ole. He hoomanao ana keia no Mrs. K. Waioli Kapinao i hala e aku i ke ala hoi ole mai i ka la 4 o Augate o kela 1889 iho nei. Mahalo nui i na kamaaina, oiai "ua hoi luuluu mai i ke one o Kuwili me na kuhinia."
HAIOLELO
- MA KA. -
Loio Kuhina Akepoka,
NO KA PANE I KA
Mea Mahaloia ke Kuhina Kalaiaina Iloko o ka
Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina.
Ua hoomaopopo ia mai ae, he oiaio aka, ina aole, alaila, ke manao nei au e loaa no i ke Kuhina he wa kupono e hoole mai ai, a ina e hoole mai ana oia, alaila, he mea oiaio no paha e ae ia aku ana kana hoole ana mai.
Ma ke aloha ana aku e Mr. Peresidena, i keia wahi o ka olelo, ke makemake nei au e hoike hou aku me ka mauna aku i ka uluhua ia mai, a me ke kuawili pinepine ana ma keia kumuhana, ke hea aku nei au i ko ka hale e hoolono mai ma ke kumu ua hoahewa mai ke Kuhina Kalaiaina ia'u maluna o kekahi mau mea ana e hookuhihewa nei ua ike oia i kekahi mea e kue ana i kuu hoahanau, a ina e lilo ana keia mau hoahewa ana i kuu hoahanau i mea ole, alaila, pela pu no hoi e lilo ai i mea ole kana mau hoahewa wale ana ia'u.
Nolaila, ua hoolilo nui au maluna o keia mau mea no ka noonoo ana i ka hoahewa a ke Kuhina Kalaiaina ia V. V. Akepoka.
Mr. Peresidena. Ua haalele au ianei nei ma ka la 16 o Novemaba, no ka hele ana e kaahele maloko o Amerika.
Oiai, iloko o ka manawa mawaena o kuu haalele ana iho a me kuu pae hou ana mai iloko o Maraki la 8, he nui na mea i hana ia maanei a'u hoi i maopopo ole ai.
Ua hoike ae no ke Kuhina Kalaiaina he mau mea lehulehu wale i hoea ae ma ua manawa la, a iwaena o ia mau mea, he mau hui pu ana kekahi me Konela Akepoka.
No na mea e pili ana ia mau kumu e Mr. Peresidena, aole au ma ke kahua kupono e hiki ai ma o ko'u ike iho ke hoole aku i ka oiaio o ka mea i hoakaka ia e ke Kuhina, aka, e like me ka mea i kuhi ia aku i kela kanaka mawaho aku o keia hale, a e like me ia, ke manao nei hoi au, malia paha o waiho aku keia hale i keia kumuhana iloko o ka noonoo ana a kekahi komite no ka noii ana a me ka hoike pu ana mai, a ke waiho aku nei au i na hoahewa ana e pili ana i ko'u hoahanau oiai kela manawa iloko o ka lima o kela a me keia komite, e like hoi me ka'u e manao nei e kohoia ana me kuu hoohui pu ole aku ia'u iho iloko o ia mea ma keia wa.
Ua hoakaka ae nei ke Kuhina Kalaiaina oiai au ma kahi e, ua maikai na launa ana mawaena o na hoa like ole o ka Aha Kuhina e Mr. Peresidena, he oiaio kela ma o kekahi kumu wale no.
He mea oiaio, aole no he mau haunaele i ulu ae, a aole he mau mea i puka ae ma ke ano kuee mawaena o kakou nei ma ia manawa, a pela io no; he oiaio. a ke poloai aku nei au i ka hoolauna ana mai o ua poe keonimana la ma kela mau kumu.
Ala nae, oia no ko'u manao, he oi loa aku ka uuku o ko lakou mau manao maikai no'u nei mamua o ka wa a'u i lawe ae ai i ke kulana kuokoa maloko o ka halawai Aha Kuhina no ka mea e pili ana i ke kuikahi, oia kekahi manawa iloko o Sepatemaba.
Ua malama makou he halawai Aha Kuhina. ke hoomanao nei au, o ka ;a mamua iho o ka haalele ana mai o H.A. P. Kaaka i keia mau kapakai no ka huli hoi loa ana no Amerika, a maloko o ia halawai aha Kuhina, he mau manao ia ana e ko'u mau hoa Kuhina, a ua hoike aku no hoi au i ko'u manao no ka hana ana i kekahi mau hoololi iloko o na palapala i kakauia o ua kuikahi la mamua o ka hoomana ana aku ia Mr. Kaaka e hoolala i na haoa o ua Kuikahi la ma ia mau ano.
He oiaio e like me ka mea i hoakakaia ae nei e ke Kuhina Kalaiaina ua pahono ia kekahi mau mea like ole, a ma ia wa ua loaa ia makou ka manao aelike, a o ke ano nui o ia mau mea, oia no keia:
Aole e ae ia kekahi Kuikahi e manao ia ana e hoolala ia me ka hoolilo ole aku ia Puuloa, no na mokuaina Hui o Amerika, ke ole e haawi mua mai ia kakou i ke kuleana kalepa kuokoa malalo o ka Pauka 3 o ua palapala la o ke Kuikahi.
Ua ae makou i kela kumu, no ka wa e like me ka'u i hoakaka ai ma kekahi kukulu manao i kakauinoa ia e a'u maloko o kekahi nupepa, a ma ia mea ua huhu ino loa mai ko'u mau hoa Kuhina no'u no ko'u kue ana ia lakou, a ma ia mea, ua kapae loa lakou i ko'u mau manao ma na mea a pau, a mai kela manawa mai ua hookapae loa ia mai au mai na lawelawe nui ana iloko o ka Aha Kuhina, aole hoi e like me ka wa mamua aku.
Me he la ma ko'u manao, oia no ka manawa a kuu hoaaloha ke Kuhina Kalaiaina i kakoo ia mai ai e ia hoaaloha no o'u ke Kuhina Waiwai, ma ka lawe kaokoa ana ae i ua hana la ma ko la ua lima.
A oiai he hapanui lakou a ekolu, a he manao kue maoli no hoi ko ke Kuhina o ko na aina E no ka lawe ana mai i ka hoike a ka hapauuku.
Nolaila, ua hui pu aku la oia me lauala, a owau hoi, ua kohu wahi paehewa la, noho hookahi wale iho la no me ka lawelawe ana i ka hookele ana o na hana mai kela manawa mai, a pule a me mahina.
Ua kanae loa ia mai la au, a o ko'u mau manao hoi ua hehihehiku loa ia iho la, a pela iho ia ke kulana o na hana i kuu manawa i haalele iho ai ma ka la 16 o Novemaba, a me he la e hoolilo ana lakou ia'u me he kauwa la iloko o ko lakou keena kuke kalai aupuni, a aole hoi he ano ono loa o kela ano hana ia'u, a ua hoole aku au ia kulana haahaa, a ma ia kumu hoi ua huli aku la au mai ko'u mau hoa Kuhina me ka naau hoopailua.
Mr. Peresidena. aole o'u manao e hoakaka aku i keia mea ma ke ano e pili ana i kela mea hookahi i hilinai ia o ka pono mau loa.
Malia paha he mau akaku wale no ma ko'u aoao, a i ole mamuli paha o ko'u kulana napaliwali a kulana emi iho o ka ikaika kino iloko o kekahi mau pule a mau mahina paha i hala aku, a ma ia kumu paha i alakai kuhihewa ia ai ko'u mau noonoo; aka, o ka oiaio maoli no nae, oia no ko'u ike oiaio ma ua manawa la. (Aole i pau.)
Benson Smith & Co.
Na Mea Laikini ia e kuai Kukaa
a me Kuai Liilii aku.
Na Laau Lapaau
O NA ANO A PAU.
HELU 113 me 115, ALANUI PAPU
O LAUA NA AGENA NO NA
Laau Lapaau Kuluwai Liilii !
Boreicke & Schrecke
- :A ME NA: -
WAi Lukini OnAonA Waianuhea !
WAIALA MAILE
- A ME KE -
Onoona Lei Aloha !
On na lako no ka Lauoho a me ka Ili, a
me na mea hoonani o ka Home, e loaa no
ia ina makamaka ke kipa mai ma keia hale.
2204 tf
PAPA ! PAPA !
AIA MA KAHI
- :O: -
LEWERS & COOKE
(o Lui Ma).
Ma ke kahua hema o alanui Papu me Moi
E loaa ai na
PAPA NOUAKI
o kela a me keia ano.
Pani Puka, Na Puka Aulani, Na Olepelepe
Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu
Ku, A me na Papa Moe nui loa
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau
- A ME NA -
WAI HOOHINUHINU NANI
O NA ANO A PAU LOA.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a
pau, ua makaukau keia mau Makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
- NO KA -
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana mawaena
LAUA a me ka MEA KUAI.
E HELE MAI E WAE NO OU
KOUHIO