Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 28, 12 July 1890 — KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA AHAOLELO

KAU O IMUO.

Ni Kamaki, i $5,000 no ke alanui mai Waipiulaa hoea i Kupanihi, $1000 no kekahi alanui a hui i Holani, $io,000 no kekahi alanui mai ke alanui Kula a hoea i ka uwap > o Pauoa; haawi ia i ke komite 0 na aina e. Na Kauhi, $-',500 no kekahi mau alanui ma Ewa; waihoia a noonoo pu me ka bila haawina. Na Kamai, $5,000 no ka hana ana i uwapo ma Kailua Hamakualoa Maui; waihoia a noonoo pu me ka bila haa wina. Nana no, $j,ooo no ka hoomaemae ana i ke alanui mai Honuaula a hoea i | Kipihulu; waihoia a noonoo pu me ka bila haawina. 1 Nana no, $j,OOO no kekahi uwapo ma Keanae; waihoia no a noonoo me ka oila haawiina. Hoolaha m»i ke 'iii Marsdcn, e lawe mai ana ia i kekahi biia kanawai e piii ana i ke kuai ana i na waiona mama. Hoolaha mii o Pilipi, e lawe mai ana he nuu bila kanawai e hooponoponp ai i na hana hoohmaliina 0 na hale, na hotele a me na hale aina ma Honolulu. Ma ke noi, ua kapae ia na rula, a heiuhelu mai 0 Samuei Parker i ke Ka nawai e hoomana ai i ka hapanuio ka Aha Kuhina me na hana pili aupuni, -aiho la no ka heluhelu elua. Heluhelu roai ke 'lii W. Y. Hona no ka wa mua loa i ke kanawai ana i hoolaha mua mai au a oiai aole i unuhi ia ma na olelo elua, nolaila ua hoihoi hou ia 1 ka mea nana i lawe mai, a heluhelu hou ia 1 ka wa e pau »i i ka unuhiia. Heluhelu mai ka Loio Kuhina noka pane a ke 'lii Wiliooana ika nui o na daia i ukuia no na loio i hoolimalimaia no ktkahi mau hihia no ke kokua ana ma ka aoao o ke aupuni, i kela ame keia loio like ole, ua hiki aku ka huina i ka $3,160 Ninau ke 'iii Wilimana, ina ua hana ia ka hana e ka pee a pau i uku la ai keia mau daia? Pane mai ka Loio Kuhina, ua hanaia no , koe nae kekahi onau dala ia Hart well i uku mua ia aku no na hihia iho nei o ka poe kipi ma kela la 30 o lulal Na Waipuilani he olelo hnoh*lo i $5,000 no ka hoolako ana mai i na holsbolona hoomake pooalo 0 na mea kanu, waihoia a noonoo pu me ka bila kanawai no ia mea. Hoolaha mai o J. M. Hona e lawemai ana oia he bila kaoawai e hoopooopoao ai i ke kuai ana o na wiionaHeluhelu mai o Kanealii 00 ka wa (sua t i ke kanawai e hooponopono ai i na hora hana a me ka uku hana ma« waena o na haku a me na kauwa. Na ke 'iii Pua i $>,500 no ka hoihoi ana mai i na Hawaii mai Maunapohaku mai. waiho ia ma ka papa. Hoolaha mai o Rikada i kona maoao e lawe mai ana oia he ekolu mau bUa aaoawaL

! HooUha mai o Niwahi i koea mi--1040 e b«e »11 aoa oi» he mau bila ; kan«ir*i no oa p* o*ea ineoa waiona |kue i ke kioawai. NA HA*A O U | Ha!av*i ka hapai ia ka 000000 ; ana mi oa paokn pakahi o ka bila kanawai, <»e hoomaoa aoa i oa Komisina 1 00 ka nana ponn a hoao aoa e boopau| 11 r.a ponalo hoomake mea kano. < ! ui ka panku 1, a mahope o kekahi mau hooioh, uaaponoia. Heiuhe!u u ka pauka 2 0 ki bil», noi ia mai e Marsdeo e apono; hooloh roai ke 'hi Wilimana me kekahi pakui; "O na lilo o ka hoomake ana 1 na ponalo. eleao a me na mea hooeoino e ae. aaaiuna no la o ka ona a mau ona paha oana ua mea kanu nei. a ua hiki no hoi i ua ona nei a mau ona paha e hu huki koke ae 1 ua mau laau mai la." Ma keia wahi ua kue ikaika loa mai o Waipuilani, oiai ina pela iho la e 01 aku ana ka poino oo ka poe ihhune, oiai ma ka apana o'u i koho ia mai ai, be mau mala kope nunui kāhi a kekahi poe a o ko lakou ola 00 ia, a ina e loaa ana ī ka eleao, o ka uhuki no paha ia a pau ioa, alaila aole o kana mai o ka poino. Ua hoakaka pu mai o Paehaole e 'ike me keia ano. Heluhelu ia ka pauku 3 a apono ia me kekahi hoololi. Heluhelu ia ka pauku 4 me 5 a hooholo ia me ka hoololi ole Heluhelu ia ka pauku 6 a mahope o kekahi hoololi a me kekahi pakui, ua aponoia. Heluheluia ka pauku 7 a aponoia me kekahi hoololi mai ka Loio Kuhma mai.

Heluhelu ia ka pauku 8 a aponoia me kekahi mau hojloli uuku. Heluhelu ia ka pauku 9 a me ka pauku 10 hooholoia me ka hoololi ole ia o u pauku. Ma ke noi ua hooholoia e kakuu poepoe i ka bila. Hoopanee ka hale. LA HANA 25, lULAI 7. Halawai ka hale e like me ka mau; heiuheluia ka moolelo a aponoia palapala hoopii. Na Marsden mai a Z K Myers he koi i kona koena uku hana he $200.61 oiai oia e noho kakauolelo ana no ke keena 0 ka oihana wai, haawiia i ke komite waiwai. Na Walbridge he hoopii mai Wailuku me 260 inoa, e noi ana e hoihoi ia na kau elua o ka aha kaapuni ma ka mokupuni 0 Maui, waihoia a noonoo pu m.e ki bila no ia mea. Na Kalua mai Lahaina mai i no ke al inui mai Lahaina a hui me ke alanui hou mai Wailuku haawiia i ke komite 0 na aina aupuni. Na Cummings i $5000 i alanui mai Niupaipai a hui me alanui Liliha, i $5000 mai ka uwapo a Kamika a hui me alanui Liliha, i $7000 i alanui mai| alanui Kauka a hiki 1 Niolopa, haawiia i ke koinite o na ainaaupuni. Na White mai Lahaina, e hoopau ia ka papa alanui a e hoonohoia na luna alanui, waiho ia a lawe mai i bila kanawai no ia mea. Nana hou no e hoonohoia 1 makai kuia no na haumana kui.i m- ka apana 0 Lahaina, haawiia i ke < 4 v.nite noonaauao. Nana hou no mai ia w..hi mai, i—e hoopau ia ka hookomo ana mai i na limahana o na aina e, 2 —E hoopau ae 1 ka hana ana o na kanaka ma ke ano kumakahiki, waihoia a lawe ia mai he roau bila kanawai no keia mea.

Nd Kamai raai Hana mai, i—e ae la na ohana o ka mea mai e hele ma Kalawao, a—e ae ia na kanaka Hawaii e lapaau ia lakou iho, waihoia i ke komite malama ola. KOIKE KOMITE MAU. Na Bakahaka no ke komite buke helu, ua uku ia aku na bi!a i waihoia mai e ka poe pai no ke pai ana i oa hoike o kekahi mau keena oihana aupuni, me na biU okoa ae boi kekahi no ka heluhelu ana a me ka hoopono» pono ana, a ua oinau mai ina paha ua pono kela uku ia ana aole paba no ia mea mai ka puu dala i hookaawale ia no na lilo o keia kau. I Hoakaka mai o Makapolena, oka ihoike wale no a ka luna hooia ka mea i kauoha ia aku e keia hale e pai, a o na hoike e ae, e pooo no na na keena ioona ia mau hoike e uku no te pai aoa. | Hoakaka mai ke kuhina waiwai ua hiki no e uku ia e ka haie keta mau lilo o ke pai ana i kela man hoike o ru keena, oiai, ua like no a like ioa e waiho ia mai ana lakou he ope oui ma ke ka~ kau, alaila, e oi aku ana ka lobi loa, oo ka mea f e kauoha ana no keia hale e pai, a e bala bope loa aoa ka hoea ana mai me ka makaukau imua o keia hale. Noi mai o Balauwioa e pooo ke haa wiia i mana i keia komitc e uku aku no la mau mea a pau. HOIKE KOMITE WAI. Na Kalua i ka hoike a ke komite wie no ka uku o oa kakauolelo kokua oka aha kiekie penei : Kokua mua $4000, kokua elua, $3,600; waihoia a noonoo pu me ka bila haawina

Na Makapoleoa i ka hoike a ke komite vaiwal no ka noonoo aoa i ka hiawina $1,500 00 ke nokua aaa > ka boom o oa pot haaau k«tki, oa waihoii

ma ka papa i oponoo pu me ka bila baavini. Hoakaka mai o Hilaaoa no ru mea piii i ke konee opiuaM ua oukaukau oui oae, aole ka lunaheoaiAiu o ia kom:te iloko o ka haie, ua «aifao a mahope. jX% Ol£lo Hooholo mc na BilaNa Rikada e kauoha ia ka makai o ka haie e pai hou a e hoolako aku i ea hoa i k»a ole ia iakou na kope o ka j bi!a haawina. waihoia ma ka papa. | Na Bilaunina, e hoomana ana i ke i komiie buke helu, e uku īa na biia ne ke pai ia ana o na hoike o keia kau, a ea apono ia ka olelo hooholo me kekahi hoolok Heluhelu mai o Kahookano no ka wa mua i ke kanawai e hoonoho ai i buro hoonaauao no na Hawau ma na a'ma e, waihoīa no ka he uheiu elua. Ma ke noi ua kapae ia na ruia, i heluhelu mai o Makuisa ma ke poo i ka b,la e hooponopono ai i ka oihtoa kivi!a o ke aupun', waihoia no ka heluhelu elua. Heluhelu hou ina; no oh i ka bila n pili ana i ke kuai ana o na waiwti ano mama. Na Waibridge i $3,000 no ke kuai ana i kekahi aina e pili ia me kahi e ku ia ka halemai roa Wailuku i mea e hoakea aku al i ua halemai nei, waiho ia a noonoo pu me ka bila haawina Hoolaha mai o John Beka 1 kona manao e lawe mai i kekahi mau bila kanawai. Na Paehaole he oielo hoohoio e ko« nute 013 iaia, e hoio i Molokai, a e nana pu i ke kulana o na mai lcpera me ka lawe pu ana i kekahi kauka, a ua hoohoioia.

Hoolaha mai o Kahookano e lawe mai aoa oia be mau bi!a kanawai. Na Apiki i $1,500 e kukulu ai i hale hookolokolo ma Kau Hikina, waihoia a noonoo pu me ka bila haawma. Hoopanee ka hale a ka hora 1 p.m. Halawai ka hale e like ka hoopanee ana, a hapai ia ka noonoo ana 1 ka bila haawina e like me na hana o ka la. Uku Lunk apana Honuaula... .$B,OOO Uku kokua ekahi o ke kakauolelo 0 ka aha kiekie... 4.000 11 kokua elua oke kakauolelo o ka aha kiekie 3,600 " lunakanawki apana o Makawao 2,4°° Noi mai ka Hon. Halttead e hoemi mai 1 $3000 o ka lunakanawai apana 0 Makawao, a ooakaka pu mai i ka nui 0 na loaa o ia apana, a oiai hoi eia pu boi imua o ka hale he bila e hoololi ai i ka aha apana o Makawao 1 aha hoomalu, Kue mai ke lii Pua i keia hoopii hou ae, oiai aole ona makemake e hana la na hoonui lilo. Kue mai 0 \Vhite a me Waipuilani i keia hoololi ana, a noi mai e hooholo ia no i $2,400 e like me ia maloko 0 ka bila haawina. Hoakaka pokole mai ke lii Balauwina no ka pono ke hoomahuahua ia ae, a oiai r»o hoi o ka apana o Makawao ua pu mahuahua ae na hana a me na loaa o ke aupuni malaila i keia wa. Nmau ia ka hoololi i $3000 a hoole .a a ua hooholo ia no i $2,400 e like me īa maloko o ka bila haawina. Uku Lunakanawai apana o Hana, $r,Boo. Noi mai o Kamai e waiho i keia itamu a mahope, oiai e lawe niai ana oia 1 bila kanawai e hoonoho ai 1 elua luna kanawai o la apana, a e mahele ana hoi ia apana hookolokolo.

Kue mai ke lii Pua ina e manao īa ana i uku hou mawaho ae o keia iloko o ka bila no ka lunaieanawai hou e manaoia nei. Hoakaka mai o Nawahi no ka Dono ke hookaawale koke ia ka haawina o leela mau lunakanawai a e mahele ae no hoi i ka apana i keia wa. Hoihoi hou o Kamai i kana noi mua a waiho hou mai oia he noi, e ho* oholo ia ka haawina e ku nei $1,800 do ka luoakanawai o Hana, ma ka mahele o Hana a me Kookiu, a i $600 no ka lunakanawai o na mahele o Kipahu lu, Kaupo a rae KahikinuL Ninau ia a hooholo ia e like me ke noi hope a Kamai. Uku Lunak Ap o Lanai $600; hola Uku Lunak Ap o Molokai; $1200. Uku Lunak Ap 0 Ewi $800. noi mai 0 Kauhi i $1,200; aeia. Uku Luoak Ap o Waialua $3co noi j mai o Kauhi $660, hoole ia, a ua hooholo u e like me ka bīla haawina. { Uku Lunak Ap o Koolauloa $800 tē " M " poko $1,000. M M Hanalei 1,000. « « o Kawaihau 1,000. | M M M 4 Koloa i.ioa | M .« «* « Waimea i.ooo. 1 Uku Kakauolelo oka Aha Kaapuni Ap Elua $ 6oa '• M ** Ekolu i,ooa M Eha 600, Na lflo Aha Kiekie $ia,ooo. " »« " Kaapuni io,ooa Na I4to hoike ma na hihia [Karaima 5,000. Koai ana ina buke kanawai 2,00a Na lako Kakau 2,000. Uku o na maheleolelo o na Aha i hoakaka ole ia ka uku $2 500 Kakauolelo Aha Hoomalu o Honolulu $1.400, noi mai o Brown 1 $3,000. a ua apoooia.

Unahi me maheleoleio Pake $3.600. " Pukiki i,Sco Na FJc!e 2.400 Koeni uku o ke pai aoa i na olelo hoohok) oka Aha Kiekie $1.651.85. I OlH\>'A O ko N* wna E. Uliuoke Kuhina $10.000 *' " Kakauoiek/ 6,000 *' o na Kakauoielo 5-4®o " o ka hlele i.^oo •* Koai;sma Hawaii ma Wasinetona 12,000 " Kakauoieio me k~ena ma Wasine:oM a.oeo u Kantke;a oia Kapaiakiko $.cco " Kakauoielo me keena ma Kapiiak:ko ;.coo " Oihma Kom:<ina me li"o Kamkela 4,ccc " iiio Eiele Aina E «ne hui- , keike nu» ma Parisa. i7.c00! " hookipa hoof>anchano io,cocj " o keia me keia iiio 3-ooe " hoonaauao i na opio Hawaii ma na aina e 3»cco M hoihei ana mai i na Hawaii mai na ainj e mai.... i,ooc Noi mai o Rosa e pono ke heonui ae i $3,000 ro ka hoihoi ana mai 1 na Hawaii, oiai ua nui na ieta 1 loaa mai ia'u mai kekahi mau Hawaii ponoi mai no ka nui o ka piiikia, ua makemake e hoi mai, aka, ua hiki ole no ka neie, a nolaila e pono kakou e kokua aku i ka ito hanehane o kela mau hoa kanaka, ma ka heonui iki ana ae i keia haawina a mahuahua. Kokua mai o Baraunu i na hoakaka a Rosa, a olelo mai ia aele i iawa i $3,000, a he mea i>ono e haawi 1 ke<ahi komi wae, mahope iho o ka waiho ana aku o keia komite i ka hoike imua oka haie, a na ia komite e imi pono aku na mea a pau. £ nin- u aku paba kekahi hana pono i ke Knhina noho ma Wasinttona, pehea ia a heaha ia ke kumu 1 hoihoi ia ai kela poe kanaka Hawaii mai Loko Paakai aku a i kekawahi okoa aku i kapiia "Awawa Pookmaka," a pehea ia ko iakou maiama ia ana ? Hoakaka mai o S. Parker, ua hui pu oia me kekahi poe Hawaii nia L'~>ko Paakai i kela makahiki aku nei, a ua hoike mai iakou i ka nui o ka piiikia me ka makemake e hoi mai i ka aina nei. Ua kuka au ine iakou e hoihoi mai ma ko'u mau lilo ponoi ia lakou i ka aina nei, a i ko'u hoi ana mai a hiki 1 Kaleponi ua kuka au me Spreckles ka ona o na mokuahi e holo ana mai laila

a Hawaii nei, a ua hai mai oia ia'u ua ae oia e hoihoi mai i ua poe )a ma na'u e uku, ma ka hapalua like o na uku maa mau e lawe ia ai na ohua. Aole o'u kanalua ia mea, ua ae koke au me ka manao ole e uku mai ana paha ke aupuni i ko'u mau lilo no ia mea aole paha. Eia nae, ia wa no mahope iho o ko'u haalele ana aku ia lakou k holo mai no Kapalakiko, ua lawe ia aku la lakou 1 kahi e, ua olelo ia mai o ke "Awawa Pookanaka," he wahi mamao !oa a he nui na poino i bai ia mai ia'u,, ina au e aa ana e hele hou aku a hiki ilaila e kii ia lakou, oiai no hoi o ke kumu i ahaiia aku la o ua poe nei iiailā oia no ka lohe ana o na kahuna Moremona ua kuka pu kela poe me a'u no ka hoihoi mai ia lakou i Hawaii nei, a ua olelo mai kekahi poe i kamaaina īa'u ma au e hele ana i kela awawa pookanaka, aole loa au e hoi hou euiana me ke ola. Ninau ia a hooholoia e waihoia keia itamu i kekahi komite wae. Ua haawi pu ia ka itamu no na hae a me na kipu aloha ana i ke komite oihana, koa, me ke koena aie la Henna no na aahu koa he 750 dala. Heopauia ke komite, a hookohu mai <a Ptresidena i ke koinite e holo aku i Molokai, oia o Kapaehaole, Vona Temake, Masadena, Laiki, Kalua, Bakahaka, Paa, Pilipi, Mikate Wiiikoki me Kanealu. Hoopanee.

LA HANA 26, lULAI 8— HiUwii ka hale e like me ka mau. A mamuli oka lawa pono ole o na hoa 1 akoakoa ae e lawelawe 1 ka hana, hoomaha a noho hou i ka auina la hora 1.10. Ma ka akoakoa hou ana i ka mana wa, ua heluhelu ia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia. Na R. W. Wilikoki i waiho mai he palapala hoopii mai Honolulu mai e noi an* e hoopau ia ke kumukanawai e ku pei; haawiia i ke komiie hookolokolo. Na Holoke mai Makawao e noi ana e hooponopono hou ta ke kanawai o na pa aupuni hoopaa holoholona a me na holoholona hele hewa; waihoia ma ka papa a lawe īa mai he bila kanawai no ia mea. E hoopau loa ia ke kanawai e pili ana i ke ki puaa; waihoia ma ka papa e like me ka palapala hoopii mamua ae. E hoopau loa ia ke kanawai hoohuoi o ka mai lepera; waihoia i ma ka papa a nooooo pu me ka bila e i waiho nei. | A: S. Wīlikoki mai Hanalei he no- ! noi e hookaawale ia maloko o ka Bīla Haawina $t 1,000 no ka hana hou ana i na alanui a me na alahaka oia apana; haawi ia i ke komite o na aina aupuni Na Pua mai Heoolulu te nonoi e hookohu ia o Kauka Luu i Peresidena no ka Papa Ola, a e hoomana ia ou e koolako iaai i oa kauka mai £uropa •

k<vku* roatai un mi keu baru ae hoopau ia na kauka o ka Tapa Ola i keia wa. E hoopooopono hou uke kanawai oka Papa Ola. Eae iauU la oa kaoaka Havait e lapaau iwaena o oa kanaka HawaiL Haawi u keia mau palapala hoopii i ke komitt ma Uma o*a. Na lVarpci!ani mai Kona, e kukulu ia ona mau halemai ma na apana apau; waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka b:'a kanawai no la mea. ' As. t I **2*. /