Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 21, 24 May 1890 — KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA AHAOLELO

KAi: O

O ka l'uakolu nei, \lei 21, ka la i hookoia ai ka wehe ana o ka Ahaolelo Kau Kmawai o 1890. Ua malie ka \a a ui hoike mai na hana i ka holoinua me ka uiaiuhia.

Mamua .le o ka hiki ana o ka la 1 ka u.i laukanaka ae na kahua a puni <» .Mnolani Hale, mnloko o na keena a maw.ihn ma na lanai. Ua hoohanohane» ia ae ka wehe Ahaolelo e na pu..likoa ma ke Ao o ka hale, ka puali puhi ohe, oiai na niaka hanohano 0 ke kulanakauhale alii e oloio ana no ke keena ahaolelo me ka hihimanu nui. 0 na luna aupuni o na a;na e a me na aliimoku o na mokukaua e hekau mai nei ma ke awa, kekahi iwaena o ke aluka o ia la. N \ ke kani kuilua o na pu nia ka hora i-' ponoi i oili nui ai ke kaoo ahi a kamoe aku la no ke Keena Ahaolelo, kahi e pkoakoa aoa o na Poeikohoia me ke anaina nui o na maka hanohano. I ke komo ana i ke keena, alakaiia ka huakai alii e na kokua lunakanawai kieku- Makale me Hekekona, a me na kuhma eha, alaila o ka huakai alii aku me na ukali. N1 ka Rev. W. 11. Rarnes oka hooman;» Knelani 1 haawi ae na hua|Hile, a keluhelu mai la ka Moi i kana haiolelo wehe, ī mai la: 1E n \ l.n \ Nlk k.a Poeikohoia:

l'* loaa mai la'u ma keia akoakoa ana o ka Ahaolelo i keia la, he wa ku pono e hooia aku ai i ka I.ahui no ka holomua o na mea 1 hoohanaia, a no ka pomaikai hoi i loaa mai i ka wa i hala ae nei, m;u ka hoomaka ana 2 ka nau ana o keia Kau Ahaolelo. O ka iauna maikai ana o keia Aupuni a me na Aupuni 0 ko na aina e, ke mau nei no ka hooulu ia o na manao maika<, a me ka hoomau ia ana aku o ka pono kauiike maluna o Ko'u lahuikanaka a me ko na aina e, e noho nei iloko o kr;j Aupuni. Iloko 0 na makahiki i hala ae nei ua noho ke Aupuni iloko o ke au pomaikai lUa l*aa i na hana a me na hana ano hou ka. uku o ko lakou luhi, a e ike no oukou maloko o na hoike a na Keena Oihana Aupuni; ua mii ka holomua a me ka hoomahuahua ana i na hana no ko kakou pomaikal | He mea nui oka haooli ka ike ana i ke kulana inoa maikai o ke Aupuni ma ka aie da!a; a mt ka hookahua ia o ka «nihona d«ia maluna o aa kahoa kulanalana ole.

Ua manao nui Au o na Kanawai a oukou e hana aku ai no ka pono o ke Aupuni, he mea ia nana e malama a e hooikaika aku ai i ka holomua ana i na hana aao nui; me ka hilinai ana e hot« hoi hou u mai ana ia kakou na waiwai he nui; a ke waiho aku nei Au no ko oukou nuonoo ana i na hoolilo kupono ana aku no na hana e hoiomua ai,ac hooenahuahua ae ai i na loaa o ke Au puni; oia hoi ka hoehana ana aku 1 na alanui hao a me kekahi mau mea e te, i mea e hoomama ae ai i ka lawe ana i na waiwai a pau rvio a maanei, a n>e ke alo ana i na ohua.

O ka poe i waihou aka ai ia lakoa ka ma'ama ana i ke oU o ka Lahai, ua makaaia no lakoo, a ua bok>por*o oo ka lakou hana ma ka boao ana e hoemi mai i ka mai nui e laha nei iwaena o kakou. 0 ka hoonaauao ana, oia h i ka mea nui no ka boo}ja ana i ke kahua oiaio o ke A'jrur,i maikai, ua hsavi ka poe ta lakou ka malima ana •> ia Oihana i ko lakou kfai a ru or.i<r» n-.i i ka pnroo ka lakeu oihana, a nobi'a i holomua ai ia lala o ke A irum. e pomaikai ai ka lahui, a ma la oihana i loaa ai na heo i maikai nui la ana e ko na aina f, 11 heikeia ka oiaio n keta mea ma ka Hoikeike nui ma P«nsa i !oaa ai i keia Aupuni na mikana kiekie no ka Oiha na Heonaauao. 1 ka r.ana ana no keia mua aku e paa ani no paha ke Alawai Moana N'ui o N:carap i2, a me ka hoonui ia »niTcu o na laina mokuahi e kipa n.ai ana ma o ko kakou mau awa, nolaila, he mea kupono ia kakou e hoonui a hoomahuahua ae : ko kakou mau awa kumoku f i hīki ai i na meku nui o na aioa e |kf kipa a ki mo me ka pilikia ole. ! O kekahi mea nui no hoi a kakeu e h«x>ikaika nui ai iloko o keia K.iu Ahaoielo, oia ka hoohui ana aku ia kakou me na aira e n>a ka uwea te!tg2rapa moana, ma ka Moana Pakipika, he mea no hoi ia e holomua ai a e hoomahuahua ai i ka |x>no a me ka helo mua o ka <. ihana kalepa. A ke manao nti Au, he niea kupono me ko oukou hui a noonoo pu ana mai i ka haawi ana aku i ka inoa maikai oke Aupuni Hawaii e aie i Dala no ka ho< h"l<>niua ana i ka waiwai, ke ola a me ka h<>jpu hou ana ae i na pono o ka Aina Ku!a*wi. E NA Lll A MK K.A POEIKOHOIA: Ke noi ae nei Au i ka lokomaikai o ka Mea Manaloa, e hoomaikai a e ala kai i ka oukou mau kukakuka anj, no na hana a oukou e noenoo ai. Ake kukala aku nei Au ua wehe ia ka Ahaolelo o ke Aupuni. La H.*.na i: N T a J. A Magoon, kakauolelo o ka ahaolelo o iSSS i kahea mai ka HaU' i ka hora 12:30.

Ma ke koho ana a na hoa ua lilo ka noho lunahoomalu ana u J, Kauhane no ka manawa Hoomaha ka hale. Ma ka hora 2:30, halawai Kauhane ma ka noho lunahoomalu. NOl mai ke 'lii Walker e hookohu ia i komite no ke kii ana aku i ke kokua lunakanawai kiekie Makale e hoohiki i na hoa. Ua hooholoia, a hiki mai lea lunakanawai, n hoohikiia iho la na hoa. Kamaiiio kekahi mau hoa no na rula hoomalu o ka ahaolelo, a ua hooholoia na rula o iBSS. Hapaiia ke koho ana i ka Peresidena; waihoia mai na inoa o Walkera me C. Brown. Ua kohoia ka inoa mua i Peresidena no a8 balota, a ua hookipa ia aku ma kona noho e J W. Kalua. No ka hope Peresidena, ua kohoia o J. Kauhane malaila, he hookahi ona balota oi i ko J. Nawahi. No ke kakauolelo, ua kohoia o Kale Wihkokl, kaikaina ponoi o R. W. Wilikoki. No ke kahunapule, ua kohoia o J. Waiamau. Ma ka o lima i kohoia ai ka Unuhi a Maheleolelo, W. L. Wilikoki. No ka Makai oka Hale, kohoia o S N'-wlrin; elele, U. Napoliona; malama Hale, Kahele. M.i ke noi, ua hoopaneeia na hana o keia ta. I I.a hana 2, Mei 22. —Halawai ka Ahaolelo, hora 10 kakahiaka; heluhelu I ia ka moolelo a aponoia. I Na ka Peresidena t hoike mai e wai--Iho mai ana oia i ka papa inoa 0 na komite kumau o ka Hale i ka auina la.

Mahope o kekahi mau kamakamailio ana, ua hoolaha ke Kuhina K.alaiaina i keia mau kanawai: i. Pakui hou ike kanawai hookuonoono; 2. K piii ana i ka halemai pupule; 3. E kaupalena i ka hoopuka ana i na laikini kuai liilii ona waiuna ma ke kvdala ana i ua onau laikini la; 4. E hoomana i ka hoopuka ana aku i na laikini kuai liilii no na waina. bia me ka ela, o ka papa haahai; 5. E hooponopono hou 1 ka hoopuka ara i na Uikmi kudala.

| Kohoia he komite e pine aku no ka haiolelo a ka Moi. Na ka Loio Kuhina i hoolaha mai he kanawaī e hoihoi ana ika n*alaroa |ia o na paahao nialalo o %a Oihana o ka Loio Kuhina inai ka Oihana Kalih aina mai. Na ke Kuhina W aiwai i hooiaha rrai keia mau kanawai: i. Kanaimi heemi i na auhau ohua; a. E hoomana ai i ka uku ana aku i ka baneko Hale Leta na ukupanee vale no a ka bantko e uku •kuaiikapoe hoahu dab; 3 Kana* wai e pili ana no na Kupeoa a ka baneko Hale Leta e hoohana ai; 4. K»nawai e hoomana ana i ke Kuhina Waiwai e hoopuka i na bona i oi ole ia 5 pa-kcnet« no ka poe hoahu da!a ma ka haneko Hale LeU; 5. Kanawai no ka haawi ana aku i na hoailooa kuni aupnni 1 na apana kuaaina mai ka Luna Leta Nui aku; 6. He hoololi ana i ke K'anawai Opiuma; 7 Hoopnnopono i ke Kan.wai Auhau; 8. Kanawai no na haawina daU o na makahiki tiua e pau ana 1 Maraki 31, 189».

| Ika Poakohi sto, tra bo?Qt» ac ka I bai kaamaho o Oaha h« kono i ru hoa jo ka Ahao!tso e holo makaikai 1 Ewa. a o ke komite i hoounaia e hai aka i ka manao kaii o ka Hale a kahi mana|wa aka, oa hotfce aka ke koroite i ka apono o ka hui kaamahu i ka manawa ? a ka Hale e hooho'o ai no k& makaiIkaL

Na Kapa*}uoie i hooUha mai keia mau kjn-*ai: I. Kmawai r.o ka poe mahaka; 2. Kanawai e pili ana i na u iuhl Hoolaha mai o Ba!auvma he kanavai e pili ana i ke pani a kuai ana i na moraki. Na Horner i hoolaha mai he Kana wai e hooholomua ana i ka hoomoe aiahao ma Oahu.

I Na Kanealii 1 hoolaha mai keia nau kanawai: K huopau Ika mokuna 37 o na kanawai o iB-SS e piii ana i ka oibana kiaaina. Ehi 1 p«u ika mokuna 36 ona Vansw.ll o iSSB e pili ana ina lunahtiu nie ehi auhau. E hwpau la ka mokuna 29 o na kanawai o 1887 e pi i ana Ina kiaaina. E hoopau ia ka ni( kuna 44 ona kanawai o iS3$. E hooponopono hou i na hon hana 0 na uaah.;na malaio o ke kanawai hoopaa aelike. E hoo|jau »ka mokuna 11 na kanawai o ISSS e pili ana i na pono hooponopono waiwai o na wakine i mareia. Na Akoni Lok» i hooiaha mai he kanawai e hoopunopono i ka huokomo mai a ine ke kuai ana i na pu. Na Huki i hooiaha mai he knnawai e hoololi ai i ke kanawai o na haku a me na kauwa, a me ke kanawai e hoonea i na kai lawaia. Na Papai i hoolaha mai he kanawai e hnoponopono ai 1 ki hookomo ano mai i na iimahana no na niahiko. Na Waipuiiani 1 hooiaha mai he ka nawai e heouau ai 1 ka mokuna 21 na kanawai o iSS7 e pi!i ana i na lunaka nawai apina. Na Makate 1 tu:o'aha mai he kanawai hoopaa o na uku o na iima laweiawe o ke Aupuni. Na ka Peres.dena i waiho mai ka hoike a ke komite pane i ka haiolelo Alii. Na Rikada 1 hoolaha maihe kanawai no ke kukuiu ana i mau halemai no na apana. A hoomaha iho ia na hana no ka hora 1.

Noho hou ka ahaoieio ma ka hora 1 auina 1?, la wa i hoike mai ai ka Percsidena i ka papa hoonohoho o na komite kumau: Komile o na Aina E —Makuisa, lialauwina, Buki, Papai a me Keoni Beka. Komite hookolokoio—Kaiua, White, Wilimana, Akoni Loka me Bila Keoniliiln. Komite Waiwai—Makapoiena, Mula, Buhada, Makate me White. Komite aina Aupuni me hana hou — Wilimana, Keoki Wiiikoki, R. R. Hind, Keoni Kama<i me Makuisa. Komite Kalepa—Mu!a, Kikila Pala uno, A. S. Wilikoki, Makapolena a me Nawahi. Konvte Papa Ola—Keoni Pilipi, W. V. Horntr, K paehaoie, Kamai a me Marsdcn. Ku:nite Hoonaauao—Paulo Isenab.iga, Wiii l.aiki Kahookano, Kamueii Paka a me A'.»iki. Komite Koa —Makate, Kikiia Paiaunu, Keoni Beka, Waipuiiani me Pila Konuweia. Komite Hooponopono Kanawai — Akoni Loka, Buki, Anderson, A.Horner me Walbridge. Komite Buke Heiu—Huhadi, Kanuka, Makapolena, Tempsky me Rickard. Komite o na Ruia—Kikiia Palaunu, Baiauwina, R. W. Wiiikoki, Kanoa ree Pua. I Komite Paipaiapaia—Lucas, Kanealii, Kauhi, Wiliama Kamaki a me Tempsky. Komite no kela me keia—R. W. Wilikoki, Kanuka, Nawahi, J. M. Horner me Kanoa | Mahope ona kamakamailin pokole, 'ua hoopanee iho la na hana a ka hora 10 kakahiaka © kahi )a ae.