Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 18, 3 May 1890 — Page 2
| This text was transcribed by: | Tammi Oneha-collins |
| This work is dedicated to: | Jaelyn Collins |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Hoolaha Keena Kalaiaina
Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. James Bright o Waimea. Kohala, Hawaii, i Notari no ka Lehulehu, no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu o keia Aupuni.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aperila 19, 1890.
2283 3t
Ua Hookohu ia aku i keia la o Charles I. Kookoo Esq i Agena Hooiaio Palapala Kepa no ka Apina o Wailuku, Mokupuni o Maui.
L. A. Thurston,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, April 25, 1890
2282 3t
Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. L. Andrews, i hoa no ka Papa Alanui o Makawao, Maui.
Eia no hoa o ka Papa e ku nei I keia Manawa:
Jas. W. Colville, Lunahoomalu,
R. Von Graey@meyer, Esq.
L. A. Andrews, Esq.
L. A. Thurston,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Apr 21, 1890.
2282 3t
KUAHAUA.
O MAKOU, O KAMAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua, o ko Hawaii Paeaina, Mo@: Ke kukala aku nei:
I kulike ai me na kuhikuhi o na Pauku 28 a me 45 o ke Kumukanawai, ua loaa I ko Makou oluolu, o ka Ahaolelo o ko Mikou Aupuni, e akoakoa ae lakou iloko o ke Kau Mau o ka Ahaolelo no ke kuka ana i na hana o ka lehulehu, ma Aliiolani Hale, ma ko Makou Kulanakauhale Alii o Honolulu, i ka hora @ awakea o ka
POAKOLU, La Iwakaluukumamakahi o Mei, A. D. 1890.
Haawi ia malalo o ko Makou Hoailona Alii, ma ko Makou Halealii o Iolani, ma ke Kulanakauhale o Honolulu, i keia la Umikumamahiku o Aperila, A. D. 1890, a o ka Umikumamahiku Makahiki o ko Makou Nohoalii ana.
KALAKAUA REX.
Na ka Moi:
L. A. Thurston,
Kuhina Kalaiaina.
2281 5t
Ua hookohu ia aku ma keia la, o Mr. Sam’l Hanaia, Jr., o Keauhou, Kona, Hawaii, i Agena Hooiaio Palapala no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu o ke Aupuni.
L. A. Thurston,
Kukina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Apr 5, 1890
2281 3t
Ua hookohu ia aku i keia la, o Mr. J. W. Haiha o Kalaoa, Kona Akau, Hawaii, i Luna Pa Aupuni, no ka Pa Aupuni o Kalaoa, Kona Akau, Hawaii, ma kahi o Geo. D. Hueu i waiho mai.
L. A. Thurston,
Kukina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Apr. 17, 1890.
2281 3t
MAHIKO O KILEA.
Keena Kalaiaina, Honolulu,
Feb. 28, 1890
No ka mea, o ka Hui Mahiko o Hilea I hooia ia e like me ke kanawai, ua waiho ia mai he palapala noi I ka mea nona ka inoa malalo nei, no ka hoopau ana I ka hui e ku nei, me kekah palapala I hoohui pu ia e like me ka ke kanawai I ae ai.
Nolaila, me keia, ke hoolaha ia aku nei na mea a pau i kuleana iloko o keia hui, o na poe kue i keia palapala noi, e waiho mai lakou i ka mea nona ka inoa malalo iho, mamua ae o ka @ 7 o Mei, 1890, a o na poe a pau e makemake e hiki ae ma kona keena, @ no ka wa e noho ai no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia, ma ka hora @ o ua kahahiaka la, a malaila na poe i ku @ e hoike mai ai, no keaha la ke kumu e ae ole ia ai ua noi la.
L. A. Thurston,
Kuhina Kalaiaina.
2275 9t
Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. J. K. Nahale o Kailua, i hoa no ka Papa Alanui o ka apana o Kona Akau, Hawaii, ma kahi o J. H. Waipu lani i waiho mai.
Eia na hoa o ka Papa:
J. Kaelemakule, Lunahoomalu.
S. B. Kaalawamaka.
J. K. Nahale.
L. A. Thurston,
Kukina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Apr. 5, 1890.
2280 3t
NUPEPA KUOKOA
NO KA MAKAHIKI ----$ 2.00
NO EONO MAHINA ----- 1.00
KUIKE KA KULA.
PONONO, MEI 3, 1890.
E HOOKO IO IA ANEI.
Ma ka nupepa Leo o ka Lahui i puka mai nei i keia pule, a me na lono haiolelo moho holo balota no ka apana o Koolaupoko, ua waiho aku o Ailuene Buki i kana mau kumuhana he umikumamakolu, oia ke kahua ana e ku ai iloko o ka Ahaolelo a hana i ka pono akea a me ke kaulike o ka aina a me ka lehulehu.
Ke haawi ia ko kakou noonoo akahele maluna o kana mau kumuhana i hoike mai nei, ua manao makou me ke kanalua ole, aole i kaawale loa aku na hooponopono ake haukae o na wa i hala ia Ailuene Buki. Ua lawe mai makou i kekahi o kana mau kumuhana e hoomoakaka aku i ko makou poe heluhelu i ko kakou kulana e hookele ia nei i keia manawa, ana hoi e kukala leo nui nei ma ka apana koho o Koolaupoko, oia iho keia:
Ka hoopau ana i ke Kumukanawai hou.
Ka hoopau ana i ke Kuikahi me Amerika.
Ka hookuu ana i na mai lepera e hele laula iloko o ka nuikau.
M@ kela kumuhana mua o ka hoop@u i keia Kumukanawai, oia kekahi o na manao pupule loa i puka ae mai loko o kona pahu-waiho-noonoo. Ua nana ia aku o Buki ma ke ano, he loea kilo aupuni e i apai ana i na hana e lona ai ke kuleana like o ka lehulehu ma ke kanawai, a me ka hololea o na hooponopono aupuni ana me ke kaulike, aka, ke ku mai nei ke kii-hoolele-aka o Ailuene Buki a olelo mai, -e hoopau i keia Kumukanawai.
O keaha ka maikai o ke Kumukanawai e loaa ai ia kakou. O ka hoomalu ia anei e ka mana o ke kanaka hookahi, a i ole, o ke kuleana paha o na makaainana – a o ko lakou mau Elele la iloko o ka Hale Ahaolelo e nana like i ka pono laula o na mea a pau? E loaa anei ia kakou na hooponopono lahui maemae ana i na o ke kukulu hana keaka ke hoomau ia i ko na aina e? E papa ia anei na Luna Aupuni e noho oihana ana aole e holo balota no ka Ahaolelo? A me kekahi mau hana uhaai e ae iloko o ia au o ka mala a kahewahewa? Eia kahi haina pokole, -Aole.
Ma ke kumuhana hoopau i ke Kukahi me Amerika, o keia kekahi o na noonoo papau no ke kanaka e like me Buki ke ano. Ua hiki ia makou ke hai ae i ka oiaio a me ke kahua i kukulu ia ai ko kakou holomua mamua o na paemoku e ae ma ka hohonu o ka moana Pakipika nei, o ke kakou launa kuikahi ana ma na waiwai kalepa o ka aina me ka Repubalika Nui, oia wale no ka hanu a me ka uhane nana i hapai ae ia Hawaii iloko o ka ike ia mai e na lahui malamalama, he holomua a me ka waiwai.
E hoomaopopo ia, ua hapai iho nei ka Aha Kuhina e hoomana aku i ko kakou Elele H. A. P. Kaaka ma ke alo aupuni o Wasinetona, ua ao aku ka hapa nui o ka Aha Kuhina i ka Moi e kakau inoa mai oia i ua hookohu la, a ua ao aku hoi ka hapa uuku e hoole i ke kakau inoa ana.
I mea e hoomoakaka aku ai i na poe heluhelu i ke ano o ua hookohu Elele la e hoomaopopo aku ai i ko kakou kuikahi i ke aupuni o Amerika, o keia malalo iho na olelo o ua hookohu la a ka Moi i aua ai i kona kakau inoa mai:
Ka Palapala Hookohu no ka lawelawe Kuikahi a ka Moi i hoole ai i kona Pu-lima Alii:
Kalakaua, Moi o ko Hawaii Paeaina.
I na poe a pau e nana mai ana i keia,
Aloha:
E ike oukou, ua hoomana aku i ka Mea Mahaloia Hon. H. A. P. Carter, ko makou Elele a Kuhina Mana Nui i loko o Amerika Huipuiia, e kuka pu me na kanaka i hoomana pono ia e ke aupuni o Amerika no ia hana, e hooholo a hooko i aelike kuikahi maluna o ke kahua o ka hoolala kuikahi i hoopili @ ia me keia. A oia mau hana ana a pau, e lilo ia i mea mana ke ae aku makou.
[L. S.]
O keia wale iho la no ke ano o ka hookohu e hoomana aku ai i ka Elele Hawaii no ke kuka ana aku i ko kakou Kuikahi, a aole hoi e hooko ia ia mea me ke apono ole ke aupuni Hawaii. Nolaila, ma keia, auhea la ka popilikia e kau mai ana malona o ko kakou kuokoa, ke ole kakou a pau o ka lahui e ike mua.
Ma ke kumuhana hookuu laula i na mai lepera, oia aku ke kumuhana pupule loa a kekahi e hoohana ai i maunu no kona koho ia mai ma ke koho balota. Ina he manao kekahi o ke kanalua iloko ona, ina aole makou e manaoia. O keia kau Ahaolelo ae a noho mai, e haawi ana lakou i ka noonoo akahele loa maluna o keia ninau, me ka hooholo ana i na kanawai kaupale kupono e hoomama ia ai ka anai ana mai a keia mai luku weliweli ma na ipuka hale o ko kakou mau makamaka a me na hoaloha.
KA HOKU AO.
Ua ku mai ko kakou moku ahaiola mai na paeaina mai o ke komohana, oia o Hoku Ao, i ke kakahiaka nui o ka la Sabati nei. Eia ka poe i hoi mai maluna o ka moku: Kapena G. T. Garland a me kona mau aliimoku; Rev E. T. Doane a me kona haole kokua, oia o John H. Oldham, mai P@nape mai laua; Rev. Z. S. K. Paaluhi me Mrs. Ema Paaluhi kana wahine me ke keiki uuku, a me kekahi kokua, mai Tapitauea mai lokou; Rev. Matina lutera me Mrs. Sera Lutera ka@a wahine, mai Apaiana mai laua, a me ka Elele o ka Papa Hawaii, Rev. J. H. Mahoe me kana keiki, a me Kapena Worth, kekahi haole i noho loihi ma ia paeaina i mare me kekahi o na wahine o ia aina, a ua kuonoono oia ma Maikonisia, I hoi mai nei o Paaluhi me Lutera no ke ano omaimai o na wahine. Oia hookahi no hoi ke kumu o ko Mr. Doane hoi ana mai, ua nawaliwali loa oia mamuli o kona noho loihi ana ma ia mau aina wela, a me ka nui loa o ka hana ma kona lima. Eia oia me na kumu Hawaii me ka lima o na kauka i keia mau la, he mea hiki i na makamaka ke manaolana e loaa ana ia lakou a pau ka maalahi a me ka maha kupono mai na ano onawaliwali o ke kino, a e hoi hou aku ana no paha lakou a pau no ke kahua o ka hana ma keia mua iho. He maikai no na lono i loaa mai na kihapai mai o na Misionari Hawaii.
He anaina nui kai akoakoa ae maloko o ka luakini o Kawaiahao i ka po o ka la Sabati nei, a lohe ia aku la na hoike ana a ka Elele o ka Papa no ka hana ma Maikonisia. Hai mai la o Mahoe i na mea ana i ikemaka ai. He kanakolukumamakolu makahiki o kona kaawale ana mai kona kihapai aku; a i keia hoi ana aku nei a ike i ka hua o ka Pono i kanuia ma ia aina, nui loa kona maha lo. I ka makahiki 1857 kona hiki mua ana ma ia paeaina. Ia wa ma ka mokupuni kahi ana i noho ai, e noho hihiu ana na kanaka, he naaupo pegana, he olohelohe aohe wahi lole o ka ili. A i keia hele ana aku nei, mahope o ka hala ana o na makahiki he 33, aole hookahi mea i nele i ke kapa kupono. Ua aahu ia lakou a pau i na lole kupono, a ua piha na luakini, a ua ikemaka no hoi oia i kekahi Kula Sabati me ekolu haneri haumana. Nui loa kona mahalo a me kona aloha i ka hana a ka Haku iwaena oia lahuikanaka. He oiaio no ia. Pela mau no na hana o na Misionari o ke kea ma na aina a pau o ka honua, kahi a lakou e hele ai a hoomaka e ao i ka poe e noho ana iloko o ka pouli. Ma ko lakou lima ke Olelo o ke Ola, a o ua ola la ka malamalama no na lahuikanaka. A o ke aloha ka rula alakai o ka lakou mau hana.
He nui aku no na paeaina i koe o Maikonisia, aole i hiki aku ka malamalama. Ke kali nei no ka Hoku Ao a me na elele o ka Ola. O ka Paeaina Gilibati ke kihapai ponoi o ka lahui Hawaii. Kokoke mai ia paeaina ia kakou. He ola kupono na poe Hawaii ma ia mau aina, ke hele aku me na kino ola, a malama pono no hoi i na rula o ka noho pono ana. He loaa no hoi ka olelo Gilibati i ko Hawaii nei poe ke hele aku ilaila. Owai la ka poe i manaolana e hele aku e hoomalamalama i na koena i koe o ia mau aina e moe mai la i ka malu o ka po? Aole no paha e nele ka apo mai o ka Papa Hawaii i ka poe kupono ke ulu ae ka makemake e hele. Aole no paha e nele ka hoomahuahua ae o na Ekalesia Hawa i i ko lakou mau hookupu manawalea aloha no ia hana, ke mahuahua pu ae me na paahana. He hana keia ma na aina e e hanohano ai ka inoa o ka lahui Hawaii.
Pomaikai ka poe i hiki ae i Kawaiahao i ka la Sabati nei a lohe i na mea i hai ia mai no ko na aina e.
Aole no paha e nele ke kamailio hou mai o na Misi2onari i ka po o ka la apopo ma Kaumakapili. Ina pela, e pomaikai hou ana no ka p@e he@e ae iloko o ia anaina. A ma keia mua iho e hoopuka ia aku na moolelo pakahi o keia mau haiolelo ke loaa mai i ke KUOKOA. Nani na wawae maluna o na mauna o ka poe e hai mai ana ia kakou i na nu maikai no ko na aina e. O ka hua keia e ohi ia nei i loko o keia hapa hope o ke kenetura umikumamaiwa o na hana a ka Haku ma ka mala o Oliva a me ka mauna o Kalevari, ka hua o ka laau e ola ai na lahuikanaka a pau o keia honua.
MAKANA OHAOHA.
Ua haawi manawalea hou ae nei o Hon. H. P. Balauwina o ka mokupuni o Kama, he elima tausani dala i ka Papa Ola, no ke kukulu ana i Home no na keikikane ma ke kahua mai lepera o Molokai. O keia makana ohaoha a kela keiki puuwai hamama, ua apo aku ka Papa Ola i kona lokomaikai paiena ole.
E loaa ana ia Mr. Balauwina, he kiahoomanao poina ole ia e na ohana i loohia ia e keia mai hookaawale ma Molokai.
UWEA MOE MOANA HOU.
Mamuli o ka ulia mokumoku wale o ka uwea moe moana mawaena o keia mokupuni a me Molokai, na hooholo iho nei na hoa o ka Ahahui Hoomoe Uwea Olelo Moana Pakipika e haalele loa ia uwea, a e kauoha ia i uwea hou a hoomoe aku ma ke kowa.
Nolaila, e hala ana manawa loihi e hookaulua ia ai ka holopono ana o keia hana.
ANAINA HOOMANAO.
He 57 makahiki i ka Poaha nei, ua hiki mai i keia awa o Rev. Dr. Lowela Kamika a me kana wahine, maluna o ka mokupea Menetoa, Kapena Raiki. I ko laua lele ana mai iuka nei, aohe kaa lio a me na hana holomua e ae o Honolululu nei, ua hookau ia o Mrs. Kamika maluna o ke kaa ukana huki lima, a ua pii wawae hei o Lowela Kamika.
Ua malama ia he wahi paina hoomanao ma ka home o kana kaikamahine Mrs. B. F. Dilinahama, a ua ako akoa aku he heluna nui o na hoaloha i hiki mai iloko o ia mau la o ke au o ka hoomaka ana mai e o ka malamalama ia Hawaii nei. Ke hoomanao nei no o Kamika i kona hiki mua ana mai i ka waiho wale iho no o ke kulanakauhale o Honolulu nei me kona loli ano nui i keia la. Ma kahi o na pupupu halepili a me na loi kalo, eia he mau alanui akea a me na hale oihana nui ma ko lakou mau kahua i keia la. Ke mau nei no ka ikaika kupono o na la elemakule iaia, a ke hele nei kona mau makahiki oo i ke kanawalukumamahiku.
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KAAIHUE (L) no Honokaa. Hamakua, Hawaii, i make.
Ua Heluheluia a ua waihoia mai ka palapala noi a Lono (w), e hoike ana ua make kauoha ole o Kaaihue (k) ma ka la 17 o Mamaki, 1889, a e noi ana e hooholoia oia wale no ka hooilina o ka mea i make.
Nolaila, ua kauohai i na mea a pau i pili, o ka
Poalima, Mei 30, 1890,
ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, o ia kahi a me ka hora i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
S. L. Austin,
Lunakanawai Kaapuni.
2282 3t
Aperila 17, 1890.
Olelo Hoolaha.
E IKE auanei na kanaka a pau, ua hoonoho ia mai maua e ka Hon. Geo. E. Richarson, Lunakanawai Kaapuni o Maui, i mau Lunahooponopono no ka waiwai o Apuakahei (w) o Kanaio, Honuaula, Maui, i make, nolaila, o ka poe i aie iaia a me ka poe ana i aie ai, e hoike koke mai ia maua iloko o na mahina eono, o hoole mau ia.
KAMAKA (w) }
S. L. KALAOLA } Na Lunahooponopono.
Lahaina, Aperila 29, 1890.
2283 3t
AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Joseph Lovell I, o Lihue, Kauai, i make. Ma ke Keena, imua o ka Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a C. H. Willis, ka Lunahooponopono o ka waiwai o Joseph Lovell I, i oleloia, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $207.91, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $386.65 a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka
Poaha, Iune 5, 1890
ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia @o ka hoolohe ana i @ Noi La, a me na Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ma ke kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a @e hoike mai ai @hoike o na mea i ku @ @loko o ka waiwai i oleloia. A o keia @ ma ka olelo HHawaii, e pai ia ma ke “Kuokou,” he nupepa i pai a hoolaha ia @ Honolulu, i ekolu pule @ ae o ka manawa i oleloia no ka h@olohe ana.
Kakau ia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 23 o Aperila M. H. 1890.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2283 5t
Hoolaha Aha Kiekie.
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.
Ma ka hana o ka waiwai o David Manaku, o Honolulu, Oahu, i make kau haole. Imua o ka Lunakanawai Judd.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Nui a Mrs. Rosina K. Manaku o Honolulu, Oahu, e noi ana o kela David Manaku o Honolulu, i oleloia, i make kauoha ole ma Honolulu i oleloia, ma ka la 24 o Aperila, A. D. 1890, e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Lunahooponopono Waiwai ia W. O. Smith.
Ua Kauohaia, o ka
Poalima, Mei 23, 1890,
oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili a hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai ka poe i kuleana i ka waiwai.
Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Aperila 28, A. D. 1890.
Na ka Aha:
J. H. REIST,
Hope Kakauolelo.
2283 3t
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai.
Ma ka hana o ka waiwai o John N. Robinson, o Honolulu, Oahu, i make.
Olelo kauoha e koho ia i la e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha a no ka hoolaha ana.
O ka Palapalapila Kauoha Hope loa a Jno. N. Robinson, i make, ma ka la 24 o Aperila, ua waiho ia mai imua o keia aha e noi ana, e hoopuka ia ka Palapala Luna Hooko ia Caroline Johnson Robinson me L. A. Thurston, i waiho ia mai e L. A. Thurston.
Ua kauoha ia, o ka
Poalima, Mei 16, ‘90
ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ua Aha la ma ke keena o Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hooiaio ana i ua Palapala Kauoha la a me ka hoolohe ana i ua Noi la, a o na poe a pau i kuleana e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 24 o Aperila A.D. 1890.
Na ka Aha:
J. H. REIST,
Hope Kakauolelo.
2282 3t
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka oalapala noi a J. H. Barenaba, o Honolulu, Oahu, e hai ana, ua make kauoha ole o G. Barenaba o Heeia, ma Heeia, i ka la 5 o Ianuari, 1890, a e noi ana, e hoopuka ia ka palapala lunahooponopono iaia.
Ua kauoha ia, o ka
Poalima, Mei 9, 1890,
ma ka hora 10 a.m., imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a malaila hoi e hele mai ai na poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua Noi la.
Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 16 o Aperila, A. D. 1890.
Na ka Aha:
J. H. REIST,
Hope Kakauolelo.
2281 3t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hooponopono Waiwai.
Ma ka hana o ka waiwai o MANUEL PAIKO, o Honolulu, Oahu, i make.
Olelo kauoha i manawa e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha a no ka hoolaha ana.
O ka Palapala Kauoha h@pe loa a Manuel Paiko, o Honolulu, i make, ma ka la 8 o Aperila, A. D., 1890, ua waiho ia mai imua o keia Aha e noi ana e hoopukaia ka Palapala Luna Hooko ia Alexander J. Cartwright, i waiho ia mai e ia.
Nolaila, ua kauoha ia, o ka
Poakolu, Mei 9, 1890,
ma ka hora 10 kakahiaka o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa e hoolohe ia ai na noi ana mai no ua Palapala Kauoha la, a oia no hoi kahi a me ka manawa e hele mai ai na poe i pili a hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ka lakou e ae ole ia ai ua noi la a me ka hoopuka ia ana o ka Palapala Luna Hooko.
Hanaia ma Honolulu, H. I., Apr. 8, 1890.
Na ka Aha:
ALFRED W. CARTER,
Hope Kakauolelo Elua.
2280 3t
Hoolaha Hooko Moraki.
I KULIKE ai me kekahi man@ kuai maloko o kekahi palapala moraki i hanaia e Jas. A. Dower, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, ia Samuel N. Castle, Joseph B. Atherton, Geo. P. Castle, William A Bowen, a me Edward Tenny, no Honolulu a pau i oleloia, e lawelawe oihana ana malalo o ka inoa hui Castle & Cooke, i kakauia ma ka la 8 o Augate, 1889, a i kopeia ma na aoao 422, 423 a me 424 o ka Buke D. Transfer of Hawaiian Vessels, ke hoike ia ake nei ka lohe, mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike, oia hoi, no ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka manawa i oleloia, nolaila, ua manao na poe moraki mai e hooko aku i ua moraki la, a mahope aku o ka manawa i kaupalenaia e ke kanawai, a me ka manawa a me kahi e hoikeia aku ana, oia hoi, ma ka Uwapo o ka Makeke Kuai I’a, ma ka POAKAHI, MEI 19, HORA 12 awakea, e kuai ia aku ai na waiwai malalo iho nei ma ke kuolala akea, oia hoi:
O ka mokuahi i kapili koke ia iho nei e ka mea i moraki ia a i kapaia kona inoa o AKAMAI, i kakauia Helu 284 ma ke Hale Duke A I, a me elua waapa, elua heleuma, kona mau likini a pau, a me na mea hoonani.
CASTLE & COOKE,
Mea Moraki mai.
O ka moku i oleloia ae la he 29.27 ona @, 52 ka loa, 15 kapuai ka laula, a me 57.10 kapuai ka hohonu. Ua hanaia oia me na materia oi ae, @ pa-lua ia na mea hoopaa mahu 12 iniha mai waena mai, ua kapiliia o lalo ae me ke keleawe, ua hoopaaia me na hao nunui i wili-koluia a puni, nohe he komo o ka wai, he laau oolea a me ke kila, a ua hoopipiliia o hope a paa loa. Ua oleio ae na kapena he moku maikai lou keia, a he mea oiaio io no oiai oia ma ka huakai i ka Mokupuni Larsen iloko o eoao pule, a @ ia huakai i komo aku ai oia iloko o ka ino nui o ka malama o Feberuari i hala me ka halawai ole me na hiohiona o ka poino.
No na mea i koe e ninau ia
2283 3t GEORGE P. CASTLE
HE HOOLAHA
NO KA
No Ka Lawe ana i na Aina
I ka Poe a puu i Nana ana i keia:
MAMULI o ka mana i ha awiia no ka Hui Kaa Ahi a me Aina o Oahu ma kona Palapala Hoohui a ma o kekahi Kana wai hoi apo@ oia i ka la 11 o Sepatemaba, 1888, nona ke poo.
He Kauawai e haawi ana i ka Mana no ke @ ukulu a Hoomoe ana i Alahao Kaamahu ma ka Mokupuni o Oahu, a me kekahi mau mana e ae no ka lawe ana ae a hooko aku no ka hoomoe ana i ke Alahao me na hana e pili ana, e hooko ia aku ana ka mana o ka lawe ana mai i na apana aina e like me ka hoakaka malalo iho:
E hoomaka ana ma ke kahua hoolulu 1x55 ke kikowaena o ka Hui Alahao ma Palama a me ka akau o ke kuleana alanui o ke Alahao; alaila holo ma ka lalani pahu-ku hoailona a hiki i ke Kuleana 8179, Palapala Sila nui 5556 ia Halulu e paa ia nei e na Kahu Malama Waiwai malalo o ka hoailina o Mrs. Bernice Pauahi Bihopa, i hoolimalimaia e Wong Tuck Wai Co., Akau o deg. 53 min. Kom. 60 kapuai, e komo pu awa me 40 kapuai laula, he 20 kapuai ma kela me keia aoao o ua laina kikowaena la, nona ka ili o 5-100 eka; alaila holo aku mawaena o ke Kuleana 275 B., Apana 3 ia H. Zupplien i onaia e Alapai, a ua hoolimalimaia e Ah You Akau o deg. 53 min. Kom. 125 kapuai; alaila moe-kee ae ma ka akau ma ka radius 359 kapuai, 160 kapuai; e hui pu ana i 20 kapuai laula, he 10 kapuai ma kela me keia aoao o ka laina kikowaena, nona ka ili he 1-10 eka; alaika holo aku maloko o ke Kuleana 7714 B, ia Kekuaiwa, e paa ia nei e na Kahu Malama Waiwai malalo o ka Hooilina a Mrs. Bernice Pauahi Bihopa, hoolimalima ia e Wong Tuck Wai Co., e moe-kee ana i ka akau ma ka radious 359 kapuai, 115 kapuai; alaila moe-kee ma ka akau ma ka radius 2865 kapuai, 235 kapuai; alaila Akau 57 deg. 25 min. Hikina e moe ana maluna aku o ke alanui aupuni he 70 kapuai; alaila moe-kee ma ka hema ma ka radius 1146 kapuai 448 kapuai; alaila 35 deg. 25 min. Hik. 230 kapuai, e komo pu ana me 40 kapuai laula, he 10 kapuai ma ka aoao Komohana-akau me 30 kapuai maka aoao Hikina-hema, o ka laina kikowaena nona ka ili he 1 11-110 eka; alaila Akau 35 deg. 25 min. Hikina 75 kapuai alaila moe-kee ma ka akau ma ka radius 359, 150 kapuai; alaila maloko aku o na aina Kuleana 732 Apana 2 ia Kuinui, ma o kekahi palapala a V. Kamamalu ia Hana, me ke Kuleana 8800 ia Kaluiki, onaia e W. McCandless Akau 59 deg. 25 min. Hikina 109 kapuai; alaila moe-kee ma ka 1 @ ma ka radius o 574 kapuai, 2@5 kapuai; alaila Akau 38 deg. 55 min. Hik. 111 kapuai e hui pu ana me 40 kapuai laula, he 20 kapuai ma kela me keia aoao o ka laina kikowaena; alaila holo maloko aku o ke Kuleana 7714 B., Kuleana 7713, Palapala Sila Nui 4475 ia Kamamalu, Kuleana 1819 Apana 3, Palapala Sila nui 1810 ia Keawemuku, a me ke Kuleana 1808, Palapala Sila Nui 3925 ia Peahi, e paa ia nei kekahi hapa e Kanu Malama Waiwai malalo o ka Hooilina a Mrs. Bernice Pauahi Bihopa, i kuleana ia kekahi hapa e Makalii, a o kekahi hapa ua hoolimalimaia e Wong Tuck Wai Co Akau 38 deg. 55 min. Hik. 450 kapuai e hui pu ana ia 30 kapuai laula, he 15 kapuai ma kela aoao o ka laina kikowaena i oleloia.
O na wahi i hoakakaia maluna ae ua manao ia no na hali ukana wale no, aole no na kaa hali ohua e like me kau mau.
Hui Alaheo me Aina Oahu.
Ma o kona Peresidena J. II, Paty a me Kakauolelo W. G. Ashley.
Honolulu, Apr. 5, 1890. 2280 4t.
Hoolaha Hooko Moraki.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia ma loko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Barenaba Beniamina, no Hilo, Mokupuni o Hawaii, a me John T. Baker, ka Assignee o Makaleka Ropbinson, oia wahi no, ka aoao elua, ma ka la 10 Novemaba 1884, i kakau kope ia ma ka Buke o ke Aupuni Helu 91, aoao 313 a me 314, oia hoi kona kuleana a pau iloko o ka waiwai i hoike ia, (he hookahi hapalua i mahele ole ia o kela aina.)
A mamalu o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, @ia hoi ka hookaa ole ana i ke kumupaa a me ka ukupanee pu i oleloia, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia i kela mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina a me na waiwai i hoike ia ma kela moraki no ke ku@lala ana ma ka Puka o ka Hale Hookolokolo ma Hilo, ma ka HORA 12 o ka LA 3 o MEI, 1890.
@ Ina e makemake, e ninau ia Hitchcock & Hitchcock, ma Hilo.
Hanaia i keia la 27 o Mamaki A.D. 1890,
(Signed) J. T. Baker,
Assignee of Makaleka Robinson.
O ka aina, ke waiho nei ma Kukua 2, ma ke kaona o Hilo, nona na eka he 2 a me 1 ruda, me ka hale e ku ana maluna o ua aina la.
A me ka hale pahupahu e ku nei makai o Front St., kaona o Hilo, a me ke pakaukau pahupahu (Billiard table) a me na pono o ia pakaukau. 2279 4t
Ahahookololo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai.
Ma ke keena, Imua o ka Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka hana o ka waiwai o James Luka, no Koloa, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a A W Maioho, Lunahooponopono o ka waiwai o Jas Luka, no Koloa i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $516.32, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $1042.30, a e noi ana, e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka
Poaha, Mei 15, 1890,
Ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me ka Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai na noi la; a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule, mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, Ko Hawaii Pae Aina, i keia la 7 o Aperila, M. H. 1890.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2281 4t
Olelo Hoolaha Hookapu Aina.
O KA MEA nona ka inoa malalo iho nei, ke papa a ke hookapu loa aku nei oia i na mea a pau, aole e kii, aole hele wale, aole no hoi e komo maluna, o na apana aina i lilo mai ia’u ma ke kuai, oia na apana aina o Kauwale a me Kaeha e waiho ana ma Kahaluu, Kona Akau, Hawaii, a ua papa po ia na mea holoholona aole e hookuu wale i ko lakou mau holoholona maluna o keia mau apana aina. E hoolohe ka pakele, o ka hookuli ka poino-ma ke kanawai e hooponopono ia ai ka mea kue.
RAYMOND REYES,
Kalihi, Kona, Oahu.
Honolulu, April 25, 1890. 2282 4t
Kakela a me Kuk@
Ka Halekuai Nu@
-O NA-
Waiwai Like Ol@
E laa i a pahiolo, koi hole,
hamale, koi nui a me liilii, kila,
wili p@aa, rula, apuapu, kui o @
a @au ka@ kaa, hao hoo@ aa @
pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-
la hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,
kalapu, kope hulu, pulupulu, pepa @
lakala, lina hao, ami, keehi, ame
KAULA OPU.
PALAU
O na ano he nui wale
Oo, ho, kopala, pe, kipi-
kua, hao kope, au ho a p@
@ aku, kua bipi, lei bi-
pi, kaula hao bipi, uwea
pa, uwea keleawe, hao pi@
piula, kaa palala, ipuhao, ipu @
pa-palai,
Makau me Aho Lawaia.
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaul@
@uaina, hu’akai, ehi wawae,
hulu pena, opa holoi,
a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na
ano a pau, me ka pepa kuhi-
kuhi, pena keokeo, aila
pena, aila hoomaleo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA HOOMALOO
-a me aniani hale-
AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO UA
AILA KAA, INIKA KAMAA.
PAUDA. KUKAEPELE KIANA
PAUDA. UIKI IPUKUKUI O NA
ANO HE NUI A LEHULEHU
Na Pakeke Poi
-O KE-
Ano Hou Loa
NA MEA PIULA
Mikini Humuhumu
MIKINI A WIILOX ME GIBBS
NA MIKINI A
-REMINGTON.-
He nui loa na mea hao me na ukana
ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau
ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE,
LAAU HOOMAEMAE KOKO
LAAU HOOPAU NAIO, LAKO
KUNU, PENIKILA HUAALE
PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,
No na Laau Hamo a Pola@ku.
Ano, e kipa mai oukou e na makamaka a ike no oukou iho.
KAKELA & KUKE
2266 @y