Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 4, 25 Ianuali 1890 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Umuhi ia t Mav I ke ko'noke ana iho o ua aupuni nei, la wa i ikeia aku ai ka pohai o na manu e le<e kaapuni ana mawaho o ua aupu ii nei, a kuhi ae la na li:na a ua aliiwahine nei i kona ai p n.i e htle ae mawnho o na lae kahuk-ii o Karani, a ia wa i halulu iho ai nakapuai o ua auP'.ni nei ilalo a hui mai la me ko aiv puiu o Farani. I ke kuu »na iho o Vc ai'puni o ka lewa 11.110, ua hoi aku la na 1 pio iloko o ko laua rumi e hoeiiiakaukau *i i ko laua mau pono iiure, a i ka makaukau ana ua puka mai la laua a ku uuwaho o ka lanai, a i..i wa 1 hele uku ai ka ui a kau iluna o ke kaa aluahoomaka aku la e he'ie, a la wa i puka mai ai ka hua ohia hemolele iwaho maluna o ktv na lio me kona mau pono a pau a hri mai la me ke ka.i o ka wahine, l i.ō e lawe haaheo ana o Kapuai Ke'eawe i kona kulana ma ka aoao o ke kaa o ikona haku wahine.

I ka hiki ana aku ma ka puka 0 ka halepule, ua lele iho la ka wahine me ka aikane a ke k« a opio ilalo, a pela pu no hoi me ke koa 01 io, a ia wa lakou i komo aku ai iloko, a ia wa i ku mai ai na alii a pau iluna a hoomaikai mai !■ imua o na mea mare, a he!e aku la laua a hiki ma kahi 1 heoinakaukau ia no laua a noho iho la iialo; a ilokoo ia wa i h«mo ae ai ka uhimaka o ka wahine a ke koa opio, a la wa 1 ike aku at na alii a pau i na helehelena o ka wahine a ko lakou haku, a la wa aele e hiki i na mea a pau ke pane aku kekahi i ktkahi, no ka mea, ua eehia loa ia lakou. lloko o keia wa ua ku inai la ke kahunapule a hix>maka mai la e laweiawe i kana apana hana, a i ka pau ana ua ku le li na opio iluna a n*t>e tku la iwaho, a kau tku la ke aliiwahme ma luna oke kaa alii t o ke koa opio no hoi maluna o kona ho, a pela no hoi me na alii 1 pau i ukali mai ai mahope o na opio, a no ka ba!t alii ka pahu hopiL I ka hiki nna aku o kt huakai i ka halealii, ua (uhola ia mai la he paj*aaina i luluu eae na ono 0 kela a me ke ta ano, a ia wa i hoonuu iho ai na mea a |. au i na kehi kelekele a ka puukolu, a i ka piha ana o ka lua o ka inaina, a i k« hala ana ae o kekahi man minute ma na hoehali oklo *na o keU a me keia, ua haavri ia na lealea mawaena o na alii a pau, a ua hoomaka iho la na alii e hulahula ma ia ahuhl

I ka pau ana o na lealea, ua hoi aku U na mea a j*au no ko lakoo mau wthi iho. a i«U no hoi na epio ī hoi aku ai ma ko Ui»i wahi, a malaila i hui ae ai ka Ua Haao me ka Ua Apuakea iloko o ka pana hookahi ana a ko Uua mau poowai pakahi. Ma kekahi U ae, uaolu ae U ka manao Uoko o lie koa opio no ka pii ana aku e ike i lioea mao makua e noho mai U luka 0 ke kuahiwi, a 00 a mea, ua heie aku liou a imoa o kana wahine a noi ako U me ka i ana hku :* K hookuu maī oe ia'u e pti ae au e ike i na makaa o kaoa e noko mai U iuka o ke kuihiwi, no ka mea t oa noho

nt": il.'ku o na la fce lehulehu a u3 ; h'.ti na <a o ko'u kaiwale an.i mai ia la'-ii mii Pane a'*u la kana wahine, «e, e p«i jo oe e ike i na niakua o kaua, o kuhihewa mai auanei laua ua piliku ia oe lioko o keia wa, ua hvx>aiakaukau iho la keia no ka pii ana i ka h A -me kuahiwi o lakou, a kii aku la oīa i kana !»'!ke l ani i hoopaa ia ai o kona lu\ \ hc!vj ae la oia i na kui he 12 e «nnau ana i kona lio, a ia wa koke no 1 «/i i mai a\ ua lio ia me ka hiehie nut a *u ana innia o ianei, a lane mal la : H i' a ka makemake o kuu haku i k?hca ae nei i kana kauwa, e hai mai a e huoko ia no iLko o ka manawa poko!e 2 l'ane aku la kona haku, i kauoha aku nei au ia oe e kuu Kapuai Keleawe e |>ii kaua iuka e ka home kuahi»l o na makua o kaua, no ka ike ana aku ia laua, oiai ua loihi ae nei na la o fco kaua kaawale ana. Ilnko o keia wa ua kau ae la ke koa opio maluna o kona lio a kamoe aku la kona alahele no ke kuahiwi ka pahu noiiu. Mamua oka hiki ana a#ti oke koa ua ike e mai la o Hulupaina kona pokil iaia e pii aku an.i, nolaila, ut puie aku la ota 1 ko laua mau makua i ka i ana aku : E, auhea olua, ei ae ke keiki a olua ke pii rnai nei e ike ia olua.

Aole i pau pono ae keia mau olelo a Hulupaina, hilulu sna ke koaopio mawaho 0 ka hale o na makua, lele iho la oia ilalo a ki mo aku la iloko, a ia wa no i ike mm ai kona mau makua iaia, a ia wa laua i hele niai a puili maī la 1 ka laua keiki a uwe iho la me ka ehatha »ui, oiai ua loihi na la o ke kaawale ana a akahi no a bui hou. A i ka nuo ana ae o na haawina kaumaha a ke alohi e hoonioo neimaluna a lakou pakahi iho, ua ninau mai U na makua i Ka laua keiki makahiapo i ka i ana mai : Pehia kau huakai e ka maua keiki, ua holopuiio anei, aole paha ? I ka lohe ana o ke koa opio i keia mau ok io a kona mau makua, ia wa keia i hoike niha aku ai i kona moolelo 0 kona alahele, mai ka aina paa a ka aina lewa, a me kona hoi ana mai; a 1 ka pau ana o kana hoike ana, ua piha loa ia kona mau makua i ka hauoli. Iloko o keia wa ua hoopau ae la na kuk?i ole'o ana mawaena o ka makua a me ke keiki, a hoomakaukau iho la ke koa opio e hoi no ke kulanakauhale alii.

I keia wa ua haawi ae la na aloha mawaeua o ka makua a me ke keiki, a puka aku la lakou iwaho, a la wa oia i wehe ae ai i kana buke a huki ae la i na kui he 12 e omau ana i kona lio. a ia wa koke uo i oili ae ai kona lio a ku ana imua o kona alo, a ia wa kau ae la keia malnna o kona lio a haawi tku la 1 ke aloha i kona mau makua, a pela no hoi na makua i haaawi mai ai 1 ko laua aloha i ka laua keiki.

I!oko o keia wa ua hoomaka mai la keia e hele a kaawale iki mai ka hile mai o kona mau makua, ia wa oia i pane iho ai 1 kona lio 1 ka i ana iho: la oe e Kapuai Keleawe, aole e pau ke o ana o kou mau kapuai a hiki kaua i ka haleahi 1 lawa no a pau keia mau olelo a ke koa opio, a me he imo ana la na ka maka, ku ana keia ma ka puka o ka halealii, a oia ka kana aikane i ninau mai ai : Ihea aku nei oe i hele aku nei ? Pane aku la ke koa op'o, iuka aku nei au 1 kahi o na makua o kaua. !k>ko o keia wa ua komoaku la laua a noho īho ia maioko o ka rumi hooki pa, a ia wa i pane aku ai ke koa opio inaoa o kana aikane i ka i ana aku :

0 ka'u wa?e no e manae nei a me he mea U he mea pono ia, oiai oa akoakoa mai nei na moi a pau oka honua nei a eia imoa nei o ko kaua aio, noUila. o ka u e hoīke aku nei la oe, e hooUha aku oe i na makaamana a me na poe a pau o ka aina nei e he> le mai e nana i na pk> e paa mai nei iloko o kuu eke kalena. 1 ka lohe ana o kana aikane i keia naao olelo, uaaemaiU oia, a ia wa koke no ota i huki ai i ka bele a W* ako U kekahi o kana mau kauwa, a hele mai U oia a ko imua o ke alo o ka moi. 1 f**.) ■