Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 3, 18 January 1890 — Page 2
This text was transcribed by: | Rob Escuadro |
This work is dedicated to: | ko'u kaikaina Rowan Napua Escuadro o Maili, Oahu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
KUKALA
NO KE
KOHO BALOTA
I kulike ai me ke Kanawai Koho Balota o ke AUPUNI, ke hoolaha ia aku nei ma keia, e malama ia ana ke kau Koho Balota no na Alii a me na Luna makaainana a puni ke Aupuni, mawaena o na hora 8 kakahiaka a 5 ahiahi, o ka POAKOLU, FEBERUARI 5, 1890.
O na Mahele Koho, na Apana, kahi e Koho ai, a me na Luna Nana o ke Koho Balota, oia keia malalo nei:
MOKUPUNI O HAWAII.
Mahele Ekahi - Hilo Hema.
O Puna a me kela wahi a pau o Hilo hema a ke awawa o Pukihai.
Apana Ekahi. O kela wahi o Puna mai Kau mai a hiki i Kehena.
Wahi koho, halekula o Kehena.
Luna Nana: J M Kauila, S H Haaheo, J Kahoomana.
Apana Elua. O kela wahi o Puna mai Kehena a hiki i ka palena o Hilo, a @ o Keaau me Olaa.
Wahi koho, hale hookolokolo o Pohoiki.
Luna Nana: J E Eldart, W H Shipman, J N Kamoku.
Apana Ekolu. O na aina o Keaau a me Olaa ma Puna, a me kela wahi o Hilo mai ka palena mai o Puna a hiki i ke awawa o Pukihai.
Wahi koho, hale hookolokolo o Hilo.
Luna Nana: F S Lyman, C C Kenneduy, A B Loebenstein.
Mahele Elua - Hilo Waena.
Oia no kela wahi o Hilo mai ke awawa o Pukiha a ke awawa o Hakalau.
Apana Ekahi. Mai ke awawa o Pukihai a ke awawa o Honolii.
Wahi koho, halekula o Haaheo.
Luna Nana: -
Apana Elua. Mai ke awawa o Honolii a Kawainui.
Wahi koho, halekula o Papaikou.
Luna Nana: Geo Weight, D. Kamai.
Apana Ekolu. Mai Kawainui a hiki i Hakalau.
Wahi koho, halekula o Honomu.
Luna Nana: Jas A Low, B H Scholtzy, J Palau.
Mahele Ekolu - Hilo Akau.
Oia no kela wahi o Hilo me Hamakua, mai ke awawa o Hakalau a ke awawa o Kalapahapuu ma Hamakua, me ke komo pu ana o Kukaiau.
Apana Ekahi. Mai ke awawa Hakalau a ke awawa o Laupahoehoe a kela aoao mai o Hamakua.
Wahi koho, hale hookolokolo o Laupahoehoe.
Luna Nana: E W Barnard, D K Makuakane, J Lightfoot.
Apana Elua. Mai ke awawa Laupahoehoe a ke awawa Kalapahapuu.
Wahi koho, halekula o Kukaiau.
Luna Nana: Geo F Renton, R Horner, S Bolabola.
Mahele Eha - Hamakua.
Oia no kela mau wahi i koe iho o Hamakua me Kohala Hema.
Apana Ekahi. Mai ke awawa Kalapahapuu a ke awawa Kuaikahia.
Wahi koho, hale hookolokolo o Honokaa.
Luna Nana: R A Lyman, Nakipi.
Apana Elua. Mai ke awawa Kuaikahia a ka palena o Kohala.
Wahi koho, halekula o Kukuihaele.
Luna Nana: C Williams, W Horner, W A Mio.
Apana Ekolu. Ka Mahele o Kohala Hema
Wahi koho, hale hookolokolo o Waimea.
Luna Nana: Paul Jarrett, Paakiki, W Frodenburg.
Mahele Elima - Kohala.
Oia no kela wahi o Kohala Akau.
Wahi koho, hale hookolokolo o Kohala.
Luna Nana: E E Bond, John Hink, J W K@lewa.
Mahele Eono - Kona.
Oia no o Kona Akau me Kona Hema.
Apana Ekahi. Mai ka palena o Kohala Hema a hiki i na aina o Kealakehe.
Wahi Koho, halekula o Kalaoa.
Luna Nana: J W H Isaac Kihe, J W Kaihemakawalu, S W Kaumuloa.
Apana Elua. Mai Kealakehe a hiki i Kapalaalaea.
Wahi koho, halepule o Holualoa.
Luna Nana: Jacob C@per, Manuel Gouveia, E Kahulanui.
Apana Ekolu. Mai Kapalaalaea, Kona Akau, a K@, Kona Hema.
Wahi koho, halekula o Popopiia, Kona waena.
Luna Nana: H n Mack, M D, W W Johnson, Chas Kaimiki.
Apana Eha. Mai Keei a Honokua..
Wahi koho, hale hookolokolo o Hookena.
Luna Nana: G Waiau, S M Kekoa, T K Robert Amalu.
Apana Elima. Mai Honokua a ka palena o Kau.
Wahi koho, halepule ma Papa.
Luna Nana: J W Kuaimoku, Joseph Holi, John R Smith, Jr.
Mahele Ehiku - Kau.
Oia ka apana o Kau.
Apana Ekahi. Mai ka palena mai o Puna a hiki i ka aina o Ninoole.
Wahi koho, halekula o Pahala
Luna Nana: R Ziegler, Geo T Timoteo, S Beke.
Apana Elua. Ke koena o ka apana holookoa o Ka@.
Wahi koho, hale hookolokolo o Waiohinu.
Luna Nana: J H S Martin, L R Maombver, Jno C Searle.
MOKUPUNI O MAUI, MOLOKAI, LANAI A ME KAHOOLAWE.
Mahele Ekahi - Molokai.
Oia no ka Mokupuni o Molokai.
Apana Ekahi. O kela wahi o Molokai mai Kalawao a Kalaupapa.
Wahi koho, halekuai o Kalaupapa.
Luna Nana: T E Evans, J Kahaulelio, J Kopena.
Apana Elua. O ke koena o ka Mokupuni o Molokai.
Wahi koho, hale hookolokolo o Pukoo.
Luna Nana: R W Meyer, D Kailua, W A Kakamana.
Mahele Elua - Lahaina.
Oia no o Lahaina, Kaanapali a me ka mokupuni o Lanai.
Apana Ekahi. Lahaina
Wahi koho, hale hookolokolo o Lahaina.
Luna Nana: H Dickinson, D Kahaulelio, Wm Y Horner, Jr.
Apana Elua. Kaanapali.
Wahi Koho, halepule o Honokohau.
Luna Nana: D H Kaialiilii, K Wahinehookao, G Kauhi.
Apana Ekolu. Mokupuni o Lanai.
Wahi koho, halekula o Kaohai.
Luna Nana: S Kahoohalahala, Michael Macfarlane, M Kealakaa.
Mahele Ekolu - Wailuku Akau.
O kela mau wahi a pau o Wailuku e waiho ana ma ka aoao akau mai ke awawa mai o Iao (ma ka aoao hema o ke kahawai) a hiki i na puu one, alaila holo ma ke kualapa o na puu one a hiki i ka nuku o ka muliwai o Wailuku.
Wahi koho, hale holo hau.
Luna Nana: Albert Barnes, A N K@ kai, R W Gill.
Mahele Eha - Wailuku Hema.
O kela mau wahi a pau o Wailuku e waiho la ma ka hema o ka Mahele Akau o Wailuku me ke komo pu ana mai o Kahoolawe a koe o Honuaula.
Apana Ekahi. O kela mau wahi i oleloia e waiho la mawaena o na puu one a me ke kuahiwi a me ka mokupuni o Kahoolawe.
Wahi koho, hale hookolokolo o Wailuku.
Luna Nana: H G Treadway, E Bal, Geo Richardson.
Apana Elua. O ke koena iho o kela mau wahi o Wailuku hema i oleloia.
Wahi koho, hale dute, ma Kahului,
Luna Nana: W F Mossman, G P Wilder, Geo Ross.
Mahele Elima - Makawao.
Oia no kela mau wahi a pau o Makawao e waiho la ma ka hema a me ke komohana o ke awawa o Halehaku a me Kula.
Apana Ekahi. O kela mau wahi a pau o ka Mahele i oleloia, oia hoi o Kula a me kela mau wahi o Hamakuapoko e waiho la ma ka hema a me ke komohana o ke awawa o Maliko a me ka aoao mauka o ka laina e moe ana mawaenakonu o ke alanui a holo ma ka laina like mai Kaluanui a hiki i ka halepaahao o Makawao.
Wahi koho, hale hookolokolo o Makawao.
Luna Nana: E H Bailey, F W Hardy, Charles Copp.
Apana Elua. O ke koena o ka Mahele o Makawao.
Apana Elua. O ke koena o ka Mahele o Makawao.
WAhi koho, halekula o Hamakuapoko.
Luna Nana: C H Dickey, Peter Noa, J F Noble.
Mahele Eono - Hana.
Oia ke koena iho o na wahi koho o ka mokupuni o Maui, mai Honuaula a hiki i ke awawa o Halehaku.
Apana Ekahi. Mai Honuaula a hiki i Kahikinui
Wahi koho, hale hookolokolo o Honuaula.
Luna Nana: M Kealoha, Charles A Buchanan, John Brown.
Apana Elua. Mai Kahikinui a hiki i Kipahulu.
Wahi koho, halekula o Kipahulu.
Luna Nana: Moke Manu, C Lake, P H Kauimakaole, Jr
Apana Ekolu. Mai Kipahulu a hiki i Keanae.
Wahi koho, hale hookolokolo o Hana.
Luna Nana: F Wittrock, John E Lyons, Beni Kahoopai.
Apana Eha. Mai Keanae a hiki i Halehaku.
Wahi koho, Keena o ka mahiko o Huelo.
Luna Nana: John A Palmer, D Namaka, Charles Betts.
MOKUPUNI O OAHU.
Mahele Ekahi - Honolulu.
O kela wahi o Honolulu e waiho la ma ka Hikina Hema o ka laina e holo pololei ana mai ka piko mai o ke kuahiwi o Konahuanui, a ma ka lapa mauna mai e hookaawale ana i na awawa o Manoa me Makiki, mai Nuuanu a me ke awawa o Pauoa a hiki i ka pahuhae kipu o Paewaina, holo aku a hiki i ka hookui o na alanui Kinau a me Alapai, mai laila aku a ke alanui Moi, mai laila aku a ke alanui Hema, a mai laila aku a hoea i ke kai.
Apana Ekahi. O kela mau wahi a pau o ka Mahele i oleloia e waiho la ma ka hikina o alanui Punahou ma kekahi laina e holo ana mauka a me makai.
Wahi koho, pa mea kanu o ke Aupuni, ma ka hookui o na alanui Moi me Waikiki.
Luna Nana: E G Schuman, J Lucas, J M Camara.
Apana Elua. O kela mau wahi a paa o ka mahele i oleloia e waiho la ma ke komohana mai kekahi laina e holo pololei la i ke alanui o Punahou.
Wahi koho, ma ka halekula o Alanui Beretania.
Luna Nana: Albert Lucas, G K Wilder, J A Magoon.
Mahele Elua - Honoluliu.
O kela mau wahi a pau o Honolulu ma ka akau o ka Mahele Ekahi a maloko o ka laina mai ka pahuhae kipu mai o Puowaina a @ i ka hookui o na alanui Kula nae @, mai ke alanui Kula aku a hiki i ke alanui Papu @ ke alanui Papu aku a hiki i ke alanui Beritania, holo pololei a hiki i ka uwapo a Kamika, a mai laila aku holo pololei ma ke kahawai o Nuuanu a hiki i ke alanui Kula, a mai laila aku a ke alanui Liliha, a mai laila aku a ke alanui Kauka, a mai laila aku a hiki i ka lapa moana ma ka aoao akau komohana o ke awawa o Nuuanu, a mai laila aku a hiki i ka piko mauna i kapaia o Lanih@.
Apana Ekahi: @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @
Wahi koho, @ ka ha e@ ma ke @ o na alanui Nuuanu me Pauoa.
Luna Nana: A W Carter, H @ Holt, M @
Apana Elua. O kela mau wahi a pau o ka majele i @loia e waiho la ma ka @ makai @ alanui @ a me @ a ma ke komo hana o na alanui Nuuanu me Papu.
Wahi koho, ma ka hale @ @ ma ka aoao ma Ewa @ @ @ @ alanui Kula.
Luna Nana. J@ Shaw, T H @ , J P @ .
Mahele Ekolu - Honolulu.
O kela mau wahi o Honolulu e pili la me na mah@ ekahi a me elua o na alanui Alapai a me @ ma ka aoao ma Waikiki o ke alanui Kala mauka, o ke alanui Kala a hiki i ke alanui Beritania, mai laila aku a hiki i ke alanui Kokeke, a mai laila aku a hiki i ke kai.
Apana Ekolu. O keia mau wahi a pau o ka mahele i oleloia e waiho la mauka o ke alanui Beritania.
Wahi koho, ma ka Halekula Alii.
Luna Nana: F W Wandenburg, Jno M Vivas, J Mahiai Kaneakua.
Apana Elua. O kela mau wahi a pau o ka mahele i oleloia e waiho la makai o ke alanui Beretania.
Wahi koho, Kapuaiwa Hale.
Luna Nana: Henry Smith, Barney Ordenstein, I A M Osorio.
Mahele Eha- Honolulu.
O kela mau wahi a puu o Honlulu, e waiho komohana nei ma ka Mahele Elua me Ekolu, nona keia mau palena: E hoomaka ana mai ke hoi ai a pii ma aianui Kikeke, mai laila aku a alanui Beritania. a hiki i ka uwapo a Kamika, pii ma ka muliwai i Nuuanu a hiki i alanui Kuia, a hiki i alanui Liliha, holo i kai i alanui Moi, mai laila aku a hiki i ka uwapo o ka muliwai Nuuanu, a he kai mai makai.
Apana Ekahi. O kela wahi a pau e waiho la ma ke komohana o alanui Nuuanu.
Wahi koho, Hale Kaawai Pake.
Luna Nana: F B McStocker, Saml Mahelona, W Mcfarlane.
Apana Elua. O kela mau wahi a pau e waiho ia ma ka aoao hikina o alanui Nuuanu.
Wahi koho, Hale Kai wai Helu 2.
Luna Nana: C T Rodgers, H W Auld, Porter
Mahele Elima - Honolulu.
O kela mau wahi o Honolulu e waiho la ma ka aoao Akao me Komohana o na Mahele Elua me Eha.
Apana Ekahi. O kela wahi o ka Mahele e waiho Hikina nei ma ke alanui o ke awawa o Kalihi, a makai o alanui Moi.
Wahi koho, -
Lna Nana: Fred Turrril, Marcus Colburn, J A Diaz.
Apana Elua. O kela wahi o ka Mahele e waiho nei ma ke Komohana o ke alanui o ke awawa o Kalihi, a ma ka aoao makai o alanui Moi.
Wahi koho, halekula Hoopololei.
Luna Nana, W L Wilcox, T a Lloyd, A Fernandez.
Mahele Eono - Koolau.
Oia ka apana o Koolaupoko.
Wahi koho, hale hookolokolo o Kaneohe.
Luna nana: M Rose, A Kaulia, James Olds.
Mahele Ehiku - Waialua.
Oia na apana o Koolauloa me Waialua.
Apana Ekahi. Waialua.
Wahi koho, hale hookolokolo o Waialua.
Luna Nana: Frank Halstead, E S Timoteo.
Apana Elua. Koolauloa.
Wahi koho, hale hookolokolo o Koolauloa
Luna Nana: Jas Donnelly, John Kaluhi, Jas Aylett.
Mahele Ewalu - Ewa.
Oia o Ewa me Waianae.
Apana Ekahi. Ewa.
Wahi koho, hale hookolokolo o Ewa.
Luna Nana: Alex J Campbell, Victor Kapule, L K Halualani.
Apana Elua. Waianae.
Wahi koho, hale hookolokolo o Waianae.
Luna Nana: John F Scott, J Kekahuna, Samuel Andrew.
MOKUPUNI O KAUAI ME NIIHAU.
Mahele Ekahi - Waimea.
Mai ka lae Puanaaiea me Kalaheo a i ka mokupuni o Niihau.
Apana Ekahi. Mai Kalaheo a hiki i Hanapepe.
Wahi koho, halekula o Eleele.
Luna Nana: Alex McBrice, H C Norton, J Kaluna.
Apana Elua. O na wahi o keia Mahele i hoike mua ia, mai Hanapepe a kekahi laina e holo pololei ana i ke kuahiwi mai ke k i mai a he @ iwilei ma ke komohana o ka ahiko o Waimea, oia ke awawa o ka muiiwa o Waimea me kona mau apana.
Wahi koho, hale hookolokolo o Waimea.
Luna Nana: David Kua, E Kopke, C @.
Apana Ekolu. O kela wahi o ka mahele i hoike ia, mai ka apana ekahi mai a i ka Ise o Puanaaiea.
Wahi koho, halekula o Kekaha.
Luna Nana: T H Gibson, J Kamakanui, C B Hi@gard.
Apana Eha. Mokupuni o Niihau.
Wahi koho, halekula.
Luna Nana: Geo S Gay, J B Kaomea, M W Keale.
Mahele Elua - Lihue.
E hoomaka ana mai Kalaheo a hiki i Hanamaulu.
Apana Ekahi. O Lihue.
Wahi koho, hale hookolokolo o Lihue.
Luna Nana: S W Wilcox, K W T Parris, J Kala.
Apana Elua. O Koloa mai ka palena o Lihue, a komo ai aina o Lawai.
Wahi koho hale hookolokolo o Koloa.
Luna Nana: J K Barkett, J K Farley, A K Mika.
Mahele Ekolu - Hanalei.
O kela wahi mai Waialua mai a ka lae o Puamaalea.
Apana Ekahi. O kela wahi mawaena o Waimea me ka muliwai o Kalaheo ai.
Wahi koho, hale hookolokolo @ @ Waioii.
Luna Nana: @ K@elling, J Kakina, J C Long.
Apana Elua. O kela wahi e hoomaka ana mai ka muliwai o Kalihiwai a hiki i ka aina o Papaa.
Wahi koho, halekula o Kilauea.
Luna Nana: H H Garstin, W B Starkey, J B Alexander.
Apana Ekolu. O kela wahi mai Papaa mai e hiki i Wailua.
Wahi koho, hale hookolokolo o Kapaa.
Luna Nana: K C Sparkling, S Kai.
LORRIN A. THURSTON,
Kunina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina.
Ianuari, 1890.
Hoolaha Keena Kalaiaina
Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. M. Makalua i Agena Hoolalo Palapala Kepa no ka Apana o Lahaina, Maui, a he notari no ka lehulehu no ka Aha hokolokolo Kaapuni Elua ke AupunI
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian 2, 1890.
2267-3t
Ua hookohu ia aku i keia la o H. G. Treadway i Lunahoomalu no ka Papa Nana Alanui o Wailuku ma kahi o W. H. Cornwel i waiho mai.
Eia na hoa o ka Papa i keia wa:
H. G. Treadway Esq, Lunahoomalu.
H Morrison Esq.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina., Dec. 30, 1889.
2267-3t
HOOLAHA MAKANA.
I kulike ai me ka mana i loaa ia'u ma o ke kanawai, ma keia ke haawi aku nei he Kanalima Dala makana ($50), e uku ia i kekahi mea e haawi ana i na hooia e hiki ai ke hoopai ia kekahi mea e kue ana i kekahi o na hoakaka a me ka manao o ke Kanawai Koho Balota ma ka hana ana i kekahi mea i kapaia ma ua Kanawai la he hana "ino oa kolohe," ai ole na "ku ole i ke Kanawai."
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian 6, 1890.
2267 4t
Ua hookohu ia aku i keia la o mr William T. Monsarrat V. S. i Luna Nana Holoholona no ka mokupuni o Oahu a i Kauka Lio no ke Aupuni o Oahu a i Kauka Lio no ke Aupuni ma kahi o A. W. Rowatt i waiho mai.
Eia na hoa o ka Papa i keia wa:
Wm. T. Monsarrat, Luna Nana Nui.
John H. Brown.
Paul Isenburg Jr.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 1, 1890.
2267-3t
E loaa no na Kope o na Kanawai Koho Balota o 1888 ke ninau ma ke Keena Kalaiaina, ma ka olelo Hawaii, a i ole, ma ka olelo Beritania.
Kumukuai: He 25 keneta.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec. 9, 1889.
2267-4t
HOOLAHA I KA POE KOHO.
Ua hooliia e ka Ahaolelo i pau iho nei na palena o kekahi mau Apana Koho, i kulike ai me ka loli ma o na kanaka.
Ua hoololi ia iho nei na Apana i hoike ia malalo iho nei, a nolaila, e hele aku ka poe koho a pau e noho ana maloko o ia mau Apana i hoololi ia e kakau inoa imua o na Luna Nana Koho o ko lakou mau Mahele iho, i hiki ai ke koho i keia kau koho balota ae, penei:
MOKUPUNI O OAHU.
Na Apana Koho Elima o Honolulu.
MOKUPUNI O MAUI.
Ka Apana o Wailuku.
Ka Apana o Wailuku Akau.
Ka Apana o Hana.
Ka Mahele Elua, Apana o Makawao.
MOKUPUNI O HAWAII.
Ks Apana o Hilo Hema.
Ka Apana o Hilo Waena.
Ka Apana o Hilo Akau.
Na Mahele Ekahi a me Elua o ka Apana o Hamakua.
Ka Apana o Kona.
Ma na Apana e ae a pau, o ka Papa Inoa o ka poe i koho ma ke Kau Koho Balota o 1887, e lawe ia no ia i kahua no ka Papa Inoa o 1890, koe wale no ma na wahi e hooponopono a e pakui ia ai e like me ke kauoha a ke kanawai.
He mea pono i kela a me keia mea i kupono i ke koho, e nana pono i ka Papa Inoa o ka Mahele o kahi ana e noho ana, i maopopo ai iaia ina ua paa kona inoa malaila, ina no ua makemake ia e hoopaa i inoa hou a me ka ole, oiai, malia paha o haule mamuli o kekahi ulia.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 6, 1890.
2267 4t
Ua hookohuia e Philip MondI i keia la i hoa no ka Papa Alanui o Wailuku ma kahi o H. Morrison i waiho mai. Penei ke ku ana o ka Papa:
H. G. TREADWAY, Lunahoomalu.
W. F. MOSSMAN,
PHILIP MONDI
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Ian. 14, 1890.
2268 3t
NUPEPA KUOKOA
NO KA MAKAHIKI…………..$2.00
NO EONO MAHINA…………1.00
KUIKE KA RULA.
Poaono, Ianuari 18, 1890.
HON. E PRESTON.
Ma ka auwina la onehinei, ua lawe ia ae lono kaumaha iloko o ke kulanakauhale nei, ua haalele mai la i keia ola ana o Hon. Ed wada Peresetona, Kokua Lunakanawai Elua o ka Aha Kiekie, iloko o eha makahiki a oi o kona lawelawe ana i ka Oihana Hookolokolo Kaulike o ka Lahui Hawaii. O kekahi keia o na looa ike kanawai o ka aina ma na ninau pohihihi o ke kau like, a o kona haalele ana mai i kekahi kulana oihana kiekie o ka aina, he puu puu ikaika loa ia i loaa mai i ka Aha Kiekie o ke Aupuni Hawaii. I keia la e manele ia aku ai kona kino lepo i kahi mau e waiho ai o ko ke kanaka poo iloko i ka luakupanau.
E HOI HOU ANEI KAKOU IHOPE?
Ke nee mai nei ka la koho balota no na alii a me na lunamakaainana o ka Hale Ahaolelo. Ke waiho nei na inoa o na moho imua o ka lehulehu, a na kela a me keia e koho e like me kona ike he pono. He mea ole ka waihooluu o ka ili a me ka helelehena o ke kanaka ma ka hoomaopopo ana i kona makaukau e lawelawe i na hana o ka Ahaolelo. He mea ole ka manaoio hoomana a me ka inoa lahui, ina no Hawaii nei oia a ina ua loaa ka makaukau no ka hana i hoakaka ia ma ke kanawai, a i ikeia hoi e ka lehulehu ua kupono oia ke wae ia i moho holo balota no ka Ahaolelo. Hookahi ninau ano nui e waiho nei imua o na makaainana i keia wa, a oia keia: "E hoi hou anei ke aupuni ihope a like ke ano o kona kulana a me na hana me ke au ia Kipikona?" A i ole ia, "E hoomau ia aku anei ka holomua o ka aina, e like me ka ikemaka o ka lehulehu mai ka makahiki 1887 mai a hiki i keia wa? Ua ulu hou ae nei a mahuahua na hana hoonaauao, na hana hou, a me ka mahuahua o na pono kuloko ka aina, e laa na alanui hou ma na wahi a pau, na uwapo, na aina i mahelehele ia a kuai ia aku i ka poe makemake e hookuonoono i mau home ponoi no lakou iho, a pela aku. Ua holomua anei ka aina ma ke alanui o ke aupuni kumukanawai ole?"
Ke ake nei kekahi poe e hoihoi hou i ka aina a me ka lahui ihope iloko o ka nohona pono ole i haalele ia, e like me kela wa hookele hemahema o ka poe i hala aku. Pela ko R. W. Wili koki manao. Ua hoike akea ae no oia i kona manao pela, a ua hapai ae no hoi oia i kekahi hana e hoao ana e hooko ia manao. A ua hele kuhihewa no hoi kekahi poe mahope ona, a oia hookahi no ka manao o Ailune Buki. He mau kaulua laua me ka mea i olelo mua ia ma ia manao hookahi. Me ia ano oia e holaha mau nei ma kana mau nupepa, a pela no hoi e kamailio nei ma na halawai. O ke ano o ko laua manao, ua hewa na hana o ka aina i keia wa, aia no ka pono a hoihoi hou ia e like me ka wa mamua, ka wa a Buki e noho kuhina ana me Kipikona, a e noho kiaaina ana no Kauai a e noho aiakai ana hoi no Mahetoa ma Samoa, ka wa no hoi a Wilikoki e ao ana i ke kaua ma Itaia, oia wale iho la no ko laua makemake. na ka lehulehu e hooholo ina ua pono ia a pono ole paha. O ka hoomau ia aku o ke ea o ka aina a me ke kuokoa mau loa o ke Aupuni Hawaii, he manao waiwai loa ia iloko o ka puuwai o ke kanaka Hawaii. O ka manao a me ka makemake no ia o ka poe nana i hooponopono hou i ke aupuni i a makahiki 1881, a o ko lakou manao no ia i keia wa, a pela pu no me na Hawaii a me na haole iloko o ia manao hookahi, a ua hooikaika pu no lakou no ia mea. Ma ke alanui o ke aupuni kuokoa mamuli o ke kanawai malaila lakou e hooikaika nei e hookele i ka aina, i loaa ai ka pono kaulike no na ano kanaka a pau, a i ulu mau ka malamalama a me ka waiwai iwaena o na mea a pau. E hiki anei ia kakou ke hoi hou aku iloko o kela au i hala hope?
O na ano kamailio maa mau me na hakoko ana no ka hanohano o ke koho balota, e olelo ana me na huaolelo hoino a me ka pelapela, oia na kalaimanao e puka nei ma na nupepa kue i ke ano o ke aupuni kumukanawai Leo o ka Lahui a me ka Akaiolelo o ka Lahui i kela a me keia la. Ke hoakea ia ka noonoo maikai o ke kanaka a e kau ia maluna o ke ana kaupaona, he kanalua ole ke kapae a holoi loa ia na hoomanao ana no na olelo lapuwale a ku i ke ano hupo maoli o ke kulana haahaa loa, i ka hapuku ana mai i na manao kalai pilikino no na Mikanele, na Kuhina, ia mea ma aku, a me mea iho, a pela aku. Aole keia he ninau pili i kekahi poe kanaka a ano kanaka paha, aka ua pili ka ninau i keaon o ke aupuni - ina e hoomau ia ana ma ke ano he aupuni kumukanawai, a aole paha.
Ma ko Amerika manawa koho balota no ka hanohano o ka Hale Kaunawai, aia he mau aoao elua e hakoko ana me ka ikaika, a e huai puka nui ana i na hala a me na kee e like me ko keia mau la a kakou e ike nei, a e kila ana lakou he piikia ko ka aina ke hoomalu ia e ka aoao Repubalika ma ka mana hookele o ka lahui, a pela no hoi ka aoao Damokarata. Ma ka hoohuihui like ana i ko laua mau waiwai io i ka aoao o laua e kaumaha ana, ua like no laua iloko o ke aloha aina a me ka hoomau i ka mana o ke Aupuni Kumukanawai no ka Lahui. Pela anei kakou e hakoko nei iloko o keia mau la no ia manao hookahi, - e aloha i ka aina a e hoomau i ka noho mana ana o ka Lahui no ka Lahui?
He mea kanalua ole ia makou ke hai aku i ka lehulehu - aole! Aole kakou e hiki e poina i na hookele aupuni o ke au i hala hope, a o Ailuene Buki kekahi i komo iloko o ia kamaa buki hookahi o ka hoopilime-ai, aia he mau uhauha palena ole i ke ola o ka lehulehu a me ko lakou mau pomaikai e kahe ana e like me ka ikaika ume o ka wailele o Niagara, a ua hoomau ia @ au a hiki i kona walawala pahu ana aku la i ka 1887; ua komo mai he au hou a kanu aku la i kana mau hili kalo, a oia ka kakou e ike nei i keia la, aia he pono nui no ka aina mai o a o, na alanui kahi e hiki ai i ke kanaka makapo ke hele me kono kookoo ole, a e pale ia ai na ulia o ka hookui o ka waewae me ka pohaku, a hina aku ilalo a haki pu ka ihu. Ke uu hou ae ne ka ninau ia makou - "E hookomo hou anei kakou i keia poe iloko o ko kakou Hale Kaukanawai, a e hana lakou i na kanawai e like me ko lakou makemake iho, a no ka pono o ke kanaka hookahi wale iho no?
Ke lana nei ko makou manao, e hooho mai ana ka lahui mai na kane a na wahine - Aole, ua Latea Kakou.
HOIKE HAPAHA O KA WAIHONA LAHUI.
I ka Poalua nei i panee mai ai ke Kuhina Waiwai i kana papa hoike hapaha o na loaa a me ua lilo o ka Waihona Lahui o ka lehulehu, no ka hapaha makahiki e pau ana i ka la 31 o Dekemaba, 1889, oia keia mau huahelu malalo iho:
Keena ma ka Waihona
Okatoba 1, 1889……………………………………………………………. $ 12,795.77
Koena aie Lahui…………………………………………………………….. 343,442.26
Huma ma ka Waihona………………………………………………………. 356,238.03
NA LOAA.
Na loaa Aupuni o na ano a pau …………………………………………….. 585,312.11
Hale Leta……………………………………………………………………. 80,000.00
Huina……………………………………………………………………….. 665,312.11
Huina nui…………………………………………………………………… 1.021,550.14
NA LILO.
Huina lilo o na keena oihana a pau o ke Aupuin no ka hapaha i hala……….. 396,098.03
Na hana hou kuloko………………………………………………………… 04,660.04
Uku no kahi aie kahiko……………………………………………………… 8,100.00
Huina lilo nui………………………………………………………………… 498,858.07
Koena ma ka Waihona o na loaa Aupuni, Dekemaba 31……………………. 202,009.85
Koena ma ka Waihona Aie Lahui……………………………………………. 320,682.22
Huina nui……………………………………………………………………. 1,021,550.14
Ianuari 1, 1890 Koena ma ka Wainona……………………………………… $ 522,692.07
KE ANIANI KILOHI O AILUENE BUKI.
"O ka pono ke hana ia a haule mai na Lani," wahi a Buki e kukala mau nei i na la a pau maloko o kana mau nupepa, oia ka hoaloha no na kanaka paahana a me na poe haahaa loa no keia kau koho balota wale no a pau ae, oia ka makou i makemake ai e hoomaikeike aku i ka lehulehu i ke aniani kilohi ana i hana ai i kekehi hana kana wai ole a me ka pololei ole no ka pono o ka lehulehu.
I ka wa e noho Kuhina Kalaiaina ana o Ailuene Buki i ka 1883, ua hoohinahina aku oia me ka malu ma ke ano uhauha wale i na eka aina aupuni o 7,000 no ka $100 o ka makahiki holookoa i ka Moiwahine Kapiolani, a ua hoolimalima hou ia aku ia Konuwela no ka pomaikai o ka Moiwahine, he $700 no ka makahiki me ke koe okoa no o kekahi mau wahi. Ua ike no o Mr. Buki i kela wa i ka pololei ole o kana mea i hana ai e like me ka waiwai io o ka aina a imua hoi o ke akea e like me ke kanawai, a i keia la, ua hoopii iho nei ke aupuni a ua hooko ia e ka Aha Kiekie ma ka Banako, a e okioki liilii ia aku ana ua mau aina la no ka pomaikai o na mea a pau malalo o ke Kanawai Hookuononnon Ma keia kakou e ike ai i kona @ @ @, aole oia no ke kaulike a me ka hooko pono i kana hana, aka, no ka pomaikai wale no o ka mea nana oia hoonoho aku ma ia wahi, a oia wale iho no ke ano nui o kana Pila Ogana @ kani mau nei i na wa a pau
Ke ulu ae nei ka ninau ia makou - O keia anei ka wa a kakou e hookomo hou aku ai i na Kuhina Kalaiku Bukuhauha aina e Elele Komisina a Kiaaina iloka o ko kakou Hale Kaukanawai e hana i ka pono kaulike o ka lehulehu?
HOOLAHA HOU.
APANA EHA Mahele Elua
I kaupaleia e na Alanui Kikeke Beritania Nuuanu a me ke Awaku@.
Aoao Hoomaemae.
I na Poe Koho!
E noho ana na Luna Nana @ kahi koho i hoikeia maluna ae ma ka
Hale Kaawai Helu Elua.
No ke kakau ana i na inoa o ka @ kupono i ke Koho Balota
a e hoopololei pu i ka Papa Inoa o ia poe ma ki
POAONO, IAN. 18,
Mai ka hora 4 a hiki i ka hora 8 ahiahi a ma na hora like no hoi o na la
POAKOLU, Ian. 22,
POAONO, Ian. 25,
POALIMA, Ian. 31
C. T. Rodgers,
W. H. Auld,
T. C. Porter
2268 2t
Hoolaha Hooko Moraki.
Mamuli o kekahi mana kuai iloko kekahi palapala moraki i hauaia o @ W. P. Kahananui me Kapule kana wahine, o Kalihi, Oahu, ia Eli Gordon o Halawa, Molokai, ma ka la 13 o Okatoba, 1883, a i kopeia ma ka Buke @ aoao 191, a i kulike hoi me ka hooaha no ka hooko aku i hoopukaia Novemaba, 1889, nolaila, e kuai kudala akea ia ona e J F. Morgan, ma kona keena kuai, alanui Moiwahine, Honolulu, i ka POAKAHI, Ianuari 27, Ma ka hora 12 o ke awakea.
O ka aina e kuai ia ana, ke waiho la i Mokauea, Kalihi, Oahu i hoakaka ia ma ia Palapala Moraki i kopeia ma ka Buke 79 aoao 230, i hoolioia e Kaha nanui i oleloia ia D. K. Kekino ma ka la 13 o Okatoba, 1883, a i kometa ma ka Buke 84,= aoao 228.
He apana aina no hoi e waiho la ma Pelekunu, Koolau, Molokai, i hoakaka piha ia ma ka Palapala Sila nui @ ia Pihi, makuakane o D. W. P. @ hanai i oleloia, nona ka ili he @ uka. 2 @ me 10 @
2268 2t
HOOLAHA HOIOKO MORAKI ME KE KUAI.
Ma ke kauoha a Hyman @ @ Luna Malama Waiwai o kekahi oaraki i hanaia mawaena o Acheon@ @ Way, Alim, Kum Sing a me Ahe, o lawelawe oihana nei malalo o ka ma hoohui o Tong Hong Wai Companyu, o Kahaluu, Koolaupoko Oahu, ia @ chee a me Ahung, i kakau ia i ka la @ o Novemaba, 1886, a i kakau kope ia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, ma ka buke 103, aoao 81 me @ a na ua Conchee la a me Ahung, i hoolilo ia aku ia Hyman Brothers, o Honolulu, i hana ia ma ka la 26 o Novemaba, 1886, a i kope ia ma ke Keena Kakau Kope ma ka buke 103 aoao @ me 83, a ma ke kauoha a ua @ Malama Waiwai la, e kuai kudala @ aku ana ma ko'u keena kukala ma Honolulu, i ka Poaono, Ianuari 25, 1890, hora 12 awakea, i keia mau waiwai malalo iho:
O kela Mahi Raiki o Tong, H @ Wai Company, ma Kahaluu, a me na mea ulu, na hale hana, na holohoio na mea hana a me kekahi palapala hoolimalima a T A Loyd ia Aohee i hanu ia ma ka la 20 o Ianuari, 1882, o ka aina o ka Apana i o ka Palapala Sila Nui Helu 6741 ma Koolaupoko, i oleloia, a he elima makahiki o kela apana aina i ike ia ma Luukoi, i hana ia ma ka palapala hoolimalima a Mrs. @ J Steward ia Ah Yan & Co., i kakau ia ma ka la i o Iulai, 1880, a i kope ia ma ka buke 65 aoao 267 me 268.
No na mea i koe, e loaa no ia W O Smith Esq., ma Alanui Papu, Honolulu, a ia Hyman Bros.
Kuike ke Kuai O na lilo palapala, na ka mea kuai mai.
LEWIS J. LEVEY,
Luna Kudala.
2266 3t
GEORGE P. KAMAUOHA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.
- A HE MEA -
ANA AINA.
E loaa no ma Kohala, Akau, Hawaii.
2001-1y