Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 50, 14 December 1889 — Ka Haiolelo A KA LUNAKANAWAI KIEKIE MA KAWAIAHAO, AHIAHI SABATI, DEKEMABA 8, 1889. [ARTICLE]

Ka Haiolelo A KA LUNAKANAWAI KIEKIE MA KAWAIAHAO, AHIAHI SABATI, DEKEMABA 8, 1889.

Hc mau manao i lawe ia mai no loko ae o Kekahi Haiolelo a Kcv. Dr. H-.ckwith. " K kala mai o Ichova i keia mea i kau kauwa, 1 ka he!e ana o kuu haku iloko oka hale o Kimona e hoomana malaila, a e hihnai ia maluna o kuu l«ma. a e hoomana au nia ka hale o Ki mon.i; i kuu hoomana ana ma ka hale o Kiaiona e kala niai o Ichova i keia nea i kau kauwa." 2 Na'lii Mokuna V., Pauku iS. |

Ua hooia ia ka ma'i lepera o Naa* mana. Mai ia ma'i hoopaiiua, "ua hoi bou inai kona io e hke me ka io o ke keiki uuku, aua maemae uia." Na keia hana mana i hoohuli i kona ike kanaka; ua ae aku ou, "Aia hoi, ano, ua ike au, aole he Akua ma ka honua a pau, maloko o ka Iseraela wale no." A mamuii no o kona aloha no keia po* maiieai nui i ioaa uia, ua hoohiki oia, "Ma keia hooe aku aole kau kauwa e knumaha aku i ka mohaikuni, a roe ka alana i na Akua e, aka, la lehova wale no." Ua hoola ia ka lunaikehala o Naamana, ala, ke u!u ne» ka ninau, l'a huii lu anei oia i ke Akua? Knana kakou i kona mooiele.

Akahi —Ua ike ota 1 kona pilikia. Ua ike oia ua kau keia nu'i k[>era ma iunaiho ona, a ua makenuke oia e hoola ia. Elua —Ua ike o»a aole 1 kna kona oU niai kanaka mai. Aole kahuna ma ke alo alii o Benehadada i hiki ke bo lola uia. Aoie hoi mea mi ke alo aiii [o ka lseraela i aa e hoola iaia.

Kkelw —Ua tkf '••a \ ki ttana o h' u A-o ua .ke au. aole he Akoa n>a ka horua a ;au, maioko oka lse raela no *" Khi l'a ae aku oa he mea pono ke hoemana ak jia lehovj "Makeia hop< aku ēole kau kauwa e kaumaha aku i ka mohaikuni, a me ka alana i na Akua e, aka, ia lehova wa!e no/' Aneane he Kark:iano oia. E olelo ana o Kan>to iaia. "Aole oe 1 mamao !oa aku mai ke aupuni mai o ke Akua." Fthea, ua hanau hsu anei oia ? L'a nui kona ai ha no ka pomaikai i loaa iaia. Ua oii e haawi i mikana nui Ike kau'a E isai. Ua lawe mai oia 1 na laiena dala he 10 a me ō.eee apana jjula. a me 10 paa lole aahu 1 makana na ke Lii oka Iseraela, a ua makemake n > oia e haawi 1 keia waiwji niii Ike kaula. Ua makemake no na kanaka e hookaa aku no na pomaikai i loaa mai Ina e hoopakele oe i keka'ni kanaka mai ka make ana i'oko 0 ke kai, e ninim ana oia i kona eke nau. Mahaio kanaka i ka panailike. Aka, o ka manao maileai aku 1 ka mea 1 hana maikai mai ia oe, aole oia wale no ka mea e lilo ai oe 1 Karistiano. O ke kanaka e hoohiki ino ana i ko ke Akua inoa, he hiki no iaia ke pane aku i kona hoa'loha n<> kau hana maikai iaia. Nolaila, oko Naamanaolelo ana i ke kaula "K iawe oe i ka makana a kau aole ia he hooiaio ana ua huli loa kona naau ia lehova.

Aka, ua olelo o Naamana, "Ano, ua ike au aoie he Akua ma ka honua a j>au, maloko o ka Iseraela wale no." He annu mua maikai keia. Aka, ua miliona na kanaka 1 hiki aku i keia wahi i komo ole i ke aupuni o K.aristo. Oielo no kekahi poe, "E ka Haku, aoie anei makou i ao aku ma kou inoa? i mahiki aku hoi i na uhane ino ma kou inoa? a i hana aku hoi i na hana mana ma kou inoa?" A ua olelo aku ka Haku la lakou, "Aole au 1 ike ia oukou." Mamuli o ka ae ana o ke kanaka, i4 Ke manao nei au o lehova ke Akua ola hookahi," aole oia i lilo i keiki na ke Akua. Olelo mai ka Aposetole, "Ke manaoio-nei oe, aia hookahi Akua; ua pono oe;"' pela no ka poe daimonioj i manaoio ai me ka haalulu hoi.

Aka, aole anei o Naamana i olelo, "Ma keia hnpe aku aole kau kauwa e k.iumaha aku i ka mohaikuni a me ka alana i na Akua e, aka, ia lehova wale no ?" Ae, aka ua hana na kanaka ina mohai i na au a pau, me ka haawi ole i ko lakou naau a me ka uhane i ke Akua. Hana lakou pela ma Iseraela t a oklo mai o lehova, "Mai lawe hou rnai i na mohai oiaio ole !" Makemake na kanaka e haawi aku i na mohai ma kahi o ka mea a ke Akua i makemake— ka mohai o ka uhane. He hewa ka mohai i ke Akua, ke ole e liio pu nona ka ulune holookoa.

Oielo o Samuela ia Saula, 4 'Ua like anei ka oluolu o lehova i na mohaikuni a me na alana, me ka hoolohe ana i ka leo o lehova ? Aia hoi, ua oi aku ka pono 0 ka hoolohe ana niamua o ka inohai; a oka maliu ana mamua o Ra niomona o na hipakane." Ua hooko anei o Naamana i keia ? Ua mohai qnei oia iaia iho ia lehova ? Oia ka ninau nui Aole no kona haawi ana i kana data a me kana mohai, aka, ua haawi anei oia iaia iho, kona naau, kona uhane a me kona ikaika ? oia ka ninau. Mi keia, aole 1 akaka. Aka, ke pane mai oukou, "Aole anei i oleio Ke kaula iaia ' e heie oe me ke aioha ? " He aloha maa mau keia no kona hookuu ia no ka hoi ana i kon? aina. Ahe mea hiki keft ke olelo aku 1 ke kanaka hewa a i ke kanaka hewa ole, Aole no keia he mea ano nui. Ke olelo nei kakou i ke aloha i ka poe a kakou i aloha ole ai. Mamuli o ko kakou ike uuku i ko Naamana ano, he pono ke ninau aka hele ina ua iilo io oia he keiki na ke Akua, no ka mei, he nui wale ka poe

e iike me ia. Olelo lakou e like me k& Naamana oielo, "Ma keia hope aku aole kau kauwa e kaumaha aku i na mohaikuni aka, aole nae lakou i hooko aku. Hiki no i ke kanaka ke olelo aku, u Ae, e haoa ana au peli," aka, aole nae e hana. Pela no me ka olelonane a ka Haku no na keikikane elua. Olelo kekahi, "E hele no au, e kuu Haku," aole nae oia 'i hele. Olelo hoi kekahi. i( Aole au e hiki,'* a mahope mihi iho ia a hele aku li. A ua olelo ka Haku, "O ka mea wile no i hele ka i hana i ka makemake o ka Makua. Aia no he oleio maikai i hoo ko ia; a he elelo maikai i hooko ole ia; a he like ole kekahi me kekahL O ka olelo maikai i malania ole ia, ua hanau ia e ka makemake.o ka manawa; a o ka olelo i cralama ia, ua hamu ia e ka manai> ma ii, kuhohonu loa o ka naau. A o ka oleio a ke kanaka i kauo pu ole ii>e ia kona naau. a me kona uhane, a me kona ikaika a pau, he mea ole. A o ke kanaka e olelo ana, e lilo ana wau 1 K«rt&tiano, aka, e koe no me. a'u ko'u mau lealea, piliwaiwii, inu rama, a me kekahi man mea e ae paha, ht mea hiki ole iaia (iloko o hookahi tausani makahiki) ke haku i na olelo maikai e tawa ai no ko ke Akua apono aoa iaia. loa e olelo ke kanaka, -Aole au e

hlo i KAnieāoo ke ole au e hek a b&»ol«lo ioiua oki poe pegana." ic4e oā eoa ke kuhaa e Hk> ti i Kaikiuoo, no ka mea. e haoa aehke ana oia me ke Atoa. .\ia aae mai ke Akua ika mea ana i inaketAake ai, alai'a, ae aka oia iko ke Akua 0!e!o o Karisto, "Pt ! a hoi kela mea keia met o ookoo i haal?!e ole i kona miu mea a pao, so!e e hiki laia ke !i!o mai i haumana na'u." Nana kako<j ia Naamana. Aia iloko o kana oielo maikai he mea ana i hookoe. t*a olc!o oia aote e kaumaha aku i na mohai i na Akua e, aka, ia lehovi «ra!e no. Aka nae, «rahi ana. e kala mai o lehova ī keia mea i kau kauwa i ka hele ana o kuu haku iloko o ka haie o Rimona e hoomana malaila, a e hilinai ia maluna e kuu lima, a e hoomana au ma ka hale o Rimona: i kuu hoomana ana ma ka liaie o Riinona, e kila mai o lehova i keia mea i kau kauwa." Oia kona hookoe kuhihewa ! Ma kahi o kona olelo ana "E kala mai o lehova i kuu hoomana ana ena ka hale o Rimo* na," he pono oia e olelo penei : "Aole loa au e kulou hou imua o na akua kii! E aho e oielo aku o Naamana penei: u Aole loa su, mamuli o ka ma* kemake o ke 'Lii. kuu haku, e komo hou a hooniana n»a ka hale o Rimona. Aole he Akua e ae ma ka honua, o lehova wale ro. E nana ika mea Ana i hana mai ai no'u ! He hiki anei ke hoole iaia ? He mea pono ia'u ke kukala aku ma l>ainaseko, ina no he huhu ke 'Lii ia'u, o lehova o ka Iseraela ko'u Akua, mai keia wa aku a i ka manawa pau ole." Aole pela ka hana ana o Naamana. Aka, malia paha e olelo mai ana kekihi, "Kahaha, ma ke ano oihana, he alihikaua* nui, kona komo pu ana me ke 'Lii iloko o ka hale o Rimona e hoomana ai; a he pono no e hana oia i kekahi hana ma ke ano oihana, i pono ole iaia hana ina aole oia ma la kulana " He oiaio anei keia? He

ninau ano nui keia. He pono anei i ke kanaka opiopio ke hana aku i kekahi hana i eono ole iaia ke hana, īna mamuli wale no o kona manao iho ? He pono anei i ke kupakako e kuai aku 1 ka paa lole popopo me he la he paa lole paa, mamuli o ke kaut ha a kona haku ? He pono anei iaia e hana ka la Sabati, no ka pomaikai o kona haku ? Ina i oleloia mai, "Ka, na ka haku ke kauoha, nolaila, aia maluna o ka haku ka hewa." Ae aku au ia. Aka, aole la be mea e hookuu aku ai i ka ke kanaka hana. Ua»kokua hewa no oia, a nolaila, aia no ka hewa maluna iho ona. Olelo «nai oe, "Na kona haku i kauoha iaia e hana pela." Ae; aka, ua kue keia hana i ka Haku ma ka Lani. A, o ka wai kauoha kana e hoolohe ? Ke kauoha paha a ka haku hewa, a o ke kauoha paha a ka haku pono ? E olelo mai ana paha kekahi, "He mea pono laia e hoolohe i kona haku, a e hana e like me kona (haku) makemake, o kipaku ia oia mai ka oihana aku. A ina e Ulo ka hana ia hai, aole mea e loaa ai kona ola " Ina pela, alaila, ke hana nei oia i ka hana pono ole no kona ola iho. Ua hke no kona hewa me ko kona haku hana. Kauoha ka haku e hana ma ka la Sabati i nui kona loaa; hana no ke kupakako ma ka la Sabati

i mau kona uku mai kona haku mai. Ke imi like nei laua a i elua i ko laua mau pomaikai pakahi iho, me ka nana ole i ko ke Akua kanawai. Ua olelo au, malia paha e lilo ana kona wahi ina e hoolohe ole oia i ke kauoha a kona haku hana. Aole akaka ia. Aole i hoopau ia ko Obadia noho ana luna hale no ke 'i.ii Ahapa mamuli o kona kupaa ika pono. Aole i loaa ia Daniela i kekahi poino ma muli o kona pilipaa ia lehova, iwaena 0 na lealea a rae na hoomana kii ma Babulona, a be nui wale na kanaka i loaa i kona hookiekie ana mamuli o kona kupaa ika pono. O na keiki i ku ma ka oiaiio a me ka pono, oia na keiki i hilinai ia f a aole e wikiwiki ana na haku hana ma ka hoooau ana i na kauwa i hilinai ia. Nolaila, aole i akaka kou hemo ana 1 na kupaa oe i ka pono, aka, e hemo ana paha oe. Heaha ka hewa ? Ua neie o Mose i kona home ma ka halealii o Parao, e manao ana hoi i ka hoino ana a Kristo i hoinoia ai, he waiwai la e oi aku ana mamua o ko Aigupita waiwai. . A i kekahi manawa, he hoao keia na ke Akua mai. £ aho e kupaa oia ika pono, ike kau ai ai ke kau wi. Ina | pela.ua makaukau ke Akua e haawi hou kekahi wnhi iaia ioi aku ka maikai mamua o Übi i kipaku u'i oia. Na ke Akua na oihana. "Ua hoohaahaa oia i kekahi, a ua hookiekie boi i keka-: hi." "Aole ia e au'a ana i kekahi mea | maikai i ka poe heie ma ka pololei/'

Aka, ina nele oe i ka oihana maikai an i makemake ai, malia paha oia 00 ka mea waikai no koo uhane, a e lflo auanei keia pilikia ī mea e hooikaika ai kou ohane ma ka pona Hoi hou kikoa ia Naamana. Ke ike nei kakoo *ia kiola oia i kona manawa e hoike tii i kona ano kupaa i ka pono. Ina paha ua hoole ota i ka hoomana ana ia Rimona, maiia paha e mau ana kona noho ana ma ke aioalii o Benehada, :i i kaulana oia no kona hoopono, e lilee me kooa kaolana ma ke kaua. Ina ua knpaa c«a, īna oa lohe hou ia kona inoa ma ka mooielo

uke ao nev Aka. ua pio kona inoi |me ka hanohano ole. Paiani ia ka puka oka hale o Rimocu. a ni!cwj!t 0 Naamana iloka Ua loaa o Naama na kekahi wahi ike o ke Akua oiaio, .1 ina i m»keaialv ;.i e hoomahuahua u keia ike. aole 0000 iaia e kom o ?o me kona haku alii a e kulou imua oke Akua i kalaiia maj ka Uau kii mai t"a koho oia i ke alanui e hoekaawale 'oa ai oia mai ke Akua aku. Ina he hoo mana ku oia mai kooa hanau ana. a akahi no a ike oia i ka mana o leh<>va, pono oia e komo ole i ka ha'e o Kimona, o hoala hoo ia kona manao mua no na Akua kiL He hiki ole no iaia ke hoomana ia lehota ma kona naau, oiai oia e kulou ana imua o ke akua Rimona. Aole no he hiki ke malama la mau akua i ka manawa hookahi. C loaa no ia Naamana ke kue ia mai, ke hoi oia i kona aina i Suria. He enemi keb jx>e i ka Isiraela. A i kona komo ana iwuena o kona lahui (he poe hoomana kii), e hoino ana lakou iaia no kona huli ana la lehova ke Akua o ko lakou poe enemi. A |>ehea o : a e malama ai i kona manaoio hou ? Aole mamuli o kona huna ana 1 kona kulana hou. Aka mamuli wale no o kona hoike ana ma ke akea i kona manaoio ia Ithova me ka hookamani oie. A ina ua hana oia pela, malia paha ua lilo oia 1 alakai, a 1 lamaku, i misionari, na | lehova iwaena o kona lahui 0 | Suria. Pehea hoi e manao ai o Naamana e kokua ana ke Akua laia, oiai oia e hoomana ana ma ka hale 0 Kimona ? He hiki anei laia ke pule, "mai hookuu mai oe ia'u i ka hoowalewale la mai," ina e komo ana oia i ka hale o Kimo. na ? Ina i makemake kakou ike ko kua ana mai o ke Akua, |>ono e hooma na aku laia me ko kakou uhanea fitu. Aole kakou i ike i ka hopena 0 Naama na, aka, ina i noi oia i ke Akua e kala aku iaia no kona hoomana ana ia Rimona, he kanalua kakou no kona kuI paa ana ma ka manaoio ia iehowi, a Ipehea la i kona komo hou ana iwaena o kona lahui ponoi, na haule hou oia iloko o ka hoomana kii a poina oia ia lehova, ka mea nana i hoola iaia mai ka mai lepera mai. Na ke Akua eko kua ia kakou i oie kekahi o kakou e komo hou iloko o ka hale o Rimona