Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 35, 31 ʻAukake 1889 — KE AO OMAMALU O KEIA MAU LA. [ARTICLE]

KE AO OMAMALU O KEIA MAU LA.

Hi 1 ouli maikai ole Ve lc:»ti mai nei i kt !.» inau la nialuna o ka l.ihm Hawaii. ui.i ka ulu ikaika ana o na manao hookt:c lahui e laha ntM iloko o kekahl! nuw ;».i o ka aiiu, a rne na olelo hom<> 111.1 ka waha o kekahi poe. Mr he inoa la, nia ka noonoo o ka j-n' e haku nei 1 keia mau olelo, 0 ka hai'ie no ka tncini nui o ka lahui. Ua hool.iha m i la nia kekahi mau nupepa na oleio o ta ano, a ua kamailio ia. a w li i.i ,tku a kupmai. palua a pakolu a paha i.i, a lilo i mt»a p.ikuwa i ka pot* hfl.iholu O ka hopena o keia inan olelo, ke apo ia a hooiaio ia 0 ka poe heluhelu, he mea maopopo loa no. Oia no ka hopena e k.*u mai nei nialuna o Samoa « keia wa. Na na man.i aupuni nui o ekolu e j>aa 1 kona inaiuhia. Ua manaoia. o ka I unah topuka o ka nupepa Ka Oiaio, oia kck.»hio na alakai o Samoa 1 loaa ai keia ao omamalu kaumaha maiuna o kona lahui. Ua noho oia ilni'a ma'a'.) o ke amuini o Kipikona. a ua olelo la, ou kekahi o na alakai o Malietoa ma ka hookue ana i na Gerenuma, a o ka hopena o ia hookue ana, he kaua mawaena o Sainoa me na poe Geremania, a komo aku nei na luana aupuni nui e hoomalu a e hooponopono. O ke «lakai e like me la ke ino, aole u he uuu alakai kupono no ka iehule* hu He makapo ka hele ana. a he ole ka hopena o kahi e hiki aku 41 1» u mau ano hana 1 hoohana ia ma Samoa, ke hana la nei i keia manawa iwaena o ka lahui Hawaii, e hookue ana i keia lahui rac na lahui e ae e noho ana 1 ka ama hookahi. l'ela no hoi 1 hiki mai ai ka hopena maikai ole maluna o ka lahui Polapola ma ka j aeaina o Tahid Ua hoala ia na manao ino mawaena o lakou, kue aku a kue m.i na oielo, a me na 'hana ino. A mahope, ua kaua lakou me ka poe Kamni, a o ka lilo no iao ko Lkou aupuni u Karani a hiki i keia manawa. U* hoaoia no hoi keia nuu hana inu mawaena o ka lahui Hawaii 1 na makahiki i hali, i ka wa 1 hookumu la ai ke aupuni. Aka, ua kinai la e Kauka ma a noe Rikeke ma na Hawaii naauao e noho pu ana iloko o ia au A ua lokahi ka noho ana a na lahui Jike ole ma keia aupunl Ua maalahi ka hookele ana o ka lahui ne ke aupuni a hiki mai nei i keia mau makahiki i hala ae nei. Ui ulu ka maUmalama a me ka waiwai a uatnaluh»a kaaina. Mahope o ka Kamehameha V. hookahuli aoa i k| Kumukanawai a Kaui-

' keaou':, h : .V.j maj'a kekahi nao € hoe,?rac!'.;ulu 'ahu:, a Yrx.k; ee i»a?r.» oka lahui. Ua hana mua ro cta i kara hana rna na aina e ou <r.o h<x,luh; na A aneane ulu ke k?>;a rr,a kekahi a:na mamu'ii e kana miu hana, a hv !o o?a a hik; lanei. HoO-naka oia e hana .ka mea maa ma:: iau l.u una anoano o 'ie \r,a o a maarc» O kekahi roe e nei »ra n- pepa » keia wa, ua nohr» hann.ana malaloona. Hoomaka ka u*; ikaika ana una oiei) hom.oino lahui. a u: j h- u keia mea no kekahi niau nukahikL Hala ou, ona anoano nae i ;u la e:a me kana poe paaha:<a, ke kupu nei rna na aoao a s>au Ke f>uka oei ::«>ko ona nu;,«pa, oielo nei ma ka wahj. rr,a ka home a mak/io o na !jakini no hoi ke kahi. HeaKa !a ka hor<na o keia ? •He mea [•ono la kakou a &au i aloha 1 ka Uhui, a i makee i ke ieuiana kuokoa o Hawaii, e na>noo akahele ne ka h«>[«na o keu miu n.ea. He lchu!thu na ha-.le e r. >.o nti iwaena oka iahui. Fle hke ele ko lakou mau noonoo a me na kalainunao no na mea e t>iii nei i ke aupuni a me kanohnanaoka aina. Ma ka h«x» mana, ka h<x;kelc au; -ni. ka hv.onaauao ana a peia aku, ua 't Su!ehu a like o'.e na manao. * Ak.i, ma keia rnea ho >kjhi paha, ua like ka manao ona mea a pau ioa. He aloha i ka lahui Hawau, a me na lahui e ae e noho pu ana, a he ake e mau aku ka maluhu a me ka n ih > kuokoa oke Aupuni Hawan. Oka haole no ka meae hiki ai keia a me ka Hawaii. Aule e hiki ika aoao hookahi. E pono e wa<ho na manao ino, a me na oklo kuamuamu, me ka hoino lahui. E [)aipai na nupepa no na hana pono, e a'o aku i ka lehulehu e hapai i na hana kin<> e loaa ai ka ai a me ka lako. Me he mea 'ia, ke ole e kuhihewa keia ;>ep.i. aia no ka o na hana au puni i keia wajl >ko o ka lnua o na kanaka Hawaii. I ka wa i kokoke aku ai o Kamehameha i kona hopLiu, olelo la oia la I.iholiho, e mai i na haole i.uko «.» kona aupuni, a e noho kuikahi mv lik <u; no ka mea, wāhi ana, he n'u loa ka |o'naikai e loaa ana i ka lah 11 Ha*an mn na haole inai, mainuli o k.ilep i ana a ine ka hoomalama!am.i ana. M.imua iki iho o kn make ana oSi ;;i na P. Kalams, ina Honolulu nei, nYl.> aku la "ia i kekahi hoa'loha ona: ' i lui aku ue i kuu luhui mai Hawaii a r,iki i Kauai, he hookahi wale no po'o i koe oka lahui, oia ka noholokahi a hana pu me na haole. E imi pu me na haole i na mea e waiwai ai, aole hoi 0 ka noho kuee." He Aloi naauao o Kamehameha, n he makaainana akamai no hoi o Kalama. Ua like [ume ko laua manao ka noonoo o ka poe naauao a pau i aloha 1 ke Aupuni Hawaii a me kona lahui.