Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 25, 22 June 1889 — NO KA MA'I LEPERA. [ARTICLE]

NO KA MA'I LEPERA.

O ka ma'i !ej>era kekahi' mea ano nui e laha nei, mai ka wa uuku kona hoomaka ana rnai a hiki 1 keia w3. i kona h'Kiniaka ana i kinohi, aole i ma |nao la aku kona hopena, aka, ua waiho |waleiaaku no pela, me ka manao ia | (>aha, he mai laha nui ole ae keia, i kona hoomahuahua ana mai, akahi no a ala mai na noonoo ana o keia lahui, e hana ia i kanawai e hookaawale ai i un ano mai nei, mai kuhi kaawale, oiai, mamuli laha loa ae ?uanei. no ka mea, |he mai ola ole keia, a ua hoao la kona ilapaau ia ana a< le nae i ola, a a<Je no h<)i he laau e ola »i, nolaila. i ka hooholo 10 ia ana o kela kanawai hookaa wale ohana, a ua hooko ia kona hopena ehaeha, a me kona mau naau mokumokuahua i kau a mea o ke o'o o ka piht, e uue ana 'ke kane i kana wahine, a o ka wahine hoi i ke kane. a o na makua hoi i na keiki, a pela wale aku, no ka mea, ke ulupa ia nei keia lahui e keia popilikia, aka, oka mea kupanaha, aole he noonoo nui ia o na kumu hoola e ( la ai, a no ia mea la, ua imi aku na mea i hoopilikia ia i na laau ku[>ono o'e. a he mau laau hoi e hoehaeha ai i ka ili, a ua loaa iki nae ka oluolu ilaila, aka, aole nae ola !oa, malia paha e olelo mai kekahi ia'u, he mai ola wale no keia ke lapaau ia, ke pane nei au, he mea makehewa kela olelo, aole loa no e ola ana a hiki 1 ka huli pu ana o kt ia honua, a oia maoli no ka oiaio E hoomanao iho keia lahui i ke ano o keia mai e pahola nei, aohe keia he mni ( hana wale no a mau ohana wa'e no paha, aka, he mai lahui keia i ulu liilii mai, mailoko mai o kekahi poe a i hui pu ia hoi me na o ana i na lima o na keiki maikai a maemae no hoi. a ma ia mau hana ana, ua laulaha hikiwawe

loa ae la ua mai rei a puni ka pae aina mai o a o, a ke holopapa nei oia e like mc ke kaikoo e (>o: pu ana iluna o na pali kahakai, ina [>tla ka hana ana 0 keia mai e pahola nei maluna o keia la hui, a pehea, e pono anei i ke jx)oo keia lahui e hiamoe wale nie ka noo noo ole i kona lahui e waiho nei iloko o ka make, aia anei a he Ahahui Naua alaila, malaila aoei kona noonoo e hCK> kele ai, he kupanaha nui keia, oiai, ua hoomakaukau ke Akua i ka laau tapaau ku|>ono e ola ai keia lalnū me ka luhi ole, a me ka niania no hoi o ka hana ana me ka eha ole o ka ili. Oiai no hoi, ua hai ia mai ke ano o ka lapaau ana a me ke ano o ke ola ana, aka. nana maka wale aku no nae, aole hana ia, e ninau mai ana pjha ke kahi ia'u, a h.-aha hoi kau laau e ola ai ? Mamua o ka )>ane ana i ka haina o ka ninau, e |n;no no e wehewehe niua i ka hana, alaila, hiki aku i kahi o ka loaa, oia hoi, ma ka lawe ana mai i kekahi mea i ike maka ia, a i hana la hoi a ua inaopo{>o ka oiaio o ia mea, a oia hoi keiaM..huj.e ih<» ko ka Moi Kamehaireha 111 neho ana he Moi hanau no ka ama, a oia no ka Mo> iloko o la au, hiki mai la kekahi pilikia iloko o keia aupuni, oia hoi, ua kaili ia ka hae o ko kakou aina a lilo pu me ke ea o ko kakou aupuni ma ka lima o ka poe pakaha wale oia hoi ka poe Pe lekana, heaha ka mea i koe. eU, ua make ka aina ia manawa, a eia ka ninao: Heaha ka ka MOl Kamehaioeha hana ? Ua kauoha anei oia e kaua aku i kela poe pakaha wale me na aumoku kaua ? Aole oia i hana pela. aka, eīa kana kauoha : E na haipule oiaio o ko'u aupuni, mai Hawaii a .Kauai, e pelu iho ko oukou mau kuli a pau ilalo a e noiaku i ke Akua o ka Unī, e hoihoi mai i ke ea o ko kakou aina. Ia «aoo, haule like iho la na kuli o na mea a pau i ka hooua, aole 1 i liuliu iho, heaha ka mea i ike » ? Eia ka, aia no ka hae Hawaii a me ke ea o ka aina ua hoihoi ia mai a ke kaa haa- | beo nei, mai ia wa mai a hiki i keia manawa, a nolaiia i kukaU mai ai ka Moi Kamehameha 111 i kooa Uhui, e Ulo ka U 31 o lulai i U kuUia auponi, nawai U i kauoha 1 ka Moi e hana peU, eii, na kona aloha i kooa Uhui, a ua piha i ke aloha oiaio i na haipule; nolaila, o ka waha o na haipuk oia kana pu, a peU o Davida i olelo ai ma kana Halelu, he pa kaua ikaika ka inoa 0

lehova, a maUiU e n kona pof kanaka a UnakiU ibo U. A pehea hou iho mahope ? F.ia, ma ia hope iho, ua hele mai na manuwa Kanni i Ha««i neu a h"na ino i na i«i. a ku?pa!u wa t e me ka hana ina a hana mo pu U no hoi na umeke Uau maikai a ko kakou Moi, a eia ka nīnau Na i pakele ? Eia. ra u roana hookahi no 0 ke Akua i heopakele ia mau pcpi;ikia a pau. F.»a h<">u ht,i kekahi: Ma ka makahiki hiki hou mai U kekahi piiiku ma keia aina, ou hoi ka ma'i hetxra punpuu Inlii a luku hikiwawe iho U 1 ke»a Uhui, a he mau tau<ani 1 pau i ka make i keia iuku nui ana, aohe laau e ola ai, a aohe no he wa e Upaau ai a ola ae keia mau pilikia a pehea, ua nana walemai an« i ka Mei 1 ka pilikia o kona lahui e holomoku u e ka inake ? Aole l«"»a, ua hoike ae i kona aloha a m< kona minamina 1 kona 1 Uhui, a hoopuka ae U oia i keia huaolelo p^nei Aloha ino kuu lahui kanika e lulu U nei e ka pupilikia, a h<> puka hou ae U ou i keia olelo kuahaua ho«», e puie aku na haipuie i ke Akua. 1 mea e Uhc ia aku ai keia ilikia, a eia ka tnea 1 ike u, aole i hala hookahi nialui.a mai ia wa mai, ua h«»oko ia ka pule a na hai |»ule, na nilowale koke ua wilikia U, e iike rne na a<> 1 nalo aku uiai na kuahi wi aku, }>eU nu ka nalowale .ina aku o ka pilikia mai keia lahui aku, nani no ke aloha o ka m< i i k< na lahui, a imi aku la i ke alanui e pakele ai, «>ia waie no anei ? A« le oia wa!e. 3<>lci l>oina ia kakou ka mai Kicbt ra i luku koke iho nei, oia h<>i ka mai puu; uu liilii oiai e noho kpi aia ko kakou Ma kuahine Kahu mamulu» ka ho lo ana o ka Moi Kalakaua 1 ko na aina e, a wiiho ho la i kona aupuni i kona kaikuahine, ka Hooilina Kalaunu 0 Hawaii nei, ke hai nei au, he wa pili kia i»ui keia o ka aina, ke laha nei ka mai, ke make nei na kanaka, a me ka walohia, oiai, aole 1.1 o ka wa e make koke ai, a ke holo nei ka makena a me ka piha uwe nui, a me he mea la o Ra hela e uwe ana no kana mau keiki, no ka mea, aole ae nei lakou. Eia ka ni nau: Heaha ka ko kakou Kahu Aup ni i hana ai la wa popilikia ? Eia kana kuahaua alii, e malama ia ka Poaiima maikai 1 la e haipule ai, na haipule mai Hawaii a Kauai e noi aku i ko ke Akua aloha, » hiki ai laia ke lawe aku i keia pilikia e kau nei maluna ' o keia lahui no keia mai he ia wa no, aole kanalua na haipule ia kauoha, a ua huna koke Ukou, aole i emo iho, o ka emi koke no ia o ua mai nei, a hiki i keia U, no ke aha la i hana ai ke Kahu Aupuni pela ia hana ano nui ? -Eia ka mua: Ua ike no ia ua haawi kona mau makua i ke aupuni no ke Akua o ka lani, a me kona lahui i ke Akua, oia hoi na ke Akua e malaiua ia lakou, a o ua pilikia a pau e kau ana maluna 0 keia lahui, na ke Akua no e hoopakele mai. Eia ka elua, ua ike no ke*Kahu Aupuni o Hawaii nei, he mana ka pule a na baipuie o kona aupuni, a ina ia inea no oia 1 hilinai ai, "ola maoli no ke aupuni ina e like me ia ke poo o ke aupuni a me k« lahuikanaka, nolaila ea, me keia mau hoakaka ana, ua hiki aku la kakou i kahi o ka haina o ua ninau nei nolaiia, ma ko kakou nana ana i na hoakaka o keia kumuhana a ninau hoi, mai ka mua a hiki i ka hope, ua inao popo, o ka moi ke poo nana e alakai aku i na mea e ola ai ka aina, aole o kekahi poe e ae, no ka mea, o keia pi likia, he pilikia lahui keia mai ke Akua mai, mamuli o ko na kanaka hana kue i mau i ke Akua, a me ka Uhui holookoa." Noiaila, eia ka haina o ua mnau la : He mea pono e oluolu ae i ko kikou Moi ka haawi ae i na kauolia i na haipule o kona aupuni e 'naawi aku i na kukuh hoomaikai ana imua o ke 'Akua, i mea e Uwe la aku ai keia mai luku e pahola nei nialuna o keia Uhui, mai Hawaii a'Kauai, mai na haipule Hawaii a me na haipule o na ekalesia haole, na Katolika a me ke aupuni, a e pani ku ia na hale oihana aupuni a n>e na hale oihana kalepa a pau o keia aupuni, a ina e lokahi na puie a pau e like me ia i hoakaka ia, uia wale iho la no ka laau lapaau kupono e maopopo ai, aUila, ua oU hou ka aina, ua ola ka lahui kanaki, alaila pomaikai hou o Hawaii, aole au e olelo wale i keia mea, me ke ano kamalii, aka, me ka manaolana mau, e ake ana i na wa a pau, e ku ae ko kakou Moi e noho nei ma ka nohoalii a e hana koke ae U hana i oU ai kona Uhuikanaka. Eia hoi keia mea e maopopo ai, he Upaau no e oU ai keia Uhui, ina e nana aku kakou i ka moolelo o keU kanaka mai lepen i olelo ia ma ka P*> UpaU Hemolele, oia hoi o Naamana, be luna ouoka poe kaua o Suria, aole he Uau lapaau maoli e like me ka ka ieou e haoa nei, aka na ka mana o ke Akua i hooU Uia ma ka pule a Eliui ke kauU, peU t hoike ia ma Nalii 5:1 - 14, aole oia waie, e nana hou i ka moo klo o ka lapaau ia ana o Miliama ke kaikuahine o Aarona laua o Mose, ua akaka no malaila. aia ma Nehemia 12:14-15. Eia hoi kekahi, e nana aku 1 ka moolek) o ka hooU ia ana o keka hi mau kanaka mai lept ra he umi imua o lesu, aka, hookahi o lakou i hoola ia

e leva mamuh o kooa manaoio an.i he hooU o lesu, ua oU oia t a he nui aku na txKi i koe i o!e!o ia iloko o ka I'aiapili Hemolele, me keia mau hoakaka ana, ua maopopo aole he mea keakea mai» a ke kali nei ko k» lani poe o ka puka ae o kela leo kuahaua i keia tahui, a o ka hoomaka like oo » o ka haule hke o na kuli ilaWa ua makaukau «nau ke Akua ina«apaue hoo kuu iho i ke oU i hoomakaukau ia "O keia lahui, ma pela, no ke aha U e hoo par.ee nei, ke manao nei anti e hookul aku me keU o<e'o kauUna eelelo ana, auwe ka e hoojianee a niake mau iokou, aoie kakou e make no *a nui o ko kakou hewa, aka. no ka mihi ole no. o*au no tne ka oiaiv") ). Haoie. Hana, Maui. Mei iSSo.