Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 23, 8 June 1889 — Kale Auwana KA Lima Puupuu Hao-kila o Vireginia; A O KE KIU A SERIDASA MA KE Awawa Malu-make o ke Senedoa. [ARTICLE]

Kale Auwana KA Lima Puupuu Hao-kila o Vireginia; A O KE KIU A SERIDASA MA KE Awawa Malu-make o ke Senedoa.

He MooUlo no ke Kaua Kuloko o kr Aknu me ka Hema.

MOKUNA VIII. KONA IKE IA ANA. 0 ke kulana a Kale Auwana e ku nei ma ka ipuka komo o kela rumi, oia kahi 0 kona ola a me ka make. | O na minute o ka pihoihoi, ua hiki mai la i kela w£. • He mau tausani manawa ko ke kiu komo ana ma na wahi pilikia 103 o ka hopu pio ia, aole oia i haiawai me kekahi haawina 0 keia ano iloko o ka manawa like he alo a he alo ma ka ipuka o kela rumi. He hapalua sekona wale no ka hooholo ana o ke kiu i kona manao, a oia keia— E lele hou aku ihope no loko 0 ka nahelehele a pee iho. E pakele anei oia ma ia hana ana ke ole e ike mai ka mea e ku nei maloko 0 ka ipuka ? He hana hookuanui ia, a oia ka ke kiu i kanalua ai no kona pakele. O ke ku no ma kela wahi o ka ipuk a hopu aku i ka o ke kanaka mai maloko, oia kana i hooholo koke ai i keia wa. Ua wehe ae la oia i ka puliki ana a kona lima i kela pohoehoe puka, a wehe ia mai la e ka mea maloko mai a hainama. E haka pono ana na maka o Kale Auwana i kela kanaka maloko, me kona manao 0 kekahi la 0 na aliikoa, a i ole o ka elemakule 0 ka hale, a ua kokoke loa kona mau lima e hopu aku 1 ua kino la, iloko o kona kahaha nui, ua ike pono aku oia, he wahine ka mea e ku mai ana iinua ona, 1 hoohikilele ia kona hauli i ko ia nei ku ana aku mawaho. O ka malamalama uuku e pahola nei i keia rumi mai ke keena hookipa mai, ua ike maopopo aku 0 Kale Auwana i na helehelena o ua wahine la, oia kana i pane aku ai me ka leo hawanawana— «E Dora Ua lele aku ke kaikamahine ihope i keia manawa, aka, i ka wa i puka aku ai o kona inoa, me he mea la, ua lohe mua no oia i kela leo mamua, oia kana i pane mai ai— "O oe anei keia e Kale Auwana?" "Ae, owau no. e pono au e ike ole ia ma keia wahi e Dora, a e kamailio kaua me ka nawanawana wale no," wahi hou a ke kiu. "Ua hoomaopopo anei oe he mau enemi kou iloko nei o ka hale?" "Ua maopopo ia'u, o Keneia Ela a me kona jiiau ukaii, eia iloko nei o ka hale." "Alaila, heaha ke kumu o kou hiki ana mai nei iwaena o kou mau enemi?" wahi a ke kaikamahine. "E ikemaka 1 ka mea a lakou e halawai neL" Ua hoopuiwa ta ke kaikamahin; no keia mau olelo wiwo ole a kana ipo, | oia kana i pane hou mai ai— i "Aohe ou hopohopo no ka hopu pio ia mai?" ' 1

"Mai manaoio oe r.o ia n.ea e P :«ra. ! k aha ana oe me kela poe a!usoa 0 Kenela Ela iloko o ke keena hookipa he mau minute i hala ae nei?'' wahi a Kale Auwana ma ka mnau hoohuahualau ana i ke kaikamahine. Ua hopu iho o Dora 1 ka lima o ke 1 kiu a hoopili mai la ma kona puuwai me ka pane ana ae— "Ua ike no oe e Kale, he puuwai oiaio ko'u mahope o na hoohana ana a na mokuaina o ka Akau, a ua makaukau au i na wa a pau e hoopakele i kona mau pualikaua ina stia ka mana iioko 0 ko'u poho lima kahi i kali ia mai ai." Na kela mau olelo i hoike maopopo ae i ke ano o ke kaikamahine, oia ka ke kiu 1 pane aku ai— "E hoomaikai ia na Lani, na ke Akua e m&lama a kiai mai ia oe e Dora." "E komo mai oe maloko nei o keia rumi, a ua hiki ia oe ke nana aku i ka lakou mau hana maloko o ka puka-ki 0 ka rumi. E wikū mai lohi." Uoko o keia wa i nakeke mai ai na kapuai wawae 0 ka makuakane me ka, makuahine, a kahea inai la i ke kaikamahine. | Puka aku la oia iwaho a pani i ka | ipuka 0 ka rumi, a noho hookahi iho la ke kiu iloko. "O kahi oi loa aku keia o ka waiwai ke noho iloko 0 keia rumi no hookahi makahiki," wahi a ke kiu i puana malie ae ai a kiei aku la ma ka puka-ki a ike ia Kenela Ela ame kona mau ukali e noho ana a puni ka rumi. Ua pau ae ka lakou inu ana i na kiaha wai momona, a ua hoomaka koke ia ka halawai ana. Ua waiho mal 0 Kenela Ela i ka manao nui 0 ka halawai, e nee ana ka puali i keia po, a he hoouka kaua nui ke hooili ia i ke kakahiakā 0 ka la apopo. 0 ka hoouka kaua aku i na puali o ka Akau iloko 0 ko lakou nanea nui, oiai o Kenela Seridana aia i Wasinetona ia mau la, oia ka mea a Kenela Ela i ake nui ai e hooko ia. "Me ka nele 0 na koa 0 ka Akau i ke Kenela ole, ua hala aku o Seridana no ke kulanakauhale o Wasinetona, ua hoonele ia mai lakou me ke alakai ole no ka la apopo." O keia na olelo a Kenela Ela i pane ae ai, a holo ae la ka lono hauoli mawaena o na aliikoa. Akahi no a maopopp iho la ka manao o Kenela Ela, ua makemake nui oia e hoouka ia ke kaua i ka la apopo, a o keia na lono a Kale Auwana i hele mai ai e hoolohe, e maopopo ko lakou wa e nee mai ai. Iloko o keia manawa e malama la nei 0 ka halawai, aia ma kela aoao mai o ka rumi, e noho ana kekahi aliikoa a nana pololei i kela puka-ki, a ua hiki iaia ke ike mai i ke alohilohi o na onohimaka 0 ke kiu e nana pono aku ana. Ua hiki i ke aliikoa ke hoomaopopo, aia he onohi maka kupanaha maloko o kela rumi. O ka lawe ana mai i ka hoohiki a na mea nona ka hale, o lakou wale no na poe o ia halē, o ia ka mea hiki ole iaia ke manaoio. Aole i hoomaopopo loa ke kiu i ka nana pono mai a *kela aliikoa, oiai e nana ana oia i kela a me keia hoa e kamailio ana. Aia nae i kela manawa, ua ku la ua aliikoa nei ibna a hele mai la no ka ipuka o ka rumt. . Ua wehe ae oia i kana pahi, wili mai la i ka ipuka a ua paa. Ua hoopuiwa īa o Kale Auwana i kela manawa, a ua [maopopo mua iaia kana mea e hana ai ina oia e ike koke ia ana. Ua hookomo mai la ke ilūkoa I ka welelau 0 kana pahikaua ma ka puka ki a pahu mai !a iloko, a aohe wa a ku mai ka maka o ke kiu i ka pahikaua, lele koke aku la oia ihope a hookui me kekahi papakaukau, walawala aku la a pahu ana ilala Ua hoopuiwa nui ia na aliikoa a pau maloko o ka. rumi« a pane ae la ke a)iikoa nana ka pahikaua i keia mau huaolelo — "E na keonimana —o ko'u manao kanaiua no kekahi mau minule 1 hala ae nei, be kuhihewa oie ko'u ke nlelo a+»-hc kanaka kekahi maloko oeī 0

jkeurcn}ū Oui V.ar.A<a ~he kiu ; OU." j O keia nakeke tno e maloko o kc!i frumi a s:e ni olelo * fce iii'.k * he kinaka aijt maloko, ua hiiwi keke »c la o Keneia Ela i kin* kiuoha no k* wffvrihi iku i keU ipuka Hookah» peku tn*, hemo te ii k* papaki, a waiho hamam* inai la o !oko o ka rumi E like rae ko Kale Auwina ano tuau o ka piha uwila o ki eleu. ua peku iku aku 01* i ke olepelepe o ka puka aniani a lele aku l* iwaho Ua hiki i na aliiko* ke ike aku » kela kino kanaka i le\e *ku \a mawaho o k* puka aniam, oi* ko likou raanawa i ku ae ai iluna a komo iloko o ka rutns Oie na pihikau* ma ka lima a nie na leo e hooho ana, —he kanaka kiu, he k&naka kiu. I ka wa a ke kiu i haule aku U :na waho o ka rumi, aole oia i ala ae »luna a holo, no ka niea, ua maopopo mua 1 ke kiu, e ki ia mai ana ou i ka pu ina e ike ia mai ana oia e holo ana aku o*ia iaia iho e iike rnc ka j)ahu iloko o ka mauu loloa, a ua hiki ole i na ahikoa ke ike mai uu » kela manawa. Ua ki ae kekahi o na aiiikoa i ka pu panapana hoailona no ka enemi. ou ka wa a ke koa kiai hope i holo mai ai me ka mama nui no ka hale. He mau minute ia no ke pioloke nut maloko o ka hale, a oia ka wa a na aliikoa i naholo mai ai mai ke alanui pii mai o ka hale. Ua maopopo i ke kiu, aia oia iloko 0 ke kulana pilikia i kela wa, aka, iloko o kona laki nui, ua holo mat ke ko* kiai hope a hookui pu iho la me ia, oia ka ke kiu i hopu lima ae ai ma kona pu-ai, a na ka ikaika o ka umii *na a kona mau lima hao i hoopuai ole ae \ ka leo 0 ua koa nei. He hooieahi puuouu ma kona miu maka, a he uina ana, me he mea !a ui haki pu ae ka pou o kona pukaihu. He mau hana hoomainoino !oa keia a Kale Auwana, aka. oia wa!e no ke alanui e hiki ai iaia ke hoopakele nona iho. He wa keia e hoike ia ai o ka wiwo ole a me ka maalea, oia ka ke kiu < ku'hea ae ai me ka ieo nu», — "Eia ua kanaka kiu nei la ke moe hoololo nei!" "E paa iho iaia a paa," wahi a Ke nela Ela i pane mai ai mai ka lanai o ka hale. Ua holo j)ololei aku la uapoealiiko* nei no kahi oka leo i {a-e mai, a ilo'.o 0 ia wa o ka pihoihoi nui, ua hopu »ho la me na leo uluaoa o ka piha īnaina. * kaualako aku la i kela koa no loko o k* haie. 0 ka f>ouli o ka \>o, he kekua nui ia no keia mau hana a ke kiu no ka hiki ke hoopakele iaia iho i kela wa kupiū kii 0 kona ola. 1 ka wa i kokoke aku ai no ka haie, u* eroi maiu iho 1* ke kiu ihope, a awiwi aku ia kona mau kapuai i ka pa kahi * na iio o ua poe aliikoa nei e kuku ana. I ka hiki ana aku o ke kanaka pio iiuna o ka ianai, ua iawe ia mai ka ipu kukui a hoomaiamalama maluna o kona heleheiena, oia ka kekahi aiiikoa i \ ane ae ai,— "Auwe ! Aole keia he kiu Amen ka! O Biia Saika no keia "Ae, oia nei ke koa au i hoouna aknei e kiai mahof>e o ka pa he hora i ae nei," wahi a kekahi o na aiukoa 1 pane iho ai He m*u sekon* ia o ke pahaoha j nui no ka mea i hana ta maiuoa o keia koa. M Auhea ke kanak* nana i hopu niai nekkei* ko* V w*hi a Kenela Eia i r.i nau mai ai Ua huh ae la ua poe alukoa net ma o a maanei, a nana aku ia ihop«, i ma waho o kela pa, ua ike aku la iakou ; ke kau ana ae o kekahi kanaka maluna o ka )io o na aiūkoa, hoohuli ae la ma ke ahnui a kuupau aku 1* i ka mama o keia iio e like me ka hiki iaia ke holo. "Aia ke kiu ke holo ia maiuna o kekahi o ko kakou mau iio !" Ua haawi koke ae ia o Keoe!* Eia t kana kauoha, e ukali aku i ke kiu ā e lawe pio mai iai* me ke ola. Iloko oka hapalua rmnute, ua kau ae la na aliikoa maiuna o ko iakou mau iio pakahi a ukali aku ia mahope o fca m*b*u o kt kiu Ameiik*.