Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 19, 11 Mei 1889 — Page 2
| This text was transcribed by: | Tiare |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
Hoolaha Keena Kalaiaina
@ @ @. I keia ia, o @ @ Pepa Alanui o @ @ Hawaii ma @ @ @ mai @ @ @ @
THURSTON,
@ @
@ @. Mei 4. 1889
@
ma @ o Ia@ Haawi La Ae Mare @ Koola@ mokupuni
L.A. Thurston
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Mei @
@ @ ma @ @ keia la, o Mr. @ @ @ @ @ no ka @ @ @ Hema, Hawaii. @ @ @ i waiho @ @ ka Papa i keia wa – o @ @ @. @ @ @
A. THURSTON,
@ @
@ @ @ 24, 1889.
@ @
Ua @ @ @ i keia la, o Mr. @ @ @ @ ana i ka @ @ @ Kalawao, @ @ @
A. THURSTON,
@ @
@ @ @ 16, 1889.
@ @
NUPEPA KUOKO‘A
NO KA MAKAHIKI -- $2.00
NO EONO MAHINA –1.00
KUIKE KA RULA
Poaono, Mei 11. 1889.
KAIULANI
Ma ka @ @ i hele aku @ @ Kapalakiko, ua kau aku ke @ @ wahine opio Kaiulani no ka @ @ i @ a me ka @ @ ana i na kulanakauhale nui o na aina e
@ ana he makahiki holookoa a @ keia @ a e loaa ana he mau @ a me na @ o ka nohona maemae i @ me opio ma kona ala o ke @ @ a me na hui launa ana. O ka makou @ @ I ka Lani, e mahe ka moana, a e @ ka maluhia a me ka @ kino maikai ma ka moana a me na @ o ka aina @, a e lei hoi @ o kona puuwai na hoomanao ana i ka aina hanau.
KE KUMUHANA, HAPAI
@
O na manao hoopau @ a ka nupepa @ paikano mau nei i na @ a pau. ua lawa ia no ka hoomalamalama ana i ka lehulehu, i na @ @ he mau @ kupono kekahi @ ia lakou. @ @ hooholo mua i ko lakou manao, e @ ma ke alanui akea @.
O ke @ nui wale no ana e @ mau nei, o ka @ aku he @ @ no aoao o ke kui, a haa @ aku na hana @ nui e waele a e @ i ka moku @ o ke kai @
Ua hoike mai kana mau @ ma-@ e hoolala nei i keia manawa ma ka @ kumukanawai i keia kau koho @ e hiki mai ana, he hana e hoala a @ ia ma kekahi o na kulanakauhale nui o Amerika a me @ a e loaa no na @ hahana ana @ na kanaka puuwai aloha aina a pau, a e kau mai hoi ka hopena @ ia ai ka Lunahooponopono nui a @ ka nupepa @ @ o ka halemai @ @ malalo o ka @ ana a na kahuna @.
@ ka mea hiki ke @ aku iaia @ o ka hauoli nui a kona lunaike @ i alakai kuhihewa ai iaia E @ ia anei na mamo a ka Iseraela I ko lakou hele huhewa ana iloko o ka polikua o ka waonahele. E hoahewa @ anei ka hale @ kope o ke au kapulu e hanai @ ia ai na @ Ua oi aku anei ka maewae a me na pono o ia au ke @ no ia na uhauha iloko o kekahi umeke poi.
He lana ko makou manao iloko o ko kakou kali ana me ke akahele a hiki mai ka la hauoli nui o ka hoike ana o ke kanaka kuokoa a me ke aloha i kona oina makuahine i kona mau helehelena aole loa kakou e hilahila ma ka hoike ana i ko kakou mau manao ma ke akea, aia no @ wahi ko na mea a pau i hookaawale ia a o ke kanaka i @ ia ma kona ano kuhihewa eia kana e @ mai ai –“Ua haule kakou; o ka hewa, aia maluna o oukou.”
O @ ke kanaka i kumakaia i ka @ ua hele aku oia a @ iho a @ ke kumu @ kupono e hana e like me kana i hana ai a ua ahona e hana koke ia mamua o ke @ ana mai o ia la hauoki a me ke kamahau o Hawaii nei.
HE PANE NO KA NINAU
Ua @ ka @ o ka la 4 o keia malama me na olelo hookaniuhu no ke kulana o na haole me ka lahuikanaka maoli e noho nei ma keia pae @ O ke kumu kalai manao o ua @ nei, oia no kekahi manao i hoopuka ia maloko o ka nupepa @ e @ ana no ka lawe ia aku o na pono koho @ mai na kanaka maoli aku. Ke kumakena nei ka @ no keia mau olelo, a ke ninau mai nei “pehea la ka manao o ke KUOKOA no keia mau @ I panu ia mai nei?” Eia ka manao o ke KUOKOA, oia mau olelo i lawe ia mai e ka @ a ka @. aohe ia he mea e hopo ai ka lahui @ aole ia he mea e @ ai ka ma @ a lele hoi ka hauli. A. eia hou no keia manao, ua haole paha ka Elele iloko o kekahi pahele i hana ia me ka maalea, i mea hoopuiwa i ka manao o na kanaka maoli, a pihoihoi lakou a ala kue aku i ka lahui e ae e noho pu nei me ka maluhia iluna o ka aina. A i ole ia, ua hui pu paha ka Elele me ka mea kakau manao ma ka @ a na @ pu paha laua, e hoopuka i keia mau olelo @, ma ka olelo haole ka mua alaila ma ka olelo Hawaii iho, @ mai ka poe heluhelu, mai ka nupepa ka lawe mua ia ana mai, a @ iho la o ka hana @ no keia a na haole no ka mea ua hoopuka mua ia ma ka nupepa haole. Aole keia he @ ana aku i ka Elele ua hana pela. Aka, ua maa no ia pepa i kela ano hana mai ka la i hookumu ia ai a hiki i keia wa. A mamuli o kona hookele ana ma ia mau ano hana I aneane hau naele ai ka aina iloko o na manawa i hala. Pomaikai nae, ua pakele ke kuokoa o ka aina ia wa mamuli o ka noonoo akahele o ka lehulehu, a ua mahu ka ka ona o ka Elele i na aina e. A eia ka i keia mau la e hapai hou ai ua nupepa nei i kana mau hana kolohe o kona au i hala, me ka hoolaha aku i na manao hoopunipuni i mea e ala ai na manao ino a me na hana kuee iwaena o na lahui like ole e noho ana me ka maluhia iloko o ka aina hookahi.
No ka @ o kela mau olelo I hoopuka ia e ka Elele, aohe kanalua o keia pepa ke olelo aku, aohe oiaio. Aole loa no e loaa kau wahi like uuku o ka oiaio iloko o kela mau olelo a ia pepa. Aohe no he poe haole mawaena o kakou e makemake ana e kaili i na mana koho barota o na kanaka Hawai He manao pupule loa kela. He hana hiki ole ke kaili ana aku I na pono kivila o ka lahui Hawaii iloko o keia hapa hope o ke keneturia umikumamaiwa. Hookahi mea e nele ai, oia no ke kiola wale o na makaainana I ko lakou mau pono. Ua hoomahuahua ia ae na pono koho barota o ka lahui Hawaii i keia wa i ko na kau i hala. Ua aloha ia na kanaka maoli e na haole a ua kokua nui ia lakou ma na mea he nui wale. Ma na hana i haawai ia ia lakou, ma na kula hanai he nui wale, a ma na ano e @ no hoi, ua hoike mai na haole i ko lakou aloha hoomanawa nei a pau ole no na kanaka maoli. Na wai la i lawe mai ka malamalama ? Nawai la i lawe mai ke @, a I hooulu i na hana a puni ka aina i mea e loaa ai ke @ i na limahana? Nawai la i hele imuaonaaupuninui, i ka wa nawaliwali o ke aupuni Hawaii, e imi i pono kuokoa no ka lahui Hawaii, e imi i pono kuokoa no ka lahui Hawaii? Owai la na hoaloha kuka naauao a akahele o na @ na la o ka popilikia i hala aku? Nawai la i alakai i ka noonoo maikai o Kauikeaouli ka Lokomaikai e haawai ae i kekahi mahele o na aina aupuni no na makaainana, a e haawai pu ia lakou i ka pono koho @ ? Hookahi no haina o keia mau ninau –Na ka haole no keia mau mea a pau i hana no ka pomaikai o na kanaka maoli. A na ka moa @ hoi o ka Makua ma ka Lani ka hoonanaiia, no ka mea, Nana i haawai mai keia mau hana lokomaikai iloko o ka noonoo o ka haole.
Aohe lahui ma ka honua i hoea mai iloko o keia @ mai loko ae o ka @ a I ka malamalama i @ aloha ia e ka haole e like me na kanaka Hawaii. A o ka olelo ana o ka Elele, ke ohumu nei na haole e kaili aku i na pono koho balota o na kanaka maoli, o ka oi aku ia o na olelo hehena i lohe ia iloko o keia mau la. Aole no hoi e puni ana ka poe noonoo i kena mau olelo hakuepa o ka hoopunipuni helu ekahi.
NA POE KAAHELE
Ma ka nupepa @ @, o ka mahina o @ ua ike ia kekahi manao e @ ana i na poe kaahele makaikai honua i kipa aku i @ nona ka waiwai @ i loaa i kela aina, mawaena o elima a me @ @ @ o ka makahiki
Ua hoike ia ma kekahi mau aina o ka hoohoihoi i na @ kaahele o ka mokuaina @ o @ ma Europe. Nona na wahi kaulana i hoopuni ia e na lalani kuahiwi kona mau eka i hoohua ia me na uluwehi o ka oihana mahui, a me kekahi mau nani e ae a ka maka o ka mea makaikai e @ heaha hou aku ia na wahi kaulana e aku i @ ole aku I ka hapalua wale no o ko kakou mau nani ma ka oluolu o ka ea a me ka lehulehu o na wahi makaikai.
Ina ua @ kela mokuaina mauna anu i wahi e kaahele mau ia ai e na poe makaikai a puni ka makahiki, he mea paakiki loa ka hoohuli ana i ke kahe o ka wai ma keia hapa o ka poepoe honua. Aka, ina he hookahi manawa e huli ai ke au o ko kakou hookamaaina i na ipuka hale o na hoaloha o waho, ko kakou mau @ a me na wahi kaulana, he mea kanalua ole ia kakou ke hoomaopopo iho, e pakuwa ioa aku ana na hoomanao ia o kela mokuaina mauna, a o na@ lana @ o Hawaii nei ka @ a na poe kaahele e kipa ai.
O ko kakou nohona hoomahuahua ma kekahi mau haawina e hoomaikeike aku i na poe kaahele o na kulanakauhale nui o Amerika me Europa, oia ka mea mua loa e hana ia. He lehulehu na manawa i lohe ia na huaolelo e ninau ana, aia la mahea o ka palapala aina na mokupuni o Hawaii nei kahi i k u ai. Ua haawi ia kela ninau mamuli o ka maopopo a me ka ike ole @ no o kela poe i ko kakou holomua ma na launa @ ana me kekahi mau lahui naauao a malamalama o ka honua nei.
O kekahi o na hoohoihoi hana ma ko kakou aoao, oia ka hoolako aku I na @ heluhelu o Europa, Amerika, a me Auseteralia me na @ a me na nupepa e hoike a e kamailio ana i ko kakou @ lahui I kulike aku me ka malamalama o na kanaka o ia @ naauao
KO NA AINA E.
Na Lono o Samoa
Ke Koena o na Aumoku Nahaha.
Ma ke ku ana mai o ka mokumahu Maripesa, ua loaa mai na mea hou e pili ana ia Samoa a me ko ke ao holookoa, oia kela e @ puka nui ia aku nei.
Ku aku ka Mokukaua Lawe Lako Kaua Monagahela.
O ka moku lawe lako kaua Monagahela, i manao ia ua loaa i kela @ nui o ka makani ikaika mai ka hema mai, ua ku aku oia i ke awa o @, Poaono, Aperila 6, a ike aku la oia i ka hopena o na aumoku nahaha iloko o ke awakumoku.
Ua kalewa wale no oia iwaho, a ma ka hora 4 ahiahi, ua holo loa aku no ke awa o Pagopago ke kahua hoolulu no na lako kaua a me lanahu o Amerika.j
Huki ia na Pukuniahi i Kula.
O na pukuniahi @ o ke Trenton a me na lako kaua e ae, ua @ mai lakou i kula, me ke kokua pu ana mai o na kanaka Samoa malalo o kekahi alii o @ oia o @.
Ua hoike ae ka nupepa Manawa o Apia, he piha hauoli maoli no ko na kanaka Samoa ma keia mau hana kokua i na koa Amerika, ma ka huki ana i na pukuniahi a me kekahi mau kokua e ae.
Na ka bana puhi ohe o ke Trenton e hoonanea mau nei na kauhale o Apia i keia mau la.
Kela Kukala Kaua.
O kela kukala kaua a Geremania i Apia, ke mau la no ia aole i hoopau ia Aka, o ko lakou hoala hou ana i ke kaua oia ka Amerika e kue koke aku ma e @ ia ana me na lako kaua a hiki I ka wa e puka ai ka olelo hooholo a ka Aha Uwao ma @.
Ma kekahi lono e @ ana ua @ aku nei o @ i kona @ kanaka a pau ma ka mokupuni o @ e holo mai no @ me ka hookauiua oia
O ka lakau hana o ke kauoha ia ana aole i @ ua @ ia he @ keia a @ mamua o kapuka ana mai o ka olelo hooholo ka Aha Uwao.
Ua hiki ae o @ i Kikane ke Kanikeia Geremania hou no Samoa.
Ua ku aku ka mokukaua poino Ologa i ke awa o Kikane e ka maalahi no ka hana hou ana i kona wahi i manuheu ma kela mo.
O ke kumu pilikia o ka mokukaua Adimarala Amerika Trenton a me ka pakele ana o ka moku Bertania @ @ no ia no ka like ole o ka @ hoohana o ka @ mahu a me ka like ole o ko laua mau @. O ke Trenton, he 3.900 @ ka nui, a he 3.100 lio ka ikaika @ o ke @, he 2.700 @ ka nui, a he 3.000 @ ka ikaika o ka mahu. Wa oi aku oia ma ka mama o hapalua @ o ka hoonee ana a kona @ imua o ka makani.
O na mokukaua Amerika Omaha me Mohikana, a me ka mokukaua Beritania @, he mau la ku wale aku no keia i Apia.
Ka hui launa na o @ Kimale me @.
He mau @ loihi na kukakuka la una ana mawaena o Adimarala Kimale a me @, a ua hoike mai oia i kona makaukau nui no ke kaua aku i ua koa Geremania a me @ i na wa a pau.
O na Geremania i keia la mahope o kela ino nui, he hiki loa ia @ ke lawe pio mai ia lakou iloko o hookahi la hooili kaua me ka heluna nui o na koa e hoohahani nei mawaho o Apia.
O na kumu wale no a Mataafa e hoopau ai i keia @, oia ka unuhi ana aku o na koa Geremania i ka lakou kekala kaua, a e rula oia i kona lahuikanaka me ke keakea ole ia.
Aia no o Tamasese i kona wahi hoolulu kahiko ma kahakai me na wahi koa he mau haneri wale no, oiai ko Mataafa aoao, he mau tausani.
Ka hoihoi ana i na koa.
Ua telegarapa ae o Lutanela Wilson mai Kikane ae i ke Keena Kaua ma Wasinetona, ua hoolimalima ia ka mokumahu @ o ka hui hooholomoku o Auseteralia, no ka hoihoi aku i na koa o na aumoku Amerika nahaha ma Apia, a e hiki ana i Kapalakiko, Mei 16. He @ @ kona nui.
Na Hunahuna Aina E.
Kahina Beritania ma Wasinetona.
O Sir Julian @, ke Kuhina Noho Beritania hou i hoouna ia mai nei i Amerika, ua hiki ae oia i ke kula nakauhale o Wasinetona.
Ka Adimarala Rukini o ka moana Pakipika
E hoouna hou mai ana ke aupuni o Rusia i kekahi mokukaua Adimarala hou no ka hoopuipui i kona ikaika moana maka Pakipika. He moku oia o 8000 tona ka nui, 500 koa, a i hoolako ia me na pukuniahi uhao mahope o ke ano hou.
He makapo ka enemi e hoao ana e paio aku i keia moku maluna o ka moana alula.
Wahi hoolulu moku hou.
Ua koho ae nei ka Papa Moana i wae ia e Kuhina @, e apono ia ke awa o @ Sound i wahi hoolulu a kapili mokukaua no Amerika ma ka Pakipika.
Heihei Pukahi no ka Moho o ke ao nei.
E haalele ana o Henry Searle, ka moho heihei pukahi o Auseteralia ia Kikane, Mei 4, a holo aku no Enelani.
I kona wa e hiki aku ai i Ladana, e hoopuka aku ana oia i ke kono heihei ia John Teemer, ka moho kaulana o Amerika, a me J. O’Connor, ko Beritania. He $2500 ka pili o ka aoao hookahi no ka moho o @ ao nei.
Ke Koho Balota ma Farani.
Ma ke koho balota ana mai nei ma @, ua haule mai nei ke ohohia nui ia o @ @ imua o kona hoapaio. Ua puka ooo wale aku no o M. Emberline, ka moho a ka aoao @ he 3,900 kalota, i ko @ 3,898 balota.
Na kalokalo a ka Emepera Wiliama i ka mokukaua Alexandrine.
Ua kau aku ka Emepera Wiliama o Geremania maluna o ka mokukaua Alexandrine, oia ka moku e holo aku ana e pani ma ko ka moku Sophie wahi ma Samoa i ka wa a ka Emepera i makaukau ai no ka hoi aku iuka, ua haawi ae oia i na kalokalo ana me ke noi aku i na Mana Lani, na ke Akua e malama a @ mai ma ka hoopakele ana i na aumoku kaua o Geremania.
He hoomakaukau lako kaua nui a Geremania.
Ua haawi aku nei ka mana kaua aina o Geremania i kekahi kanoha no ka hana ana i na pu @ ki hikiwawe o ke ano hou, nona ka huina i makemake ia o 450,000 ka nui.
HOOLAHA AHA KIEKIE.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kaehu @ o Honolulu, Oahu i make. Imua o Lunakanawai Preston.
Ma ke nui a me ka waiho ia ana mai o ka palapala hoike a Kuapuu Pule Iokewe, kahu malama waiwai o Kaehu @ o Honolulu, Oahu i make, e @ apono ia ka hina o $122 a o na @ i loaa mai lala he $154, e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i ka waiwai i na poe i @, a e hookuu iaia a me kona @ hope ma ka noho ana ma ia ano.
Ua @ ia, o ka
POAKAHI. IUNE 18, 1889.
Ma ka hola 10 kakahiaka, ma ka rumi hookolokolo o ia. Aha, ma @ Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe i @ @ la a me ka papa hoike i olelo ia , a o na poe a pau i pili, e hele mai a hoike i ke kumu ina ke kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua nei la, a malaila e hoike mai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.
Kakau ia ma Honolulu, i keia la 4 o Mei, 1889.
Na ka Aha:
J. H. REIST,
Hope Kakauolelo.
2232 st
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai.
Ma ka hapa o ka waiwai o Kekuewa @ o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a @, e @ ana, o Kekuewa w o Honolulu, Oahu, ua make kauoha ole oia ma Honolulu, i ka la 18 o Aperila, 1889, a e noi ana, e hoopuka ia ka Palapala Luna Hooko ia Mikaela k. i waiho ia mai no e ia.
Ua kauoha ia, o ka
POALUA, MEI 14, 1889.
oia ka la i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ka Lunakanawai, ma ka rumi hookolokolo o ia aha ma @ Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa e hele mai ai na poe a pau i pili, e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ua noi la.
Hanaia ma Honolulu, H. I. Aperila 25, 1889.
Na ka Aha:
J. H. REIST,
Hope @
2230.31
HOOLAHA HOU.
OLELO HOOLAHA.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia e kuai kudala ia aku ana na Lako Noho Lio Laau o Kahamuile i waiho ia mai ia’u i Iune 25, 1888, ina e uku ole ia mai iloko o na la he 30 mai keia la aku.
GEO. W. GARICK,
@
HOOLAHA HOOKO MORAKI
I kulike ai me ka mana kuai o kekahi moraki i hana ia mawaena o Meleana Lahilahi a me S. Kamai o Palolo, Oahu, ia A. J. Cartwright, Kahu Malama Waiwai o R. W. Holt o Honolulu, i hana ia i Dekemaha 4, 1882, a i hoopaa ia ma ke Keena Hoona Kuleana, ma ka @ 77, aoao @ me 140.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, e @ ia aku ana ka mana kuai o ua moraki la, @ o ka uhaki ia ana o ka aelike, oia hoi ka uku olena o ka ukupanee a me ke kumupaa, nolaila, e kuai ia aku ana na ke
Kudala Akea,
Ma kekahi manawa e hoike ia aku ana, o ka aina, na hale a me na pono a pau maluna iho o ka aina.
No na mea i koe, e ninau ae ia A. J. Cartwright, a i ole, ia W. R. Castle, lolo no ka mea @.
Hanaia ma Honolulu, Aperila 23, 1889.
- J. CARTWRIGHT,
Mea Moraki mai.
O kahi e kuai ia aku ana, oia iho keia:
O kela apana aina e waiho nei ma Palolo, Oahu, a i hoike ia ma ka Palapala Sila Helu 2553, @ C. A. Helu 3740, ma ka inoa o Kahakauila i @ aku ai ia Kaauhonua ma kekahi palapala a Chas. T. @ ka Lunahooponopono o ka waiwai o W. L. Moehonua i hanaia i Aperila 16, 1880, a kope ia ma ka @ 65, aoao 59, nona ka ili o 10.48 kuea kaulahao.
Ma ia wahi hookahi no o kela aina i hoike ia ma ka Palapala Sila Helu 2556, L. C. A. Helu 1845, ma ka inoa o Lioe, nona ka ili o @ kuea kaulahao, i hooili ia aku ia Kaauhonua ka makuakane o M. Lahilahi, ma o kekahi palapala a Kaaoaaila Lioe w, i hanaia i Maraki 9, 1874, a hoopaa ia ma ka @ 39, aoao 158.
E kuai pu ia aku ana na hale, a me na pono a pau maluna iho.
2230 @
PACIFIC HARDWARE COMPANY
Na hope o Dilinahama No.
Mau Mea Kuai Lako Hao
Alanui Papu Honolulu
HOOLAHA
HOOLAHA
Ua koho pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho, i Lunahooponopono no ka waiwai o Mrs. Mary A. Alexander, o Wailuku, Maui, i make. O na poe a pau he mau koi ka lakou i ka waiwai o ka mea make i hoike ia ae la, e waiho mai lakou me na hooiaio kupono iloko o 6 mahina mai keia la aku ma ka hale mahiko o Haiku Sugar Co., Hamakuapoko, Maui, o hoole mau loa ia aku lakou. A o na he aie ko lakou, e hookaa koke mai.
H. P. BALDWIN,
Lunahooponopono Waiwai o
Mrs. M. A. Alexander
Hamakuapoko, Aperila 27, 1889.
2230 @
AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o ELISAI KAHAAWAILAU @ o Niumalu i make @ ole. Ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a @ Keawe, o Niumalu i @ e hoike mai ana o Elisai @ no Niumalu, ua make kauoha ole ma ia wahi no ma ka la o, M. H. 1871, a e noi ana e @ ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Hon. W. H. Rice, o Lihue Kauai.
Ua kauohaia o ka POAONO, ka la 11 o MEI, M. H. 1880, ma ka hora 10 o kakahiaka oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke @, ina he kumu oiaio ko lakou e ae @ ia ai i ua poi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke KUOKOA nupepa ma Honolulu.
@ ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i
Aperila 9, M. H. 1880.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2229 @
Hoolaha Hooko Moraki.
I kulike ai me kekahi mana moraki i hana ia e Kimo Kolo o Honolulu, Oahu, ia S. K. Aki o Honolulu i olelo ia, ma ka la 11 o Feb. 1889, a i kope ia ma ka buke 112, aoao 400, no ka hooko ana i ua moraki la, nolaila, e kuai ia aku ana ma ke
Kuai Kudala Akea
Ma ka rumi kodala o Jas. F. Morgan, ma ke alanui Moiwahine ke hiki aku i ka
POAONO. MEI 11
Hora 12 awakea
O na aina i hoakaka ia ma keia Moraki, oia iho keia mau aina malalo nei, penei:
O kela apana aina a pau e waiho la ma @, Kula, mokupuni o Maui, oia kela aina i ike ia ma ka inoa o Kahulukaei k, Palapala Sila Nui Helu 6421.
Maloko o ua apana aina la, he 15 eka ka nui. He aina kupono amaikai i ke kanu kulina.
S. K. AKI,
Mea Moraki mai.
Honolulu, Aperila 19, 1889.
No na mea i koe, e ninau ia S. M. Kaaukai, Lolo o ka mea moraki mai, ma kona keena maluna o ka @ o Bihopa Ma.
2229 st
Hoolaha Kudala
O NA
WAIWAI PAA !
MA
Kapaa, Kauai.
E like me ka mana i hookohu ia mai maluna o’u e ka Aha Kaapuni o ka Apana Eha, he Lunahooponopono no na waiwai o Waialeale, nolaila, e kuai ia aku ana i ke akea ma ia wahi, i ke kakahiaka
Poakahi, Mei 13,
1889, keia mau waiwai i hoike ia malalo iho nei:
Hookahi loko ia maloko o ka ili o Ulakiu, Kapaa, e hoomaka ana ma ke kihi
Ak. Kom. o keia loko ma kahi hau Hema 21 @ Kom, 3 kaul. pili i ka ili o Ulakiulalo. Hema 56 @ @ 4 40 kaul. pila i ka pali o Punakeekee. Ak. 20 @ Hik. 5. 10 kaul. pili i ka Helu ka Inoa. Ak. 60 @ Kom. 2 kaul. pili i ke kula o Konohiki. Hema 77 @ Kom. 2. 60 kaul. pili i ka loi o Konohiki.
O ka ili aina, @ eka, 3 ruda a me 30 peka.
Kuike ke dala. O na lilo palapala, ma ka aoao o ka mea kuai mai.
C. H. WILLIS,
Lunahooponopono o ka waiwai o
Waialeale.
Kapaa, Kauai.
2229 @
A ROSA (AKONI.)
LOLO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
He @ Hoolalo Palapala.
KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhina
@
Kakela a me Ku
HALEKUAI NUI O NA WA
E ka na pahiolo, koi hole,
hamale, koi nui a me @ @
wili puaa, @, apuapu, @
@ , kala kaa, hao hoopa
Oohaku hoana, kepa, lei ilio, @
hao ilio, pahi, upa, pahi @
kalapu, kope hulu, @
lakala, lina hao, ami, @
KAULA OPU
Palau o na ano a pau,
Oo, ho, kopala, pe, @
kua, hao kope, @
e aku, kua bipi, lei bipi,
kaula hao bipi, @
pa, uwea keleawe, @
piula, kaa palala, ipuhao.
PA-PALAI MAKAU MEKE.
Ili wai, papa holoi, kopa ala, @
uaina, hu’akai, ehi @
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me @
ano a pau, me ka pepa @
kuhi, pena keokeo, aila
pena, aila hoomaloo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA @
LOO
a me aniani hale
AILA MAHU, AILA MIKINI, @ @
AILA KAA, INIKA KAMAA
PAUDA, KUKAEPELE @
PAUDA, UIKI @
ANO HE NUI A LEHUA
LOLE @
@ aa ua
AHINAHINA, KALAKOA
@, @ @
UWE WAHINE KUI @
MU A ME KA @
Ke @ e loaa no ia ma @
Kakela & @
NA MEA @
Mikini @
@ a WHEELER a me @
MIKINI A WIILOX ME @
NA MIKINI A
KEMINGTON
He nui loa na mea hao me na @ ae o na ano a pau, aole hiki ke @ ia aku, hewa i ka wai na maka @
Laau Lapaau Kaulana @
A DR. JAYNE.
LAAU HOOMAEMAE @
LAAU HOOPAU NAIO. @
KUNU, PENIKILA @
PAAKAI, LAAU HOOPAA @