Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 15, 13 April 1889 — Page 2
| This text was transcribed by: | Janet Remolona |
| This work is dedicated to: | To my grandmother Lely who taught me to live and give aloha. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
Hoolaha Keena Kalaiaina
@
DAPEPA KUOKOA
No ka makah $2.00
No eono mahina 1.00
KUIKE KA RULA
Poaono, Aperila 13, 1889
KE KUHINA MOHO HAWAII
NA @NI
No @ ae nei ua @ ka Mana Hook@ @ H K Armstrong @he mau @ohana ma ka @ na Kahina ka hoopau an i kekai @ kiekieme @ ka Moi. E like @ kakou Kumuka@ A ma ka @ kaumaha e lilo @ ana i kekahi hana, oia @ ka Moi, a na kona mau @ ka hana, a maluna @na @ ana a na @ o a lehulehu no ko lakou @.
@ nei, ua kukala pili @ mai ke Kuhina o ko na Aina E. @ loa ia aku o H.R. Armstrong a o Mr. Manley Hopkins, oia @ ia aku e lawelawe i ka ohana Kanikela a Kuhina Noho Hawaii ma @ana.
KEIA HOOUHUI AINA
O kekahi o na lepo ano nui a kakou o ohe nau nei mai na makamaka mai o @ oia no ka hoohui ama i ka @aemoku o Hawaii me ka Repubalika Nai o Amerika H@. @ ia mai ko kakou Kuhina Noho Hawaii ma @, ma he manao kue ole ia kekahi ke heala ia ka hoohui aupuni me Amerika a oia kana iah@ke aku ai @ ko kakaou iawa i kapono kaokao o ke kuikahi kahiko e ku nei i keia la ma kea no he aupuni kuekea, a ua ioaa ia kakou keia pono ma ka ae ana mai o oa aupuni o Enelani me Farani, a hea ha hou aku ka hanohano a me ka hoio moa o na hana e @ me ko keia wa e nee nei.
E like me na lono maa maa o ka hoohikileie i kahi wa, pela no keia mau lono a kakou e lohe mau mai nei main a kapakai mai o waho. Aole loa e lo@ i kakou ia m@ o ka hoohui aupuni ke kekahi mana nui a ikaika, ke mau ko kakou malama i ka ma@ a me ke kuokoa a ka aina. Aia no ia kakou ka pono a me ka @ ke ku a me ka holo. Mawaho ae o ko kakou @ i na o@hana holomua o ka aina a me ko kakou noho mahe iloko o ko @ nawahwah, ao’e kakou e ka@ku @ ke ole e komo lima nui ia mai e ka ikaika o na mana lahui pakahi e like me na haawina i i’e ia i keia la ma na paemoku o ka He@s.
KO KAKOU MAU ALANUI
I ka wa a keia au hou hooponopono aupuni i komo mai ai Hoko o ka mana kookele i ko kakou lahui, o ka hoomaemae i na alanui hele, oia kekahi o ma haawina mua loa i hoomaka ia e iaweiawe, a e hoomau ia nei mo a hiki i keia la, a o na leo kuwo o ka lehulehu main a wahi mai a pau o ka aina, aohe mau puai leo hou i lohe ia i keia Manawa, koe wale iho no na leo o ka mahalo i ka maikai o na alanui hele maloko o ko kakou kalanakauhale nei a me na apana mai o waho.
E like me ka holomua o na hana pili i ka hoonaauao i na keiki, pela no ke auponi e lawelawe nei i ko kakou mau alanui ma na kapuai, na iwilei a me na mile, a ke haawi ia ka Manawa no ka onou ana i keia hana imua, he konalua ole ko makou no kekahi wa e hiki mai ana, e loaa ana ia kakou he mau alanui keie maikai, a ua nana ia hoi ka pono a me ke kuleana o na poe hookaa auhau mamua ae o na mea a pau i kulike ole me ko ka wa i hala.
O ka hoakea i kekahi mau alanui, oia kekahi hana nui a ke aupuni e lawelawe aku ana. E hoakea ia aku ana o alanui Alakea, kahi e kokoke la i ke kihi o na alanui Kalepa me Nuuanu, ke alanui Halealii e kokoke la i alanui Puowaina, a me ke alanui Nuuanu mai ke alanui Hotele aku.
KE ALAHAO O OAHU.
Ma ka mokumahu Umatila i haalele mai inehinei, ua kau pu aku o Mr. B. E. Dilinahama, ke kanaka nana i hoeueu ka hoaia ana i ke alahao mahu o Oahu, ma ka huakai pili i kana oihana no na kauoha i mau lako no ua hui alahao nei.
I kona wa e hiki aku ai i Kapalakiko, e haawi koke aku ana oia i ke kauoha no ka hana ia o elua kaamahu alahao o kea no hou i ka hui hana hao o Baldwin ma Philadelphia, me na ae like nana e hiki ae i Kapalakiko iloko o na la he kanaiwa. He umikumamaha kaa lawa ohua a me eiwa kaa ukana.
O na ake ana o Mr. Dilinahama, oia no kana ae mua i kinohi, e wehe ia ana ke alahao mahu o Oahu nei imua o ka lehulehu, he hookah makahiki mai ka wa a ka Ahaolelo i haawi ai i ke keleana hoomoe alahao i ka makahiki i hala.
NA MOKU ILI MA SAMOA.
O kekahi o na lono hoolele hauli i kipa mai i o kakou nei, oia no ka holo loa ana ae o ka mokumahu Alameda @waho o kona alahe’e maa mau mai @utuiwila a biki i Samoa, a lawe mai la i kekahi hapa o na koa Amerika no lakou na moku i ili a nahaha ma na kuaau o ke awa kumoku o Apia, a ku i Honolulu nei i ke kakahiaka Poaono i hala.
O ka nahaha ana o keia mau aumoku o kea no hou a me ka make ana o kela heluna koa mahuahua, he puupuu ikaika ia i loaa aku i na aupuni o Amerika me Germania, a he lono hoomo kuahana hoi i ka noho oluolu ana o ka ohana o kela poe koa i nalawai me ko lakou hopena i ulupa ia ma na kuanalu o Apia. O ka hooko hana, oia ke kumu o ko lakou hiki ilaila a halawai me ka ino a me ka hopena o ko lakou mau la ma ka aina malihini, aole me ke kaua, aka, me kekahi haawina weliweli loa e hiki ole ai ia kakou ke hoomaopopo i na loli ano e o ke ea ma kela mau mokupuni kokoke i ka welelau o ka peai Hema.
I keia pule iho nei ma na luakini o Malie ka Malu, Sana Anaru a me Kaukeano, ua malama ia he mau anaina hoomanao no na poe i loohia ma ua mo nui la i pahola ae ma na mokuponi o Samoa, a i oi loa aku noi na hoomanao ana, no Kapena Schoonmaker o ka mokukaua Vandalia.
Oiai ka Vandalia ma ko kakou nei awa no hookah makahiki a oi, ua kamaaina kona kapena a me na aliioku ia kakou no kela kowa loihi. He ka naka o Schoonmaker i pii awiwi ae kona kulana iloko o na aumoku moana o Amerika, a ma na hooili kaua hahana ma ke kaikuono o Mobile a me ka lawe opio ana ia papu Mogana malalo o Ad@narala Faragata, malaila oia i hoikeike ai i kona wiwo ole ma ka lawe pio ana mai i ke kalana paa o ka enemi me ka hooko kauoha.
KA BALUNA.
I ka Poaono i hala, mawaena o na hora 2 me 3 auwina la, ua lele io ae la o Prof. Melavila me kona baluna i ka lewa nona ke kiekie o keolu tausani kapuai mai ka honua ae. Ua holopono na mea a pau, aka, aole oia i lawe i kela mamalu kokua i kona lele iho i ka honua, aka, oiai oia ma kela kiekie a me ka hiki pono ole ke ike ia aku kona kino, ua hookuu malie ae oia i ka ea a puka iwaho, a oia ka wa a ka baluna i emi malie iho ai a haule iloko o ke kai, mawaho iki aku o Kakaako.
@ ka hoike a ua haole lele baluna la, oiai oia iluna pono o ka hale aupuni, ua hai ae oia i ka nanaina maikai o ke kaluanakauhale a me ka hiki ke ike ia ma na wahi mamao a pau o Ewa, Waialua, Maunalua a me Koolau.
Akahi no a pau ke kuhihewa o kahi @ e no ka lele io ana o ua haole la, a e haawi ia na mahalo ia Prof. Melavila no kona ake ana e hooko ia kana mau olelo i kinohi.
Lono Hope Loa.
Poino Weliweli ma Samoa
He Makani Ikaika
Piholo na Aumoku Kaua ma ke Awa o Apia.
Ma ke ku ana mai o ka mokumahu Alameda i ke kakahiaka Poaono i haia, a me ko makou hoike hapa ana aku i na poino o kela ino nui i pahola ae ma Samoa, a me ka nahaha ana o na aumoku kaua Amerika me Geremania, ke huai pau aku nei makou i ka moolelo piha i loaa mai.
Ka Hoomaka ana o ka Ino.
O kekahi o na ino nui loa nana i makaikai ae na kapakai o na mokupuni o Samoa no kekahi Manawa i ike ole ia, oia no ka makani ikaika i pahola ae ma ke awa kumoku o Apia, ma ka hora 2 wanaao Poaono, Maraki 16, a pulumi aku la i na aumoku like ole he 14 ma na kapakai o na mokupuni.
Eber.
Ma ka hora 5 o ua kakahiaka la, ua hoon@ e ia aku ka mokukaua Geremania Eber e ka inakani a me na ale huhu e uhi pu ana a kau iluna o na kuanalu, a iloko o na minute pokole, ua nahaha liilii loa ae la ia a piholo me kona mau apana a pau e lana hele ana maluna o ka ilikai.
Mai loko mai o kona huina kanaka he 75, he hookah wale no aliikoa me eha sela i pakele aku a kau iuka, oiai ke koena iho ua make iloko o na nalu nui e poi mau ana iluna o na kohola ako’ako’a.
Adler.
Aohe i loihi aku ka manawa i nahaha aku la o kela moku mua, ua hoonee ia aku la ka elua o na mokukaua Geremania, oia ka mokuhao kila Adler maluna no o keia kohola papau hookah, a ma ka aoao komohana iki ae hoi o ka moku mua.
He mea hiki ole i ka noonoo o kekahi ke manaoio iho, ua like keia mokukila kaumaha me kona mau pukuniahi koikoi me kakahi wahi pauku laau uuku la, ua kiola ia aku oia iluna o ke kuaau ako’ako’a me ka mama loa e na ale e uhi pu ana a nahaha liilii.
Nipasika.
Iloko o keia manawa, oia ka wa pihoihoi loa o na mea a pau maluna o na moku e paialewa ia nei. Ua ho a ia kea hi o na ipuhoa, a me he mea la, aole i ano hiki pono loa.
Ma ka hora 9, ua hoonee ia aku ka mokukaua Amerika Nipasika ma ka papahelu o ke kau iluna o kuaau. Ma ka nana aku a ko uka poe, aia oia iloko o ke kalana pilikia loa e hiki ai ke pale ole ae. Ma ka hooholo ana a ke Kapena i kona manao i kumu e pakele ai ka moku mai ka nahaha loa ana, ua hoopae aku la oia i kona moku a kau iluna o ke ahua one. a ma ia hana ana, ua pakele keia moku mai ka nahaha ana, a me na ola mai ka loaa ana i kekahi poino.
He ehiku o lakou i lele aku iloko o ke kai a e au aku iuka, aka, ua lumilumi koke ia lakou a make mamoa o ka pae ana i kula. O ka nui iho o na koa, ua noho no lakou iluna o ka moku no na hora he i o a oi aku maluna o na rigini, a pakele no lakou a pau mahope iho o ka pau ana o ka ino.
Vandalia.
Mahope aku o ka Nipasika, ua hoonee ia aku la na mokukaua Amerika Vandalia a hookui pu me ka mokukaua Beritania Calliope a me ka mokukaua Geremania Olga.
Ma keia hookui ana, ua moku aku la na kaulahao o ke Calliope a kokoke loa oia e pilikia pu me ka Vandalia, aka, ua kuupau koke ae la ka mokukaua Beritania i ka ikaika hoohana o kona enegini mahu, a hoopuka aku la iwaho o ke awa iloko o na leo huro mai na moku Amerika aku.
Ma ka nana aku a ko uka poe, ua koho ia aku na manao kanaiua no kona puka pono aku, aka, he mau minute pokole mahope iho, ua puka laelae aku la oia no waho o ka hohonu a ua palekana.
I ka wa a ke Kapena o ka Vandalia i hoomaopopo ai, aohe ala o ka pakele o kona moku, ua hookele aku la oia me ka manao e kau iluna o kela puu one a ka Nipasika i kau aku la, aka, iloko o ka ulia o ka laki ole, ua kau like aku la ka Vandalia iluna o ke kuaau ako’ako’a, ma kahi he 25 anana mai ka Nipasika mai.
O ke Kapena me kona mau aliimoku a me na koa, ua haule iho la na i a a me na kia e hakihaki ana, a me na nalu nui e uhi pu ana maluna o ka oneki, ua pau loa lakou i ka make a @ pu aku la iloko o ke kai.
Ua pakele kekahi poe ma ka hikii ana ia iakou iho me ke kaula, a pinana @ iluna o na @gini.
T@n.
Ma ka hora 2 @ ua hoonee ia aku la ka @ Amerika hou @ o Adimarala Kimale a hookui po me ka moku Geremania Olga, a ua @ manuheu o na ihu a me na polekai.
Ua @ ia na hoohana ana i kona eneg@ manu a hiki ole @ komo nui mai o ke kai, a ua hoao pu ia ka pauma a hiki i ke kau ana iluna o ke ako’ako’a a nahaha.
Olga.
O ka mokukaua Geremania Olga, oia ka moku hope loa o ka hoonee ia ana mai e kau i kula. Mahope o na hoao ana e hoopuka aku waho o ke awa, ua hoonee ia ae oia a kau iluna o kekahi ahua one, a i like pu hoi me kahi e kau nei o ka Nipasika.
Mahope iho o ka ino, ua hoomaopopo ia na moku Olga a me ka Nipasika ua hiki laua ke hoo@ hou ia a hoomaemae. O kela mau moku aku eha, ua nahaha loa.
Ke Kulana o Mataafa.
Ma ka Poakahi ae, oiai no ka ino e pahola ana a me na moku i nahaha iluna o na kuanalu, ua boouna mai la o Mataafa i kona mau k@ a he 250 no ka haawi ana i na kokua i na koa o na aumoku poino, ma ka malama ana i ka waiwai a me ka kokua ana i na koa nawaliwali.
Ua koho ia aku ka nui o kona mau koa e hoohalua la mawaho o ke kulanakauhale o Apia i keia mau la, aia ma kahi o ka wiwa tausani kanaka a oi aku.
Ke kau la ka weliweli ia Tamasese no ka poino ana o na moku Geremania a eia kekahi o kona poe ukali ke haalele aku nei iaia.
Na Moku i Pakele.
I ka Poalua, Maraki 19, na malie lo aka ino a ua pau ka nalu maloko o ke awa, ua hooko@ mai la ka mokukaua Calliope me kona poino ole, koe wale iho no he mau waapa nahaha a me ka laau ihu ma kola hookui ana me ka Vandalia.
Ua hoelana ia aku na moku Nipasika me ka Olga ma kahi hohonu, a o ko laua pilikia wale no, ua haki ka hoeuli, pepee na epaepa o ka huila, a hemo ke kamaa o lalo o ka iwikaele.
O na apana laau o na moku, e ike ia no ia ma na wahi a pau o ka mokupuni o Upolu, he mau mile loihi ke kaawale @ koi a ana e ka nalu ma ka haone.
Ua koho ia aku ka nui o na make he 90 ko na Geremania, a he 50 hoi ko na Amerika, mawaho ae o na koa i hoeha a malalo o na lapaau i keie manawa.
Na Koa Make.
I kela a me keia la, e ike mau ia ana na kino make o na koa i ka lana mai i kahaone, a ua kanu ia lakou ma kahi no e loaa ana.
Ua haawi ia aku na leo o ka mahalo main a koa Amerika aku i na kanaka Samoa, no ka lakou mau hana kokua o ke aloha iloko o ka wa i makemake nui ia na lima kokua.
O kekahi keia o na poino weliweli loa a me ke poho nui ma ka aoao o na aupuni o Amerika me Geremania, i ike ia no kekahi mau makahiki loihi i hala hope aku. Ua koho ia aku ko Amerika poho, aole i emi iho malalo o elua miliona dala.
KO NA AINA E.
Ua kohoia mai nei o Robt. T. Lincoln, ke keiki a Peresidena Linekona i aloha nui ia e kea o holookoa, i Kuhina Noho Amerika ma ke aloalii o Beritania Nui. He hooku keia i ohohia ia e ka lahui o Enelani.
O Jno. Bright, kekahi o na kakaolelo kaulana kalai aupuni o Enelani, ua make mai nei
E hoopii ana ka Aha Kuhina o Farani ia Kenela Boulana, ka moho a ka lahui i ohohia nui ai, ma ke hewa o ka ohumu.
Ua haalele aku na ahahui kinipopo Amerika ia Ladana no Nu Ioka, Maraki 28.
Maraki 27, ua hoouka ia he hakaka pahikaua ma Parisa, mawaena o kekahi mau mea kakau nupepa.
Ua make mai nei ke Duke o Bakinehama ma Ladana, Maraki 27. He 66 ka nui o kona mau makahiki.
O ka lio holo kiau kaulana Prince Wilkes, ua kuai ia mai ne no ke kumu kuai o $30,000.
Ua hoao ia mai nei e na al@koa Rukini ke ki ana i kekahi pu @, ua hiki ke hoolele ia na puka he 480 iloko o ka minute.
Ua puka ae nei ka nupepa Palekaiko o ka Pakipika, ka nupepa hoolaha i na nani a me na ea oluolu o Hawaii nei i na malihini o waho e kipa mai.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o NANCY WIRT, o Honolulu, Oahu, i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ia ai ka Palapala Kaooha, a no ka hoolaha ana.
O ka Palapala Kauoha hope loa a Nancy Wirt i make, ma ka la 8 o Aperila, 1889, ua waih@ ia mai imua o keia Aha no ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko ia Wm. O. Smith, a i waiho ia @ e ia.
Ua Kau!ha ia, o ka
POAHA. MEI 2, 1889
Ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka @ hookolokolo o ia Aha, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai na mei ana mai, a me na poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko
Kakama ma Honolulu, Aperila 8, 1889.
Na ka Aha:
J. H. REIST
Hope Kakauolelo.
2228-31
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina, ma @ Hooponopono Waiwai. Ma ka hooponopono o ke Kahu Malama Waiwai o W. C. Cummings, he keiki eo ole He kauona a na Kahu no ke Kuai ana I na waiwai paa.
Ma ka helui elu a me ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a W. H. Cummings, ke Kahu Malama Waiwai o ke kino o W. C. Cummings he keiki oo ole, e noi ana e hoopuka ia kekahi palapala kuai no ua mau waiwai paa la e like me ke kanawai, a me na kumu o ke kuai ana aku.
Nolaila, ua kauohaia, o ka
POAKOLU, Aperila 24, 1889,
I ka hora 10 kakahiaka, ma ka rumi hookolokolo o ia Aha ma Honolulu, oia ka la la a me ka manawa e hoolohe ia ai ua noi la, a ilaila e hele mai ai na poe a pau i kaleana, e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ke noi e hoopuka i ke kuai i ua mau waiwai la.
Kakauia ma Honolulu, Apr. 4, 1889.
Na ka Aha:
J. H. Reist,
2227-3t Hope Kakauolelo.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o J. B. KEOHOKII, o Honolulu, Oahu, i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooi io ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoo laha ana.
No ka mea, ma ka la 22 o Maraki, M. H. 1889, ua waihoia mai umua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha Hope loa o J. B. Keohokii, i make aku lai a me ka Palapala Hoopii e noi ana, e hooiaioia kela Palapala Kauoha, a e Hoopuka ia hoi ka Palpala Lunahooponopono ia J. Keohokii, Opio, ua waiho ia mai e ia.
Nolaila, ua kauohaia o ka
POALUA, APERILA 16, 1889,
ma ka hora 10 a.m., ma ke Keena Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaioia’I ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi ia noi ana mai, a me na poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
Kakau ia ma Honolulu, Maraki, 22, 1889.
Na ka Aha:
J. H. Reist,
Hope Kakauolelo.
2225-3t
HOOLAHA HOU
HOOLAHA HOOKO MORAKI
I kulike ai me kekahi mana kuai o kekahi moraki i hanaia ma ka la 25 o Sepatemaba, e S Mahuka k me Kanui w, o Koolauloa, mokupuIi o Oahu. Ia S B Dole, o Honolulu, a i kope ia ma ka buke 90, aoao 224 me 25, a no ka uhaki ia ana o na kumu o ka aelike, oia hoi ka uku o@e ia ana o ke kumupaa a me ka ukupanee, a nolaila, e hooko uka ana ka mea nona ka inoa malolo iho I ua moraki la, a e kuai ia aku ana ma ke kudala akea na aina a me na pono a pau maluna iho e like me ke kanawai.
O ka aina ma keia moraki i olelo ia, oia no kela mau apana aina ekolu ma Makaua, Koolauloa, oia na aina aina i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6122, Kuleana Helu 10715, nona ka ili o 12 37-100 eka, i hooili ia ia S Mahuka, a i kakau ia ma ka buke 25, aoao 251.
S.B. Dole,
Mea Moraki Mai.
Chas. L. Carter, Loio.
Kakauia ma Honolulu, Aperila 10, 1889.
Na Palena:
Apana A 1-4 loi a me kula a me ka pahale.
E hoomaka ma ke kihi akau, alaila,
hema 38° kom 497 pauku ma ko Paia
akau 50 1/2° “ 107 “ “ Waiono
hema 84° “ 250 “ “ “
“ 52 1/2° “ 316 “ “ “
“ 36 1/2° “ 638 “ “ konohiki
“ 24 1/2° hik 700 “ “ Kanehua
“ 88° “ 290 “ “ “
akua 10 1/2° “ 268 “ “ “
“ 79° “ 315 “ “ “
“ 13° “ 460 “ “ “
“ 33° “ 922 “ Kaehukukona
“ 50 1/2° kom 253 “ “ Waiono
Ke kihi mua 977 Eka.
Apana 2 – Elua Loi ma Makaua. E hoomaka ana ma ke kihi akau
hema 49 1/2° hik 266 pauku ma Konohiki
“ 84 1/2° kom 547 “ “ kuleana
akau 53° “ 158 “ “ konohiki
“ -- -- 224 “ “ “
“ 76 3/4° “ 292 “ “ “
“ 1° hik 209 “ “ “
hema 89 1/2° “ 339 “ “ Waiono
“ 61° “ 102 “ “ “
akau 47° “ 120 “ “ “
Ka Ili 2 35 Eka.
Apana 3 – Kahua hale. E hoomaka ma ke kihi hema alaila
akau 75° hik 160 pauku ma Konohiki
“ 15° kom 160 “ “ “
hema 75° “ 160 “ “ “
“ 15° hik 160 “ “ “
Ka Ili ¼ Eka.
2228-3t
HOOLAHA HOU.
OLELO HOOLAHA.
E ike @auanei na kanaka a pau ke nana i keia Olelo Hoolaha. Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke hoolaha eku nei au ma ke akea, no kuu wahine mare oia o Mrs. Emma Alaiau.
Ua haalele kumu ole mai oia ia u a me kahi moe.
He nui ko’u malama maikai ana iaia a me ka maua mau keiki i na mea a pau e pono ai kona kino, he mea ole nee ia mau mea iaia, ua haalelo mai ia u a ua hele aku mamuli o @ona mau makemakeo ke kino.
Nolaila, ke papa loa aku nei au ina o na mea halekuai lole o kela a me keia ano a me na halekuai o na ano a pau iloko o keia aupuni, mai hoale oukou iaia, a o na koi ana a pau no kona aie, aole loa au e hookaa ana, a ina oia e koho ana i lolo nona aole ia maluna o’u maluua no ia o oukou ke poho.
Aloiau.
Kapaa, Kauai, Aperila 5, 1889.
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
I kulike ai me ka mana o kekahi palapala moraki i hanaia e James Keau o Honolulu, ia Bihopa Ma, I kakau ia i Iune 14, 1883, a i kkope ia ma ka buke 81, aeao 102, 103 me 194, e hooko ia aku ana ua moraki la ma ke
Kudala Akea
Ma ka @umi k@dala o Jas. F. Morgan, alanui Moiwahine, i ka
Poaono, Aperila 20,
I ka hora 12 awakea, o kela mau wahi a pau I hoikeia ma ka moraki.
O kela apana aina a pau e wai@o la ma Aala, Honolulu, a i hoike piha ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 5651, L. C. A. ia Uluoa, me na hale a me na pono a pau e waiho la maluna o ua aina nei.
BISHOP & CO.,
Mea Moraki Mai.
Honolulu, Mar. 30, 1889.
2227 2t
HOOLAHA HOOKO MMRAKI.
I kulike ai me kekahi mana kuai ma loko o kekahi moraki i hanaia e J K Spaulding ia T R Foster, i ka ia 23 o Feb, 1882, a i kope ia ma ka buke 73, aoao 375 me 376.
Ke hoike nei keia hoolaha e hooko ia aku ana ia mana kuai e ka Mea Moraki Mai mamuli o ka uhai ia o i a kumu aelike, oia ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee, a ma ia hooko ana e kuai kudala ia aku ana ma kahi a ma ka manawa e hoike ia aku ana, ka aina, na hale a me na pono a pau i hoakakaia ma ia moraki elike me ia malalo iho. No na mea I koe e l@aa no ke ninau ae ia T R. Foster, a ia W. W. Smith, loio no ka moraki.
T.R. Foster,
Mea Moraki Mai.
O na aina e kuai ia ana, oia kela apana aina e waiho la ma alanui Liliha, ma Kukanaka, Kona, Oahu, a oia ka aina i hoakakaia ma ke kahi palapala kuai ma ia Keliikui ia Maluai’I kopeia ma ka buke 51 ma na aoao 477 me 478 oia hoi kekahi hapa o ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui i elu 93 Kuleana helu 1147. A i huiia me na hale, na pono, na kuleana a me na pomaikai a pau e pili ana ma luna iho. 2227-3t
AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina. Ma ko hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o WAIALEALE (k.) no Kapaa. Kauai i make. Ma ke keona imua o Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a C. H. Willis ka Lunahooponopono o ka waiwai o Waialeale (k.) no Kapaa, e noi ana e laikini ia oia e kuai aku ma ke ku@ala I kahi apana aina, oia hoi ka apana Helu i ma ka Sila Nui Helu 8,837 e pili ana I na waiwai la.
Ua kauohaia o ka POAHA, ka la @ APERILA. M. 11. 1889, ma ka hora 10 o kakahiaka imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka Hale Hooko’okolo ma Koloa, oia kahi a me ka @ nawa i koho ia no ka hoolo@ e hele mai e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ai i ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka w iwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, Kauai ko Hawaii Pae Aina, I keia la 14 o Maraki, M. H. 1889.
Jacob Hardy,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2225-3t
HOOLAHA HOOPAU HUI.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, ua hoopau ia ka noho Hui ana o John D. Paris, Jr. a me John Gaspar o Kaawaloa, Kona, Hawaii, mainuli o kekahi aelike i hana ia mawaena o laua elua. O na kuleana a pau loa o John D. Paris, Jr. iloko o ua Hui nei i olele ia, ua kuai ia aku no ia e John Gasper.
Ke hoike pu ia aku nei hoi, o ua John Gasper nei i olelo ia, oia wale no ka mea kuleana nana e hoohana aku i ke kula hanai holoholona, a me na kuleana i hoohana pu ia e laua mamua o ke Ahupuaa o Kahauloa, i hoolilo ia i waiwai ponoi nona.
Hanaia ma Kaawaloa, Mar. 20, 1889
John D. Paris, Jr,
John Gasper.
4-w
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Ua hookohu pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei e ka Hon. A. F. Judd, ka Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie. Ma ka la 19 o Maraki, 1889, ke hoolaha ia aku nei, o na poe a pau he mau koi ka lakou i ka waiwai o D. Manuia, o Honolulu nei, i make, ke kauoha ia aku nei lakou e waiho koke mai i ka lakou mau koi me na palapala hooia kupono i ka mea nona ka inoa malalo nei ma ke keena loio o W. R. Kakela, iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia. A o na poe he aie ko lakou, e hookaa koke mai ma kahi I hoike mua ia ae la. MOSES KELIIAA,
Lunahooponopono o ka waiwai o D. Manuia, i make.
Kakauia ma Honolulu, Maraki 23, 1889. 2225-4t
HOOLAHA.
KA HUI
Alahao Hawaii,
(KAUPALENAIA)
MA ALANUI MOI
NO KA
Auhau 5 Kenta
No ka holo hookahi ana no na wahi a pau, i hoomaka i ka
Poalua, Jan. 1.
PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO.
NA KAA MALALO ANU NEI NA K@
Haalele I ka @ Haaliliamanu Hiki ma Pawaa Hiki ma Waikiki Haalele @ Waikiki Haalele ia Pawaa @
A. M. A. M. A. M. A. M. A. M. A. M.
5.30 5.50 6.05 6.20
6.30 6.50
6.30 6.50 7.00 7.20
7.10 7.30 7.50 7.10 7.30 7.50
7.30 7.50 8.00 8.20
8.10 8.30 8.50 8.10 8.30 8.50
8.30 8.50 9.00 9.20
9.10 9.30 9.50 9.10 9.30 9.50
9.30 9.50 10.00 10.20
10.10 10.30 10.50 10.10 10.30 10.50
10.30 10.50 11.00 11.20
11.10 11.30 11.50 11.10 11.30 11.50
P.M. P.M. P.M. P.M. P.M. P.M.
12.10 12.30 12.50 12.10 12.30 12.50
12.30 12.50 1.00 1.20
1.10 1.30 1.50 1.10 1.30 1.50
2.10 2.30 2.50 2.10 2.30 2.50
3.10 3.30 3.50 3.10 3.30 3.50
3.30 3.50 4.00 4.20
4.10 4.30 4.5 4.10 4.30 4.50
4.30 4.50 5.05 5.25
5.15 5.35 5.55 5.15 5.35 5.55
5.35 5.55 6.05 6.25
6.15 6.35 6.55 6.15 6.35 6.55
6.35 6.55 7.05 7.25
7.15 7.35 7.55 7.15 7.35 7.55
7.30 7.55 8.05 8.25
8.15 8.35 8.55 8.15 8.35 8.55
8.30 8.55 9.05 9.25
9.15 9.35 9.55 9.15 9.35 9.55
10.05 10.25 10.05 10.25 10.45
O na uku ohua mai ka uwapo o Haalilia manu a hiki i Pawaa, he 5 keneta; a mai ka uwapo o Haaliliamanu a hiki i Waikiki, he 10 keneta.
HOOLAHA KUIKAWA.
E hoomaka ana ka holo ana o ke kaa kuikawa i keia la, a e hoomaka ana pela a hiki i ka wa e hoolaha hou ia aku ai, penei @ Haalele ia Pawaa, hora 11:31 a.m. 12:50 p.m. a me 4:31 p.m. Haalele I ka uwapo o Haalikamanu, hora 12:00 p.m. 4:00 a me 5:05 p.m.
Ke hoike pu ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o na kaa i pena uliuli ia, no Waikiki loa ia mau kaa.
E malama loa na ohau mai hoao e komo mai a lele aku paha mai na kaa aku oiai e ho lo ana; a e nana pono hoi i ka wa e haawi ia mai ai o na palapala, a e hookomo maloko @ ka pahu I hoomakaukau ia maluna o ke kaa. E malama pono i na rula o ke kaa. 2214@
Benson, Smith & Co.
Na Mea Laikini ia e kuai Kukaa a me Kuai Liilii aku.
Na Laau Lapaau
O na ano a pau.
Helu 113 me 115, Alanui Papu
O LAUA NA AOENA NO NA
Laau Lapaau Kuluwai Liilii
Boreicke & Schrecke, a me na
WAi Lukini OnAonA Waianuhea
WAIALA MAILE
A me ke
Onaona Lei Aloha
O na lako no ka Lauoho a me ka @ na mea hoonani o ka Home, e loaa @ i na makamaka ke kipa mai ma keia hale.
2204-tf
HOOKAPU AINA
Na Moku Manu,
Mawaho ae o Mokapu, Koopaupoko, Oahu.
Ke papa ia aku nei na mea a pau, aole @ komo aku ina Moku Manu, Mokulua, oia na moku i oleloia maluna ae, a o ka poe e malama ole ana i na kauoha a keia hoolaha, e h@ pii’a ma ke Kanawai.
J. A. Cummings
(Keoni Kana@)
2212-3@