Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 7, 16 February 1889 — Page 3
| This text was transcribed by: | Karen Evangelista |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
FEBERUARI.
KE KAU ANA O KA MAHINA.
7-Hapaha mua...2.09. 1 P.M.
15-Mahina piha...7.05. 3 P.M.
22-Hapaha hope...5.17. 7 A.M.
PUKA A ME KA NAPOO ANA O KA LA
Puia Napoo
3-Sabati... 6.40.1 5.48.0
10- Sabati... 6.36.7 5.52.1
17- Sabati... 6.32.7 5.55.0
24- Sabati... 6.27.9 5.58.9
KELA ME KEIA
E ai ana oukou? Ae:
Ua hookaulua ia ka makou Makai Kiu, aia aku nei oia i ka hanu huli mea hou.
Eia i Honolulu nei i keia mau la, o Kapena de Courcy o na pauli koa aina o Amerika.
Ua holo aku i ka Poaha nei no Kapalakiko ka moku holo lealea Amerika Casco.
Wahi a kekahi leta mai Hawaii mai, ke oehu hou la ka Luahine o Kilauea i kana mekini ahi.
He 25 moa i lawe aihue ia aku mai ka home o Mr. Wolfe ma alanui Pukoi, i ke ahiahi Poakolu nei.
Ma ke Kinau i huli hoi mai ai ke Kuhina Kalaiaina, mai kana heakai pili oihana aku nei i na mokupuni o luna.
He oluna mau hale o Kalaw @ i puhi ia e ka makani a me ka halepule Moremona i ka po Poakani nei, pela ka lono i loaa mai.
I keia la e ku mai ai ka mokamahu Alameda mai Kapalakiko mai, a ma luna ona e lohe ai kakou i na mea hou o Samoa a me ko ka hikina.
Ua haiolelo ae o Miss Ackerman i unihi ia e Rev. H. H. P@l ka i ke ahiahi Poakolu nei, imua o kekahi anaina nui ma ka luakini o Kaw@iahao.
Ua papa loa ia nei ke kai lawaia o Punaula, a me ka uka o Mapuhehu, Molokai, aole e komohewa kanaka o wi ka niho i ke kanawai.
Piholo kahi mokuahi kao Ewa iloko o ke awa o Puuloa i ka Poakahi nei, ma kahi o elima kapuai ka hohonu. Ua kii ia aku i kekani la ae a hoolana hou ia.
Piha hauoli na keiki o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu i ka la hookahakaha nei, nana aku oe ia la-pololei na pauku kino-a wiwo ole ma ko la kou mau helehelena.
Ma ke Kinau, ua huli hoi mai he heluna nui o na Pukiki i pau ko lakou manawa hana malalo o ka aelike, a e haalele mai ana i keia kapakai no Amerika i ka wa kupono mua loa.
Ua iilo ae mei ia Smith me Mill ka aelike kukulu i ka hale hookolokolo o Kooloauloa, Oahu, no ke $96, a ia W. F. O’Hallaron ke kukulu i ka hale hookolokolo ma Kailua, Hawaii, no ke $1280.
Ua hoouna ia aku nei i Iapana e kekahi poe o Honolulu nei, he ekolu kaa holo kanaka Iinerckshas, a he hookahi no kanaka e kau ai, a he hiki ke holo mama ke kanaka ma na wahi a pau o ke kulanakauhale. He mea nu hou keia ke hiki mai i Hawaii nei.
O Mr. Henry Smith, ke Kakauolelo o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu, ua haawi makana ia ae oia e na hoa o ke Kaawai Helu 2, he uwaki gula, no kona hoopiha ana i ke keena Puuku o ia hui no umi makahiki i hala ae nei me na hilinai o kana malama ana i ka waiwai o ka hui. E mahalo ia o Mr. Smith no kana mau lawelawe o ke kiai a me ka makaala.
KO OIHANA KINAIAHI O HONOLULU
Ka Hookahakaha Makahiki.
Ma ka hora 2 auwina la Poalua nei, ua malama ia ka hookahakaha mokahiki o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu, i hoopanee ia mai ka la 3 mai o Feberuari. He mau kuaua helelei kai haule iho i ka wa kakahiaka, a ua hakukele na alanui o ke kulanakauhale nei iloko o na hora o ka auwina la.
Ua puka ae na hoa kaawai pakahi me ka lakou mao mekini i hookinohinohi ia a ulu wehi i na lau o kanahele, a iho aku la ma alanui Hotele, Maunakea, Moi, komo iloko o ka pa alii, a haawi ia he mau huro no ka Moi, mai laila aku a alanui Puowaina, Beritania a hiki hou a kahi a hoomaka ai.
I ke ahiahi, ua malama ia he mau anaina paina ma na hale kaawai, a ua hoohala ia ka manawa a hiki loa aku i na hora aumoe.
He Ulia Popilikia
Pahu ia e ka Aila Gasoline
Ma ka hora 2 a@ina la P@ak@ @ ua no@iwa ia na wahi kok@ ke kulanakauhale me kekahi leo pahu ikaika me ka hale p@haku o Kim@ Kamahala, ua alanui Papu, a ua helu mai k@k@, makai me ke kahea an@ hale pauahi.
I ka wa a ka lehulehu i holo aku ai ua @ ka i @ kope o @. Nolte, ua p@li pu i ka uwahi, mamuli o ke pahu ana o ka aila gasoline a pau kekahi poe i ka paapaa.
O Nolte me kana kakauolelo, a me na Pake kuke, oiai lakou e kuku ana ma ka aoao o ka pahu e waiho ana o ka aila, a e hoao ana kekahi Pake e pani i kahi o keia hihio e puka ana ka ea iwaho, oia no ka manawa i pahu ae ai a pau loa ka lauoho, ka umiumi a wela pu ka maka, ka lima a me na wahi e ae o ke kino.
U lawe koke ia aku na poe i loohia me keia pilikia, a ma ka hora 10 o ia po, ua make aku la ke kakauolelo nui Mr. Zoetl. Iwaenakonu o ka po, ua make aku la ka Pake kuene, a i ke kakahiaka Poalua ae, ua make aku la ka Pake kuke.
O Mr. Nolte, aia pu no oia iloko o ka pilikia nui, aka, aole oia i kukonukonu loa ma kahi e hui ai me ka poino.
KA HOIKE A KA PUUKU O KA PAPA HAWAII
Mai ka nupepa Friend mai o Nove maha, ua hoike ae ka Puuku o ka Papa Hawaii i keia mau huina dala i ohi ia @e hoolilo ia aku:
NA DALA I LOAA MAI.
Ma ka H. Dimond, o Honolulu... $25 00
“ G. N. Wilikoki o Kauai...500 00
“ A. S. Wilikoki o Kauai...500 00
Mai ka Luakini mai o Wailuku, Maui...72 00
“ Luakini mai o Waihee, Maui...40 00
“ Luakini mai o Paia, Maui...8 50
“ Luakini mai o Olowalu, Maui...8 00
“ Luakini mai o Hakuloa, Maui...10 00
“ Luakini mai o K@a@ae, Maui...2 00
“ Luakini mai o Waikapu, Maui...10 00
“ Luakini mai o Honuaula, Maui...5 00
“ Luakini mai o Halawa, Molokai...30 00
“ W. P. Kahale, Wailuku...6 00
“ Luakini mai o Kaupo, Maui...5 00
“ Luakini mai o Kaumakapili...5@ 35
“ Luakini mai o Waimea, Hawaii...25 7@
“ Solomon Kamahalo o Ka awao...83 00
Ma ka Apana aina Sayre i hoolimalima ia ma Makawao...123 50
“ Waihaoa a Sayre...26 31
“ Luakini “ Kauleano, Nov. me Dec...200 00
“ Luakini mai o K@pahu’u, Maui...7 50
“ Luakini mai o Paauhau, Hamakua...16 40
“ Luakini mai o Mau@ah@no, Hamakua...14 20
“ Luakini mai o Kaala, Hamakua...6 10
“ Luakini mai o Hanalei, Kauai...8 10
“ Luakini mai o Kapaliioka, Kau...10 00
“ Luakini mai o Waiohiau, Kau...5 00
1800 86
MISIONA KUWANO.
Rev.W. P. Kahale, Wailuku...$5 00
Mai ka Luakini Kuwaho, Kohala...65 00
“ Luakini mai o Hawaii, Kohala...182 00
“ A Friend, Honolulu...5 00
$257 00
MISIONA KULOKO.
Rev.W. P. Kahale, Wailuku...$5 00
NA MEA PAI.
Kuai o na Buke mai ia W. S. Lokai...$ 9 60
IAPANA.
Mai ka Luakini Kaakeano mai...$120 00
PAKE.
Mai ka Luakini Kaakeano mai...$130 00
Mai ka Mrs. J. M. Cooke mai...50 00
“ Mrs. H. R. Hitchcock mai...8 00
“ Rev. E. Bond...150 00
“ Papa Amerika...500 00
$1038 00
Ua hiki mai o Rev. O. P. Emekona ke Kakauolelo hou hoi o ka Papa Hawaii i o kakou nei, a ua makauakau oia no ka hookauwa ana aku malalo o ia apana hana.
W. W. HALL,
Puuku Papa Hawaii.
LETA MAI MAIKONISIA MAI.
Butaritari, Dekemaba 8, 1888.
Peresidena o ka Hui Wahine Lima Kokua o na wahine ma Honolulu.
Aloha oe.
Ua loaa mai kau leta ia’u ma ka Hokuao, a ma Jeluij ua hooili ia mai ma ka moku okoa, a ua loaa mai ia makou ma ka la 14 o Septatemaba, a ma ka la 1 o keia malama ua hiki kino mai o Hokuao i o makou nei, a ua loaa pono mai na mea a pau i hoouna manawalea ia mai mai ia oe mai, a ke haawi aku nei maua i ka mahalo a me ka hoonani aku i ke Akua, no ka oukou mau hana lokomaikai a pau i pahola mai ia makou, a ke pule nei makou i ka Haku me ke noi aku, e lilo ka oukou mau hana aloha i mea e holo maikai ai ke aupuni, ma na pae aina a pau o Maikonisia nei; a e lilo auanei ia mea e poho ole ai ka manao o ka poe nona na lima kokua e pahola mai nei, no na hana maikai a ko kakou Haku Iesu Kristo, a ke hoike aku nei me ka mahalo, ua hoopau mai ouko@ i kekahi mau mea hemahema e pili ana ia makou, oiai makou e noho nei ma na wahi neo.
Ua makemake no hoi paha oukou e lohe pono i na nuhou o ka Euanelio ma na kihapai hana nei o makou.
Ae, pela no, o ko makou manao no ia e noho nei.
He iwakalua makahiki o’u mai kuu pae mua ana mai maanei a hiki i keia w@ma ka hai ana i ka Euanelio a ka Haku iwaena o na kamaaina o keia mau mokupuni, ke manao mai nei paha kekahi poe ua malamalama loa, ua pau ka pouli o kanaka, ua huli pau i ka pono, alia kakou e manao pela, e na kuahine o ka pono o ka Haku, a e nana i keia mau koakaka, ekolu paha a oi iki, na tausani kanaka ma keia mau aina, Makui me Butaritari, o ka hapakolu kai hookomo ia i ka Ekalesia o ka hapaono e noho maikai ana iloko o ka Ekalesia, o ka @ o ka lahui, ua ike i ka heluhelu, a o ke koena aku aia iloko o ka hupo a me ka pouli, aka, eia ka mea nui, ua uhi na ehe@ o ka ma lamalama o ka euane’io a kokou. Haku mai o a o o ka aina, ua maluhia ka n@ho ana o kanaka, o na hewa a pau i hoouhi ia i na wa mamua ua hoop@loa ia, pau ka pene@i waio ma i ke kanaka, ka aihue, ka kula, a a@ ka ona ana, a n e kekahi @ pu hewa e ae, he nui no paha na kanaka manao e ha@ai i ka hewa, aka, aole e hiki, ua @ea ka la a ua @ hoo ka @ul.
E hoomau i ko oukou niau hana iokomaikai a na ka Haku e uke panai mai ia oukou.
Owau a me ko’u wahine, ke haawi aku nei i ke aloha i ka H. L. K.
R. Maka
KA MAKE ANA O KENELA GODONA PAHA.
E hoike ana kekahi lono ma L @ o ka la 18 o Ianuari, no ka make na mai nei o kekahi o na koa kaulana o na kaua ma Katuma, mamuli o kona pepehi hoomainoino ia ana e ko@ mau enemi, penei:
O ka hora hope loa a ke ola ana o Kenela Godona Pasha ma Katuma, ua loaa mai na hoike mai a Kenela Grenfell mai ma Suakima, oia kehahi o na alakoa i ka wa i hope pio ia ai o Godona e like me ka rula mau o ka wa kaua.
He po pouli a me ka ino ua po la, a ua make ma ke kahua iloko o ia mau la kakaikahi aku mamua, he mau tausani koa. Ua kokoke e wehewehe kaiao, ua lohe iho la o Kenela Grenfell eia na aliikoa kiekie o ka Moi Mahdike hele mai nei e hopu poi ia Godona, oia kana i hele koke aku ai e ike iaia, a loaa aku no o Godona mawaho o ka lanai o ka hale o luna e puhi ana i kona kikalika.
Ua hai aku oia i ka mea ana i lohe ai, aka, ua hoole mai o Godona, aole ia e haalele ana i kona kahua i kela po, ina he mea hiki ke hoomaopopo mua ia kona kulana kaua i kekahi la ae.
Ua ike ia aku kekahi poe i holo mai ma na ho, a oia ka wa a Grenfell i iho koke aku ai ilalo a ku me ke koa kiai, oia ka lakou i ninau mai ai ia Kenela Godona, a hai ia aku la aia no iluna o o ka haie.
Ua pii aku la lakou iluna o ka hale oia ka wa a Godona i hoomaopopo iho ai, ua puni oia i keia wa i ka enemi. O ka mea mua ana i hooholo ai i kona manao, e haawi pio aku iaia iho e like me ka rula mau o ka wa kaua, a e hookoe ia kona ola a me ke ola o kona mau koa kakaikahi.
I ka wa i hiki aku la o ua poe aliikoa nei o ka Mahdi iluna, ua hui aku la lakou me kekahi kanaka e puhi kikalika ana, oia ka lakou i ninau aku ai-
“Auhea la o Kenela Godona?”
“Owau no ia,” wahi a Kenela Godona i pane mai ai.
Ua wehe ae la oia i kana pahikaua a haawi pio aku la iaia iho, aka, o Kenla Nassas, kekahi o ua poe allikoa la, ua lalau aku la oia i ua pahikaua la a huki ino mai la me ka ikaika, a hili pu akn la oia malena o ke Kenela, haule iho la ilalo o ka papahele a walawala loa aku la no lalo o ka hale.
He mea i hoomaopopo ia, ina wale no o Kenela Godona i manao, pela iho la e loaa ai ka uku hoopai i ka poe e haawi pio ana ia lakou iho malalo o na kanawai maa mau o ke kaua, ina la ua hoouka ia kekahi kaua kaka pahikaua mawaena o kona lawe pio ia ana.
Pela iho la i make mai nei kela Kenela kaulana ma na hooili kaua hahana o ke kulanakauhale o Katuma, ma Aferika.
PANE I KE KULA SABATI O WAIMEA.
Aole ka’u he kalai manao i hoikena ai ma ka helu elua o ke KUOKOA, aka, he Leta i ka mea hookahi, ua hoike ia ma ia leta he hoohalahala aole he nuha.
No ka hana ole o Kopa i ka hana a ke Akua ma ke kihapai a hele aku i Kilauea e hoohulihuli ai, aole o Kopa i hiki aku ilaila, he manao ia apana mai ko’u apana e noho nei, eia no au ke hele nei ma na palena o Waimea.
Ka hui ole o Kopa me makou. Aole ia o ka pololei, o lakou nei no ko’u mau hoa paahana pu, a o lakou no na kumu papa, a na lakou no e himeni ko makou anaina pule a me ke Kula Sabati ana, he poe okoa ia me a’u e hele pu ai.
O ka wahine a Kopa o Dawita Kanakahelela, he elemakule keia kanaka, he pupu paha ma ka olelo Kauai ana, ua noho oia me na makua mikanele, oia kekahi o na haumana kahiko mai ka wa mai ia Wini, o keia kanaka ae la ua kau ia e ka ohu o ka pono, aia iluna ona kahi i keokeo ai, he ono a me ka mom@na kana mau huaolelo ke puapuai mai i na mea e pili ana i ka olelo a ke Akua.
Ke ola o Kopa, eia iho i ka hana, aia malaila ka ai me ka i-a a me na pono a pau, aka hoi, eia ka piha pono loa, o ke ola o Kopa eia ma ka poho lima o ke Akua Mana Loa, a me na mea honua nei, aia a hui ia laua alaila, piha pono ke ola o Kopa.
G. L. Kopa.
HE KAAO
-NO-
HAPAIKALA-
Hapaikamahina
KA HUA OHIA NANI
I LOAA MA KA
Piko Mauna o Farani
Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.
I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.
Ununi ia e Moss Ma’u
Ua hooki iho la ke kaikamahine alii i kana kamailio ana, a panai ua pu aku ke koa opio i kana mau ole waipahe i pa ne mai ai.
Ua haawi aku ke koa i ke aloha i ke kaikamahine alii, a oia kana i panai pu mai ai.
Ua huli ae la ka kakou koa a hoi no kona hale kakela nani e ku la i ke kuiana hiehie.
I kona hiki ana aku i ka home, ua hoi loa aku no oia a ma kona rumi moe, haule aku la oia maluna o ka pela a hiolani malie.
E huli ae kakou a nana i ke kaikamahine alii.
I ka wa i pau ai o ka laua kamailio ana me ke koa opio, ua hoi pololei aku oia a hiki mawaho o ka pukapa o ka halealii, a hoomaka aku la oia e kikeke i ka puka.
Ua ninaumai la ke koa kiai-Owai mawaho?
Ua pane aku la ke kaikamahine-Owau no o Lipine Bolu, ka hooilina kalaunu o Perusia nei.
I ka lohe o kahi koa kiai, ua wehe koke ae la ia i ka puka, a komo aku la ke kaikamahine alii.
Ia wa, ua haawi aloha mai la ke koa i kana pu ma ke alo, a komo laelae aku la o Mirs Lipine Bolu, ka ui nohenohea.
Ua hoi aku oia a hiki i ka halealii, a o na koa a me na aliikoa a pau, ua haawi aloha mai la lakou i ke aloha paa pu i ke alo.
Ua ike mai la kona makuakane iaia, ua hoomaopopo iho la, ua hele kana kaikamahine mawaho o ka pa alii me kona ike ole.
Ua pii ae la kona huhu a pane mai la i kana kaikamahine me ka leo o ka inaina-
Ihea oe e kuu kaikamahine i hele ai i ka po nei?
Ua pane aku la kaikamahine me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina-
E kuu makua e, e hoolohe mai. E ae anei oe e hoolohe mai i ka oielo a kau keiki muli loa!
Ua nana pono aku la ka makuakane a pane hou-
A heaha kou manao?
Ua pane hou aku la ke kaikamahine alii-
Mai manao olua e o’u mau makua ua hele wau i ka lalau i ka po nei, aole pela. Ke hoike nei ma ka mea oiaio, ua hoi pololei no au i ka hale e moe ai a i kuu puoho ana, ua ike iho la au, ua paa wau i ka hauhoa ia iloko o kekahi puolo nui, a ua hooikaika koke au e pakele mai keia poino nui, aole i hiki, a mamuii o ke kokua ana o kekahi keiki opiopio, nona na helehelena a’u i ike ole ai mamua maloko o keia aupuni.
Ua hoomaha iki iho la ke kamailio ana a ke kaikamahine a nana pono aku la i kona makuakane, ua hoomau aku oia i kana olelo-
Aia maluna o ua keiki la, e haiamu ana ka nani a me ka ui maluna o kona oiwi kino, a nona wau e puana ae i na lalani:
Maemae wale ia pua
I ka pehia e ke onaona
Ua ane like me Lima’oa
Hookahi kikoo ana ua heo
A oia ka mea nana wau i hoopakele mai ka lima mai o ke keiki alii powa Momiana.
I ka lohe ana o ka makuakane i keia mau olelo, ua hoopii ia kona huhu nui no keia hana powa, oia kana i pane mai ai-
Mai hoike mai i kou makua nei me ka hoopunipuni, oiai, ua makaukau, au e hookuu aku ia oe e hele kuewa, a e nele oe i na pomaikai o ka noho kalaunu, a hooili aku au maluna o ke aupuni o Perusia i kou mua, oia o Miss Alepa, oiai, ua koho au, ua hele oe i kekahi hana pono ole ka mea a’u i makemake ole ai e hana ia mea, he mea ia e hoohaahaa ai i ko kakou aupuni a me ko’u inoa, a nolaila, aole au e manaoio aku i kau.
Nolaila, e kali oe no ka manawa e ala mai ai o kou makuahine, a ilaila oe e h@ kolokolo ia ai, a ina oe e ahewa ia aiaila, ua lohe oe i ko’u alo aku, a e hele oe e imi i pomaikai nou ma keia ili houua.
Ia manawa, ua kou @ha aku la ka makuakane o Lipine Bolu i na koa e hopu i kana kaikamahine, a e iawe aku iaia a hoopaa maloko o ka halepaihao a hiki i ka wa e hookolokolo ia ai.
I ka lohe ana o ke kaikamahinealii i ka huaolelo a kona makuakane, ua noi aku oia iaia me na waimaka e kiheahea ana i kona mau papalina, penei:
Ina he mea oluolu ia oe ko’u makua e hoolohe mai i ka olelo a kau kaikamahine mamua hoi o kou hoihoi ani aku ia’u ma kahi kupono ole ia’u kau keiki nei.
Pane mai la kona makuakane: O, aole au e hoolohe i kau olelo oiai ua hoopunipuni mai oe ia’u.
Ia wa, ua lalau mai la na koa i ke kino o ka kakou milimili a lawe aku la no ka halepaahao e hoopaa ai a hiki i ka wa e hookolokolo ia ai.
I ka wa i hala aku o Lipine Bolu, ua hele aku ka makuakane o ka kakou milimili a hoala i kana wahine, a iloko o ia wa, ua ala ae la kana wahine a ninau mai la:
Heaha hoi keia hana nui au e hoala nei ia’u?
Pane aku la kana kane: Heaha mai ka hoi kau, kai no hoi o ke kaikamahine a kaua ua hele i ka po nei, me kona manao paha e nalo ana kona hele ana.
Owai! wahi a kana wahine i ninau mai ai.
Pane aku la kana kane, o Lipine Bolu no hoi, ua hele i ka po nei.
I ka lohe ana o kana wahine ua kaumaha kona manao no keia mea, a ninau koke mai la oia.
Auhea oia i keia wa?
Aia oia iloko o ka halepaahao kahi i paa ai, wahi a kana kane. Aia a kani ka hora 9 o keia kakahiaka, alaila lawe ia mai oia imua nei o kaua e hookolokolo ai i kona hewa; ua hooholo au ilo ko o’u, ina e pili ka hewa iaia, alaila e kipaku iaia e hele oia e imi i pomaikai nona ma keia ili honua.
I ka lohe ana o kana wahine i keia mau mea a pau, ua kaumaha loa iho la kona manao, a oia kana i pane mai ai i kana kane:
Ke hoike aku nei au ia oe, aole au e ae e lawe mai oe i ka kaua kaikamahine imua nei o ko kaua alo e hookolokolo ai, he mea kaumaha i ko’u manao ka ike ana aku i kona mau helehelena i kona kip@ku ia mai ko kaua alo aku a me he keiki makua ole la hoi; he aloha au iaia; a eia ka’u olelo hou ia oe e kuu kane:
E kauoha aku oe i na poe koikoi a pau o ke aupuni, a na lakou oia e hookolokolo, aole hoi imua o ko kaua alo, he menemene au, a kulu iho la na waimaka o kana wahine no ke aloha i ka laua kaikamahine.
Iloko o ia wa i hele aku ai ka moi kane a ma kona rumi a kahea aku la i kona alihikaua nui.
He manawa ole, ua hiki mai la ka alihikaua nui a ku ana imua o ka moi.
Pane aku la ka moi, e kii oe i na poe koikoi a pau o ke aupuni; ua ma kemake au e akoakoa mai lakou a pau imua o’u mamua o ke kani ana o ka hora 9 o keia la, oiai he hana nui ka’u e hana ana i keia la.
( Aole i pau.)
OLELO HOOLAHA
O ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohu pono ia oia i Lunahooponopono no ka waiwai o JOSEPH LOVELL i make, o Lihue, Kauai.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe a pau, o na poe a ka mea make i aie aku ai, e waiho koke mai i ka lakou ma koi i ka mea nona ka inoa malalo nei, iloko o 6 mahina mai keia la aku, o hoole mau loa ia. A o na poe he aie ko lakou i ka mea make, e awiwi lakou e hookaa koke mai.
C. H. WILLIS,
Lunahooponopono Waiwai o J. Lovell.
Lihue, Kauai, Feb. 9, 1889.
2220-4t
HOOLAHA HOOKA MORAKI ME KE KAUI.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, e like me ka mana kuai i hoopaa ia maialo o kekahi moraki i hanaia ma ka la 13 o Aperila, 1887, mawaena o Luila Pahuloa me J. P. Kauwalu, kana kane, o Waialua, Mokupuni o Oahu, ia A. J. Cartwright o Honolulu, ma ka mokupuni o Oahu, Kahu o W. H. Pfluger me Emily C. Pfluger o Bremen, Geremania, i kakou ia ma ke Keena Kakou Kope, ma ka Buke 107, aoao 72 me 73, no ka hookaa ole ia ana o na dala kuala i ka wa i piha ai o ka manawa, a ua hoikeia, o na aina, na lako a me na mea a pau i hoikeia ma ua moraki la, e kuai ia aku no ia ma ke kundala akea ana.
O na aina i hoike ia ma ka moraki, oia no kela mau apana aina a pau eono e waiho la ma Kawailoa, Waialua, nona ka ili o 4.26 eka, a oia no ka mea i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 3475;; L. C. A. Hela 8203, i hoopuka ia ia Hokuaulani, ka makuakane hanauna o Luika Pahukoa.
E koe ana mai ka Apana 4 mai, ma ka moreki i hanaia ia E. K. Pratt, ma kekahi palapala o Iune 8, 1883, a i kakau ia ma ka Buke 82, aoao 79 me So.
O keia mau aina, he aina kalo a me kula, a i kupono no ka pa hale, a e pili kokoke ana hoi i kahi noho o ka Luna Nui o Kawailoa Ranch Co.
- J. CARTWRIGHT,
Kahu no W. H. Pfluger me E. C. Pfluger, na mea morakiia.
J. M. Monsarat.,
Loio no na mea i morakiia.
Honolulu, Feb, 16, 1889.
2220-4t
HOOLAHA O KA AHA KIEKIE
A HA KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina, Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o D. MANUIA. o Honolulu, Oahu, i make.
No ka mea, ma ka la 8 o Feberuari, M. H. 1889, na waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i cielo ia, oia no ke Kauoha Hope @a o D. Manuia K., aku la; a me ka Palapala Hoopoi e noi ana, e hooiaoia keia puia Lana Hooko ia Laika Kekiwaiwaiole, o Honolulu i olelo ia, ua waiho ia mai e ia.
Nolaila, ua kauohaia o ka.
POAHA, MARAKI 14. 1889.
ma ka hora 10 a.m., ma ka Rami Hookolokolo o ia Aha, ma Aluolani Hale, Honolulu, @ia ka la me ka hora e hooiaioia’i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi ia noi ana mai, a me ka pae a pau i pili, e ku@ ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana; ka Palapala Luna Hooko.
Kakau ia ma Honolulu, Feb 8, 1889.
J. H. REIST,
Hope Kakauolelo.
2220 3t
HOOLAHA
UA makemakeia na Kanawai o 1860 a me 1866, ma ka olelo Hawaii, i mea e hoolawa ai i na Kanawai e waiho nei ma ke Keena Buke o ka Aha Hookolokolo Kiekie. E uku ia no ka uku kupono no na kanawai o keia mau makahiki.
HENRY SMITH,
Kakauolelo Aha Kiekie.
Aliiolani Haie, Jan. 29, 1889.
218-3t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KAAIPUUPUU (k.) o Honolulu, Oahu, i make kau ha ole.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Mahoahoa (w.) a ka mea i make e hoike ana ua make kauoha ole o Kaaipuupuu ma Honolulu i olelo ia i ka la 25 o Dekemaba, 1888 a e noi ana e hoopuka ia ka palapala hookohu Luna hooponopono wiawai ia Kinilau (k.).
Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka la 18 o FEBERUARI, 1889, ma ka hora10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka hale hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoikie mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu, Jan. 28, 1889.
HENRY SMITH,
Kakauolelo Aha Kiekie.
2218-3t
HOOLAHA HOU
Kuai Kukala Nui!
Aina Raiki, Kalo
A ME KA
AINA KULA o ke KAHU MALAMA WAIWAI.
Mamuli o ka ae ia ana mai a me ke kauoha i hoopuka ia e Hon. Edward Preston, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie ia Geo. S. Houghtailing, ke kahu malama o Eliza Meek, he kieki oo ole, e kuai aku au mamuli o ke kauoha a Geo. S. Houghtailing, ma ko’u hale kudula ma alanui Moiwahine, e kuai kudala akea ia aku ana i ka.
Poaono, Mar. 9, ’89.
Hora 12 awakea o ia la.
O ke kuleana a pau loa o Eliza Meek i hoike ia ae la iloko o keia aina a pau loa e waiho mai la ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, oia no hoi kekahi napa o na aina i hoike ia ma ka palapala Si’a Nui Helu 158, a kuleana Helu 5919, a nenei na palena o ka aina e kuai ia aku ana:
He mau loi i alo me ke kula, e hoomaka ana ma ke kihi Hema e pili ana me ke alahaka me ke alanui aupuni a me ka auwai o Kailiali, a e holo ana Akau 9 ¼ Komohana 7@5 pauku pili alanui aupuni, Akau 33 ¼ Komohana 28 pauku, alaila Akau 61 Hikina e oki ana i keia kuleana 183 pauku pili ia Puka, Hema 33 Hikina 97 pauku pili ia Puka, Hema 2 2S’ Hikina 200 pauku e oki ana i ka auwai, Hema 17 ½ Hikina 663 pauku pili ia Nakea, Hema 87 ½ Komohana 327 pauku pili i ka auwai o Kailiili a hiki i ke @ ihi mua, a maloko o ia apana he 249 Eka.
Eia keia aina ke paa ia nei malalo o elua hoolimalima no umi makahiki pakahi, ne eono makahiki o na hoolimalima i koe, a he eha i pau, a he $40.00 a me $15.00 ka uku hoolimalima o ka makahiki pakahi, a e kuai ia aku ana keia aina me ka poa no o ka hoolimalima a hiki i ka wa e pau ai, a e lilo no na pomaikai a pau o ka hoolimalima i ka mea nana e kuai.
Aia na lilo a pau no na palapala ma ka aoao o ka mea e lilo ai ma ke koho ana.
2220 3t
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO.
E ike auanei na kanaka a pau, o ka mea nona ka inoa malalo, ua hookohu pono ia i Kunahooponopono Waiwai no Kaawalauole (k.) o Kipu-uka, Lihue, Kauai, i make kauoha ole.
Ke hai ia aku nei ka lohe i na mea a pau i aie i ka mea make e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, a o ka poe a ka mea make i aie ai, e hoike mai i ka lakou mau hila i hooiaio ia, a o ka poe e paa ana i kekahi mau waiwai o ka mea i make e hoi oi koke mai ia’u.
E hana ia na mea a pau iloko o na mahina eono mai keia la aku. E luaa no au ma Maunakapu, Koioa, Kauai.
S. K. MAHOE,
Lunahooponopono Waiwai o Kaawalauole (k.)
Koloa, Kauai, Dek. 29, 1888.
217-3t
OLELO HOOLAHA.
E ike ananei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo, ke hoike aku nei au make akea, ua kapu loa na holohoiona o kela a me keia ano e hele ana maluna o kuu mao apana aioa e waiho la iloko o na ili o Pukaauhuhu, Kaupo, no lana na eka he 48 a oi, oia na apana aina i loaa mai ia’u ma kekuai ma ka la 21 o Dek. 1888, ma a Kawaiaea a me Mahoa kana wahine mare.
IOSUA AHULII.
Pukaauhuhu, Kaupo, Dek. 12, 1888.
2217-37
HOOLAHA HOU.
JAMES M. MONSARRAT.
(MAUNAKEA.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
He Luna Houiaia Palapala.
E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.
KEENA HANA: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, Alan@ Kalepa.
HOOLAHA
Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Kaiaina, o Kona Akau, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a K. L. Kanuku k, e noi ana: 1 E hoonoho ia oia i Lunahooponopono no ka waiwai o Kaiaina i make kauoha ole; 2 E hoonoho ia oia i Kahu no ke kino a me ka waiwai o Livia k, Hekekia k, a me Kamaka k, he mau keiki oo ole; 3 E mahele like ia ka waiwai i na hooilina ponoi.
Noiaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka
POALIMA, MARAKAI, 15, 1889,
i ka hora 9 kakahiaka, ma Kailua, Kona Akau, oia kahi a me ka manawa i koko ia no ka hoolohe ana i ua mau noi la, a me na mea kue ke hoike ia mai.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni.
Ianuari 24, 1889. 2219 3t
HOOLAHA.
E noho ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina ma ke Keena, penei:
Hamakua, Moraki 1, 2, hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Honokaa.
Kohala Hema, Maraki 5, hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waimea.
Kohala Akau, Maraki 7, 8, 9, hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Kapaau.
Kona Akau, Maraki 15, 16, hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Kailua.
Kona Hema, Maraki 19, 20, hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hookena.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni.
Ianuari 23, 1889. 2219 3t
HOOLAHA.
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu o ko Kawaii Pai Aina, ma ka waiwai o Kahikina Kaanaana w, i make.
Ua heluhelu ia a waiho ia ka palapala noi a J. W. Kalahouka, ka makuakane ponoi o Kahikina Kaanaana w, e noi ana, e noho ka Aha, a e nana, a e hooholo, owai la na hooilina o Kahiki no Kaanaana w, no Kapaau, Kohala Akau, Hawaii, i make kauoha ole.
Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka
POALIMA, MARAKAI, 8, 1889,
i ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Kapaau, Kohala, Hawaii, oia Kahi a me ka Manawa i kauoha ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na mea kue ke hoike ia.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni.
Ianuari 23, 1889. 2219 3t
HOOLAHA.
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu o ko Kawaii Pai Aina. Ma ka waiwai o Aeae i make ma Kalawao, Molokai, i ka la 14 o Dekemaba, 1888.
Ua heluhelu ia a ua waiho i aka palapala noi i Kima k, no Paauhau, Hamakua, e noi ana: 1 E hooholo ka Aha, owai la na hooilina o ka mea i make; 2 E hoonoho ia o T. K. Kalakea o Hilo i Lunahooponopono no ka waiwai o Aeae i make kauoha ole.
Nolaila, ua kauoha ia na poe a pau i pili, o ka
POALIMA, MARAKAI, 1, 1889,
i ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua mau noi la me na mea kue ke hoike ia.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni.
Ianuari 24, 1889. 2219 3t
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
Mamuli o ka mana i haawi ia mai ma kekahi moraki i hanaia mawaena o William Wilson a me Esther kana wahine mare ia R. R. Hind ma ka la 29 o Okatoba, 1880, i kakau kopeia ma ka buke 67 aoao 18 19 me 20. Nolaila, ke hoolaha ia aku nei e hooko ia ana ka moraki i oleloia mamuli o ka uhaki ia ana o na olelo, oia hoi, no ke kaa ole mai o ke kumupaa me ka ukupanee. Ke hoolahaia aku nei mahope o ka hala ana o na pule ekolu mai ka la o keia hoolaha mua ana, e ku dala akea ia ana ka waiwai i hoike ia ma ua moraki i ka mea koho kiekie, mamua pono iho o ka halekuai Hawaiian Mercantile Co., ma Puehuehu, Kohala Akau, ke hiki i ka la 2 o Maraki, 1889, ma ka Poaono, ma ka hora 12 o ka awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia H. L. Holstein (Linekona) Loto.
Hanaia ma Kohala Akau, Jan. 31, 1889. R. R. HIND,
Mea Moraki.
O ka waiwai i hoopaaia ma ua moraki nei, hookahi kuleana hapalua mahele ole ia iloko o na eka he 180 i hoikeia ma ka palapala sila nui 2529 i loaa ia K. Keohokii mai ia Keikimahine, a i kakau kopeia ma ka buke 41 aoao 333. 2219 3t