Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 1, 5 Ianuali 1889 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

Aloha oe e 1889. He kai hoee ma na Koolau i keia mau la iho nei, pela mai na lono. Hoolai malie lua na eepakeke o ke kaa lawe ohua o ke alahao. I keia Poalua ae e ku mai ai ka Australia me na mea hoa o ka Hikina. Eia hou na poe piko pau iole ke holapu nei i ka lakou hana. He uhene holo lai malie ka holo a ke kaa alahao huki-hoki-lio. Malualua-kii-wai-o-Lehua, oia ka makani nana i hoolauwili ae ka ea me kona ikaika heleuluulu aohe opala koe. I ke ahiahi o ka Poaha nei i ku mai ai i keia awa ka mokukaua Amerika Adamu, he 26 la holo mai Samoa mai. Hiss - wahi a kekahi opuu maka onaona i puana ae ai - Hiss-tu-hisa. Bah Ua lilo ae nei o Mr. Tome Luka, oia ka peresidena o ka Hui Paipalapala Nupepa Elele. Ua haule pahu aku kekahi kaa ka lio a me ka hookele kaa iloko o ka lokowai o Kuwili ma Kawa, alanui Moi i ka po Poakahi nei. Ua malaelae ka lani i ke kakahiaka Poalua nei i ka wa e pouli ana ka la, a ua hiki ke ike maopopo ia me na aniani i hoeleele ia. He ewalu mau ohua ma ka Malulani i holo aku e ike ia Madame Pele i ka lua o Kilauea, ma ka mokuaina o Puna, mokupuni o Hawaii.

Ke h*na nei o lialia i kek?hi-moku-kaua nona e paa ana i ka makahiki i £92, oia ka mokukaua ikaika hookahi maluna oka ihwai o ka moana, i oi aku mamua oko Enelani mokukaua hou loa Btnbow. Ka Mr. P. C Jones na liio o ka waiu hooluliluli i na poe a pau e komo ana i ka hui hoole waiona i keia ahiahi ma ka halepohako hou 0 Burua ma, a t makaala pu ia ana na poe e inu papalua ameka manao kolohe. E hele cm ae na kanaka opio.

E alawa ae i ka hoolaha a ka Hui Alahao Hawaii. I keia Poakahi ae e noho ai ke kau kiure o keia kau. E nana ae i na olelo pili Aupuni ma ke Kauoha. Puhi ohe ma Ema Kuea 1 keia ahi" ahi, a ilaila na hone a me na hene e uhene ai. O ke Sabati, la 27 o keia mahina, oia ka la hanau o ke Alii ka Moi Wiliama 11. Ernepera o Geremania. Ua hiki mai nei ka makuakane 0 ka Loio Kuhina Akepoka mai Kanada mai, Beritania Amerika. Ma ke ku ana maioAdamu, ua hoopiha ia ka ikaika ka.ia moana o ke awa o Honolulu a i ka eha moku. • E hoonee ia aku ana o Haku Saka v'le ma ke kulana Elele noho no Beritania ma ke kulanakauhale o Parisa. Ua lohe ia mai, he hou pahi ma Kalawao, Molokai, inawaena o kekahi Pake me ke Paniolo. He kalua puaa oia ka wehe ana o ka makahiki hou a kekahi mau home Hawaii i ka la mua 0 ka makahiki 1889. Ke kapili ia nei ma Enelani, he mokuahi lawe leta hou mawaena 0 Kapalakiko a me lapana no ka Hui Mokuahi Pakipika. Ua hoi hou mai o Kauka Berodi ma eona keena hana mau, ma kana huakai hooluolu ma na apana kuaaina i kela nau b aku nei. E makaala ae na poe iilikia i kahi (» ke ola a me na lawelave ana o ka helu ekahi.

Ua wehe ia ka makahiki hou i ka ho ra 12 o ka poo ke kakahiaka Poalua me na o-ie, na mea hoopihupahu, na oeoe, ka bele o na halepule, a me na leo hauoli o ka poe e ala ana a hiki ia nanawa. He ekolu paa mare ma ka mokuaina o Kohala, Aupuni 0 Hawaii, e uniki a hipuu paa loa ia aku ana i keia ma hina. Eleu no o Kohala i ka holo mua ma na paa mare i keia 1889. Eia ka hoike a kekahi palapala mai Wasinetona : "O ke kulana oihana hou a Clcveiand e noho hou ai ke pau kona manawa ma ka no'no Peresidena, oia ka noho Peresidena ana 110 kekahi Baneko waiwai loa 0 Nu loka." I keia mahina ae, ke pau kekahi o !;o makou mau moolelo a loaa he kowa iki no ka pepa, e hoopuka aku ana makou i ka mooielo o ke kanaka Lima Puupuu Hao o ke kaua kuloko o ka Akau me ka Hema. Ma ke Kinau o ke ahiahi nei, ua lehulehu na poe i holo aku no Kilauea, e makaikai i ka luahine hookalakupua oka lua. O Kapena Dewar oka moku Beritania kaapuni honua kekahi i holo pu aku. Ma ka mokupea Forest Queen, i hiki mai ai he mau kakini hoki no ka Hui Kaa Hotele Hawaii mai Kapalakiko mai, a ma ko lakou mau helehelena 1 hoike maopopo mai ko lakou kulana ikaika ma ka owala a me na peku ana. Ua malama ae o John Anahu he papaaina i luuluu i na mea ai ona a ka pu-u e hoohihi iho ai, ma ka la "Happy New Year i hala iho la," ma kona wahi noho ma Kawaiahao. Ke pahola aku nei na poe 1 nuu i kou lokomaikai imua ou.

Aohe a makou Makai Kiu o keia la, eia aku nei oia i na apana waho o ke kulanakauhale kahi 1 hanu ai i ka meheu pohihihi o kela lei daimana. E hoi mai ana no oia i keia pule ae a hoike pau aku i na mea ano nui o kana huakai hanuhanu. Ua haiolelo aku 0 Mr. C. M Cooke imua o kekahi anaina 0 na kanaka opio ma ka hale halawai 0 ka Y. M. C. A. i ka auwina la o ka Poaha nei, no kana mau mea i ike ai ma kela halawai o ka Aha Elele Nui ma Suedena i kela ma kahikiaku nei. Ua nui ke ohohia ia o kana mau kamailio ana. 0 ke Kauna Habeta Bisimaka ke kanaka e pii ae nei kona ohohia nui ia e ka lahui Geremania i keia mau la, oia hookahi iwaena o na luna aupuni hou e lawe nei i na alina o ke kaua ma kona kino. Aia he puka i eli ia eka poka ma kona uha-ke uha iaia ma ke kulana he koa kaua lio. 1 ka Poakahi, Novemaba 26 i hala ka piha ana o na makahiki he 84 o ke kanaka Farani oki alawai kaulana Kauna Fedinada De Lesepe, a o ka mea i poho na manaolana e moku ka puali o Panama. Ua hoomanao oia ika hanohano o kona la hanau ma kona home ma Parisa.