Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 45, 10 Nowemapa 1888 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HE KAAO

NO

HAPAIKALA

Hapaikamahina

 

KA HUA OHIA NANI

MOIA MA KA

Piko Mauna o Farani

 

Ka Ui nana i Kakele ke

Aupuni o ka Lihilihi

o na Manu

 

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii

 

HELU 6.

 

            Ia wa i hala aku ai ka lio o ka moi ua noho iho nei no keia me kana aikano kamailio pane mai nei na kanaka a pau, pehea no la keia wahi keiki i hele mai nei e aa me ka lio o ka moi e heihei ai, e ike ana oe i ko make, he lohe ole paha kou he lio holo keia, ua nui na lio o na aupuni a pau i hoohoka ia e ka lio o ke kaikamahine alii Rose Apala, e ike aku ana makou i kou kino e manamana mai ana iluna o ka amana li kanaka o Farani nei.

            Minamina kou mau helehelena nani i ko make iluna o ka amana.

            I ko ianei lohe ana, aole on a hoo lohe aku i ka lakou olelo, a ia wa oia i hoon'akaukau iho ai e holo aku mahope o ka lio o ka moi.

            O k , lio o ka moi i keia wa aia nei i hoomaka aku ai e holo, ua hiki aku nei ka lio o ka moi i ke 50 mile.

            He 50 mile i koa loaa iaia ka leka a hoi mai imua o ka lehulehu e akena ana i kona hulo i kahi lio o Hapaikala- Hapaikamahina i hoomaka aku ai i ka holo nakunaku, ia wa, uwa mai nei na kanaka a pau loa i ko ianei wahi lio i ka holo ae, me ko lakou olelo mai, e inake ana oe i keia la, pehea no la oe i aa aku ai e heihel me ka lio o ka moi, o ka ianei aikana, ke ku nei oia me ke aloha i kana aikane i ka make, me ka manao, aole e eo ana i ka lio o kana aikane.

            E huli aku kakou a nana i ka kakou koa opio, oiai e nakunaku hele ana kona wahi lio i kahi hookahi, a i kona mamao ana aku mai ka lehulehu maime kona ike ole ia mai e ka lehulehu, ua kahea iho la keia ma ka inoa o kona lio, e Kapuaikeleawe, aole e pau ke o ana o ko kapuai, hiki kaua i kahi e paa ia mai ana ka ieta e na komite.

Ia wa, hoomalo mai nei oia i ke kaulawaha o kona wahi lio, a i kona hoalu ana aku, ku ana keia imua o na komite, ia wa haawi mai nei ua komite i ka leta iaia nei.

            E hooia mai ana na komite maloko o ia leta, ua eo i keia keiki malihini, hoomaka aku no keia e holo a hiki i ko ianei kaawale ana mai na komite mai, ua kahea hou iho la no keia ma ka inoa o kona wahi lio e like me mamua.

            He manawa ole, ku ana keia imua o ka moi me ka lehulehu e nana mai ana i ka mea nana e ahai ana i ka have o ka lanakila.

            I ko ianei ike ia ana mai e na mea a pau, ua olelo mai la ka lehulehu ia ianei, i hea oe i holo koke aku nei, ma o koke ae nei no paha oe a hoi koke mai nei, e ike ana oe i ko make.

            Ia wa, aohe o ianei hoolohe aku i ka lakou olelo mai, hele loa aku nei keia a ku imua o ka moi a haawi mai ai iaia.

            I ka ike ana o ka moi i ka leta a na komite i haawi mai ai iaia, a i kona wa i ike ai i na olelo a na komite e hooia mai ana, ua eo i ke keiki malihini, oia no ka wa i nalu iho ai ka moi iioko o kona naau, me ka i ana iho, pehea la i eo ai i keia keiki kona lio, pane mai nei oia imua o ka kakou , koa opio, e kali iki oe a hoea mai na komite.

            Ae aku nei oia, a oia kona wa i hali wa i huli hoi aku nei a ku imua o kana aikane.

            Ninau mai nei kana aikane iaia, pei hea, ua eo anei ia oe i hoi koke ma nei oe?

            Ae aku nei keia i ka ninau a kana aikane, he oiaio, ua eo ia'u, o kaua na inoi o keia aupuni e like me ka mana i hooholo ia ai, in a e eo ka moi ia'u.

            I ka lohe ana o kana aikane, olioli iho nei oia, a ia laua no e kamailio ana hoea mai nei ka lio o ka moi me na komite mahope mai a ku imua o ka moi.

            Huli ae nei ka moi a ninau aku nei in a komite, owai o laua nei ka hiki mua aku imua o ko oukou alo, pane mai la na komite:

            O ke keiki malihini me kona wahi lio pupuka, oia kai hiki mua ae, ua haawi mai makou i ka leta iaia i kumu e hoike mai ana imua o kou ihiihi e ke lii i ka mea nana i ahai ka lanakila o ke kahua heiehi lio.

            Ia manawa, huli ae nei ka moi o Farani a kahea aku nei i ka kakou koa opio e hele mai imua on a, ua hele mai la oia a ku imua o ka moi me ka pane ana aku a ka moi:

            Ia oe e ke keiki nona na helehelena nani a me ka ui e haiamu ana maluna ou, ke hoike aku nei au ia oe a me ka lehulehu, ua eo kuu lio ia oe, nolaila, ke haawi aku nei au i kuu aupuni nou, o oe ka moi, a e noho kanaka aku au malalo ou, e like me ka'u i hoolaha ai a puni ke ao holookoa, in a o ka mea e eo ai ka lio o kuu kaikamahine, o kana wahine ia, a noho iho nei ka moi ilalo.

            I ka lohe ana o ka lehulehu i keia olelo a ka moi, ua hookahala ia ko lakou manao no ke eo ana o ka lio o ka moi i ka lio o keia keiki, pehea la ke kumu i eo ai ikeia keiki.

            I ka lohe ana o ke aikana, ua nui loa kona hauoli i ke ola ana o kana aikane mai ka amana li kanaka ae o Farani a me ke lilo ana o ke aupuni malalo o kana aikane, aole wale oia kai hauolia, aka, o ke kiaaina pu Kekahi.

            I iho la ke kiaaina iloko on a, in a paha e hoolohe kuu keiki i kau mau mea i kipaku ai i keia keiki, in a aole e loaa ia'u ka pmaikai ma keia mua a'u.

            Ia manawa, kahea mai nei ka moi ka kakou koa opio e hele aku oloko o ka halealii.

            Ia wa, ua ae aku la oia i ke kono a ka moi, ua koi aku nei kia i kana aikane e hele ou laua' a ua ae mai oia,ua hele aku la laua nei a komo iloko o ka 'umi hookipa, noho iho la laua nei, e nana ana o Hapaikalahapa'kamahina i ka nani lua ole o ka halealii.

            Ia wa, olelo iho nei kia iloko o ia nei, in a paha me kia ka nani o ko makou wahi hale, ua oi loa aku ka mai'ai, aole hoi e hihi he ilihune ko'u mau makua.

            Iaia no e nanea ana i ka nana i ka nani o ka halealii, hoea mai ana ke kaikamahine alii Rose Apala me kona makuakane a haawi mai la ke kaikamahine Rose Apala i ke aloha i ka ui o ke kuahiwi.

            Pela no hoi keia i haawi aku ai i ke aloha i ke kaikamahine alii, ua ano hoomahie mai la ke kaikamahine alii Rose Apala i ka kakou koa me kona manao e hei ana la i kana upena, eia nae aole.

            Pane mai la ka moi, eia kuu kaikamahine i hoolaha ai a puni ke aoi holo okoa, o ka mea e eo ai kuu lio o kuu kaikamahine, o kana wahine ia, oia keia e nonu nei ma kou aoao, eia ko'u manao ia oe e mare olua i keia la.

            Pane aku nei ka kakou koa: Nani ia ua eo ia'u ke aupuni a me ko kaikamahine, nolaila, e hoomanao oe e ke keiki, ma kuu aoao e noho nei, oia ka moi, a o kana kane no hoia ia, he hookahi makihiki o'u e hele ai a hiki hou mai au ianei, o ko laua la ia e mare ai, o ka la no hei ia e poni ia ai keia keiki ma kuu aoao e noho nei i moi, a o na hooponopono ana a pau, malalo no ia o kana mau alakai ana.

            A e hoolohe hoi oukou i kona leo ma na mea a pau ana e kamailio mai ai ia oukou, oiai, ua pokole ko'u manawa, a ke nee awiwi nei ke sekona, ka minute iloko o ka hora.

            Ku aenei keia iluna a haawi aku nei i ke aloha i ka moi a me kana kaikamahine a me ko laua nei makuakane, ke kiaaina, a huli ae nei kia a ho'u i ka lima o kana aikane a pane aku nei:

            O oe kuu kamaaina, ka mea nana i hoaahu mai ia'u me ke kahiko o ka poe waiwai a me ka nui o na hoino no'u, aka, ua hilinai oe mahope o'u, nolaila, ke hoonoho aku nei au ia oe e malama i ka pomaikai i loaa ia kaua.

            Mai pauaho oe i ka malama  ana a hiki hou mai au ma keia mua aku, e kali oe ia'u iloko o ka makahiki hoohookahi.

            Kulou iho nei ke poo o ke aikane a aea ae la iluna me ka ae a na mai iloko o na kuluwaimaka e iho makawalu mai ana mai kona maka mai, iloko o na kuwili aloha ana o kana aikane, a oia no kona wa i puka mai ai iwaho me ka ukali ia e na poe hanohano a pau loa o ke aupuni a me kana aikane pu kekahi i ukali pu aku iaia, a hiki i kona wa i kau ai luna o kona wahi lio, a oia no kona wa i haawi aku ai i kona aloha hone loa a hoomaka mai nei e hele mawaena o na koa e ku laina ana ma kela a me keia aoao o ke alanui e haawi mai ana lakou i ke aloha iaia nei, oiai, ua ike mai lakou o ko lakou moi keia, aka, aohe on a nana aku ma o a maanei, aka, hoi pololei no keia i ko ianei wahi iloko o ka ululaau i kuahiwi.

            I ko ianei wa i maalo ai ma ke alanui, e hanai ana kanaka mahope on a a hiki i kona komo ana iloko o ka ulu-laau.

 

HE MOOI.H.I.O

NO KE

Koa o Kanahele,

AIOU'I'

Ka Naita o lie Kapa

Kila Lahilahi

 

MOKUNA NAH

HE MEA HUNA HOI.

            HULI aku la ka moia Kale e kamailio nie ke Dake o Kirinstarkt, hawanawana mai la ka moi Louisiana, F, S't Ulric, ke noomaikai aku nei au ia o' no kou hoopakele ana i na kaikania hine auwana a tuakou iloko o ka na helehele, a ua hai ia mai ia'u ka lohe, a eia ka'u ia oe, in a e hiki mai kekahi hoopilikia ia oe no ia mea a imi mai e hoohalua ia oe, hai mai oe ia'u.

            E hulu iho oe owau kekahi koaloha ou i na wa a pau. Hoomaikai aku la keia i ka moi Louis ma ka lalua ana iho i ka lima a honi iho la.

            Ia lakou nei e noho ana, ke inaalo ae la na koa imua o lakou nei, a kani pu mai la ka ole e kahea mai ana i na naita e hoomakaukau no ke kahua iloko o elua hora mai ia wa aku.

            A i ka hiki ana i ka manawa, akoakoa hoa mai la na kanaka, a hoi ae la o Karl a noho ma ka aoao o kona makuakane.

            Aole oia kekahi i keia la, a kekahi la ae oia e aa mai ai i na naita o Fa rani a me Geremania, e holo ana ia ekolu puni, aka, in a e eo i kona hoa, alaila, pau.

            Alaila, kukulu mai eha naita o Lorraine me eha mai naita o kela mau aupuni elua.

            Aole i ukali mai ke kaikamahine alii i kona makuakane a ua noho pu no me kona mau hoa.

            O Ulric hoi, ke au nei kona mau maka o ka ike aku i ka le'e Tneresa, aole nae o ia nei ike aku, aole pu no hoi me kona mau hoa o ka nahelehele, a hookahi wale no a ianei mea ike aku o ke poo o na kanaka ua hele a pili, a pane ae la kekahi, o ka naita el'ele paha kekahi o keia la.

            Pane ae hoi kekahi, o ke koa paha kekahi o Zamora, ae, ke kai ae la ke kuappu i na lio o Sir Ulric, o Cluny kekahi o keia la.

MOKUNA NI'

HE MOKUNA HANA NUI.

            E kuu keiki, e hoolohe oe i kou inoa aia i ka waha o na kanaka e kahea mai la, ua ake loa lakou e ike ia oe, a e hoike aku oe i kou akamai, a e noonoo oe, he mau maka e ae kekahi e nana mai ana, o kou lanakila o kona olioli ia, pela ke kauna i pane mai ai i kana keiki, oiai heia e hoomakaukau ana e hele.

            Hoiao ae la keia e aka, aole nae e hiki, no ka mea, he manao okoa ko loko o ia nei.

            Huii aku la keia ma kahi o ko ianei lio e ku ana, a namunamu iho la keia, pela iho la no ka paha na wahine, no ka ike no paha o ke kaikamahine alii aole e puka ana kona aloha, nolaila, noho aku nei, a noho pu aku nei hoi me kau, ua hai aku au, owau kekahi o keia la.

            A e lei ana hoi au i ka lei a i ana i makana mai ai, akahi no oia a ike i kono hoihoi ole i ka wa e like me keia, no ke aha la, aohe maopopop iaia nei, a no ka nalowale hoi paha kekahi o na maka o o ka ianei mea i aloha ai, a no na olelo hoi a Ligsmund, he mea pohihihi loa ia i kona manao a hiki keia i kahi i ku ai o na lio o laua a pane aku la keia i kona ukali:

            Heaha keia ou e Merlin, e hana ana ka oe i kou lio:

            Nana pono mai la ke kuapuu me ke ano kahaha a pane mai la, pela ka oe e ninau mai ai ia'u e Ulric.

            A pehea ka, e manao ana ka paha oe o oe kekahi.

            A pehea ka oe i manao ai e hiki ia'u ke holo ma kou aoao in a aole ewao kekahi, ua ike nae paha oe i ka papa kukikuhi o na hana o keia la.

            O ka lakou naita no hoi paha e kena mai ana o kou hoa no hoi paha ia.

            Aole pela e kuu haku, ua hewa oe ma ia, a penei, elua mai naita a Lorraine a elua aku ma nei aoao, in a oe e lohe pono ana, alaila oe ike, he hana apuka maoli keia a na moi i hooholo mai nei.

            O oe a me kou ukali, Sir de Gulpert a me kona ukali, a ma kela aoao hoi o Sir Trogan o Saint Gomer a me kona ukali he naita ia no Geremania a me Sir Pepin o St Vith no Lorraine nei a me kona ukali, aole paha oe i pina ia St. Vith.

            Oia no hoi paha me ke keiki alii i ka nahelehele.

            Ae, oia no, a pehea la kou manao ana nona.

            Kahaha mau i kona hele ma: imua oi, ua ike a ua hoomauhala ia ia'u,aole no ou makau a 'ehea ka hoomaka ana.

            Eha moi ma o a eha aku 'aanei, aole nae ke kauwa e hahau i ka na'ta, a o ka naita nae, he hiki ke hahau i ke kauwa, a in a e kaule ana o Saint. O'niei., alaila, o oe hookahi wale no ke hehaka me elua naita mai ma kela aoao, a pela no hoi in a o kekahi o kela auao ke haule, alaila, elua aku hoi olua maanei, aaole paha ou makemake i keia.

            Aole o'o makemake, he hana apuka maoli io no keia, a e hai aku au ia oe, o Merlin, ua makemake maoli io ia no pela, a nawai i hoonohonoho pela'.

            Na ke keika aiai Karl.

            Ae, a ina pela, ua maouopo ia'u, a mamua o ko ianei hiki ana ke hoopuka hoi i ka olelo, kemo mai ana kekahi kuhi opiopio, nona na nuakahiki he  I;i'ihunamaiiaia, ua kahiko ia oia me he kapa u ka 'ule kauwa o ke alo ahi o Geremaria.

            O ne anei o Sir Ulric o Cluny?

            Ae, owa'a no ia.

            F. hoike mai hoi ha oe ia'u i ka lei ai?

            Aule e hiki, ua paa malalo o kuu kapa kila.

            Ua oki no, ke hilinai aku nei au ia oe, ia wale no ka'u mea i awe mai nei, unohi ae la keia he lai mailoko ae o kona poli a haawi aku la i ka naita ua nakai ia me ka lipine holu, e hali no au a loke i kou manao, alaila wau hoi, pela ke kauoha.

            Lalau aku la keia a nana iho la i ka inoa mawaho, ua kakau ia me na kua moakaka, na Ulric o Cluny, Duke o Tamora, me na lima haalulu keia i wehe ae ai i ka leta, o ka mua a ianei i ike iho, he lala o ka laau cedar a me ka lau o ka palin, ua maopopo iaia nei ke ano o ia mea o ke cedar, he manaoio, o ka palm hoi, he lanakila, a malalo iho na huaolelo.

            F. kuu naita oiaio, e kala mai oe no ko'u hiki ole ana aku e ike oe, o kau mau hana kaulana a pau e lohe ana au.

            Hookahi mea aia ilaila, ua hele mai la aku no ia ma kau kauoha, a e hoomanao iho oe, aia pu kuu uhane me oe, o ko'u mau maka, aia no ia maiona oa, o kou lanaikila ana, he mea ia no'u e hauoli ai.

            Mai kahaha oe no kau mea e ike ai a lohe paha, ke halawai hou aku kaua aka, e hoemanao iho oe, iluko oa o kou puuwai, o ka mea nona aku ka lei a-i, ua man ,o ia no ia ia oe in a wa a pau, a na na lani e malama ia oe, a na na anela e alakai i kou mau kapuai a hiki i ka lanakila ana, oia ka pule a kou hoaloha o loko o ka nahelehele.

            Heluhelu iho la keia a ka leta a pau, honi iho la, a oia no ka wa i haalele mai ai o na helehelena ano e i kona nanaina a mohala pono mai la ko ia nei nau maka a pane mai la:

            E ke keiki, ua lawe mai nei oe i ka mea e loaa mai ai ka lanakila, hai aku oe i ka leole, ua haawi mai nei ia i ka ikaika iloko o kuu mau lima i nauwaliawali, kunou aku la ke keiki a hoi aku la.

            Heluhelu hou iho la keia i ka leka a pau, ho-o iho la malalo o ke kapa kkila, ma kahi e pili ana i ka puuwai.

            Iaia nei e ho-o ana i ka leta, hoea mai ana kekahi elemakule, oia ka mea nana e malama na lio a pane mai la:

            Nowai la na lio ma kela mau numi,a hai ia mai la, no Sir Gulpert, he naita no Farani, hoomaka hou mai la ia e kamailio, kahea koke ia mai la ia e ke kahu lio nui o ka halealii, he makemake ia e hai aku i kekahi mea i ka naita, aka, aole e hiki ke hoole aku i ka makemake o ka poe noluna ae on a.

            A mahope iki iho, hoea mai la ka naita Farani me kona ukali me Theodoric, hele mai la ia ma kahi a laua e noho ana me Merlin, hai mai la la, ua hai mai nei o Sir Tragon iaia, o ka makemake o ka naita o Lorraine me ia e hoao mua ai, henha la hoi ka hewa in a no hoi oia a me a'u, o kau kauwa no hoi me kana.

            A pela no hoi me a'u a me kau kauwa. A ke kani mai la ka ole in a lio o na keonimana.

            O na naita o Lorraine ka moa ma ke kahua, o ko keia aoao aku hoi o Sir Gulpert a me kona ukali, a makope aku o Sir Ulric a me kona ukali me Merlin.

            A ia Ulno i puka aku ai, komi ana keia meia i kona wawae a pane mai la. E kuu haku, e nana aku oe i ka lio o ka naita o Farani, manao au, ua hana ino ia iho nei, nana aku la keia, ua hiki kela i ke kahua, nolaila, aole e hiki ke oleleo aku, a aole no he ano e o na lio, he maikai no ko laua nanaina, a holo aku la keia no ke kahua, e ukali ia ana e Merlin, a ia laua nei i hoea aku ai, uwa mai la ka pihe o na kanaka.

            O ko ianei kapa mailuna a lalo, he kapa kila eleele, a he eleele no ko ianei lio, koe wale no ko ianei hoailona o Zamora ma ka palulu o ka noho lio.

HOOLAHA HOU

            AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ke Hawaii Pae Aina. Ma ka hoopen''oo' Waiwaa Ma ka waiwai o KAAWALAUOLE iko no Lihue, Kauai i make hauoha ule. Imua o ha Luoaka'a'ai Kai pooi, nia he heena.

            Ma ha hahhiahela a me ha waiho ana mai o ka Palapula noa a Mrs. Oehoiah Mahoe, e hoike mai in a o Kaiwaiao e i i no Lihue ua mohe kauoha ole ma Lihue ma ha la i i o lulai M. H. IaSS, a e n i in a e haawi ia ka Ka'apala Hoohohu Lana Hooponopono Waiwai ia a W. Mahoe.

            Ua hauohaia o ha POALIMA ka ka go o NOVEMABA M. H. iSSS, i ka hora io, a. ni, ciq kq manawa i kohuia no ka hoolohe ani a ao nailo, imuu 'oa Lunikanawai la, ma he heena i Heehuliiholo o keia Aha, mia Kolea, a mia ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pae i pili e hoihe mai i ke huma, in a he humu oiano ko lakou, e ae oke ia ai Noi la. A o heia olelo kauoki, e hoola kaia ma ha olelo Hawaii i eholu pule ma ke Kuokaa nopena ma Honolulu.

            Kahauia ma Koioa, hu Hawaii Pae Aina Oct. 28. M. H. iSSS

JACOB HARDY,

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha 2204 3.

            AHI HOOKOLOKOLO APANA EHA oho Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponupom Waiwai. Ma ha hana o ka waiwai o ISAAC HART KAPUNIAI o Waimea, Kauai i make. Ma ke Keena Imua o ha Lunakanawai Kaapuni.

            Ma ha heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ha Palapala nui a me ha papa Hoike o Paulu P. Kanoa Luna Hooponopuno o ka Waiwai o Isaac Hart Kapuniai no Waimea, i make e nai ana e apono ia na hoolilu he $31745.11 a e hoihe ana o na mea i loaa mai iaia he $3,745.11 a e noi ana e nana a apono ia kela mau niea, a e kauoka ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma hona lima i na mea i kuleana malana a e hookuu ana iaia a me kona hope mai ho lahua noho ana ma ia ano.

            Ua hauoka ia u ha POALIMA, ka la 30 o NOVEMALIA, M. H. ISSS, ma ka hora 10 o kekahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma he Keena ma ka Hale. Haokolokolo, ma Kulua, uia kahi a me ka manawi i koho ia no ka hooli he ana i ua noi la, a me na Papa Hoike i oleluia, o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e huike mai i ke kumu, in a he kumu io ku lahou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoihe mai ai na hoike o na mea i kulena maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kanoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia malojo o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolaha ia ioa Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka ananawa-i olelo ia no ka hoolohe ana.

            Kakau ia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 19 0 Oct. M. H. 1888.

JACOB HARDY,

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

3-t

 

HOOLAHA HOOKO MARAKI

            I KULIKE AI ME KA MANA kuai iloko o kekahi maraki i hana ia e W. L. Wilcox ia S. B. Dole, Kahu Waiwai, i hana ia ma ka la 24 0 Maraki, A. D. 1884, a i kope ia ma ke keena kope Hawaii, ma ka Buke 90, aoao 146, s mr 147, a i hooliloia ia Frank J. Kruger, ma ka la 26 0 lanuari, A. D. 1888, a i kopeia e like me ka mea i oleloia maluna ae.

            Ke hoike aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho i kona makemake e hooko i ua moraki la no ka ukhaki ia ana o na kumu, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e uku ia ai, a mahope iho o ka pau ana O ka manawa i kaupalena ia e ke Kanawai, e kuai kudala aku ana ma Honolulu, i ka aina i hoakaka ia iloko o ua moraki la, oia hoi, o kela apana aina a pau loa e waiho la ma Keauho, Kalihi, Honolulu, Oahua, nona na'eka 1.24 100.

FRANK J. KRUGER,

Mea i hoolilo ia aku ai ka Moiaki A. ROSA

LOIO no F. J. Kruger.                        2204-4t

            Honolulu, Oct. 22, 1888.

            AHA KAAPUNI APANA ELUA O KO Hawaii Pae Aina, Ma ka Hooponopono Waiwai o A. KAUMU, no Wailuku Maiu i make. Mokupuni o Maui, Hawaii Pae Aina, 55.

            No ka mea, ma ka la 20 o Sepatemaba, M. H. 1888, ua waiho ia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha Hope Loa o A. Kaumu (k) i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaio ia kela Palapala Hoopii e noi ana e hooialo ia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna hooko no E. H. Bailey a me Emily Bailey, ua waiho ia mai e E. H. Bailey.

            Nolaila, ua Kauoha ia o ka POAKOLU, oia ka la 21 o Novemaba, M. H. 1888, ma ka hora 10 A. M., ma ka Kumi Hookolokolo o ia Aha, nia Wailuku, Maui, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Pala[ala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

            A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, he mau nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

            Kakauia ma Wailuku, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 15, 1888.

GEO. E. RICHARDSON,

Lanakanawai Kaapuni Apana Elua,

2203-3t

 

HOOLAHA HOOKO MARAKI

 

            KE HOOLAHA IA AKU NEI MA keia, e like me ka mana o kekahi paiapala kuai no ka maraki i hana ia i ka la 12 0 lulai, 1886, mawaena o A. W. Hones o Lahaina, Maui, me O R. Bishop, J. H. Paty a me S. M. Damon e lawelawe oihana nei ma Honolulu malalo o ka inoa hui o Bishop & Co., a i kope ia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope, ma ka Buke 106, aoao 140-2, a no ka hooko o'e ia o na kumu, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka manawa, a nolaila, e kuai kudala ia aku ana na pono a pau i hoike ia malalo iho:

            O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Lupehu, Molokai, nona ka ili o 228 eka, i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1836 ia W. A. Jones.

            Pela pu cela mua apana aina e waiho la ma ke Ahupuaa o Pohakupili, Molokai, nona ka ili o 220 eha, i huike ia ma ka palapala Hoona Kuleana Helu 7762 ia Kaninaualii.

BISHOP & CO..

Mea Moraki.

I. M. MONSAKKAT,

Loio o ka Mea Maraki.

            Honolulu, Oct. 9, 1888.

2202-4t

 

MEA HANA LOLE

            Ua wehe ae nei o Mrs. M B. CAMPBELL i ka oihana hana a me ka helehele ana i na lole, ma kona wahi noho ma ka helu 73 alanui Beretainia, ma kekahi aoao o ka Hotele. O na kokua ana mai na lede maka hanahano mai ka mea i makemake nui ia, a e loaa no auanei ke ku pono o ka lole e like me ka uini.                                                                            2303-1Y

MA KE KAUOHA

HE KANAWAI

E HOOLOLI AE A F. HOOHOAHUI AI I NA KANAWAI KOHO BALOTA O KE AUPUNI.

E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ho Hawaii Paeaina.

            Pauku 1. Mai a mahope iho o ka hooholo ia ana o keia Kanawai. o na kanawai a me na hapa kanawai a pau i hoakaka ia maloko o ka Papa A i hui pu ia me keia, e hoopau ia a ma keia ua hoopau ia no.

            Pauku 2. Maloko o keia Kanawai ma na wahi i ike ia ai o na huaolelo a mau huaolelo mahope iho nei, e manao ia a e hoomaopopo ia ua pili a ua loaa ia mau olelo i keia ano i hoike ia maloko nei, ke ole nae e hiki ke loaa i mau ano ma na olelo e ae. "Kuhina," e pili ia a e manao ia oia no ke Kuhina o ka Oihana Kalaiaina o ia wa o ke Aupuni Hawaii. "Kumukanawai," e pili ia a e manao ia oia ke Kumukanawai o ke Aupuni Hawaii i hoolaha ia ma ka la 7 o lulai, 1887, me na hoololi o ia Kumukanawai. "Luna Nana" a "na Luna Nana," e pili ia a e manao ia oia ka Luna Nana a o na Luna Nana Koho Balota, e like me ia i hoakaka ia maloko o keia Kanawai, a i ole ia, o ka hope a mau hope paha o ia Luna Nana a mau Luna Nana paha. "Mea Holo Balota" a "Poe Holo Balota," e pili ia i kekahi mea a poe paha i hoike i ko lakou a i kona manao paha e waiho aku ia ia a ia lakou paha e koho ia no kekahi no iloko o ka Ahaolelo. "Aha," e pili ia i kekahi aha i loaa ka maoa mamuli o keia Kanawai e hookolokolo i na Koho Balota i hoopaapaa ia. "Koho Balota," e pili no ia a e manao ia oia no ke koho balota ana no na Alii a Lunamakaainana i hoakaka ia ma keia Kanawai. "Papa Inoa," e pili ia a oia no ka papa inoa o ka poe i koho i hoakaka ia ma keia Kanawai. "Apuna," e pili ia i kekahi apana koho e like me ia i hoakaka ia ma keia Kanawai, ke ole e hiki e loaa ia ano mamuli o na olelo e ae. "jama Kipe," a "Hana Kue Kanawai," e pili ia a oia no na hewa i hoakaka ia maloko o keia Kanawai malalo o ia mau poo a mahele paha.

NA KOHO BALOTA.

            Pauku 3. E malama ia ma na wahi a pau o ke Aupuni ma ka Poakolu mua o Feberuari o ka makahiki 1890, a ma ia la no o Feberuari i kela a me keia elua makahiki mahope iho o ke koho balota, a e kapa ia o ke koho balota nui.

            Puaku 4. O ke koho balota nui, o ke koho ana no ia ma ka balota i na hoa koho ia o ka Ahaolelo. O ke ano o ke koho ana, e like no ia me na mea i hoakaka ia mahope iho nei.

            Pauku 5. O na koho balota kuikawa oia no na koho ana i malama ia no ka hoopiha ana i ka hakahaka iwaena o na hoa koho ia o ka Ahaolelo, a e malama ia ma na manawa a ke Kuhina e hoolaha aku ai.

NA HOOLAHA KOHO BALOTA.

            Pauku 6. Aole e emi malalo o kanakolu la mamua ae o kekahi koho halorta nui ana, a i na manawa a pau e loaa ai ia ia kekahi kauoha kupono, aole e emi malalo o iwakalua la mamua o kekahi koho balota kuikawa ana, na ke Kuhina Kalaiaina e hoopuka aku i hoolaha koho balota a hooili aku in a kope o ia hoolaha in a Papa Luna Nana koho balota ma na wahi a pau o ke Aupuni, a i ole ia, i kahi e malama ia ai ia Koho Balota ana, a o ia hoolaha e pai ia no hoi ma Honolulu.

            Pauku 7. E hookomo ia maloko o ia hoolaha kekahi hoakaka no ka Manawa a me na wahi kahi e malama ia ai ke koho balota ana a me ke kumu o ke koho ana. Ua hiki no hoi e kookomo ia na mea e ae e pili ana ia hana a ke Kuhina i manao ai he kupono i hui ia me ka haawi ana in a uku makana no ka hopu ana a me ka hoahewa ana i ka poe e kue ana in a kanawai koho balota.

            Pauku 8. E kau ia na kope o ia hoolaha koho balota ma na wahi akea aole e emi malalo o ekolu ma ka apana paha kahi e malama ia ai ia koho ana. E pai ia na Hoolaha Koho Balota iloko o hookah a oi ae nupepa Hawaii a me nupepa Enelani ma ka olelo o ka nupepa e pai ana ia hoolaha.

NO NA ALII.

            Pauku 9. He iwakaluakumamaha Alii no ke Aupuni, he eiwa o lakou e koho ia mai ka mokupuni o Oahu, eono mai ka mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai, eono mai ka mokupuni o Hawaii, a he ekolu mai ka mokupuni o Kauai a me Niihau. E koho ia lakou i ka Manawa koho balota nui no na Lunamakaainana i kela a me keia elua makahiki e like me ia i hoakaka ia mahope ae nei maloko o keia Kanawai. E noho lakou ma ia hana no eono makahiki, koe e like me ia i hoakaka ia ma keia Kanawai. E hoomaka ko lakou kau e noho ai mai ke koho balota nui ana. E noho lakou me ka uku ole, aka, e loaa no ia lakou i uku mile ma ka ratio e like me ia i hoakaka ia no na Lunamakaainana.

            Pauku 10. Ma ke koho balota nui ana iloko o ka ma ahiki 1890, hookahi hapakolu o na Alii ma kela a me keia.