Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 44, 3 November 1888 — MA KE KAUOHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]
MA KE KAUOHA.
HE KANAWAI 4 E HOOMAOPOPO A! I XA HAAW! ANA l SA LkIKINI E KUAI AKl' I MA HIA I,\l MAILOKO MAI O NA HVA MEA l'Ll' I HOAWAAWA A KAI'LAI IA t HANA JA MALALO O KE KaSVWA! J KAPAIA 44 HE KAN\WAI K HAAWI ANA I LAIKIN! NO KA HANA ANA ! NA MKA INV MAILOKO MAI O NA Hl'A MEA 11 V (Hl IIA, PAI.E * I HOAWWWA A KAUI.A! !A MA KA APANA O HONOLLLU," l APONOIA M\ KA LA 13 O OkATOBA» £ /woholoia e ka Moi a me ka AhnoUlo o ko ILi:uaii Paeama. Pauku 1. Ma keia, ua haawi ia ka numa ike Kuhina Kalaiaina c haawi aku i mau laikini no hookahi makahiki iloko o keia Aupuni, i kela a me keia mea a mau mea paha e noi ae ana ma ka palapala e kuai aku ma ke kiaha a ma ke ano e ae paha i oi ole ae mamua o elima galani i na mea inu i hana ia'ma Honolulu, maialo o kc Kanawai -i kapaia ,4 He Kanawai e haawi ana i laikini no ka hana ana i na mea inu mailoko mai o na na hua mea ulu i hoawaawa ia a kaulai ia ma ka Apana o Honolulu," i apono ia me ka la 15 o Gkatoba, 1SS(), ke loaa ia ia no ia laikini na dala he elua haneri me kanalima. Pauku 2. O kahi ekuai ua wahi la i Inikini ia. e lilo ia malalo o ke apono ana a ua Kuhina la, a aole no hoi c hoololi ia ua wahi la, koe wale no aia ma kona ae i kakau ia. Pauku 3. Mamua oka loaa ana oka laikini e kuai i na mea inu mailoko mai o na hua mea ulu i hoawaawa ia a kaulai ia, e waiho aku ka mea noi i palapala hoopaa i apono ia me ke Kuhina Kalaiaina no na dala hoopaa he hookahi tausani, e hoakaka ana: 1. Aole oia e kuai aku i kekahi mea inu i hana ia mailoko mai o na hua mea ulu i hoawaawa ia a kaulai ia i kekahi kanaka ona, a i na poe keiki oo ole. 2. Aole oia e kuai aku a hoolilo aku ma kekahi ano e ae ma kahi i loaa ai ia ia he laikini, i kekahi waina, a mea inu i hana ia mailoko mai o na hua mea ulu i hoawaawa ia a kaulai ia a wai ikaika e ae o kela a me keia ano; a aole no hoi oia e ae e waiho ia maloko o kahi i laikini ia ai oia i kekahi waina. mea inu i hana ia mailoko mai o na hua mea ulu i hoawaawa ia a kaulai ia a wai ikaika e ae o kela a me kea ano, koe wale no na Bia i hana ia ma Honolulu malalo o ke Kanawai i hai ia maluna. Pauku 4. E hiki no ma ua laikini nei ame ka bona pu hoi, ke hookomo ia na hoakaka a ua Kuhina nei e manao ai he kupono no ka hooponopono pololei ana i ua oihana la, a me ua wahi la i laikiw ia, a e hiki ai ke papa a ke ike i na hana a pau e kue ana i keia Kanawai, a i ka laikini a bona paha. Pauku 5. Ina e hoahewa ia kekahi mea i loaa ia ia ka laikini no ke kue ana i na olelo o kona palapala hoopaa i hoakaka ia ma ia palapaia hoopaa, a mawaho ae o na hoopai e ae a pau i kau ia e ke Kanawai, aole hiki e loaa hou ia ia kekahi laikini o kela a me keia ano no na makahiki elua. Pauku 6. E lilo keia i Kanawai mai kona la e apono ia ai, a o na Kanawai a me na hapa Kanawai a pau e kue ana i keia Kanawai, ma keia ua hoopau ia no. Aponoia i keia la 6 o Sepaiemaba, M. H. 1888. KALAKAUA REX. Na ka Moi: U A. THi;itST<»r, Kuhina Kalaiama.
HE KANAWAI E PAPA AKA i na MOKUMAHU LAWE OHt A HOLO nu AINA I OI AKL' NA TONA 1 KA ELL'A HASEkt ME KAN'ALIMA AOL£ E LAW'K l SA Mal LEPERA, A POE E AE f»AHA I LOAA 5 SA MAI LELE A MAI PILI E AR f AHA. E hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ko Haiuaii Paeaina. • Pauku 1. Aole kekahi Mokumahu holo pi!i aina i laikini ia e lawe i na ohua* a e lawelawe maoli ana paha ma ia hana, e like me na hoolaha ma na papa kuhikuhi manawa holo, a i oi aku ka huina nui o kona mau tona mamua o elua haneri me kanaKma tona, e hiki ke koi ia a i ole ae ia paha, oiai e lawelawe ana ma ia hana, e lawe aku a lawe mai ke Awa a wahi e ae paha iloko o keia
Aupiini, i na ikw: Nfai Lepera, A i ofc ia, i kekahi poe a mau poe paha i loohia i ka mai lele, a mai pili e ae paha. Pauku 2. O kela ame keia mea e kue ana ina olelo 0 keia Kanawai, e manao ia oia ua pili iaia ka hewa mikamina. Ake ahewa ia oia imua o kekahi Lunakanawai lioomalu a Apana paha, e hoopai ia oia i na dala aole e 01 aku mamua o ka elua haneri. Pauku 3. E lilo keia i Kanawai mai ka wa aku a mahope mai o ka la 1 o lanuari, M. H. 1889. Apono ia i keia la 6 o Sepatemaba. M. H. 1888. KALAKAL'A REX. Na ka Moi: L. A. Thl-rston, Kuhina Kalaiaina. * HE KANAWAI A! I KA MANA I Kfc KI'HINA KALAIAINA E HOOLILO AKl' I NA Kahu Malama Waiwai malalo o ka Palapala Kauoha o ka Moi I MAKF AKL' SH, W. C. Lt'NAMI,O, I KEKAHI AIN'A MA KaIWIOKAIHI'. AFANA O KoNA, MoKL'PL'NI O Oahu, e pili ana me KA Homp. Li'NALILO. t hooholoia e ka Moi a me ka AkaoUlo o ko Hawaii Paeaina. Pai'ku 1. Ma keia ua haawi ia ka mana ike Kuhina Kalaiaina e kakau inoa i kekahi palapala hoolilo ma ka aoao o ke Aupuni Hawaii i na Kahu Malama Waiwai malalo o ka Palapala Kauoha o ka Moi i make aku nei. W. C. Lunalilo, a me ko lakou mau hope ma ia hana, ma ke ano malama, no kela apana aina ma Kaiwiokaihu. Apana o kona, Mokupuni o Oahu, e pili ana i ka pa o ka Home Lunalilo, i kaupalena ia. a i hoakaka ia hoi penei: E hoomaka ana ma ke kihi akau o keia apana aina ma ka palena o Kalawahine ma kekahi wahi e kau ana S. 45° 12' W. true 625 kapuai mai kekahi pou pohaku ma kahi i kapa ia o Moopili ma ka palena o Kalawahine e holo ana. 1. S. 10 1' E. true 1286 kapuai e pili ana me ka aina Aupuni, a ma kekahi aoao o ke awawa a hiki i kekahi pou. 2. S. 31° T W. true 578 kapuai ma ia wahi noa ma ka lapa a hiki i kekahi pou a mai ia wahi e kau ana ke kahua ana aina ma ka lapa hikina o Puowaina no 74* 37' W. true. Mai laila aku. 3. S. 61° 37' W. true 750 kapuai e iho ana ma ka lapa. 4. S. 50° 30' W. true 278 kapuai e pili ana me hooko 2788 a hiki i ke kihi o ka aina o Lunalilo Home. 5. N. 5' E. true 470 kapuai e pili ana ika aina o Lunalilo Home mawaena o ke awawa. 6. N. 37° 20' E. true 285 kapuai e pili ana me ia aina no mawaena o ke awawa a hiki i kekahi pohaku i hoailona ia penei, A. alaila. 7. N. 84° 32' W. true 595 kapuai ma ke poo o ka aina 0 Lunalilo Home a hiki i ke kihi o ka pa. 8. N. 34" 17' E. true 845 kapuai e pili ana me ka palena o Kalawahine, alaila, 5). N. 45 v 12' E true 1200 kapuai e pili ana me Kalawahine a hiki i kahi i hoomaka ai. Nona ka ili he kanakolukumamawalu eka mekanaonokumamalua hapa haneri eka (38 62-100.) O ke kumukuai wale no e hoakaka ia ai ma ua palapala hoolilo nei, oia ke kuleana ae e haawi ia e na Kahu Malama W r aiwai i ke Aupuni e kukulu ai, a e hoomau aku ai 1 auwai a hawai maluna o ua wahi la e ku nei ka Hale malama poe Ilihune, i mea nana e lawe na wai kahe mai ka mauna wai. 0 na ano hana nae a me na kumu hooponopono iloko oia kuleana ae, e hana ia e like me na mea e hiki ana i ke Kuhina Kalaiaina a nie na Kahu Malama Waiwai e hooholo ai. Pauku 2. Ma ka palapala hoolilo i olelo ia e hoolilo ia ua apana aina nei no na hana o na Kahu Malama Waiwai i olelo ia ma ka hooko ana i ka hana i hoakaka ia maloko o ka Palapala Kauoha i olelo ia o ka Moi i make, W. C. Lunalilo, aole hoi no kekahi hana e ae. 1 ka manawa e pau ai ka lawelawe ia ana o ua apana aina nei i olelo ia no na hana i olelo ia, e hoi hou no ia i ke Aupuni Hawaii, a o ke kuleana a me ka mana o na Kahu Malama Waiwai i olelo ia malalo o keia Kanawai e pau no a e hooki ia. Apono ia i keia la 6 o Sepatemaba, M. H. 1888. KALAKAUA REX. Na ka Moi: L A. Thurstov, Kuhina Kalaiaina. HE KANAWAI E haawi ai i ka mana i na Lunakanawai Kaapuni e hooplka i na Palapala Hopv a Ninaninau no ka Waiho ana aku i KA AHA MALUNA AB I KA POK I HOOPII IA NO KEKAHI KARAIMA A MIKAMINA PAHA. E hooholoia e ka Moi a me ka AhaoUlo o ko Hawaii Paeaina. E loaa i na Lunakanawai Kaapuni pakahi ka mana e hoopuka i na palapala hopu no ka hopu ana, iloko o ko lakou mau apana Kaapuni iho, i kekahi mea i hoopii ia inalalo o ka hoohiki no kekahi karaima a mikan}ina paha, a e ninaninau a waiho aku i ua mea la i ka halepaahao no ka hookolokolo ia ana. e hoomaopopo i ka bela a e hana 1 na hana o kekahi Lunakanawai i loaa ia ia ka mana e ninaninau a waiho aku i ka hihia i ka Aha maluna ae. Apono ia i keia la 6 o Sepatemaba, M. H. 1888. KAIJVKAUA REX. Na ka Moi: L, A. Thu*ston, Kuhina Kalaiaina. *