Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 35, 1 September 1888 — KE KANAWAI HOOHOIHOI I KE KANU KOPE. [ARTICLE]

KE KANAWAI HOOHOIHOI I KE KANU KOPE.

Ma ka Poakolu nei, ua hoihoi hou ia ae imua o ka Hale Ahaolelo ka IMa Kanawai e pili ana 1 ka hoohoihoi i ke kanu Kope e ke Alii ka Moi rae I kona aj>ono ole, a o keia malalo iho na kumu ana i hoole aL 1 ka Mea Hanohano Hon. W. K Kakki a, Peresidena oka Hale Ahaolrlo Kiu Kanawai o ke Aupuni: Aloha oe: Oka Bila Kanawai i l<apaia "He Kanawai e hoohoihoi i ke ! kanu ana o ke kope," ua waiho la mai i i makou no ka apono aku, a ke hoihoi aku nei Au me ke anono ole, no na I kumu j)enei: Ak.ihi Aohe pono a kaulike hoi i ka p -e e uku ana i na auhau o ke Au;>uni, i ka ae ana i ka haawina puu dal.i nm, no ka hooholo ana aku i ka oi hana ho(>ulu hana e ka mea hookahi. Kiua A>»lc j)aha e hoole ia ka haaana i na kokua makana Au[>uni i na i.ihana ho«>ulu lehulehu; aka, e hana ia no keia mamuli oka ae ana i na uku makana no na inea i hooulu mai li ia. Ekolu —O ia mau uku niakana Au; uni, e haawi ia no ia ina inea a j>au i hoohana aku mai loko ae ona hoolilo ana o ko lakou mau dala ponoi, ma ke komo anaiaku ma kekahi oihana hana hooulu hou a i puka pono, aole o ka mea hookahi wale no a nele ka lehulehu Hanaia ma ko makou Halealii ma lol.mi Hale i keia la 290 Augate, M. H. iSSS. KALAKAUA REX.

Wahi a ka Hon. W. H. Se\vard liai ai iloko o ka Ahaolelo Senate o Amerika i ka 1851, e lilo aku ana ka moana l'akipika, kona mau mokupuni a me kona mau aekai, 1 wahi hooki'o a i wahi e alahula ia aku ai e ko ke ao nei ma keia mua aku. He mau olelo •<aulana keia na kela loea kakaolelo kaukanawai o Amtrika, a ua hiki i na pee noonoo akahele a pau ke manaoio i ke akea o kana mau olelo naauao, e like me.ka kakou e ike nei i keia mau la. O ke k&nu kope, oia na lawelawe pili ika oihana mahiai oka aina. I ka wa i nee papa iho nei ka hooulu ;ina i ke ko ma na mokupuni, ua ano hoohemahema ia na mikiala a me na hoopulapula ana aku i ka holomua o keia lala o ka oihana mahiai, mamuli o ko kakou hcx>pala!eha a me ka nele maoli no i ke kumupaa ole. O ka waiwai o ke aupuni a me ka holomua o ka lahuikanaka, aole ia malalo o ke alakai ana a kekahi kanaka poo papau ame na poe kaukanawai poo haka haka ? • Aia ia malalo o ka u anaoio |ana o ke kanaka be ikaika ka lokahi a e kukulu na kanaka Hawaii i nuu ahahui no lakou me kekahi kumu* waiwai, alaila, he kanalua ole ko makou ke hoike ae, e paa ia ana ka hana ma ka lima o na kanaka Hawaii ma ktia mua aku, a e piha ana na awawa me ka hua o na laau kope e ulu ana iK-ko o kona uliuli.

O keia malaio iho kekahi mau pa uku o ua Biia Kanawai nei, a na ka mea heluhelu e ike nona iho ke ano o ke kokua ana o ke Aupuni i keia oihana hoeueu iloko o ka aina. 3. Na ke Aupuni e uku aku i ka mea hana aelike i na dala he 10,000 i ka manawa e maopopo ai i ke Kuhina Kalaiaina ua kanu ka mea aelike a e mabma ana oia ma ke ano maikai i na kumu kope aole i emi malalo o 100,000, a ua kukulu i na haie e lawa ai ka noho ana o ka iuna nui a me na limahana i kupono i kekahi mahi kope o ia aro. 4. E uku aku no ke Aupum i ka mea hana aelike i na dala hou aku be 15,000 i ka manawa e maopopo ai i kc

Kuhina KiUiaioa ua ioaa a kakulu ka mea hana aeiike i oa nnkini, na mei hana a tne na hale i hoakaka u. iioko o ka mahele elua i hoike la maluna ac iloko o keia Pauku. 5 E uku aku ke Aupiini ika mea hana aeiike i ni dala bou aku he io foeo i ka māniwi e m««>|x>po ai ! ke Kuhina Kaiamna ua loaa ma ka hoo uij la aai mai na kumu kope mai i o'.eio la a ua hana a hoomaemae me na mikmi a me na n;ea hana e ae i ■ >ie'o la so!e e emi ma'uio o icz,coo (>acna ko\>e.

7. Na ka mea hana aeiike 1 ka pau ana o kela a me keia hapaha lioko o ia mau makahiki eiima a lioko no hoi o ka manawa mahope mai e like me kt loihi o ka manawa e hoihoi hou oie ia aku ai na dala a ke Aupnni i uku ai i ka niea hana aelike i ne Au puni e like me ka mea 1 hoakaka ia mahope ae nei iloko o keia Kanawai e hoouna i hoike piha no na hana a }>au e pili ana i ua hana nei,e hoike 1 na loaa a me na lilo a pau me ka hoakaka pakahi ana i na hana a pau i hana ia a me na pomaikai o ua mau hana hou la i ike ia, a me ra hana poma»kai e a pau, 1 pili i ka mahi a me ka hoomaemae ana i ka hua kope a ka mea aelike e ike ai, ma ka lawelawe ana i ua mahi kof>e nei, a me na uKa eae a piu e pili ana i ua mahi koj>e nei a ke Kuhina Kalaiaina e kauoha a>, a e waiho ia kekahi koj>e o ia hoike ma ke Keena Kalaiaina. Ana ua Kuhina nei i olelo ia mahope koke ih » o ka loaa ana mai o ua mau hoakaka nei, e hana i Hoike hoakaka 0 na ano nui o ke dala e pau ana ma ia hana, me kn hoakaka kupono nae, e hiki ai ke ike ia ka lilo o ia mau hana pakahi, a me na hoike hoakaka e ae a |)au, a e hof>laha piha ia ua mau hoakaka nei, ma kekahi nupepa ma ka olelo Beritania a me ka olelo Hawaii. A na ua mea hana aelike nei e haawi aku i na manawa a pau, me ka uku ole, i kekahi kanaka e noho ana iloko o keia Au* puni, e noi mai ana, e hoike ia aku na ike a pau i loaa i ua mea hana aelike nei. e pili ana i na ano hana o ka mahiai ana a me ka hoomaemae ana i na hua kope, 1 hoakaka ole ia nae, ma na i pai ia, i olelo mua la ae nei, a e ae pu hoi oia, maloko o na hora hana a j)au, e makaikai ia ua mahi kope nei, a me na ano hana a j)au e lawelawe ia ana malaila, e kekahi kanaka nae i kuleana ma ia mau ano hana.

[ 8. Ina eOl aku na puka oka mea hana aelike, mawaho ae o na lilo hoohanakupono 0 ia mahi kope mamua o 9 j)a-keneta maluna o ke kumuj>aa i hoolilo ia e. ka mea aelike — < uku ia aku ia ike Aupuni a hiki ike kaa ana 0 na puu dala i hai ia ma 'una. i hiki ka huina ike $35,000 a pau ike Aupuni. E ike ia no ma keia Bila Kanawai e kokua ana ke Aupuni no ekolu ma nawa i ka wa e kukuiu ia ai o na lule hana, he $10,000; ka manawa e niaopopo ai i ke Kuhina Kalaiaina ua loaa a ua kukulu ka mea aelike i na n:ikini, $15,000; a me ka wa 0 ka wili ana i ke kope a makaukau no ka makeke, $10,000. Eia iho na ae a me na hoole i ka wa i hooholo mua ia ai ka Bila a waiho ia aku imua o ka MOl : NA AE. NA HOOI.L Aukina Robikana Kakma Waterhouse Voung Foster Smith Luhiau Tausani Wight Hikikoki Notley Baldwin Wall Bele Naone Rikikini Gay G N Wilikoki Paehaole Do!e I)eacon Kamai Kini Kauhane Kamauoha Parisa Daniela Helekunihi Horner Kawainui A S Wilikoki Raiki

He puu dala mahuahua keia e hoolilo ia ana no keia hana, aka, he puu dala no ia e hoihoi hou ia mai ana i ke Aupuni ke holo pono na hana. E nana aku ia Enelani a roe Amenka, he mau miliona o na dala e lu nei no ka hoohoihoi i na hana hooholomua o ka aina, a eia keia Bila Kanawai ma ia alahele like me ko kela mau Aupuni nul Ina he makemake ko kakou e noho wale no e like me ka waiho ana 0 na kula panoa a na ka wela o ka la e pa, ua like «a me ke k*naka molowa a tne ka palaualela Eae anei kakou e j Hawaii i na haawina o ka holomua e 1 pale ae i keia la ?

Eia kekahi mau olelo naauao a ke Kuhina Kalaiama Kakina i hai ai imua o ka Hale,— Ua makemake ka Aha Kuhina e hele imua a e hana i kekahi hana. Ua komo mai ka aoao hoom&emae a lawe i ka mana hookele Aupuni no kekahi mau lawelawe i oi aku mamua o ka hoopau ana i ka moku ao kaua Kaimiloa. Aole i make make ia ke Aupuni e hoohalike me kekihi manu makuahine e hoomoe

miiuru o kona purina me ka hana ole ? Oke au oka ho'omia, ota ka h*ebwe i ka hana, a aia ma u aiahek o Iknunia Nuī e hoohoīhoi nei i ru hani kul'.Ao o ke <jra i« ma kuna panalaau oka hikini ma Inia,-aoa Inia e hoo awa aku rr.e kona u ke puka pono» h» h..X'kihs hapak _/iu e hx>u!u ta iioko o kaaina ma-iua o na aupum e ae o ke ao hc.ioo'<oa nei