Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 29, 21 Iulai 1888 — KA HOIKE A KE KOMITE OLA I KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA HOIKE A KE KOMITE OLA I KA AHAOLELO

O k«U ih> ka heike i ke Kcir.-ite Ola oka Hi'e AhaoleK n; aa mta e p:'; : ke r.oi i ka Papa 0!«», e kikj! j :• ra ha'emai no na |lepfra a run ri ap -na k->h-o ona moj krr;;-:r I w i Mea Han *\ . K. lv, Pcrc?idena o ka Ha'e A\v-!e!i» A-oha oe.--0 V. e JConi»tc M.i aoa Oia i haa«i u a: ka Ei'a Kanawai heia i " He Kan.iwai e hoo! ai ika I'auku 40 ka Mokuna 62 oke K3r. tsvj£ Ka;airaa, e like me ia i h->»'"/ii i» ai e na o iSS4, M .kum 24, ke n-.;noi r.ei eae ia m,u e hoike ak-!. ia ua Ksraw3! ne» e lak"-.! rne akahe=e. O ka :nvc ■, keia Kanawj: ina ka niiia d ? *.i i k n.i !na:: por.O'. Cia no ke k i :u 1 ii ana aku i ka Papa Oia t k.ik-.i'u i man h.!emai !epera ma kela a tnc keia apana koh:> 0 ke aupuni. i wwhi e !a?uau ia ai a e malama ia ai k\ r>H* 1 mana- ia, ua ioaa i ka maik p'r:. Ona mai i manao ia he poe mai eia ole, e huihoi la i Molokai. \j keli a me keia ohana nona kekahi mea i loaa i ka mai. a e noho kokoke ana nu kekahi o keia mau hale mai. e ma'inn i ka mea mai me ka ai, a e īa ka moole lo o ia mau mea i hoJ*k j ia e ka ?nea malama hale.nai. Ua manao kekalū mau lala o ke Komiie Malama Ola mamua, he manao maikai keia o Ka hana ana 1 na halemai ma ke!a a me keia mokupuni, aka, m.imuli o ka nana pono loa ia ana i keia mea, ua koi ia lakou e haaleīe i kela manao. no ke akaka K*a. he mea hiki ole ia ke hooko ia. Ua heie lra aku na hoakaka ana o keia Kanawai, ua o'elo ia, e kukulu ia na halemai ma ke!a a me keia apana, a oiai, he 17 apana koho iloko o keia aupuni, nolaila, ina e hana ia ana e like me ka nukemake 0 keia Kanawai (ina e helu ia na halemai elua e ku nei i keia \va), e kukulu ia he 15 mau halemai hou a hiko pono i na mea a pau e pono ai ka poe mai. E huli ia ana a I >aa na kahua kupono a lako i ka wai no keia mau halemai a pau, ame kauka ame na poe lawelawe no kela a me keia halemai pakahi.

Mamuli o ke kuho ana no na lilo. ke ike maopopa nei keia Komite, e hiki ana na lilo nuia no na halemai a me na lako e ae njamtia o ka noho ana aku o na mai mua loa, aole ia e emi malalo o $75,000, alaila, e enn loa aku ana ko lakou oluolu 0 ka noho ana mamua o ka halemai nia Molokai, ma kona kulana e ku nei i keia \va, me ka nana ole i na hana hou i hiki ke hana ia a e hana ia aku ana malaiia ina e hiki ana i ke aupuni ke hoohui aku i ka manawa a me ke dala ma ka hoala ana i hookahi halemai nui a wahi no na mai, mamua 0 ka hoopalaha'aha ana aku a hoao makehewa e malama i 17 mau halemai 1 malama pono ole ia i ka wa hookahi.

No ka hoolako wale ana no i ke Kahua mai lepera ma Molokai me ka wai nui kahi kokoke mai, ua hiki na lilo i ka $25,000, a he nui wale na tausar,i da!a i hoolilo ia ma na mea e ae i mea e maikai hou ae ai ke kulana o ia wahi, eia nae, aole no i maikai ua wahi nei e hke me ka mea i hiki ke Ihana ia. Ina penei. ka mea e ike la nei me ka halemai hookahi ma ia kahua a ke Aupuni e malama nei me ka nui o na dala i hoolilo ia malaila, heaha la ke ano o na halemai a me ke aupuni ina e hoala ia he 15 mau halemai hou iho, he mea maopopo e lilo ana ke aupuni he mau haneri tausani dala me ka loaa ole aku i ka poe mai ka hapalua o ka maikai a me ka oluok' e loaa nei ia lakou, a e loaa koke aku J ana hoi i Molokai. I

Eia hoi ma Molokai, ua hookuu laula ia ka mai a he nui ka aina kahi a lakou e hele ai ma o a maanei me ke keake.i ole ia. Ina e kukulu ia keia mau halemai he 15, e hoopaa ia ana na mai maioko o ka pa i ano haiki ka nui, a e kuai ana ke aupuni i kekahi mau apana ama nui i wahi no na mai e hooluolu ai nie na hfo nui loa i hiki ole ke hoomaopopo ia. Ina aole mau | mta nana e paa ia lakou maloko e like me ko Molokai, aiaila, e noho ana he poe kiai he nui loa e malama ia iakou o pau aku i ka holo mahnka, puka iwaho a hoi bou aku. Pe!a no ma Kakaako me kona pa kiekie a me na kahu mai he nui, aole hiki e paa ia na mai i na manawa a pau, aka, ua hiki no ke puka. Ma na halenaai o keia ano, aole no e loaa ana ka hoekaawale ia &na o na mai, mai ko lakoa ohana a me na hoaloha mai, īna aole e koho ia na wahi kaawale loa no na kahua halemai e like me Kaiawao, a ina e koho ia na wahi e iike me la ke kaawale a ano paakiki 0 ka hele ana aku iiaila, alaila, e ulu mai ana na manao makemake ole o na mai e hele ilaila e like no me ka makemake ole e hele ma Molokal Ke ike nei makou i na hoike oiaio o

keia mi " ole ona mai lct*ra e, noho mai nei ma na wahi e ae 0 Molo , kai> ao'e o lak~u makemake e hoi ma | Ka'awao, a;a r.o me ii au ko lakou ! niokupuni ooooiMa ka Bua Kanawai ua olelo ia ; o !ta poe i hoohuoi ia ua U>aa 1 ka mai. o lakou ka poe nona keia maj halemai, aka, ina e heluhelu ia m oklo a pau 0 ka Bna a hoomaopopo, oka manao maoii o keia Kanawai. oia no ka malami ana r na pee mai lepera a pau, koe ka poe raai ino loa maloko o ka a»>ana kahi i loaa al Ua manao ia nu keia Biia Kanawai, na keia a me keia ohani no lakou ke kahi mea mai 1 la«re n aku, e hooiako i ua mea mai nei me ka ai, oiai oia e noho ani ma ka halemai, no ka mea, uaoleloiano pela. Aole i hoakaka ia kekahi hoopai ina aole e hoomau ka ohana i ka iawe ana i ka ai no ka lakou poe mai, ao!e no hoi i olelo ia. tna e maiama ole ka ohana o ka mea mai iaia i ka ai, alaila na ke aupuni e malama iuia. Eia no hoi kekahi, ma na apana nui he iwakilua a kanakolu mile mai kahi 0 ka mai e ana ma ka ha!enui, ua koi ia ka ohana o ka mea mai e hoolako aku iaia, aole wa!e o ka poi a me ka i'a, aka, me na mea ai a pau a ke kauka e kauoha ai ia lakou, he mea hiki ole i ka hapa nui o na ohana Hawaii ke hooko aku. Ua ike ia mamuli o ka noho loihi ana, ua oi aku ka maikai o ka malama ana o ke aupuni i ka ai a me na hemahema e ae mamua 0 ka ohana a me na honloha o ka mea mai, a ma ia mau mea, ua oi ae ka pono 0 ka poe e maiama ia nei e ke aupuni ma Kalawao, mamua 0 ka poe e noho ana ma na apana na ko lakou mau ohana ;>onoi e malama. Ua loaa ia Kalawao he ino iloko o ka manawa i hala aku mahone, aka, ke manao nei makou, ke pau aku nei ia mea a malalo o na hooponopono hou ana ma keia mua koke iho, i wahi e loaa ai i ka- hapanui o na mai Kanaka maoli ka ai a me kahi e noho ai i 01 ae ka oluolu mamua o ka mea i loaa ma ko lakou mau home ponoi. Ke hoike aku nei makou i ko makou manao, ua lawe mai ka Mea Hanohano mai Kona mai (Mr. Kamauoha), i keia Bila, no ka o na kanaka 0 kona apana e hana oia pela, ao!e ma o kona manao ponoi iho, oia ka mea ioiae ka pono no lakou. Malalo o keia mau kumu, ke hoike aku nei nukou i keia Hale, e hana i ka mea oluolu mamua o keia Hila, oia hoi. e waiho ia ma ka papa. \V. A. Kinney t Chas. Notlev, W. E. FwSter, W. H. Daniels, Geo. H. Dole.