Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 22, 2 Iune 1888 — KAU AHAOLELO O 1888. [ARTICLE]

KAU AHAOLELO O 1888.

LA HANA 2, MEI 30

N K PAHPAH Ma ka ninau >2 ana no ni Kana mau 0 ka H*lc a me kah» o na pa!aj>ali hoo f*«i» ua vaiho mai ke AUi Mamika he palapa!a bonpii nj kekahi poe kahi umiumi a ako lauoho mai Hanolulu mai, e noi ana e hoololi īa kc kanawai Sabati i hiki ai ia lakou ke hoomau]aku 1 ka lakou hana ma ia la c like me na la e ae. Haawi ia ike Komiie hookolokolo. Ka Mr. Paehaole hc palapah hoopii me 63 inoa mai Molokai mai, e hookuu ia na makua mea keiki mai ka uku ana i na uku kula ma na kula EnelanL Haawi ia ike komiie hookotuko!o. A ;>ela no hoi nae ke Ahi Do\c mai Kauai mai, me 93 inoa, oka manao hookahi no, aua haawi ia no hoi ma ke aia like. OI.KLO HOOHOI.O ME NA UII.A. Waiho mai o Mr. Kamauoha he olelo hooholo e kauoha ana 1 ke Kuhina Kalaiaina e hoolako mai ina hoa a pauo ka Hale me na buke kanawai o ke Kau Kuikawa o 1887. Ua pane kue inai ke Kuhina Kalaiaina no keia, aka, ua hooi hou mai no ka luna han<Jiano mai Kona mai no ka hooholo loa ana i kana noi, a ua hooholo ia. Waiho mai o Mr. Helekunihi he mau ninau ano olelo hooholo ike Kuhina Kalaiama, e pili ana hoi no ka lawe pupuahulu ia 0 na poe i loohia i ka mai le£era, penei: I—Ehia1 —Ehia ka nuiona mai i lawe ia mai na mokupuni e ae mai, mai lanuari, 1088, a Mei nei, i Kakaako a i Kalawao? 2 —Ehia ka nui o na mai ma Kakaako i keia wa? a ma Kalawao? 3—Ua hookaawale ia anei ka noho ana o na poe mai lepe«a ma Kakaako? 4—Ua lapaau ia anei na poe mai lahilahi e like me na pohaka kane, na upehupehu, a ehia poe i ola a hookuu ia? Ua rula mai ka Peresidena, aole keia he olelo hooholo, aka, he mau ninau i na Kuhina, a nolaila, ua haawi ia ike Kuhina Kalaiaina a nana no hoi ia e pane mai i kahi wa okoa aku,

Na Mr. Kamauoha i heluhelu mai no ka wa mua i ka hoololi no ka Pauku 31 0 ke Kuinukanawai, penei: "He kapu loa ke kino 0 ka Moi ame ka maluhia. Maluna o na Kuhina ka hihia o na uiluna. Na ka Moi ka Mana Hooko. Aole no e paa na kanawai i hooholoia eka Ahaolelo aia a kakau ka Moi i kona inoa, koe nae na mea i hoomaopopo ia ma ka Pauku 48." Waiho ia no ka heluhelu elua. MAU NINAU MA'l I.EPF.KA MK KA PANK. Na Mr. Paehaole he mau ninau i ke Kuhina Kalaiaina, penei: 1 - Ua lawelawe ia anei kekahi mau kumuhana no ka ma'i lepera? 2 —Ua kauoha ia aku nei anei o Kauka Una, a i ole, o Kauka C'»oto paha, e holo mai i llawaii nei e lapaau ai i na ma'i lepera? 3 -0 kela paahao, oia o Keanu, e noho nei ma Kawa, aio ia ai a hookomo ia i ka paiahehe ma'i Pake, ua loaa anei oia i ka ma'i 1 keia wa? l'ane mai ke Kuhina Kulaiaina- ua )cJa ia no ia Una, me ka /ui pu aku ina aole oia e hiki aiai, nlaila, e hoouna aku pana kekahi mau ma'i ilaila. Ua hoole mai oia no ka hiki ole iaia ke holo inai ianei, e pono o kekahi o kana mau haumana i puka pono ke hoouna mai, a aia oia i Amerika i keia wa, a ua leta iku nei oia i ua haumana nei, a ua ltta pu aku hoi ka Pjpa Ola, a aole nae i loaa uftii ka pane, a me he 'la i keia mau niokumahu ae e loaa mai ai. E ike ia no keia mau rcea a pau ma ka hoike a ka Peresidcna o ka Papa Ola a puka mai. No Keanu, ua hai ia mai au, ua loaa io 110 oia i ka ma'L MAU UILA 1 HELUHKLU IA MA KE POO. Ma ke noi a ke Kuhina oko na Aina K, ua kapae ia na rula, a heluhelu mai oia ma ke poo i m kanawai eono ana i hoolaha mua mai ai i kf la i hala. NOI I KK KOMITK PANE I KA HAIOLEI.O. I I Noi ke Lii Kamika e koho ia iKo mite e pane aku ai i ka haiolelo a ke Alii ka Moi mai ka Nohoalii mai, ehke hoi me ka mea mau, aua ae ia. H'oīke uiai ka noho aia i kahi wa aku e hoike ia mai na inoa o na hoa o ke komite.

MAI HAINA MN'Al'. Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina i na haina no na ninau a Mr. Helekamhi o kahi la aku, penei: i—He 239 ma i \cpcra i ohi la mai lanuan l, iSSS, a Mei 30. He 2ao na ma'i lepera» hoouna ia no Kalawao mai Kakaako aku iloko oia wa hookahl 3— He 55 ma Kakaako 1 keia wa, 4— Ma Mei 22, he 863 na ma'i ma Kalawaa s—O5 —O na ma'i lahilahi ua % hoo* noho kaawale ia a ua ai kaawale hoi mai ni poe ma'i inoino ma Kmkaaka 6- -Eia ke lapaau ia nei na j>oe a pau ma Kakaaka Aia a hooaoaopopo ia, alaila, e hoike ia aku no na ma'i i hookuu ia.

J Hoolaha EILA KANA* Al. Na Mr. F. Ealaunu i hooUHa enai nr> kekahi hila e hoololi ana i ka Pauku 12. Mokuna XLIV r o na kanawai o e piii arra i ke kuai waiona. OLLLO K':*OHC'I.O WAHIE O K.ALAWAO. Waiho mai o Mr. Nakaleka he oleio hooho!o no ka wahie aka Papa OLa e hoouna nei i Kahwao, a mamuli hoi o na mea i olelo ia a i hoomaoj>opo ia, ua hoolilo ia aku i na poe ma'ī !epera ma ka $6 oka paila, he haule hoi o\ $4 mai ka huina o $ 1 o e uku ia nei e ka Paja 0!a ia Hon. Kimo Pelekane, nolaila, e kauoha ia ke Kuhina Kalaiaina e hoike aku i ka Peresidena o ka Papa Ola e kauoha aku i ka Agena ma Molokai e haawi wale ika wahie na na ma'i, a e hoihui hou aku i na dala a na ma'i i kuai mua mai. Ama ke noi ua haawi i?. i ke ko oi!e malama ola. HK KOl I KK AVPfXI. Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina he koi na E. B. Thomas no $875.96 ukupanee i ke Aupuni no ka hana ana i ka hale hookolokolo hou oka Aha Hoomalu 0 Hoiiolulu nei. Ua loaa mai ke dala iaia, wahi ana, ma ke keokeo Hawaii ka hapanui, e uku ana oia he 9 pa keneta no ka ukupanai ana. He koi keia no ka ukupanee no ke koena aie i koi imhope iho o ka paa ana o ka hale & noho la e ke Aupuni. Eia ka Bila: Ukupanee no $10,084.77 mai iSB6 a i Apr. 11, Feb. 17, iSBS $738.65 Ukupanee no $7,58477 mai l'eb. 3, 1887 a i Feb. 17,1887 26.55 Hookaaia Feb. 17, $2,500 Ukupanee no $5,084 77 mai Feb. 17, 1887 a 1 Apr. 4t 1887 73-74 Hookaa ia Apr. 14, $2,000 Ukupanee no $3,084.77 mai Appr. 14 a lune 1, iS8 7 3702 Hookaaia lune 1, $3,084.77 Huina $87^.96. HULI 1 NA BUKE AUPUNI. Noi mai ke 'Lii Balauwina e ae ia ke komite waiwai e hoolimalima aku i loea no ka imi a noii ana i na buke helu o na Oihana a pau o ke Aupuni. Ua ae ia.

Hoolaha mai ka Loio Kuhina no ekolu bila kanawai: i—e hoolakoana no na hoopii ma ko ke Aupuni Hawaii aoao, a pela no hoi mc na hoopii kue akuj a no kc kuleana keakea inaki | ure ma kekahi mau hihia; 3 —he hoo-l loli i ka Mokuna VIII o na Kanawai Hoopai Karaima, e pili ana i na uku makana i na Makai Nui, na makai, a me kahi poe hoopii e ae. Hoolaha mai o Mr. Kamauoha no elua hila kanawai: I—e hoemi ika auhau waiwai paa me ka waiwai levs*a mai ka 1 keneta ai ka kencta; 2 — e hoopau loa i ka auhau o na ilio. Na ke Kuhina o ko na Aina E i hooiaha mai no eono hila kanawai: I—e1 —e pili ana i na pualikoa o ke Aupuni; 2 —no ka hookahua ana 1 ka Oihana Puolo I.eta, kuloko a kuwaho; plli ana no ka hoopuka ana i na palapala hookuleana no na hana akamai a noeau; 4 —no ka hoopaa ana i iu ho ailona oihana kalqxi; 5 —no ka hoopaa ana ina mea pa'i a kuni paha; 6 —e kaupalena ! ka manawa e hoohana ia ai a e kuleana ai o na palapala ae o na Pake e hoi hou mai i ka aina nei. j Waiho mai o Mr. Kalaukoa he olelo hooholo kanawai, e hookaawale ana 1 $40,000 no na liio o keia Kau o ka Ahaoleh». Mahope oke kue ia ana e Mr. Paeliaole a ine ke Alii Kakela malalo ona rula, a kakoo ia hoi e ka| Peresidena, ua noi uiai e hoihoi hou | aku. Hooiaha mai o Mr. Paehaole no eha | mau bila kanawai, he ekolu no na Pau< ku 57, 62 a me 63 o ke Kumukanawai, a hookahi e pili ana no na mai lepera. Na ke Alii Dole i hoolaha mai no kekahi hila kanawai e pili ana i na pa Aupuni; na holoholona hele auwana, na hao kuni, a pela aku, a he hoololi hoi mai ka pauku 231 a hiki i ka pauku 250 o na kanaw*i 1 hoohoponopono hou ia. Ma ke noi a ka Loio Kuhina, ua ae ia oia e heluheiu mai he ekolu bila kanawai ma ke poo wale no: I—e1 —e hoo- [ ponopono ana Ika Oihana Makai Ku> | loko; 2 -e hoopau ana i ka Oihana Kiaaina; 3 —e hoolako ana no kekahi mau hana i hooko mua ia e na Kiaaina. Ua ninau o Mr. Paehaole ina ua pau ike pa'i ia, a ua ae mai ka Loio Kuhina, aia ka maloko oka buke kanawai o ke kau i hab.

Hoolaha mii o Mr. Kalaukoa no ekolu bila kanawai: i—no na lilo o ka Ahaolelo o i8S8; 2 —hoololi i ka pauku toi oke Kanawai Kmb; 3—e hoopau loa ai ike kanawai e hoemi at i na ino a me na ma'i i laha mamuli o ka hookamakama; i apooo ia ina ka la 24 o Augate, iS6a Ma ke noi ake Kuhina Kalaiaina, ua ae ia oia e heluhelu mai no ka wa mua, he elua bila kanawai ana i hoolaha mua mai ai: I—e1 —e pili ana ina NV tari oka lehuleho; 2 —nj ke kakauinoa ana o ke Kakauolelo Nui oka Oihana Kalaiaina i na laikinl

VA RO>ilTr. Kl'HAl'. Mahope o keia maluna ae T ua heiubclu mai ka Feresidena i ka papa moa ona kooiūe kumau oka Hale, he 13 ka huina nui o it mau komhe irac. Ma ke noi a Mr. I.aiki. ua ae 11 ke pa'i ana i ka papainoi o na feoni:te kuroau, a e hoolako ia na hoa. Aua haawi ia i ke komne pa'i t o Mr F. Baraimu ka lunahoomalu. Ua noi o Mr. F. Baraunu no ke pa'i ana i na bi!a kanawai ekola a ka Loio Kuh:n>, a ua booia mai ke Alii Kamika he mea f>ono e pa'i ia, a ua hooholo u, aui Vaa aku la no ia hana maluna o ke koraite pa'L Ma ke noi ake AUi Kakela, oiai ua ioaa raai he kono mai ke Geo. W. I>e Long Fost, Helu 45, e hui aku ke& Ha!e ma ka hoomanno ana ika La Hoomanao o na koa make ma ke kaua hulianiahi o Amenka, e hoopanee ka Hale a ka hora 10 a. m. o ka Poaha.

Ka Ekolu o ka La. Poaha, Mei 31, iSSS. Wehe ia ka Hale elike me ke ano mau, mahope o ka heluhelu ia ana a apono ia ka moolelo o ka la i hala. PALAPALA HOOPII. Na Mr. Paehaole mai Molokai mai me 50 inoa he hoopii penei: I—£ kauoh3 aku ke Aupuni ma oka P?pa Ola 'la i na Kauka Una a me Goto, a i kekahi paha o laua, e hele mai i Hawaii nei e iapaau ai i na nia'i lepera. 2 —E hookaawale ia i haawina dala kupono no na poe e hiki ana ke lapaau a ola ua ma'i 'la, a e uhu ia tekou e like me ka nui ona ma'i e ola ana. 3 —E loaa ka mana piha i na poe a pau e aa ana e ola ka lepera ke lapaau a e hooko ia ka iakou kauoha; a e ae ia hoi e lapaau. 4 —E ae ia na poe eaa ana e komo ma Kakaako a ma Kalawao pa-1 ha e lapaau ai ina ma'i. 5— O na 1 ma'i a pau e lapaau ia ana a ola ole I iloko o hookahi makahiki, a loan ole paha he mau hiona loli ae no ke ola aku, alaila, e hoouna ia lakou no Kalawao, a i Kakaako ae nei no paha. 6—E hoopau loa ia ka haawina dala no ke Kauka o Kalawao. 7 —O na ma'i a pau e lawe ia ana i Kalawao, e ae ia na kokua e hele pu, ke makeniake lakou pela. NA HILA I HELUHELU EK.AHI lA. Heluhelu mai o Mr. Kalaukoa no ka wa mua Ika bila kanawai ana i hoolaha mua mai ai, e hookaawale ana i $40,000 no na lilo o keia kau, Nana no i noi. mai e kapae na rula a heluhelu elua ia ka bila ma ke poo. Ua ae ia a ua hooko ia elike me ke noi.

KE KOMITE PANE I KA HAIOLELO ALII. Ua hoike mai ka Peresidena ina inoa o na lala o ke komile pane i ka haiolelo mai ka Nohoalii mai, penei: 'Lii Balauwina, Mr. Kmi a me Mr. Paehaole. Ma ke noi ua hoopanee ka Hjle ma ka hora 12:25 a.in. a ka hora 10 a.m. 0 ka Poalima.