Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 22, 2 Iune 1888 — Page 3
This text was transcribed by: | Loretta Ching |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Kela me Keia.
I keia la e hiki ai ka hoomoe ana i ke alahao ma alanui Maunakea.
I keia kakahiaka hora 8 e holo kaa p@@@ aku ai ka mokuahi Bihopa no O @@@ nei.
Ua waiho aku nei o Kauka Peterson i kona hookohu kauka n aka panalaau o Molokai.
Ua hanau mai n aka wahine a Hon. W. O. Kamike, i ka Poakahi nei, he kaikamahine.
No ka nawaliwali o ka mea kakau o ka Makai Kiu, nolaila, ua nele kakou ia ono i keia p@le.
Hahana ku wela o ka la i keia mau la, nawai @@@ e ole, o na la ikiiki ka hoi keia o ke kau.
He @@ mau lio i lawe ia mai e ka mokuahi Waialeale mai Kauai mai, no ka Hon. Laiki o Lihue.
I ka Poanono i hala a me ke kakahiaka Sabati mai, i pau loa mai ai no hoa o ka
Ahaolelo i ka hiki mai.
Aole i hoea mai o Minewa i o makou nei i keia pule, aia no paha in a pali h@uliule kahi i lualai ai.
I ke ahiahi Poakahi nei i ho a mua loa ia ae ke kukui uwila ma ka aoao hi@@na @ kau ana iluna o Kalakaua Hale.
Ua kappa ia ae nei ka inoa o ka hale: noho o Spreckles ma Waikiki e hoo@@@ ia aku ana i Hotele, ka “Waikiki @@la.”
Ma Honuakaha, Mei 29, in aka ho@@ 5 o ke kakahiaka, ua hanau mai he keiki kane nui momona na Mr. a me Mrs. Scholtz.
I keia p@ Poakolu ae e koho ia ae na Luna Nui o ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu nei, ma ke keena mau o ka Helu elua.
He kinipopo hou ko keia ahiahi ma ke kahua mau ma Makiki, mawaena o no hui Hawaii me @loku, a he heihei @@@ ma Kapiolani Paka.
I keia la e puka aku ai ka nupepa ka Paredaiso o ka Pakipika, no ka maka @kau no ka hoouna aku no ka hiki@@ ma ka mokuahi o keia Poalua ae.
I ke kakahiaka o nehihei i ku mai ai ka mokuahi Takasako Maru, he 16 la @@@@ mai Iokohama mai, me na Iapana @@@@hana he tausani a oi no keia awa.
I k@ Poalua nei i hookuu ia mai ai no Pake i hoomalu ia ai ma Kahakaaulana, mahope iho o ka hoopuka ia ana o ko lakou maemae me ke ola kino maikai.
Ma Puuhale, Mei 24, ua make aku la o K. Kapilau k. O keia ke kahuna kaulana i ke poo-koi e olelo nui ia ai, a e noho ana ma Kaumakapili. Hala ia me kana mau hana. Aloha.
E haawi ana o W. J. Bihopa i kekahi o kana mau hana ano hookalakupua ma ka Hale Mele Hawaii i keia ahiahi, nolaila, e naue nui ae e na makamaka e ike i keia hana kupanaha.
O na Hons. Kini a me Kalaukoa, o laua na kanak e haawi ia o na mahalo ma ka hooikaiko e lawe ia na nupepa iloko o ka Ahaolelo. He waiwai nui ko ka papapai, ke lawe ia a heluhelu.
Ua lono mai makou ua oki ia mai nei ke poo o kahi makai o ka Hope Kiaaina o Hawaii, o ke kuma aole i maopopo ia makou malia nae paha ua kau e ka weli i keia mau la.
O ka pah@hae o Puowaina a me ke kaa o na pukiniahi e kau ai, ke helelei liilii iho la e mokaki i ka honua no ka popopo. Aloha ia wahi puu kahiko o ka leo o ka pukuniahi e kapalulu ai.
Ma ka Australia o ka Poalua nei, i huli hoi mai ae o Dr. J. Mott Smith, kekahi o ko kakou kamaaina kahiko o Honolulu nei, a i noho loihi hoi ma Amerika ma kekahi mau la i hala ae nei.
He 66 mau Pake o kela huina Pake i hiki mai ai ma ka mokuahi Pekini, no ke ano e o ko lakou mau palapala ae holo, eia lakou ke hoomalu ia nei e ka mana Makai no ka hoihoi hou aku ia lakou no Kina.
Ma ka luakini o Sana Anaru i keia ahiahi, e hoohui ia ana ma ka berita o ka mare o Mr. David Morton, e nolio kakauolelo nei no ka hui o Davies & Co., me Miss Ellen Thompson o ke kai halana lai malie of Kona.
Puehu ka hulu a neo a hopu ana ia laauk inui kahi ma@ai kiu helu eha o Ainapae i kela Poanono i hala, i ka liki i ka pili o hui kinipopo Hawaii ka oi, a heo ana ia aia i Honolulu kuu pohaku ke kanakolu. Aloha ka wahine, aloha ke keiki. Hiu.
Maloko o ka luakini o Kaukeano i ke ahiahi Sabati i hala, ua malama ia ke anaina hoalohaloha no na koa make i kela kaua kuloko. Ua hoonani ia o loko me na lau ahihi o kanahele, a o ke kii o Aberahama Linelona ke kau ana mamua o ka awai.
Na ka poe Pukiki e kalai nein a pohaku a-la mauka o Waipilopilo no ka hale hou o ka Hon. C. R. Bihopa e ma nao nei e kukulu no ka pomaikai o na keiki uuku o ke kula a me ka hale hoahu o na mea kahiko a na aliiwahine Pauahi me Kaleleonalani.
KAU AHAOLELO O
1888.
LA HANA @, MEI 30.
NA PALAPALA HOOPII.
Ma ka ninau ia ana no na hana mau o ka Hale a me kahi o na palapala hoopii, ua waiho mai ke Alii Kamika he palapala hoopii na kekahi poe kahi umiumi a ako lauoho mai Honolulu mai, e noi ana e hoololi ia ke kanawai Sabati i hiki ai ia lakou ke hoomau: aku i ka lakou hana ma ia la e like me na la e ae. Haawi ia i ke Komite hookolokolo.
Na Mr. Paehaole he palapala hoopii me 63 inoa mai Molokai mai, e hookuu ia na makua mea keiki mai ka uku ana i na uku kula ma na kula Enelani. Haawi ia i ke komite hookolokolo. A pela no hoi me ke Alii Dole mai Kauai mai, me 93 inoa, o ka manao hookah no, a ua haawi ia no hoi ma kea la like.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA
Waiho mai o Mr. Kamauoha he olelo hooholo e kauoha ana ike Kuhina Kalaiaina e hoolako mai i na hoa a pau o ka Hale me na buke kanawai o ke Kau Kuikawa o 1887. Ua pane kue mai ke Kuhina Kalaiaina no keia, aka, ua hooi hou mai no ka luna hanohano mai Kona mai no ka hooholo loa ana i kana noi, a ua hooholo ia.
Waiho mai o Mr. Helekunihi he ma ninau ano olelo hooholo i ke Kuhina Kalaiaina, e pili ana hoi no ka lawe pupuahulu ia o na poe i loohia i ka mai lepera, penei:
1-Ehia ka nui o na ma ii lawe ia mai na mokupuni e ae mai, mai Ianuari, 1888, a Mei nei, i Kakaako a i Kalawao?
2-Ehia ka nui o na mai ma Kakaako i keia wa? A ma Kalawao?
3-Ua hookaawale ia anei ka noho ana o na poe mai lepera ma Kakaako?
4-Ua lapaau ia anei na poe mai lahilahi e like me na pohaka kane, na upehupehu, a ehia poe i ola a hookuu ia? Ua rula mai ka Peresidena, aole keia he olelo hooholo, aka, he mau ninau i na Kuhina, a nolaila, ua haawi ia i ke Kuhina Kalaiaina a nana no hoi ia e pane ma ii kahi wa okoa aku.
Na Mr. Kamauoha i heluhelu mai no ka wa mua i ka hoololi no ka Pauku 31 o ke Kumukanawai, penei: “He kapu loa ke kino o ka Moi a me ka maluhia. Maluna o na Kuhina ka hihia o na oihana. Na ka Moi ka Mana Hooko. Aole no e paa na kanawai i hooholoia e ka Ahaolelo aia a kakau ka Mo ii kona inoa, koe nae na mea i hoomaopopo ia ma ka Pauku 48.” Waiho ia no ka heluhelu elua.
MAU NINAU MA’I LEPERA ME KA PANE.
Na Mr. Paehaole he mau ninau i ke Kuhina Kalaiaina, penei: 1-Ua lawelawe ia anei kekahi mau kumuhana no ka ma’i lepera? 2-Ua kauoha ia aku nei anei o Kauka Una, a i ole, o Kauka Goto paha, e holo ma ii Hawaii nei e lapaau ai in a ma’i lepera? 3- O kela paahao, oia o Keanu, e noho nei ma Kawa, a i o ia ai a hookomo ia i ka palahehe ma’i Pake, ua loaa anei oia i ka ma’i i keia wa?
Pane mai ke Kuhina Kalaiaina ua leta ia no ia Una, me ka hai pu aku ina aole oia e hiki mai, alaila, e hoouna aku paha kekahi mau ma’i ilaila. Ua hoole mai oia no ka hiki ole aiai ke holo mai ianei, e pono o kekahi o kana mau haumana i puka pono ke hoouna mai, a aia oia i Amerika i keia wa, a ua leta aku nei oia i ua haumana nei, a ua leta pu aku hoi ka Papa Ola, a aole nae i loaa mai ka pane, a me he ‘la i keia mau mokumahu ae e loaa mai ai. E ike ia no keia mau mea a pau ma ka hoike a ka Peresidena o ka Papa Ola a puka mai. No Keanu, ua hai ia mai au, ua loaa io no oia i ka ma’i.
MAU BILA I HELUHELU IA MA KE POO.
Ma ke noi a ke Kuhina o ko na Aina E, ua kapae ia na rula, a heluhelu mai oia ma ke poo in a kanawai eono ana i hoolaha mua mai ai i ka la i hala.
NOI I KE KOMITE PANE I KA HAIOLELO.
Noi ke “Lii Kamika e koho ia i Komite e pane aku ai i ka haiolelo a ke Alii ka Moi mai ka Nohoalii mai, elike hoi me ka mea mau, a ua ae ia. Hoike mai ka noho aia i kahi wa aku e hoike ia mai na inoa o na hoa o ke komite.
MAU HAINA NINAU.
Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina in a haina no na ninau a Mr. Helekunihi o kahi la aku, penei: 1- He 239 ma’i lepera i ohi ia mai Ianuari 1, 1888, a Mei 30. 2-He 220 na ma’i lepera i hoouna ia no Kalawao mai Kakaako aku iloko o ia wa hookah. 3-He 55 ma Kakaako i keia wa. 4-Ma Mei 22, he 863 na ma’i ma Kalawao. 5-O na ma’i lahilahi ua hoonoho kaawale ia a ua ai kaawale hoi mai na poe ma’i inoino ma Kakaako. 6-
Eia ke lapaau ia nein a poe a pau ma Kakaako. Aia a hoomaopopo ia, alaila, e hoike ia aku no na ma’i i hookuu ia.
HOOLAHA KILA KANAWAI.
Na Mr. F. Balaunu i hoolaha mai no kekahi bila e hoololi ana i ka Pauku 12. Mokuna XLIV, o na kanawai o 1882, e pili ana i ke kuai waiona.
OLELEO HOOHOLO WAHIE O KALAWAO
Waiiho mai o Mr. Nakaleka he olelo hooholo no ka wahie a ka Papa Ola e hoouna nei i Kalawao, a mamuli hoi o na mea i olelo ia a i hoomaopopo ia, ua hoolilo ia aku in a poe ma’i lepera ma ka $6 o ka paila, he haule hoi o $4 mai ka huina o $10 e uku ia nei e ka Papa Ola ia Hon. Kimo Pelekane, nolaila, e kauoha ia ke Kuhina Kalaiaina e hoike aku i ka Peresidena o ka Papa Ola e kauoha aku i ka Agena ma Molokai e haawi wale i ka wahie nan a ma’i, a e hoihoi hou aku in a dala a na ma’i i kuai mua mai. A ma ke noi ua haawi ia i ke ko @ite malama ola.
HE KOI I KE AUPUNI,\.
Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina he koi na E. B. Thomas no $875.96 ukupanee i ke Aupuni no ka hana ana i ka hale hookolokolo hou o ka Aha Hoomalu o Honolulu nei. Ua loaa mai ke dala iaiai, wahi ana, ma ke dala keokeo Hawaii ka hapanui, e uku ana oia he 9 pa-keneta no ka ukupanai ana. He koi keia no ka ukupanee no ke koena aia i koi mahope iho o ka paa ana o ka hale e noho ia e ke Aupuni. Eia ka Bila”
Ukupanee no $10,084.77
Mai 1886 a ia Apr. 11,
Feb. 17, 1888…$$738.65
Ukupanee no $7,584.77
Mai Feb. 3, 1887 a i
Feb. 17, 1887…26.55
Hookaa ia Feb. 17, $2,500
Ukupanee no $5,084.77
Mai Feb. 17, 1887 a i
Apr. 4, 1887 …73.74
Hookaa ia Apr. 14, $2,000
Ukupanee no $3,084.77
Mai Apr. 14 a Iune 1,
1887…37.02
Hookaaia Iune 1, $3.084.77
Huina……..$875.96
HULI I NA BUKE AUPUNI
Noi mai ke ‘Lii Balauwina e ae ia ke komite waiwai e hoolimalima aku i loea no ka imi a noii ana in a buke helu o na Oihana a pau o ke Aupuni. Ua ae ia.
Hoolaha mai ka Loio Kuhina no ekolu bila kanawai: 1-e hoolako ana no na hoopii ma ko ke Aupuni Hawaii aoao, a pela no hoi me na hoopii kue aku; 2- no ke kuleana keakea in a kiure ma kekahi mau hihia; 3-he hoololi i ka Mokuna VIII o na Kanawai Hoopai Karaima, e pili ana i na uku makana in a Makai Nui, na makai, a me kahi poe hoopii e ae.
Hoolaha mai o Mr. Kamauoha no elua bila kanawai: 1-e hoemi i ka auhau waiwai paa me ka waiwai lewa mai ka 1 keneta a i ka3/4 keneta; 2-e hoopau loa i ka auhau o na ilio.
Na ke Kuhina o ko na Aina E i hoolaha mai no eono bila kanawa: 1-e pili ana in a pualikoa o ke Aupuni; 2-no ka hookahua ana i ka Oihana Puolo Leta, kuloko a kuwaho; 3-e pili ana no ka hoopuka ana in a palapala hookuleana no na hana akamai a noeau; 4-no ka hoopaa ana in a hoailona oihana kalepa; 5-no ka hoopaa ana in a mea pa’i a kuni paha; 6-e kaupalena i ka Manawa e hoohana ia ai a e kuleana ai o na palapala ae o na Pake e hoi hou ma ii ka aina nei.
Waiho mai o Mr. Kalaukoa he olelo hooholo kanawai, e hookaawale ana 1 $40,000 no lilo o keia Kau o ka
Ahaolelo. Mahope o ke kue ia ana e Mr. Paehaole a me ke Alii Kakela malalo o na arula, a kakoo ia hoi e ka Peresidena, ua no mai e hoihoi hou aku.
Hoolaha mai o Mr. Paehaole no eha mau bila kanawai, he ekolu no na Pauku 57, 62 a me 63 o ke kumukanawai, a hookah e pili ana no na mai lepera.
Na ke Alii Dole i hoolaha mai no kekahi bila kanawai e pili ana in a pa Aupuni, na holoholona hele auwana, na hao kuni, a pela aku, a he hoololi hoi mai ka pauku 231 a hiki i ka pauku 250 o na kanawai i hoohoponopono hou ia.
Ma ke noi a ka Loio Kuhina, ua ae ia oia e heluhelu mai he ekolu bila kanawai ma ke poo wale no: 1-e hooponopono ana i ka Oihana Makai Kuloko; 2-e hoopau ana i ka Oihana Kiaaina; 3-e hoolako ana no kekahi mau hana i hooko mua ia e na Kiaaina. Ua ninau o Mr. Paehaole ina ua pau i ke pa’i ia, a ua ae mai ka Loio Kuhina, aia ka maloko o ka buke kanawai o ke kau i hala.
Hoolaha mai o Mr. Kalaukoa no ekolu bila kanawai: 1-no na lilo o ka Ahaolelo o 1888; 2-hoololi i ka pauku 101 o ke Kanawai Kivila; 3-e hoopau loa ai i ke kanawai e hoemi ai in a ino a me na ma’i i laha mamuli o ka hookamakama; i apono ia ma ka la 24 o Augate, 1860.
Ma ke noi a ke Kuhina Kalaiaina, ua ae ia oia e heluhelu mai no ka wa mua, he elua bila kanawai ana i hoolaha mua mai ai: 1-e pili ana in a Notari o ka lehulehu; 2-no ke kakauinoa ana o ke Kakauolelo Nui o ka Oihana Kalaaina in a laikini.
NA KOMITE KUMAU.
Mahope o keia maluna ae, ua heluhelu mai ka Peresidena i ka papa inoa o na komite kumau o ka Hale, he 11113 ka huina nui o ie mau komite mau.
Ma ke noi a Mr. Laiki, ua ae ia ke pa’i ana i ka papainoa o na komite kumau, a e hoolako ia na hoa. A ua haawi ia i ke komite pa’i, o Mr. F. Baraunu ka lunahoomalu.
Ua noi o Mr. F. Baraunu no ke pa’i ana in a bila kanawai ekolu a ka Loio Kuhina, a ua hooia mai ke Alii Kamika he mea pono e pa;ii a , a ua hooholo ia, a ua kaa aku la no ia hana maluna o ke komite pa’i.
Ma ke noi a ke Alii Kakela, oiai ua loaa mai he kono mai ke Geo. W. DeLong Post, Helu 45, e hui aku keia Hale ma ka hoomanao ana i ka La Hoomanao o na koa make ma ke kua hulianiahi o Amerika, e hoopanee ka Hale a ka hora 10 a.m. o ka Poaha.
KA EKOLU O KA LA.
POAHA, Mei 31, 1888
Wehe ia ka Hale elike me kea no mau, mahope o ka heluhelu ia ana a apono ia ka moolelo o ka la i hala.
PALAPALA HOOPII.
Na Mr. Paehaole mai Molokai mai me 50 inoa ha hoopii penei: 1-E kauoha aku ke Aupuni ma o ka Papa Ola ‘la in a Kauka Una a me Goto, a i kekahi paha o laua, e hele ma ii Hawaii nei e lapaau ai in a ma’i lepera. 2-E hookaawale ia i haawina dala kupono no na poe e hiki ana ke lapaau a ola ua ma’i ‘la, a e ulu ia lakou e like me ka nui o na ma’i e ola ana. 3-E loaa ka mana piha in a poe a pau e aa ana e ola ka lepera ke lapaau a e hooko ia ka iakou kauoha; a e ae ia hoi e lalpaau. 4-E ae ia na poe e aa ana e komo ma Kakaako a ma Kalawao paha e lapaau ai in a ma’i. 5-O na ma’i a pau e lapaau ia ana a ola ole iloko o hookah makahiki, a loaa ole paha he mau hiona loli ae no ke ola aku, alaila, e hoouna ia lakou no Kalawao, a i Kakaako ae nei no paha. 6-E hoopau loa ia ka haawina dala no ke Kauka o Kalawao. 7-O na ma’i a pau e lawe ia ana i Kalawao, e ae ia na kokua e hele pu, ke makemake lakou pela.
NA BILA I HELUHELU EKAHI IA.
Heluhelu mai o Mr. Kalaukoa no ka wa mua 1 ka bila kanawai ana i hoolaha mua mai ae, e hookaawale ana i $40,000 no na lilo o keia kau, Nana no i noi mai e kanae na rula a heluhelu elua ia ka bila me ke poo. Ua ae ia a ua hooko ia elike me ke noi.
KE KOMITE PANE I KA HAIOLELO ALII.
Ua hoike mai ka Peresidena in a inoa o na lala o ke komite pane i ka haiolelo mai ka Nohoalii mai, penei: ‘Lii Balauwina, Mr. Kini a me Mr. Paehaole.
Ma ke noi ua hoopanee ka Hale ma ka hora 12:25 a.m. a ka hora 10 a.m. o ka Poalima.
PAKELE KE OLA I KA ONON A KA MANU.
Ma ka Poanono, la 19 o ka pule i hala, ua pakele ke ola o Kewe k., no Kaneohe, oiai oia e holo ana me kona mau hoa no ka lawaia manu maluna o na waapa, a ia lakou i kokoke aku ai i ke ko’a na moku manu ua au aku la kekahi poe a pae pono ana i ka aina, a mahope au aku nei o Kewe a me Maikai, aka nae , ia laua no e au pu ana me kona hoa, ua kokomo iho la oia e paholo aki iloko o ka opu o ka moana, a ia wa i lohe ia aku ai kona leo e kahea ana i kona mau hoa, e kokua, e kokau, me ka olelo pu aku e hoolei ma ii kaula, akak aole nae i loaa mai he wa mahope iho, ua au mai nei he mau lima kokua, a ua loaa e aku nei nae ia Kalakua, a ma kona ike aku ua pololei ke kino no ka holo aku i ka opu o ka moana, a mamuli o ka eleu nui o keia kokua maikai ua pakele mai la kona ola.
E mahalo nui loa ia ka mea kokua maikai.
Aole i loaa ka mea i hele ai oia hoi ka manu, loaa e nae ka poino.
Auwe, aloha ino ia hoa maikai o ka hana a ka haku.
Ma ia la hookahi no ua pakele hou no ke ola o ka hope makai nui o laila, Mr. Makahalupa, oiai oia e hiaai ana i ka nui o na manu, ua kii aku la oia i ka manu ma kahi nihinihi loa, a iaia i hehi aku ai i kekahi wahi ohuku pohaku me ka anehe ana o na lima e hopu i ka man, oia no ka wa i hiolo aku ai o ua ohuku pohaku la, e ole e paa e ka lima i kekahi wahi kupono pakele ai kona ola, ina ua pau papalua i ka ia hookahi.
Hew aka i-a la i ono ia, aole no hoi oia i hoike aku i keia mea i kana wahine me ka ohana, @ianaonao wale ka ai ana iho i ka io o ka manu i pakele ai ke ola o kuu hoa paahana pu iloko o ka Haku Iesu Kristo.
No laila, mai ono hou oe i ka manu, alaa ka hewa la.
E welina in a keiki oniu hua metala o kou papa pai.
S. W. KIUMEAHOU.
Kaneohe Court House, Mei 24, 1888.
Eia makou ke oili kakahiaka nui aku nei i keia la. Pehea hoi o lakou la ma ae, ke lipi nui la no paha.
NA HOOHENO O KAONA AKAU.
E ka Nupepa KUOKOA, Aloha oe:-
Ke hoi hou mai nei ka ipo aloha a Kona Akau nei oia ka wi, ia hona in a wahi pai ai a ka Malulani, hala ia la makponiuniu.
HALE KAHU.
Ke hoomaka ia nei ka hana ana i ka halae kahu o Helani, a ke pii ae nei ka nani me ka maikai ma o ke Akamai o na kamana o Nakea me Haluapo opio.
PAINA LA HANAU.
Ua hoomanao ae o Kaomea he paina la hanau no kana kamalei aloha he keiki, a ua kona ia mai kou mea kakau nei e hele aku no ua papa aina nei.
I ko’u hiki ana aku ua makaukau ka papaaina, ua ai a lawa i n kohi kelekele a ka puakolo, ua inu a kena in a hola kope a me @ i ho @o makaukau ia.
Ilaila wale iho la no makou kahi i lupea ai a pepe i ka wai o Niulii.
Ke kalokalo ae nei kou mea kakau in a Lani e hooloihi ia ka mea non aka la hanau.
Kou oiaio, NAAUHAU,
Kahaluu, N. Kona, Mei 21, 1888.
HE WAHI NIHINIHI.
Aole i lilo ka poe a pau ii nu i ka waiona i poe ona, wahi a kekahi, Ua maopopo ia, Aole no hoi e hai aku ana, he oi ka ino o ka mea ino pakiko, mamua o ka mea i inu mau a ona.
Aole au e olelo ana, ina e inu waiona kekahi alaila e lilo ana i mea ona mau. Ua ike kakou i ka oiaio ole o kela. Ua hiki no i kekahi poe e inu uuku-a he poe i kapaia he poe Kristiano no.
Ua inu pakiko ko’u makuakane a niki i kona make ana. I ko’u wa kamalii ua hoouna ia’u e kuai i ka waiona i kahi wa. (Ina i keia wa aole loa no au e kii i waiona no hai, aole loa no.) Aole i lohe ia ka ona iki ana o ko’u makuakane. He 94 ona mau makahiki i kona make ana ma Ladana.
Ma ka la 20 o keia mahina, u aka palulu ka wai o ke paipu wai o Waikolu i kai o Kalaupapa, Molokai,-a ma ka la 23 ae ua malama ia he papaaina e na ma’i lepera no ka hiki ana o ka wai i Kalaupapa. Ua pau ka inu ana i kahi wai awili me ke kai.
Ma ke ahiahi Poalua, ua haawi ae ke Alii ka Moi i kekahi papaaina i ke kapena a me na aliimoku o ka mokukaua Holani ma Iolani. Ua hoohanohano ia aku ua Kapena la me kona Lutanela a me ke Kanikela Paty e na kea hoohanohano o Kalakaua.
HOOLAHA KUAI MORAKI WAI WAI PAA.
MAMULI o ke kauoha a T. R. Lucas, M. R. Colburn a me H. E. Colburn, na Kahu Waiwai o ka Hawaiian Mechanies Benefit Union, he hui i hoohui ia malalo o na Kanawai o keia Aupuni, na mea i moraki ia aku ai ka aina ma o kekahi moraki i hana ia i keia la 15 o Dekemaba, A. D. 1884, a i kope ia ma ke Keena Kope o ke Aupuni ma Honolulu, Buke 91, aoao 392, 393 a me 394, e kuai aku ana ma ke kudala akea,
MA KA POANO LA 12 O MEI, A.D. 1888, hora 12 awakea, ma ko’u Keena Kuai ma Honolulu, in a apana malalo iho:
1-O kela mau apana aina a pau e waiho la ma Waime, Mokupuni o Kauai, ko Hawaii pae Aina, i hoakakaia iloko o ka Palapala Kuleana 5271, ia Kaipo Malieke a me Koolua. 2-A iloko o ka Palapala Kuleana 7672, a me ka Palapala Sila Nui 4819. 3-A okela apana aina a pau i hoakaka ia iloko o ka Apana 1, o ka Palapala Kuleana 3353, Palapala Sila Nui 5282. 4-A o ka aiani hoakaka ia iloko o ka Palapala Kuleana 2982, Palapala Sila Nui 5284. 5 –A o ka aina i hoakaka ia iloko o ka Palapala Kuleana 6565, Palapala Sila Nui 5284. 6-A me elua apana aina ma ke Alauui Kula iloko o Honolulu, Mokupuni o Oahu, nona na eka I 3-8 a me I 50-100 eka, a i hooili ia ma ii na mea moraki e R. Keelikolani,
J. F. MORGAN, Luna Kudala
[No na mea i koe e ninau ia Rosa, loio no na mea i moraki ia aku ai.] 2283-It.
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI
O ka mea non aka inoa malalo iho nei, ka Lunahooponopono o ka waiwai o KAEHU w. o Honolulu, ke hoolaha aku nei in a kanaka a pau he mau koi ka lakou, e hoike ko ke mai me na hooia kupono i ka lunahooponopono iloko o na mahina eono mai keia la kau, o hoole loa ia auanei.
A o na poe he mau koi ko lakou no na uku hoolimalima a ma kekahi ano e ae paha, ke kauoha koke ia aku nei lakou e hookaa koke mai ia’u ma Waianae, Oahu.
KUAPUU PULE IOKEWE,
Lunahooponopono Waiwai o Kaehu i make,
Waianae, May 14, 1888. 2181 – 6t
OLELO HOOLAHA NO KA O LIMA.
E ike auanei na mea a pau, ua makaukau ka Papa Ola e haawi i ka e lima ana me ka uku ole in a mea a pau i e ole ia, a ke kauoha ia aku nein a makua a mea paha e paa ana i ke keiki e like ma ia i kuhikuhi ia e na pauku 311 a me 312 o ke Kanawai Kivita, e hele mai ma ka Hale Haawi Laau o ka Papa Ola ma Kapamoo, ma alanui Hotele, ma na hora hana o ke Kauka Aupuni i hai ia malalo iho nei:
Hora Hana { Mai ka hora 3 a ka hora 10 kakahiaka.
N.B. EMERSON,
Pelekikena o ka Papa Ola. Jn 6-6m
HOOLAHA.
G. W. A. HAPAI.
He Luna Hooko Mare.
A HE – AGENA HOOLAIO PALAPALA
E loaa no ma Hilo-taona, Hawaii, ma na Manawa a pao. 2152 – 1y
WILLIAM McCANDLESS.
HALEKUA AI BIPI O WILIAMA MA KALALENA mi Ulakohelo, Na ano Bipi a me na la a pau o ka makeke no no kumukahi oluolu. Uala Kahiki a pela’ku. 2902 -1y