Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 22, 2 June 1888 — Page 2
| This text was transcribed by: | Cooper |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ha Alui ka Moi a me ka Moiwahine na Kama'liikane opio, a o ka Mea Hanohano Ake mahope iho o ka Hooilina Kalaunu, a o ka Mea Mahaloia ke Kiaaina o Oahu mahope iho o ke Kama@liiwahine opio, me na ukali ma ko la kou mau wahi, a o na kahili no hoi ma o a maanei o ke kiekiena. Ua hoonaka ia na hana ma ka pule ana ae o @a Rev. A. Makinikoki, a mahope iho o ia ua heluhelu mai la ke Alii ka Moi i kana haiolelo Alii ma na olelo Hawaii me Beritania. Eia malalo iho ka olelo Hawaii o
Ka Haiolelo Wehe Ahaolelo a ke Alii ka Moi
"E NA LU A ME KA POEIKOHOIA:
"Ua akoakoa mai oukou i ke@ la @loko o ke Kau mau o ka Ahaolelo i kulike al me ke Kumukanawai, e hana'i i na kanawai no ka pomoikai o ke Aupuni.
"He oluolu a maikai hoi Ko'u launa ana me na Aupuni nui o na Aina e.
"E wai@o aku ana Ou mau Kuhina i ke kanawai e hooponopono ana i na Palapala Sila no na mea naauao i hana pono ia e ke kanaka; a he kanawai no na ope le@a kuloko a kuwaho hoi; e hoemi ana i ka manawa e ae ana i ka lahui o Kina no ko lakou palapala ae e hoi; e hooholo pono aku i ke kanawai e pili ana i ke kuai hoolilo ana aku o na aina home noho; na kanawai e pili ana i ka Banako Hale Leta, e hoo maopopo no ka hoohana ana i na dala waiho wale o ka Banako Hale Leta a me ke koena dala i hoomana ia e ka Ahaolelo o ka makahiki 1886; ka hoohana ana i kekahi mau hana hou o ke Aupuni a me kekahi mea e ae e hooholo ai i ka pomoaikai o ke Aupuni.
"E waiho aku ana no Au no ko oukou noonoo ana no na mea e pili ana i ka Bila Haawina. E haawi me ka mahuahua no na hana kuloko, a no ka hoomahuahua ana i na oihana kuloko o ke Aupuni.
"E ike aunaei oukou i ke kulana o ke Aupuni, a o na loaa a me na lilo i na makahiki elua i hala ae nei, ma na hoike o kela a me keia keena o ke Aupuni. E waiho pu aku ana no hoi i na loaa i manao wale ia, a me na hoolilo i manao ia no keia Kau.
"Ke hoike aku nei Au i Ko'u hilinai e hoonoo akahele ia ana ka Bila Haawina a oukou e hooloo ai, e hookaulike ia na hoolilo i manao ia ma na lilo ponoi o ke Aupuni mailoko ae o na loaa mau.
"E na Alii a me ka Poeikohoia, me ka pule ana e kokua mai ana ke Akua Mana Loa i ko oukou mau noonoo ana, ke kukala aku ne Au, ua wehe ia ke Kau Ahaolelo o ke Aupuni."
I ka pau ana o ka haiolelo a ke Alii ka Moi, a mahope o ka pule hookuu a ke kahunapule, ua haalele iho Oia a me na alii a me na poe kiekie e ae i ke keena Ahaolelo, a pela no hoi me ka lehulehu, o ka hora 12:20 ia. A e like me ka hele ana mai, pela no i hoi aku ai na mea a pau. O ka wa no ia i kahea ai ke kakauolelo o ka Kau Kuikawa i na hoa e hoomalu ia ka Hale. Ua waiho ia ae ka inoa o ke Alii Kakele i lunahoomalu, aka, ua hoole oia; a ua koho ia ke Alii Wilimana i luna hoomalu no ka manawa, a ma ke noi a ke Alii Kakela, ua hoopanee ia ka Hale a ka hora 2 p.m.
Ma ka hora 2 ua akoakoa hou ae ka Hale malalo o ka noho lunahoomalu ana no ka manawa o ke Alii Kakela.
Waiho ia mai na inoa o na Alii Waila me Kakela no ke kulana Peresidena o ka Hala. Ma ke koho ia ana ma ka balota ua lilo ke Alii Waila i Peresidena, he 43 balota i ko ke Alii Kakela i.
Waiho ia mai no inoa o ke Alii J. Likikini a me Mr. J. Kauhane no ke @ulana Hope Peresidena, a ma ka balota ia ana. ua lilo o Mr. J. Kauhane i Hope Peresidena, he 37 balota i ko ke Alii Likini 6.
O ko J.A. Magoon (Makuna) inoa ka i waiho ia mai i Kakauolelo, a ma ke noi ua kapae ia narula, a ua koho lokahi ia oia ma ka o lima ana.
Waiho ia mai na inoa o na Rev. E. S. Timoteo, J. Waiamau, a me J.M. Kealoha i kahunapule, a ma ka balota ia ana, ua lilo o Rev. E. S. Timoteo i kahunapule, he 37 balota i ko Rev. J. Waiamau 4, a me ko Rev. J. M. Kealoha 2.
Oiai ua kapae mua ia no na rula ua koho lokahi ia o W.H. Halstead i Makai no ka Hale.
O na inoa W.B. Rice a me S. Hookano ka i waiho ia mai no ke kulana Elele, a ma ka balota ia ana, ua lilo o Rice Elele, he 32 balota i ko Hookano @@.
Waiho ia mai na inoa o M. Keliiaa a me S. Kuula i mea malama Hale, a ua lilo ke eo ia Keliiaa, he 34 balota i ko Kuula 6.
Ma ke noi a ke Alii Kakela, ua hooholo ia o na rula o ke kau i hala, oia no ko keia kau.
A ma ka ninau ia ana o ka hana, a ma kahi o na olelo hooholo, ua waiho mai ke Alii Kakela he olelo hooholo, e hoolaha mai ana he 13 ana mau bila kanawai e lawe mai ana.
Hoolaha mai ka Lolo Kuhina he olelo hooholo, e lawe mai ana oia he bila kanawai e hoopau ana i ka Kiaaina, he nila kanawai e pili ana i ka hana a na Kiaaina, a he tila kanawai e hooponopono hou ana i ka Oihana Makai Kuloko.
Na Mr. Kamauoha i hoolaha mai, e lawe mai ana ola he hooloii i ka Pauku 31 o ke Kumukanawai.
Hoolaha mai ke Kuhina Kalaiaina e lawe mai ana oia he 4 mau bila kanakawai e pili ana i ka Luna Kakau Kope; e hoomana ana i ke Kakauolelo Nui o ka Oihana Kiaaina e kakauinoa i na laikini; e hookau aku ana i ka mana maluna o na Notari o ka lehulehu no ka hooko ana aku i na hoohiki ana; a e pili ana hoi i ka Banako Hale Leta Hawaii.
Na Mr. Paehaole i hoolaha mai he bila kanawai kana e lawe mai ana no ka hoopau ana i na uku kula o na Kula Enelani.
Waiho mai ke Kuhina Waiwai i ka hoike o ka Oihana Waiwai no elua makahiki i pau i Maraki 31, 1883, a ua haawi ia i na hoa. A ma ke noi a ke Alii Wilimana, ua haawi ia i ke Komite Waiwai, ke hookohu ia lakou.
Waiho mai ke Alii Kakela he olelo hooholo, oia hoi, mahope o ka heluhelu ekahi ia ana o na bila kanawai e haawi koke ia aku ia i ke Komite pa'i, me ka hoolaha a ninau hou ole ia.
Ma ke koi a ke Alii Wilimana, ua hoopanee ka Hale a ka hora 10 a.m. o ka poakolu.
Nupepa Kuokoa.
No ka Makahiki $2.00
No Eono Makina 1.00
Kuike K Rula
Poaono June 2, 1888
Hoike A Ke Kuhina Waiwai
Ua waiho ae ke Kuhina Waiwai i kana hoike keena o kana oihana imua o ka Ahaolelo, i ka la mua no i weheia ai o keia kau. Aole loa iloko o na makahiki he kakini a oi i hala ae nei, i makaukau kela keena ano nui o ke aupuni i ka Waihona o ka lehulehu e like me keia. Ma keia mau mahele malalo iho, e ike ia ai na hoolilo a me na loaa:
Na Loaa Aupuni
Koena ma ka Waihona Mar. 31, 1886 $9,174 85
Na dute o na waiwai komo mai 932,065 85
Hoopai bela a me na koina 92,298 89
Kalepa kuloko 226,842 30
Auhau kuloko 766,421 76
Uku kanawai me na pomaikai 149,482 63
Loaa aupuni 513,732 91
Aie ma ke kanawai o Aug.1, 1874 10,000 00
Aie ma ke kanawai o Oct. 15, 1886 1,751,800 00
Aie kuloko 50,000 00
Banako Hale Leta 319,932 61
Na Loaa $4,812,575 95
Na Hoolilo
No na lilo Moi $128,925 00
Na uku hoomau 8,966 50
Ahaolelo a me Ahakukamalu 60,284 00
Aha hookolokolo 154,566 08
Oihana o ko na aina e 257,996 26
Oihana Loio Kuhina 279,819 28
Oihana Kalaiaina 1,204,213 52
Buro Hale Late 95,632 59
Buro Anaaina 44,415 53
Buro Oihana Wai 91,961 15
Buro Hooulu laau 20,638 55
Buro Eemoku 71,398 90
Buro Hoonaauao 165,912 88
Buro Papa Ola 247,906 86
Kela me keia lilo 1,153,383 53
Na hoolilo $4,712,285 20
Koena ma ka waihona ma ka la 31 o Maraki 1888 $109465 60
O na loaa aupuni i koho wale ia no na makahiki elua e pau ana i ka la 31 o Maraki, 1890, he $2,618,913 29; o na hoolilo he $2,575,076.89; nolaila, e koe ana ma ka Waihona ne $33,836.40. Ua waiho mai ke aupuni he mau hoolala ana no na hana hou kuloko e pomaikai ai ka lehulehu, no ka huina o $527,341 14. He puu dala mahuahua loa keia e halawai ole ai me ke koena e koe iho ana ma ka Waihona, aka, e noi ia ana iloko iho nei o kakou malalo o ke kanawai aie elua miliona mai o 1886, na dala i ohi ole ia he $238,000, a ma ko kakou aie hou ana i kekahi huina mahuahua e like me ia i hoike ia ae la, alaila, e lawa ana no ke dala no ka lawelawe i na hana hou kuloko o ke aupuni
Ke Kula Kamehameha
Ua loaa mai ia makou kekahi o na hana mikioi i hana ia e na haumana o ke kula Kamehameha, he nupepa o eha aoao no na hoike e pili ana i ke kula, i maiau a lawelawe ia e ko laakou lima ponoi, ma ka hoonohonoho ana i ka hua a me ke pai ana maluna o ka pa papai. Aohe ike nana e hoomahele e aku ke alahele o ke akamai a me ka naauao, koe wale iho no ka lawelawe kino maoli ana i na ike o keia noho'oa ola hoi ka hana a me ka hoomana wanui.
Ma ka aoao mua, e kau ana ka inoa o ke kula, a me ka inoa o Mrs. Bernice Pauahi Bihopa ke aliiwahine paawai hamama nana i hoolako a kukulu i keia halekula waiwai o ka ike no na opio o Hawaii nei. Malalo iho, e kau ana ka inoa o na Puuku Malama Waiwai Hon@ C. R. Bishop, J. O. Carter, S. M. Damond, Mr. C. M. Cooke a me Rev. C. M. Hyde. Ma ka aoao elua e ike ia ai ka nui oka lakou mau mea e ao ai, a me na lawelawe i ka hana e pili ana i ke kamana, pai nupepa, kui amara, humuhumu lole a pela aku. He hora me ka hapa i haawi ia no kela a me keia la o keia mau hana e ao ia ai o ke keiki. Ma ka aoao ekolu, e kau ana ka inoa o ke kumu Rev. Wm. B. Oleson, a me kona mau kokua kumu eono. Ma ka aoao eha, e kau ana ka inoa o na keiki a me ko lakou mau wahi noho.
O keia kekahi o na kula e ohohia nui ia nei i keia manawa, nona na haumana he 45 e ao ia nei ma kela mau lala o ka ike, a oia ka makou e kau leo aku nei i na makamaka a me na hoaloha, o keia ka manawa a kakou e hooikaika ai i ka kakou mao keiki no ka hoouna ana i na kula, kahi e ao ia ai lakou i na haawina o ka malamalama, ka naauao a me ka noho makaukau ana no ka hana i na wa a pau, i loaa ai ia kakou ke kaena hiki "O ka makaukau hana o ke kanaka ke kali i ka hoea mai o ka hana;" "aole o ka hana ke kali mai i k makaukau hana o ke kanaka."
Ka La Hoomanao No Na Kaua
He iwakaluakumamakolu makahiki i hala ae nei, o ke kaua huhamahi kuloko o ka Akua me ka Hema, ua pau, a ua lanakila o Aberahama Linekona, ka Peresidena e rula ana i ka Repubalikao Amerika. I ka manawa i kipoka mua loa ia ai ka papu aupuni Samana iioko o ke awakumoku o Charleston, mokuaina o Karoline Hema i ka la 12 o Aperila. 1861, e na kipi o na mokuaina Kuikahi Hui o ka Hema, oia ka wa i poha ae ai o ka leo kukala kaua mua loa a Peresidena Linekona, e kahea ana i na kanaka puuwai amerika aloha aina a pau o ka aina, i 2,900,000 koa no ka hoopakele ana i ka Repubalika, a me ke kinai ana hoi i na lawelawe o na hana puuwai eleele i kapaia he kauwa kuapaa
Ua malama ia ka Poakolu nei, he la hoomanao no na koa i make iloko o kela kaua huliamahi e na koa kakaikahi e ola nei ma Honolulu, a ua kono ae ka hui (Geo. de Long Post, Helu 45, i na puali koa o ka Honolulu Raipela a me ko ka mokukaua lawe hae Vandalia a me ka lehulehu no ke komo pu a@a aku iloko o na hoomanao ana no ka la, a ua paniku ae na hale oihana o ke kulanakauhale nei mahope iho o ke awakea.
Mahope koke iho o ka hora 2, ua lele mai na koa o ka Vanadalia ma ka uwapo o ka Hui Hooholo Moku Pili Aina, a ua iho ae ka Bana Puhi Ohe me ka puali Honolulu Raipela, a maki nui aku la no kahi o ka hui Geo. de Long Post ma alanui Moi, a mai laila aku, ua pu ka huakai no ka ilina o Maemae, me na koa kahiko o ua mau kawa la i hoohiwahiwa ia me na lei a me na pua.
Ua hoohiwahiwa ia na he kupapau, a he haiolelo, a me na kipu aloha ana ekolu maluna o ke kahuna o na koa kahiko i make.
O ka moolelo o kela kawa huliamahi, a i paanaau hoi ma ka puuwai o ke ao holookoa nei, oia kekahi o na hoouka kawa weliweli loa i ike ia mai ka hookumu ia ana mai o ka lani me ka honua. Ua hui like ka Akua a me ka Hema he alo a he alo @e ka oi o ka pahikaua, aole i emi mai malalo o elua tausani manawa. O ka huina nui i manao ia no na make maluna o ke kahua kaua, hoeha a nalowale, ua ike ia malalo o keia mau kaua malalo iho ponei:
Kaua o Shiloh 24,000 koa
" Antietan 38,000 koa
" Stone River 37,000 koa
" Chancelloirvlle 28,000 koa
" Gettysburg 54,000 koa
" Chikamagua 33,000 koa
" Anemoku a Kenela Makalelana 50,000 koa
" Anemoku a Kenela Kalani 180,000 koa
" Anemoku a Kenela Sherman 125,000 koa
Na koa i make ma na kaua e ae, he 44,238, na koa i waiho eha a hiki i ka make ana, he 49,200; na koa i loaa i na mai a nalowale, he 286,216. Na koa i make ma ka lawe pio ia ana e na enemi, he 26,000. Aia iloko o ka pa ilina Lahui Helu 73, ua kanu ia na koa make i loaa na eha mai kela mau kaua mai, he 420,000; a he 145,000 e waiho la, aole i hoomaopopo ia.
Ma ka hoohalikelike ana i ka averiga mau o na kahuna kaua o ke ao nei, ua ikeia iloko o Europa, o ke kaua o Wa talu, oia ka weliweli loa i hoouka ia maka p@@p@@ h@kina, a penei ka mahele hel@ @@@.
Ma na kaua @oko o Amerika, oia o Pereville, A@el@n@. Getebaga. Mi@@ri Ridge. Wilderness ua ike ia he 40 pa ke@@@a ka make i kela a me ke@ @au@ani. Ma W@@@lo o na make iloko o na puali kaua o ke @uke o Welinetona he @@p@ k@@ @@ma ke kaua o Wagarama, ua make na koa o Napaolien@, he 5 pa kene@a ma Ra@@ma ua make na koa Farani ma@@@ o @amuku @@@e, he a pa kene@a: make kaua o Zurich, ua make na koa harani malalo Hamuku Ma@ina, he @ pa kene@a@ ma ke kaua o La@uz ua make na koa o Ferederika o Perusia, he 6 pa kene@a ma ka uwapo o Lodi, no ke alakai ana a Napoliona a pae ma kekahi aoao, ua make he @@ pa keneta ma ke kaua o Auseturia me Marenego, ua make no koa o Napoliona, he 14 pa keneta.
Ma keia wahi papahelu pokole i hoike ia ae la, e ike ia ai, ka nui hewahewa o na make maluna o na kauhua kaua o ke au kahiko a me ke @@ hou, ke ano o ko lakou h@ao ana e loaa ka hanohano o ka lankila a me ke kuokoa mau loa oka aina. O Amerika, oia hookahi ke aupuai i molia i na kino ola he mau miliona ma ke kahua kaua no ka pomoaikai a me ka noho lanakila ana o ke kanaka me ka hookauwa kuapaa ole ia, a oia k lakou e kaena nei i keia la:
"Ka aina o ka lankila, a me ka Home o ka wiwo ole."
Ka Nupepa Me Ka Ahaolelo
I ka Poaha nei i kamailio ia ai ka mana o ka papapai e pili ana i ka hoolako aku i na hoa o ka Hale Ahaolelo me na nupepa o kakou, ma ka hookomo i kahi a waiho i kahi malalo o ka manao ake hoemi lilo.
No makou iho, e haawi ana makou i ka mahalo i na hoa e haawi ana i ke alahele maalahi o ka nupepa e hele makaikai ai imua o na wahaolelo o ka lahui, me ka nana ole ia hoi o kona kahua e ku nei, ina no ka mahalo a nema aku i kekahi o ka lakou mau hana i lawelawe hemahema ai, aole no ia he mau kumu kupono e pani ai i ka maalo ana o ka nupepa maluna o na pakaukau. Mai loko aku o ka nupepa, e loaa ai ka puapuai o ka manao, ka ulu o ka noonoo, a na ke kanaka e noho lunakanawai nona iho maluna o kela mau poo lehulehu i kalai i na manao pili laula o ka aina, e kaana, a maka aoao o kona lunaikehala i hooholo ai, e lawe ia alahele a hooi aku i ka ulu o ka noonoo.
O ke pani ana o kekahi kanaka i ka nupepa, ua like pu ia me kona pani ana i na mea ai a kona waha, a me ke poi ana i ke kukui malalo o ka umeke. E hoomanao i ka olelo a Napolionaa iloko o ke au o kona hooponopono Aununi-
"Ua makemake au e lehulehu na poo, A e houuku mai i na alelo."
Nolaila, o ka hookahi kope o kana hoike i ka Ahaolelo ma ko makou nei keena. He 16 mau aoao o kana hoike pili oihana.
Ua ike ia ma kana papa hoike, he 6,622 na hihia hewa a pau i hoopaiia iloko o na makahiki eha i hala ae, a he emi hoi o 800 hihia i ko na makahiki mua i hala. O kekahi mea ano nui a makou i ike iho ai, oia no ka leta a ka Lunakanawai Nui i ka Ana Kuhina no na mea e pili ana i ka haawina o na Lunakanawai Ekolu a Eha o ka Aha Kiekie. O kahi hookolokolo mau ma Lahaina no na aha iluna, me he mea la e hoihoi ia aku ana ka malama ana i ka Aha Kaapuni o ka Mokupuni o Maui i ke kulanakauhale o Wailuku, aole hoi i Lahaina e like me ko keia manawa
He Makana Ia W.C. Wilder.
Maka mokuahi Auseteralia mai, i loaa mai ai ia Mr. W.C. Wilder o Honolulu nei, he pepa bila dala o $120.70 mai ke Keena Kaua mai o Wasinetona, Amerika, no ka hoihoi ana i kona mau lilo mai ke kahua kaua mai o Gettysburg a hiki i kona home. Oiai, aole oia i moeuhane mua no ia mea, ua haalele aku oia i ua kahua kaua la mahope iho o ka lanakila ana, a huli hoi aku la no kona home malalo o kona mau lilo ponooi he $120.70, he 25 makahiki i hala ae nei, a oia ka ke Aupuni o Amerika i pani hou mai la no kana mau dala i hoolilo ai. Aohe nani e ae e loaa keia, o ka piha hauoli a me ka haaheo o na koa o kela Aupuni mana nui 2 hoaloha hoi a kakou.
Ma ka hookuku kinipopo i ka auwina la Poaono i hala, ua eo ka hui kinipopo Hawaii i ka hui honolulu, he 17 puni kue ia 4 puni wale no. He eo hiwahiwa na puni e like me keia, a i keia ahiahi Poaono e hookuku hou ai ka hui Hawaii me ka hui i kapaia Hoku.
Ke Alu Bihopa
Iloko o keia mau la e nee nei, aohe paha he mea i poina i na hana lokomaikai a me ka manawalea a ke Alii C. R. Bihopa, i kona haawi ana aku i ka ae no na kokua ana i ka Papa Ola, oia kekahi e auamo pu i na lilo o ka hoala ana i home no na wahine ma ke panalaau mai lepera i Molikai, me ka nana ole ia o kona aoao hoomana, aka, ua noa i na wahine a pau e noho i ua home la, he lani iluna a he honua ilalo.
Na kela mau hana lokomaikai a ua alii la i hooni loa ae i ko makou puuwai, i ka lohe ana mai, e kukulu hou aku ana oia i mau hale hou o ia ano haawina hookahi o ka manawalea, ma ke Kula o Kamehameha, i wahi e ao ia ai o na keiki opio mamua o ke komo loa ana aku i ka halekula hohonu o ke ao ana a me ka ike. Pela pu me ka hale hoikeike o na mea kahiko a kana wahine alii a me ka Moiwahine Ema, e waiho ia ana maloko o ia hale, a ua noa i ka lehulehu ke kupu ae ka manao makaikai e kipa a e ike i ua mau waiwai makamae la o na alii o ka wa kahiko, ua loaa he hale kupono nou e makaikai ai i na manawa a pau.
He keu keia o ke alii loomakai nui wale a o kona lua, owai la ia. Me he mea la ma ka nana aku, aia no iloko o kona puuwai na manao aloha o kana wahine alii, a pela oia i poina ole ai i ke koko o ka lahui ana i noho loihi ai, me na manao, maluna o ka lepo o Hawaii oia e noho ai a hiki i kona mau la hope.
Ke Alahao o Honolulu
Ma na aina naauao o ka honua nei, ua lawi ia ka hoohana ana i na alahao e moe ana maluna o ka honua mai kekahi wahi aku a i kekahi, he mau hoailona o ka holomua, a i ole ia, he mau haawina o ka hoohoihoi i na hana hou kuloko o ka aina. Pela kakou e ike nei i keia mau la, aole i loihi loa ae nei na la o na kamailioana no na uwea olelo a me na kukui uwila, ike hou kakou i keia mau mea kamahao o ke alahao e hana ia nei iwaena o ka puu wai o ke kulanakauhale alii nei.
O na leo o ka mahalo a me na hoomaikai ana, aia no ia maluna o ka hui i noho agena ia e Keoki Makapolena, no ka hooholo mua ana i keia mau hana kamahao iloko o ka aina. Malalo o kona mau manao pauaho ole, i ka hookele ana i ka noonoo e loaa ia kakou ke alahele o ka makepono a me ka maalahi, ua ike kakou i keia la, ke holo loa ae nei ka hana ana mai ke kuea pa Alii mai ma alanui Moi a kokoke e hiki i ke alanui Maunkea, no ka hoomau loa ana aku i ka hana e holola i Kapalama. Aole paha e liuliu loa na la a moomaka kakou e kau maluna o ua mau kaa la i ano like me na kaa halibali ohua o Kapalakiko, a he hookahi a kakou huaolelo e puana ae, o ka lawe a ka lio a kainepu a o keia kaa, ua like pu.
Hoolaha Hou
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kahalehau (k) Honolulu, Oahu, i make.
Ma ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a Geo. C. Beckley, lunahooponopono o ka waiwai i oleloia, e noi ana e aponoia na hoolilo he $140.00 a e hoike ana, o na mea i loaa mai iaia he $158.88, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kanoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAKAHI, ka la 9 o IULAI, 1888, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la, me ka Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai, i olelo ia. A e hoolahaia keia olelo kauoha ma ka olelo Hawaii maloko o ke KUAKOA, he nupepa i pai a i hoolahaia ma Honolulu, i ekoulu pule mamua ea o ka manawa i oleloia o no hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, Mei 28, 1888.
Na ka Aha:
Henry Smith
2183-31 Hope Kakauolelo
Hoolaha Hooko Moraki
I hulike ai me ka mana i haawi ia i na mea nona na inoa malalo iho nei, ke hoolaha ia aku nei i ke akea no kekahi moraki i haawi ia aku e Charles Hiram, i kakauia ma ka la 22 o lulai, 1885, a i kope ia ma ka Buke 97, aoao 167 me 169, no ka hoopaa ana i kekahi huina dala o $4,000 e pani ia ana ka manawa o ua moraki la malalo o na kumu o ka uhaki ia ana penei: No ka uku ole ia ana o ka ukupanee a me ka hiki ana i ka manawa e ae ia ai e ke Kanawai, nolaila, e kuai kudala ia aku ana i ke akea ka apana aina i hoike ia ma ua moraki la.
O kela apana aina e ku nei o ka Halekaa Hawaii ma Leleo, Honolulu, oia hoi ka aina i hoike ia ma ka Palapala Kuleana 2257 ia Kabe
JNO. S. Walker
F. H. Hayselden,
Na Malama waiwai o J. D. Hayselden.
2182-31
Aina Waiwai Paa Ma Ke Kudala
E kuai kudala aku ana au imua o ke akea ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo o Wailuku, Maui, ke hiki aku i ka.
Poaono, June 16, 1888
i ka hora 12 awakea, ma ke kauoha a Hon. E. H. Bailey (Lono no Kekaha k. me kana wahine), o kela-aina e waiho la ma Keahua, Kula, apana o Makawao, mokupuni o Maui, nona ka ili he 480 Eka, oi a emi mai peha, i hooponi ia e ka pa uwea hao o puni.
Kuike ke Kuai ma ka hapa mua, a o kekahi hapa, ua hiki no ke hoaie ma ka moraki no hookahi, a elua paha makahiki, me ka ukupanee o eiwa kenela o ka makahiki, e uku ia i kela a me keia hapa makahiki.
Na ka mea koa na lilo a pau e pili ana i na palapala. Thomas W. Everett,
Luna Kudala
Wailuku, Mei 12, 1888 2181-41
Hoolaha Hou
AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka wai wai o S. NAPAHUKAPU o Honolulu i make kauoha ole. Olelo kanoha mamuli o ke noi a ke Kahu malama waiwai no ke kuai ana i kekahi waiwai p@a.
Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a J.M. Monsarrat o Honolulu, Oahu, lunahooponopono waiwai o ka mea i make, e noi ana e kauoha ia oia e kuai i kekahi waiwai paa o ka mea i make e waiho la ma Kapalama, Honolulu, a e hoakaka ana i kekahi mau kumu ku i ke kanawai, e ae ia'i e kuai i keia mau aina malalo iho nei penei:
1--Apana aina e waiho la ma Kapalama mokupuni o Oahu, oia hoi ka Apana i o ka Palapala Sila Nui 6639 Kuleana Helu 1241.
2-- Apana aina e waiho la ma Kapalama, mokupuni o Oahu, i hoakaka ia ma ka Palapala Sila Nui 1505 Kuleana Helu 1086.
Ua kauohaia o ka POALUA, ka la 12 o IUNE, 1888, ma ka hora 10 kakahiaaka i ua noi la, ma ka hale hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, ma ia manawa a ma ia wahi e hoike mai ai ina he kumu kekahi e hoopaka ole ia'i ka olelo kauoha e kuai i ua mau aina la.
A ua kauoha hou ia e hoolaha ia keia olelo kauoha no ekolu manawa mamua ae o ka la e hoolohe ia'i i oleloia iloko o ke KUOKOA, he nupepa puka hebedoma i paiia ma Honolulu i oleloia.
Hanaia ma Honolulu, Mei 21, 1888.
Na ka Aha:
Henry Smith
2182-31 Hope kakauolelo
AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooppoono waiwai. Ma ka waiwai o Paulo Kamakahiki o Hanalei i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a "Ka Hanalei Store Company" e hoike mai ana, o Paulo Kamakahiki, no Hanalei, Kauai, ua make kauoha ole ma Hanalei ma ka la 21 o Maraki, 1888, a e noi ana e haawiia k palapala hookohu lunahooponopono waiwai ia Edward Kaaloa.
Ua kauohaia o ka POAONO, ka la 16 o IUNe, 1888, ma ka hora 10 o kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua lunakanawai la ma ka hale hookolokolo o keia aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahu ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA nupepa ma Honolulu.
Kakauii ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Mei 10, 1888.
JACOB HARDY
Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana Eha.
2182-31
He Pa Hale No Ke Kuai.
Ma ke kauoha a J. M. Monsarrat, e kuai kudala aku ana au i ke akea. i ka
POAKAHI, IUNE 4, 1888,
hora 12 awakea, ma ko'u keena kudala ma alanui Moiwahine, i keia mau pahale ma ka aoao Komohana Akau ma Ewa o ke alanui iliha ma Honolulu, mauka o kahi noho o Benj. Campbell a ma kekahi aoao mai hoi o kahi noho o Kaluna, penei:
Apana A.- He 100 kapuai ke akea ma alanui Liliha, he 68.3 kp. ka aoao mauka, a h@ 59.3 kp. ma ka aoao makai.
Apana B.- E pili pu ana no me kela aina i hoike mua ia ae la makai iho, he 112 kapuai ke akea ma alanui Liliha, he 59.3 k@. ma ka aoao mauka, a he 32.3 kp. ma ka aoao makai.
Apana A me B, e moe like ana no ma alanui Lil@ha, a mamua pono iho hoi o ka apana aina o ka Hui Katolika.
Apana C.-- He 82 kapuai ke akea ma ke alanui Liliha, he 175.6 kp. ma ka aoao mauka a he 170.5 kp. ma ka aoao makai.
He maikai na palapala, a e ikeia no ke kii palapala aina ma keia keena.
E kuike ka hapa mua o ka hookaa ana, a@e moraki ia kekahi hapa no hookahi makahiki e hookaa ai ma ka 9 kene@a ukupanee o ka nakahiki. O na palapala kuai a me moraki, malalo na ia o na lilo o ka mea kuai.
J. F. Morgan
2182-21 Luna Kudala
Hoolaha Hooko No Ka Moraki.
I kulike ai me ka mana no ke kuai maloko o kekahi moraki i hana ia e James Keau, o Honolulu, mokupuni o Oahu ia Bishop & Co. o Honolulu, i kakau ia ma ka la 14 o Iune, 1883 a i kope ia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu i ka Buke 81, aoao 192, a93 me 194, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka hooko ia ana o kela moraki no na kumu i uhakiia ai, ma ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee, e kuai kudala ia aku ana i ke akea, ma ka rumi kudala a J. F. Morgan i ka
POAONO, AUGATE, 18, 1888
i ka hora 12 awakea, i kela apana aina e waiho nei ma Aala, Honolulu, i hoikeia ma ka Palapala Kuleana Helu 5657, (na aina i haawiia ia Uluoa, Hela 1087), me na hale a pau e ku la maluna o ka aina.
No na mea i koe, e ninau ia Bishop & Co. a i ole, ia W. O. Smith, loio o ka mea i morakiia.
BISHOP & CO.
Honolulu, Mei, 25, 1888. 2182-6t
Hoolaha A Ka Lunahooponopono Waiwai
E ike auanei @e kanaka a pau i keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho ua hoonoho ia i lunahooponopono no kaiwaiwai o Kahookano k, i make o Lanihau, Kona Akau, Hawaii.
Ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i pili i ka aiea i make a me ka poe ana i aie aku ai, a aie mai paha iaia. E hoolohe no @u ia lakou iloko o na malama eono.
J.Z. Waiau
Lunahooponopono Wai wai o Kahookanno.
Lanihau, N. Kona, Hawaii Aperila, 30, 1888
3t-2182
Hoolaha Luna Hooponopono Waiwai
Eike auanei na kanaka a pau ma keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hoonoho ia i lunahooponopono no ka waiwai o Naukana k, i make o Lanihau, Kona Akau Hawaii.
Ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i pili i ka mea i make, a me ka poe ana i aie aku ai, a aie mai paha iaia. E hoolohe no au ia lakou iloko o na malama eono.
J. Z. Waiau.
Lunahooponopono Waiwai o Naukana k.
Lanihau, N. Kona, Hawaii, Aperila 30, 1888
3t-2182
Hoolaha Lunahooponopono Waiwai.
Ua hookohu ia ka mea nona ka ino malalo iho nei, i lunahooponopono no ka waiwai o W. E. Kahelemauna i make, a ke kauoha ia aku nei na poe a pau he mau koi ka lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai i ka Lunahooponopono me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole loa ia auanei ka lakou mau koi ana mahope aku o ia manawa.
W. O. Smith
Lunahooponopono Waiwai.
Honolulu, Mei 22, 1888 2182-4t
Olelo Hoolaha.
E noho ana wau ma Wueen Ema hale, ma ke Keena malalo, me ka makaukau e halawai me na kanaka Hawaii ma ka POAKAHI, a me ka Poaha mai ka hora 9 a.m. a hiki i ka hora p.m. o kela a me keia pule.
Mary E. Green.
Hoolaha Hou
Hoolaha Hooko M@ Me Ke Kua@
Mamuli o kekahi m@na ku maloko o kekahi palapaa hanaiamawaena o Mika @@@@ K@@@ kupuni o Oahu o ka aoao m@@@@ Monsarrat Kahu malam@@@wai @ sarrat o ka aoao elua. makala 1885, i kakau kope ia m@ ke Ke@@ na kakau Kope ma ka @@@ 360-361 a mamuli o ka ulau @@@ mu aelike o kela moraki, @@@@@ ke kumupaa me ka ukupanee, ao@@ lahaia aku nei e ha me@@ na ka @@ moraki nei, e hooko ana @a@a @@ ma ia hooko ana, e kulala akea @@ na' i hoike ia ma ia moraki e @ hoakala ana malalo iho, @@@@@ la 6 o Iune, 188, ma ke k@@ o J. F. Morgan, ma Honolulu, @@ Oahu, maka hora 12 @@@@@ o ia la.
No na mea i koe, e @@@@@@ sarrat, Loio ma ke Kanawai
J. M. Monsa@@
Kahu malama waiwai o S. A. W. @@@
Honolulu Mei 12, 1888.
O ka Apana Aina e kulala @ @ kela Apana Aina e waiho la ma @@ kupuni o Oahu i olelo ia, moraki Eka, a oia no ka Apana Aina i @@@ ka Palapala Sila Nui He@a 7773, K@@lu 1415 ia Keaka, ke kupunakane ma ka aoao elua.
2180-@@
Hoolaha Hooko M@ ME Ke Kuai
Mamuli o kekahi mana k@@ nia loko o kekahi Palapala @ hanaia mawaena o Kahulu @@ o @ Oahu o ka aoao mua a me James M @@rat o ka aoao elua ma ka la 10 @@@ 1887 i kakau kope ia ma ke kee@@ @ Kakau Kope ma ka Buke 104 a ao@@ a mamuli o ka uhaiia ana o na kum@ kela moraki, oia hoi ka uku ole @@@ paa me ka ukupanee, nolaila, ke h@@ nei e ka mea nona ka aoao elua o @ nei, e hooko ana oia ia mana ku@@@ hooko ana, e kudala akea ana ia @@@ ikeia ma ia moraki, e like me na ha malalo iho, ma ka POAKOLU ae 1888 ma ke keena kudala o James @ ma Honolulu, mokupuni o Oahu @@@ 12 o ke awakea oia la.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. @@@rat, Loio ma ke Kanawai.
J. M. Monsar@t
Mea @
Honolulu, Mei 12, 1888.
O ka Apana Aina e kudala @ @@ kela Apana Aina e waiho la ma K@@@ Honolulu i olelo ia, nona ka @@@@@@@ oia no ka Apana i o ka Palapala S@@@lu 772 ia Kalua, a o ka Apana Am@ia i ka mea ma ka aoao mua e J.H. @@ a me Kamekahema kana wahine m@@ Palapala Kuai i hanaia ma ka la o@@@ 1880, a i kope ia ma ke Keena o ka @@ kau Kope ma ka Bule 64, aoao @@.
2180-4t
Hoolaha Hooko Mo@@ Me Ke Kuai
Mamuli o kekahi man@ i hoike ia maloko o kekahi moraki i hanaia mawaena o Paalua@ iminui ia H. Diamond, i kopeia ma k@ aoao 305, a me Paalua me Kaimin@@ celsior Lodge i kopeia ma ka buke@ 242, i hoolilo ia ia J. O. Carter no k@loia maluna, a mamuli o kau@@ o na kumu aelike o kela moraki, @@@ hoolahaia aku nei e ka mea nona ka@@ o ua moraki nei, e hooko ana oia ia @@ ai, a ma ia hooko ana, e kudala @k@@ ka aina i hoike ia ma ia moraki, @@@@ LUA, la 12 o Iune, 188: @@@ kudala o J. F. Morgan ma Ho@@@@@ hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W.R. Kahela @@ akaka no keia m@a.
Hannin i keia la 11 o Mei 1888
J. O. Carte
No ha@a@a@
Penei na aina e kudala ia ana:
1-Ke Ahupuaa o Waimea, Kudala hoi ke Sila Nui 880 ia Kaeliwai, a @@ leana a pau o Paalua malaila.
2-Pahele ma ke alanui Berritan@@(@@lua i mahele ole ia) Sila Nui 446.
3-He Ahupuaa ma Kau, Hawaii. Hooko helu 13 in Paalua.
2181-4t
Kuai Waiwai Paa Ma Lihi, Honolulu, Oae
Mamuli o ke kauoha a Robert N. @ kuai aku ana ma ke kudala ka @@@@@ inoa malalo iho ma kona keena kuai @ nui Moiwahine ma Honolulu, Oahu, @
Poakhi Iune la 4
ma ka hora 12 awakea, i na aina i ho@@ lalo iho e waiho la ma Kalihi uka @ i @@ pono ia penei:
1-He apana aina nona na eka ke @ 100
2-He apana aina nona na eka he 30
O keia mau apana aina elua oia ka @ lookoa i hoakakaia ilokko o ka helu 15 Palapala Sila Nui 604 no Alexander @ a i kapaia o "Kawaaloa", nona n@ @@ 73 6-10
Ua maheleia keia aina i elua apana ana mai ke kahawai o Kalihi a iluna @@ ka pali ma ka aoao hikina o ke awawa lihi, a he pili keia aina i ka aina o M. rosa. Ua maheleia keia aina pela @@ loaa ai ka poe makemake he wahi @@ hanai holoholona, a i home kupono. E@@ pono keia aina no ke kanu maia a ma@kanu e ae o ka aina.
E hoomakaia ana ke koho ana mai @@@ no ka apana hookahi.
E ninau ia J. F. Morgan
218t-3t Luna K@@@
Hoolaha Hooko Moraki Me Ke Kuai
Mamuli o kekahi mana kuai i he@@@ maloko o kekahi palapala mo@@ hana ia mawaena o Akai k. Achu@ @@@ Kim T@@ o Hilo Hawaii o ka aoao a me Wing Wo Tai & Co o ka aoao elua, ma 21 o Okatoba 1886, i kakau kope @ ka buke 102 aoao 361, a mamuli @ ka @@ ana o na kumu aelike o kela moraki, @@ ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona @@ elua o ua moraki nei, e hooko ana @@ ia @@ kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea @@ i ka aina i hoike ia ma ia moraki, ma ka @@ ONO, la 9 o Iune, 1888, ma ke @@ kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu @@ hora 12 o ia la.
Aia ma kahi a W. R. Kakela na olelo kaka no keia mea.
Wing Wo Tai & Co
Penei na aina e kudala ia ana:
O kela aina a pau i hoakaka ia ma ka @@ pala Kuai a S. L. Coan a me kana wahine Akai i oleloia, i kakau kope ia ma ka @@@ 101 aoao 46, a maloko o ua aina la he@@ 1000 eka, ma Hilo, Hawaii, 213@@@