Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 3, 21 January 1888 — Page 2
| This text was transcribed by: | Louise Pu'uohau |
| This work is dedicated to: | Andre Puu Rice |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ko Makou mau Rula.
E HOOMAOPOPO I KEIA
- 1. E hoounaia aku ana ka NUPEPA KUOKUA no ka makahiki 1888 i ka poe a pau i kauoha mai a i hookaa i ko lakou aie no ka makahiki i hala.
- 2. Mahope aku o ka la 31 o Ianuari, e hoopaa ia ana na pepa o ka poe i hookaa ole mai i ka uku pepa no i ka makahiki 1888, a i ole kekahi hapa paha o ka uku o ia makahiki.
- 3. I ka @a a na luna e hooili mai ai i ke dala o ke KUOKOA e hoike pu mai i na inoa pakahi o ka poe nona ia mau dala, e kakau pa i ka inoa o ka mea lawe pepa a me kona dala, i ike makou i ka heluna dala o keia a me keia mea lawe pepa. No ka poe kauoha ma na wahi pokahi keia rula, aole no na luna lawe ma ka puolo nui.
- 4. Ke hoouna pololei aku nei makou i na Buke @emanaka no ka makahiki 1888, maloko o na eke leta, i ka poe a pau i hooili mua mai i na dala elua o ka uku pepa no ka makahiki hou, a o ka lakou likiki no ia. He makana waiwai keia e pili ana i ka wai@o ma na home. Aole keia i ka Buke mua o kela makahiki, he okoa ia, a he okoa kela. He Buke hou keia no ka makahiki 1888. E kauoha pololei mai ma ka inoa o ka Nupepa Kuokoa. E makaala mai oukou ma na haleleta o na apa@@ kuaaina o nalowale auanei ko oukou waiwai.
KA NUPEPA KUOKOA NO 1888.
E puka aku ana ka Helu ekahi i ka Buke XXVII o ke KUOKOA i ka pule mua o lanuaii. Ke kono aku nei ke KUOKOA i kona poe heluhelu a pau o keia makahiki e lawe koa i ka pepa no ka makahiki 1888.
Ua @@ pilikia ia kekahi o ko makou @@ heluhelu i na wa i hala mamuli o k@ @@na pololei ole o na luna o lakou, ke paipai aku nei makou ia poe maka @@ka i hoo@ilik@a ia e waiho i ka lawe ana o ka @@@@ @pa ma o na luna, a e hooili po@@@ i mai i ke dala ma ke keena o ka pepa, na Honolulu nei, ina e paa ka inoa i ka poe lawe pepa ma ka Buke @@@@ o ke keena me ke kaa pu o ke dala uku o ka pepa e hoouna pololei no makou i ke KUOKOA ma na hale leta a piha ka makahiki 1888.
E puka aku ana he mau moolelo hou no ka makahiki hou, a me na mapao waiwai e ae i ike ole ia mamua, me ko makou manaolana e oi ae ana ka waiwai o ka poe heluhelu I keia pepa ma keia mua aku mamua o ko na au i hala.
E hoomanao ka poe e noho aie nei i ka pepa, a e hookaa pau mai I na koena, o nele auanei lakou i ka pepa no ka makahiki 1888.
Nupepa Kuokoa.
Na @@ Makahiki $2.00
Na @@@@ @@@@@@@ 1.00
KUIKE KA RULA
P@@@pi . . . . . . . . . . . . . Ianuari 21, 1888
KA MAI SAMOLA POKI.
Ke ano manamana mai nei kapuka ana o ka mai samola poki i o kakou nei iloko o keia mau pule kaka kaki i hala ae nei. Mawaena o na @@moku Pake maluna mai o ka mokuahi Kulanakauhale o Nu Ioka, ua puka ae ua mai weliweli la oiai ka moku ma ka moana no ko kakou nei awa, ua lawe ae ka Papa Ola i ke keehina mua loa i ka hoomalu ana aku i ua moku la iwaho o ka nuku o Mamala, a eia oia malaila kahi i mo-ku ai o kona heleuma, me ke kiai paa ia e na koa a me na makai o ke Aupuni. Ke ole kekahi palapala ae mai ka Peresidena aku o ka Papa Ola, aole loa e ae ia kekahi mea no ka holo ana aku I kahi o ua moku la a me ka lele ana mai iuka nei o ka aina, e like me na rula hoomalu o ka Pepa.
I ka Poaha, ua lawe aku ka moku kao lawe lanahu i kekahi mau lako ai no ka mokuahi, a ma ia ahiahi no i haalele mai ai ua mokuahi la i ko kakou nei kai, a holo aku la no Kapalakiko me kona mau ohua no a pau. Ma Kapalakiko, ua hoi ke ia ae i ke Keena o ka Papa Ola i ka la 4 iho nei o Ianuari, he ehiku poe i loohia me ua mai la, a ua haawi ia aka ke kauoha papa i ka Papa Hoonaauao e ka Papa Ola, aole loa e ae ia kekahi haumana kula e komo aku iloko o kekahi kula aupuni, ke ole ka palapala ae no kona maikai mai na kauka aku o ka Papa Ola
Ua manao makou, he rula maikai loa kela e lawelawe koke ia e ko kakou Papa Ola iwaena o ke kakou mau kula, malia paha, o ka hana ana pela, e loaa ana ia @@@@ ho@p@e@e ana I kaha @a @@ena o ka @ik@ mau keiki. O kahi @e@ a @@kou e @@@@ ai i na makama@a e hookaa@@e loa i ko @@ ou launa nui ana me na ho@@ha a ma ka hele a kipa pinepine ana ma na wahi pelapela a me ka popop@.
I ka Peresidena a me na hoa o ka Papa Ola ke ka@i aku nei makou a me ka lah@@ me ka ha@@, pu aku i na hili nai ana no ko oukou e@e@ a me ka makaala @@a e pa@e aku i ke komo a me ka pohola hou ana mai o keia mai weliweli e like me ko @a wa i hala ma ka lawe a@a i ke @@@ @ me ka pomaikai o ka lehulehu e ho hana aku i na rula a me na k@hikohi e pa@e aku ai i ka holomok@ nui hou ana mai o keia mai weliweli.
NA HAAWINA KULA SABATI.
H@ike auanei ko makou poe heluhelu i ka Haawina Kula Sabati e puka aku nei ma ka a@ao eha o ka kakou pena o keia @a. Oiai ua hoopau ia ka nupepa o na Kula Sabati o kakou, e hoopuka mau aku ana makou i na Haawina Kula Sabati ma keia hope aku no ka pomaikai o na kula. Ua minamina makou no ka hiki ole ke hoopuka aku i na hawina o keia mahina o Ianuari. Aka no ko makou hilinai ana i ka hoomauia aku o ka nupepa o na Kalu Sabati, ao’e makou i noonoo mua i pono no na haawina o na kula. Mai na haawina aku o ka mahina o Feberuari e p@ka ana e hele aku imua. Ua a@e ko makou po@ heluhelu i ka lokomaikai o Miss E W Lyons no keia mau haawina. No ka piha loa o ka pepa me na manao maikai o k@la a me keia ano, nol@iia ke hookaawale nei makou i hookahi kolamu no na kaawina; aohe nae e hewa ke oi iki aku mamua i kahi wa, aka aohe hiki ke hoopiha ia na kolamu elua a ekolu paha e like me na wa i hala.
O na moololo o na hana o na ahahui @pine Bola kekahi e ike mau ia ana ma ka aoao eha o ka pepa. Aka o na mea e pili ana i na Ekalesia o kakou, e waiho ia ana ia mau mea ma keia hope aku. Aohe loaa mai o na mea hou o na ekalesia. Ua pi na kahu ekalesia, a i ole ua hele mea hou paha na ekalesia.
NA MAKANA IUBULE O LEO XIII
Ma ke kulanaka@hale kahiko o Roma i malama ia ai ka Iubile o ka Pope Heniolele, Leo XIII. Ua hala aku no Europa na Bihopa a ma na kahuapule ma ke ano Elele mai na halepule aku a pau o ke ao nei, no ka pahola ana aku i na hoomaikai o ka laahia o kana oih@na nui ma kona lilo ana, oia ke poo o na hoomanu a pau e hookoia ai o na kauoha. Aole waie o na Bihopa ka poe i hele aku e hoohiwahiwa i ka la Iabile o Leo XIII., aka, o na Emabasedoa pu kekahi i hoouna pakahi ia aku e ko lakou mau aupuni, e haawi aku i na hoomaikai a me na hoohanohano ana i ua Pope Hemolele la, ua like kona kiekie a me kona kapu e like me na Moi poo kalaunu e ae o Europa.
O ka la 31 o Dekemaba, 1887 i hala aku la, oia ka piha ana o na makahiki he kanaluma o ko Leo lawe ana i ka laahia o ke kuahu hemolele, a me ke poo o ka Pope o na hoomana a pau ma Roma. Ua pinepine kona komo ana iloko o na ninau pili aupuni ma ke ano he Lunakanawai Nui, a o kana olelo hooholo oia ka mea nana e hoopau na lawelawe a me ka hoomakaukau ana o ke Kaua. Ua kokoke loa na aupuni o Geremania me Sepania e ulele iho me na puupuu o ka ikaika, mamuli o kekahi hoopaapaa e pili ana i kekahi mau okana aina, a no ka hiki ole ke uwao ia aku e kekahi mau mana e ae ua waiho like aku laua i keia ninau ana imua o ka Pope Hemolele Leo, a o kana olelo hoololo i hoopuka mai ai, ua hoomaalili ia ka inaina o na aupuni elua, a ua waiho ia ka lawelawe ana i ka oi o na mea ka@a.
O ka halepule a halealii Sana Petero o ka Pope, ua hooliloia he $200,000 no na hoohiwahiwa wale ana no iloko o kela halepule i ka la 31 o Dekemaba. he puu dala i hoike ia no kona ohohia nui ia e na Ekalesia a me na Poo Kalaunu a puni ke ao nei. O ka la 1 o Lanuari. 1888, oia kona la e ike aku ai i na Emabasedoa a me na Elele a na Moi i hoouna aku ai no ka hoohanohanohano ana i kona Iubile.
O ka Moi a Suletana o Tureke, ua hoouna aku oia i kana makana ma o kona Emabasedoa la, -he komo lima gula i kinohinohi ia me na pohaku momi, nola ke kumukuai he $50,000. O ka Emepera o Geremania, ua hoouna aku oia i kana makana –he Mitre i hookinohinohi ia me na pohaku momi, nona ke kumukuai he 20,000 dala Farani O ka Moiwahina Kahu Aupuni o Sepania, ua hoouna aku oia i kana makana – he komo gula me hookahi pohaku momi nui nona ke kumukuai he $15,000. O ka Emeperesa a Moiwahine o Auseturia, ua makana aku oia –he kalaunu gula Alii, nona ke kumukuai he 150,000 felorina. O ka Moi a Emepera o Auseturia, i hui pu me na lede o ke kulanakauhale o Viena. ua makana aku lakou –he kea gula no ka umauma, nona ke kumukuai he 100,000 felorina. O ka Moiwahine a Kehu Aupuni o Kina e hoouna aku ana oia, na makana @@@ @@ hapa o kona @@hui. O @@ @kahuna o P@s@ e hooana aku ana lakou i kekahi makana nona na dala, i hookaa@ale ia 130,000 napaha Farani.
O keia mau makana a pau i pabola ia aku i ka Pope Hemolele Leo, e hookaawale ana oia ia lakou no kekahi mau hana nui e hoo@@u ia aku kona hilinai ia ana ma ke ano Lunakanawai Nui no Europa, ka hooholomua i ka pono o ke Akua a me ka haawi ana i na kokua i ka poe @@ko o na hoopilikia a me @a ehaeha. e hoolilo no oia i kekahi o kana mau makana makamae, i mea e hooluolu ia ai ka mui o ko lakou @@@@@@ a me na kaumaha
AHAAINA MAKAHIKI HOU MA KALAWAO MOLOKAI.
I ka la makahiki hou o keia makahiki e hele nei, ua malama ia he ahaaina nui ma ke kahua mai lepera ma Kalawao e ka Papa Ola, a ua kono ia na mai a pau e akoakoa ae maloko o ua lan@i ahaaina la, a ua hoonuu iho lakou i na mea i hoomakaukau ia no lakou. Ua hoouna mai o Mr. Ambrose Hitchock ka Hope Luna Nui o ka Halemai, i ka leta i ka Peresidena o ka Papa Ola, e hai mai ana i ka holopono o na hana i lawelawe ia a i pahola ia aku hoi i na mai lepera.
Ma ia moku hookahi no i hoea mai ai ke’a leta mua a ka Hope Luna Nui, ua loaa pu mai i ka Peresidena he leta hoomaikai ma ka olelo Hawaii, a i kakau inoa ia hoi e na Komite i koho ia ena mai, no ka pahola ana i ko lakou ohohia no keia mau hana olulolu a ka Papa Ola ia lakou. Eia iho ke kope o ua palapala la.
N.B. Emerson, ESQ.
Peresidena o ka Papa Ola:
“Aloha oe –O makou o na Komite i koho@a e ka Hope Luna Nui o ka Panalaau o na mai Lepera, no lakou na inoa malalo iho nei, ke waiho haahaa aku nei makou i ka makou hoike e pili ana no kau makana i pahola mai ai imua o na mai, no ka hoomanao ana i ka la makahiki hou.
“Ua hauoli na mai, me ke ohohia i ka nui o ka lokomaikai i hoouna ia mai e oe, ua ai a ua lawa, a he mea hou loa ia ia lakou.
“O kela ka makou hoike me ka haahaa.
J. Kahaulelio, S. Kamahalo,
F. Gaiser, A. Puaaloa,
J. A. Kamakini, P. Kaluna,
J. Kahauola, S. Kamoahaku,
P. Kiha, Kunui.
“Hanaia a kakauia ma Kalawao, Ianuari 12, 1888.”
Nuhou o na Aina E.
Viena, Dec. 27 –Ua hoike ia ae ka lono a puni ke kulanakauhale o Auseturia, he hoomakaukau kaua nui wale no ka manao o na nupepa Rukini no keia kuee me Auseturia. Ma na wahi a pau o ka aina, o ke kaua oia ka huaolelo nui ma ka waha o na mea a pau.
Parisa, Dec. 27 –E hoike ana kekahi nupepa o Parisa, ua loaa mai nei ke kauoha a ke aupuni Auseturia, e kahea mai ana i kona mau koa kuikawa i haawi ia ka manawa hoomaha, e hoi koke aku i ka aina hanau, a e komo aku iloko o ko lakou mau puali pakahi. Pela pu ke Kanikela iloko o Roumania, ua haawi aku oia i ke kauoha like me keia i hoike ia ae la, e kauoha ana i na kanaka Auseturia i noho hana malalo o kekahi mau hui, e huli hoi i ka aina a komo iloko o na laina kana.
Athen, Dec. 27-He ino nui pahola ae ma na kahakai o Helena, me ka makaui a me na ale nui e puhi ana mai ke Komohana mai i ka po nei, a he 25 moku i ulupa ia aku iloko o ke Kaikuono o Patras, a nahaha liilii ma na kahakai.
Ke hoolala ala na kanaka Amerika e noho ana ma Parisa, e kukulu ia i Kiahoomanao no ka Nai Aupuni Kaulana o Amerika, oia hoi o Keoki Wasinetona.
Berelina, D@b. 24 –Ua lawe ia ae na lono e pili ana no ka hoala ana i kekahi ha’e hana lako kaua ma Hunegera, e ka hui Union Bank o Viena me ka hui o Berlin.
Dubelina, Dec. 21 –O Lunhooponopono Hooper, ua hoahewa ia oia no ka halepaahao, ua lawe mai oia i ke ano hana a O’Brien i kona wa i hoopaahao ia ia, -aole ae e komo i ka lole o na paahao, aka, e noho malie iloko o kona rumi i ke ao a me ka po.
Sana Peteroboro, Dec. 22 –Ua lawe ia ae kekahi lono, ua hoike aku nei o Rusia i na Mana o Europa, ua pau ka hookomo nui ana i na koa Rukini iloko o Polani. He mau hana akamai wale no paha keia a ua Bea nui la o ka Akua.
Viena, Dec. 23 –Ua haawi aku nei na Aliikoa o Auseturia i ke kauoha i na halekuai, no ke pai ana I ka olelo a na Aliikoa Rukini, no ka lawelawe ana i ka puali a me na kahua kaua.
O kela kaa punahele loa o ka Moi Ludwig o Bavaria, ua lilo ae nei i ke auai ia i kekahi Ahahui Keaka Lio.
O ke Keili Alii Wiliama o Gerema@ nia e lawe ana oia i ke kulana o kona makuakane @a Hoolina Moi, a nana e @aweia@e na han@ pili hoomana a me na ike Alii ana aku ma ka inoa o ka Hooilina Kalauna.
O kekahi o na kakela k@hiko ma Nowiki, Enelani, i malama ia he wahi e hoopaa ia ai o na lawehala, ua lilo mai nei i ke kuai ia e kekahi hui o Ladana a he hale hoikeike iho la ia no na mea kahiko no ka poe makaikai.
O ke ka @mahine alii o Cumberland, a he @@kamahine ponoi hoi na ka Moi o Denemaka, ua hanau mai nei oia he keikikane, oiai oia he elima mahina iloko o ka hale aiai pupule.
I ka wa i hope ia mai nei o ka poe pakaha Nihilisa ma na kaona o Rusia, he iSo poe i paa, a o na alakai, ua hana lakou i kekahi mea e make ai lakou.
Ua hoi ae o Kenela Ferroa i ke kulana paa o Farani ma Mauna Alapa, aole i lawa ka ikaika no Farani e kue aku ai i ka enemi ke ola kela mau papu e hoopuipui hou ia kona ikaika. Ua waiho aka oia he mau hoolala ana, me na dala he mau miliona e hana hou ia ai, alaila, ua hiki ia lakou ke paio aku i ka ene @@ e manao ana e komo iloko o Farani.
Ua k@lo ia aku e kekahi moku Pelekane ka mokuahi poino Wesephalia, mai na mokupuni Canary aku a hiki i Humberg, Europa, he kowa o 1,800 mile i oko o na la holo he @i.
Ua haawi aku nei ke Kuhina Kau@ o Auseturia i ke kauoha, no ka hoomaamaa ana I na ilio iloko o ka manawa kaua, ma ke ano elele lawe kauoha mai kahi wahi a i kahi.
PAKE HOU PAHI MA EWA.
Ma Kalauao uka, Ewa, ua oki ae o Akeni Pake i kona puu a moku pu kona kani-ai, a he ku kou mea kakau i ka weliweli ke nana aku.
Eia ke kumu o ka hou o keia pake iaia iho me ka pahi umiumi:
Ua kau ia oia me ke alina o ka mai hookaawale ohana, a mamuli o ka mai i loaa iaia, a ua hooia ia e ka Papa Ola a ma ke kauoha a ka Papa Ola ma o ka Lunakanawai Hoomalu la o Honolulu a ua hoouna ia mai he palapala hopu no ua Akeni nei i ka la 16 o Ianuari i hala e lawe aku ma Honolulu.
Nolaila ma ka Poalua nei ua hooko aku la ke ‘Lii Makai i apana hana me kekahi mau makai e ae elua oia o Opunui a me Haaheo, a pii aku la iuka o Kalauao nona ka mamao he eono paha mile, e naku hele ana iloko o ka hipea o ka nahele.
Ia lakou i kokoke aku ai i kahi o ua pake nei, olelo aku la o Halualani ia Opunui, e holo nui oe a ku aku ma ka puka o ka hale. Eleu aku la ua Opunui nei a ku ana ma ka puka o ka hale o ua pake nei.
A he wa pokole wale no hoea aku la ke ‘Lii Makai me kona hoa. I keia wa heluhelu aku nei ke ‘Lii Makai i ka palapala hopu a pau, a kamaiiio aku la e hele no Honolulu e nana ai i ke Kauka, malama o loaa mai ona laau a hoi hou mai no.
Ae, maikai no kakou hele ma Honolulu keia wa.
Komo aku la ua pake nei iloko o ka hale, a kauoha ae la o Halualani ia Opunui e komo aku mahope o ka pake. Ia komo ana aku o Opunui, e oki ana ua pake nei i kona puu. I kona ike ana ua lele aku la oia e hopu, a me ka leo nui oia i pane ae ai, Auwe ke oki nei ka pake i kona pu-a-i! Komo like aku la lakou a hopu i ka pake a kaili ia mai la ka pahi, a nakinaki ia iho la na lima me na wawae a paa.
Aia ua pake ke uilani la e ake ana e hemo, he ole nae ka makili ae o ka paa i hauhoa ia ai.
Hoouna aku la o Halualani ia Opunui e holo i kai i kahi o Mrs. L. Kapu e telepona aku i ka Ilamaku i Honolulu no keia pilikia, a mahope o ka lohe ana o ka Ilamuku, a me na olelo kauoha pu mai hoi ana, ua huli hoi hou aku la ua Opunui nei no kahi o na hoa makai e kiai la.
I kona hiki ana aku hoi, hoike aku la i na mea a pau, a liuliu iho la ka iho ana i kai.
Auamo ia ae la ua pake nei e Opunui a me Haaheo a lawe ia mai la i kai nei me ka hoomanawanui hoi i ka ino, a me kupaka ana hoi o ka pake i o ianei.
I ka hiki ana i kai o Kalawao, a ma ke alanui ua halawai iho la me Kauka Aupuni i hoouna ia mai e ka Papa Ola no ka nana ana, a no kona nele i na mea hana ole, ua kii hou aku la i kana mau mea hana i Honolulu, a lawe loa ia mai la ka pake a waiho ia maloko o ka rumi hoopaa lawehale o ka Hale Hookolokolo o Ewa nei, a malaila kahi i waiho ai a hiki wale mai o Kauka Lokeke me Kaia makai o Kakaako, @ lawe ia ana maluna o ke kaa no Honolulu.
Ua humuhumu ia kahi i moku ai a paa, kau ka laau , a kau iluna o ke kaa no Kakaako ka ihu.
Wahi a ka wahine a ua pake nei i kamailio ai penei:
Ua olelo no ka pake, ina e kii ia mai oia e hopu e oki no oia i kona puu i ka pahi a e ki no wau i ka makai i ka pu, aole au maka’u i ka make.
He mea oiaio, wahi a ka Lunakanawai, ua lako keia pake me ka pu raipela nui a me na mea make a ae.
O ka nui o kona poino, ua moku ke kani-a-i, aole hanu e puka mai ma ka ihu a me ka waha, a he ho-ho pu wale iho no ke hanu ae.
Ma ka nana aku i ke Lil Mekai o makou a me na makai i au@@o mai ai i ka pake, ua nui maoli ko lakou lohi i ka @@e ana mai i ka pake, ua hiki hoi mao ka uku, hoomaoiwanui ia.
Me he la o ka loihi o kahi i auamo ia ai o ka pake mai ka nahelehele mai,a ka Hale Hookolokolo, he aneane 8 mile. Aole no i uhalu iho u@ mau makai nei i ka hiki ana mai ia nei.
Ma ka hoomaopopo ana ua nui ka lilo no na hana hoonui lilo a kela wahi pake. Elua Kauka i hoopuna ia mai no keia wahi pake hookahi, a maluna hoi o ke kaa hoolimalima.
O keia ae la na mea e pili ana no ka hou pahi ma Ewa nei.
Kou oiaio me ke aluha nui.
S. P. K. NAWAA.
Kawahilane home. Waiawa, Ianuari. 17, 1888
HOOLAHA HOU.
AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Maka waiwai Puka (k) o Koloa, Kauui, i make. Make Keena i nea o ka Lunakanawai Kaapuni.
Me ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala nui a me ka papa hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka waiwai o Poka (k), no Koloa, i make, e noi ana e @pono ia na hoolilo he $30.00, a e hoike ana o na mea i loaa mai he $-------, a e nui ana a nana a aponoia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia me kona mau hope mai ko lakou nol@ ana ma ia ano.
Ua kauohaia o ka POAONO, ka la 25 FEBERUAKI, M. H. 1888 ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Koloa, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai olelo ia. A o keia kauoha maloko o ka olelo Hawaii, e pai ia malo ko o ke KUOKOA he nupepa i @@ i ia a huolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia @o ka hoolohe ana, e hoomaka ana i ka la 21 o Ianuari nei.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina i keia la 10 o Ianuari, M. H. 1888.
JACOB HARDY,
Lunakanawai o ka Aha Kaapuni Apana Eha. jy 14-31
[POO AUPUNA.]
I LOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO Kiekie o ke Aupuni Hawaii.
KALAKAUA, ma ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pae Aina Moi:
I ka Ilamuko o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo:
Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Thos. W. Manchester, ka mea i hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Ianuari o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokoo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 2 o Ianuari e hiki mai ana, ma ka hora 10 kakahiaaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Luluhipolani Manchester, ka mea hoopii, e like me kana mea i hoakaka ia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia.
A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
Ikea ka Mea Hanohano, A. F. JUDD, Lunakanawai Nui o ko
[SILA] Makou Aha Hookolokolo Riekie, ma Honolulu, i keia la 28 o Sepatemaba, M. H. 1887.
HENRY SMITH, Hope Kakauolelo.
Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la i keia la e hoolaha ia ia mea, a e hoopauee ia ka hihia a ke kau ae o Aperila e hiki I mai ana,
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 14, 1888. WILLIAM FOSTER, Kakauolelo jy 14-6t
[POO AUPUNI.]
I LOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO Kiekie o ke Aupuni Hawaii:
KALAKAUA, me ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pae Aina, Moi:
I ka Hamuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo:
Ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Christopher K. Miller, ka mea i hoopii ia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Ianuari o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 2 o Ianuari e hiki mai ana, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Minnie E Miller, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia.
A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.
Ikea ka Mea Hanohano A.F. JUDD, Lanakanawai Nui o ko
[SILA] makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, I keia la 15 Novemaba, M H 1887.
HENRY SMITH, Kakauolelo.
Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la i keia la e hoolaha ia ia mea, a e hoopanee ia ka hihia a ke kau ae o Aperila e hiki mai ana.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 6, 1888.
WILLIAM FOSTER,
Jy14-6t Kakauolelo.
HOOLAHA HOOKO MORAKO ME KE KUAI
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Philip Contreres o Kapaa, Mokupuni o Kauai, o ka aoao mua, a me A. J. Cartwright Jr. o ka aoao elua, ma ka la 8 o Ianuari, 1885, i kakau kope ia ma ke Keena o ka Luna Kakau Kope o ke Aupuni ma Honolulu, ma ka Buke 93 aoao 7849, a ma muli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, no ka uku ole ana i ka kumupaa a me ka ukupanee, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e Kudala akea ana ia i ka aina i hoike ia ma ia moraki, e like me na hoakoko ana malalo iho, ma ka la 15 o Feberuari, 1888, ma ke Keena Kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 o ke awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.
A. A. J. CARTWRIGHT JR, Mea Moraki.
Honolulu, Ianuari 21, 1888.
O keia iho na aina e kuai ia aku:--
O kela mau apana aina ekolu e waiho la ma Kapaa i oleloia a i hoike ia penei –Apana helu 1, nona, ka ili ho 2 eka 2 Ruda a me 5 Peka a oia no hoi ka apana 1 o ka Palapala Keleana helu 8843 a me ka Palapala Sila Nui helu 7525 i haawiia ia Kiau –Apana helu 2, nona ka ili he 4 eka 3 Ruda 2 a me 28 Peka, a oia no hoi ka apana 1 o ka Palapala Keleana helu 3638 Palapala Sila Nui helu 7526 e haawi ia ia Huluili –Apana helu 3, oia ka ½ mahela ola ia o ka aina nona ka ili he 1 Ruda 31 Peka a oia hoi ka apana 2 o ka Palapala Kuleana helu 3638 Palapala Sila Nui helu 7526 i haawiia ia Holuili; o keia mau aina a pau i hoakaka ia maluna, oia ka aina i hoolilo ia i ka aoao mua e Hookela (w) a me Mokuwi kana kane mare ma o ka palapaia kuai i hanaia ma ka la 13 o Dekemaba, 1884, a i kope ia ma ka Buke 93 aoao 6 a me 7. Jy 14 4t
MA KE KAUOHA.
@a hoo@@hu @ aku i keia @@ o REV. P. KEAUPUNI i A@@@ H@@ko Mare @oko o keia Aupuni
L.A. Thurston Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina Jan. 17, 1888. Jy 21-3t
Ua hookehu ia ak@ o THOMAS WILLIAM HOBRON i keia la, he Notere no ka lehulehu no na Aha Hookolokolo Kaapuni o ke Aupuni.
L. A. Thurston, Kahina Kalaiaiana
Keena Kalaiaina Jan. 17, 1888 2164-3t
KUAI O NA AINA AUPUNI.
E kuai ia aku ana ma ke Kudala akea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, i ka Poakolu, Feb. 22, 1888 hora 12 awakea, keia mau aina aupuni malalo iho:
1 –Hookahi apana aina apana 13, e waiho ia ma kahako Kona Hema, Hawaii, nona ka ili @ eka. Koho kiekie @50.00.
2 –Hookahi apana aina o ‘Puumaneoneo’. ma Kaupo, Maui, nona ka ili he 116 2-10 eka. Koho kiekie @200.00.
L. A. Thurston, Kuhina Kalaiaina
Kenea Kalaiaina, Jan. 19, 1888 jy@t-5t
Ua oluolu i ke Alii ka Moi, ka hookohu ana aku ia THOMAS G. THRUM, i Luna Kakau Kope Nui no ke Aupani. Keena Kalaiaina.
Jan. 6, 1888. 2162-jn 1-3t
KUAI O NA AINA AUPUNI.
Ma ka Poakolu, Feberuari 13, 1888, ma ke alo o Aliiolani Hale i ka hora 12 awakea, e kuai ia aku ana ma ke akea, he apana aina ma ke awawa o Kalihi, mokupuni o Oahu, i kapa’a o Mahani, nona ia eka he 18-1-10. He aina kupono keia no ka hauai holoholona. Mai ka $250 pii aku iluna.
L. A, Thurston, Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina Jan. 10 1888 2163-jn 14 3t
OLELO HOOLAHA NO KA O LIMA
E ike auanei na mea a pau, ua makaukau ka Papa Ola e haawi I ka o lima ana me ka uku ole i na mea a pau i @ ole ia, a ke kauoha ia aku nei na makua a mea paha e pa@ ana i ke keiki e like me ia i kuhikuhi ia e na pauku 311 a me 312 o ke Kanawai Kivila, e hele wai ma ka Hale Haawi Laau o ka Papa Ola @a Kapamoo, ma alanui Hotele, ma na hora hana o ke Kauka Aupuni i hai ia malalo iho nei:
Mai ka hora 8
Hora Hana a ka hora 10
Kakahiaka.
N. B. EMERSON.
Palekikena o ka Papa Ola. Jn 6-6m
MA NA MEA PILI ANA I NA KAHU MALAMA WAIWAI O
KA LUAKINI A EKALESIA O KAUEANO.
NO KA MEA, he Ahahui i hoopuku mua ia ka ae ma ka inoa “Ka Luakini a Ekalasia Haole Elua o Honolulu,” a oia inoa a me ia ano, ua hoololi ia mamuli o kekahi Olelo Hooholo a ka Ahakukamalu, ma ka la 28 o Ianuari, 1850, a o “Na Kahu Malama Waiwai i ka Luakini a me ka Ekalesia o Kaukeano,” i kulike ai me na kanawai i hana ia e pili ana ia mea, ua waiho pono mai me ka mea nona ka inoa malalo iho nei, he palapala noi e hoopau i ua Ahahui la, a me kekahi palapala hooia i pakui pa ia, e like me ka mea i kauoha ia e ke kanawai; a nolaila.
Ke haali ia aku nei ka hoolaha i na mea a pau i kuleana a e noho kuleana nei ma kekahi ano iloko o ua Ahahui nei, o na kue no ka ae ia o ua noi @ i oleolia, e waiho ia ae ma ke Keena Kalaiaina ma ka la 26 o IANUARI, 1888, a mamua @e paha, a o kela a me keia mea a mau mea paha i makemake e lohe ia ka lakou ma na mea e pili ana, e hiki kino ae ma ua Keena Kalaiaina la, ma Aliiolani Hale, Honolulu, i ka hora 11 o ke kakahiaka o ua la nei, a e hoike ae i na kumu e hiki ole ai ke ae ia ua noi la.
(Kakauinoaia) L. A. THURSTON, Kuhina Kalaiana
Keena Kalaiaina, Nov. 23, 1887. 2156-10t
HOOLAHA.
Ke hoike ia aku nei ka lohe i ke akea, ua pau ko’u halekuai i ke ahi ma ke town o Hilo, Hawaii nolaila, ke kono aku nei au i na makamaka o ka ua Kanilehua, no na wahi koena aie i koe i ko’u halekuai. E uku koke mai ia’u ma Hilo, Hawaii.
Owau no C. AIONA. Hilo, Hawaii. Jy21-3t
OLELO HOOLAHA
Mahope aku I keia la aole au e uku ana i na aie i hoaie ia ma ko’u inoa e kuu wahine, Mary E.McGurn, me ka loaa ole o ka ae ana mai ia’u aku i ka wa i hoaie ia ai.
WILLIAM McGURN.
Honolulu, Ianuari 9 1888. 2163 1m.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o CHARLES KAHILI, o Honolulu, Oahu, i make.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Maria Kaoaopa, Lunahooponopono o ka Waiwai o Charles Kahili i oleloia, e noi ana e apono ia na hoolilo he $15, a e hoike ana, o na mea i loaa mai iaia he $----, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.
Ua kau oha ia, o ka POAONO, ka la 25 o Feberuari, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A e hoolahaia keia kauoha ma ka olelo hawaii, maloko o ke KUOKUA he nupepa i pai a i hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe una.
Kukauia ma Honolulu, Ianuari 17, 1888.
Naka Aha: HENRY SMITH, Hope Kakauolelo. jy 14-3t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kamekanahoa (w) o Honolulu, Oahu i make. Olelo Kanoha e koho ana i ia e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea ma ka la 10 o Ianuari, 1888, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi Palapala, i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa a Kamakauahoa (w) i make aku la: a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooko’ia
Albert K. Kanuiakea ua waihoia mai e A. K. Kanuiakea.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAKAHI oia ka la 6 o FEBERUARI, 1888, ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka ia me ka hora, e Hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha a e hooloheia ai hoi ia noi ana mai, a me na poe a pau i pili; e kue ana ia Palapala Kaoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolahaia ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUPKOA he nupepa i pai ia a i hookaha ia ma Honolulu,
Kakauia ma Honolulu, Ianuari,, 10, 1888.
Na ka Aha: HENRY SMITH Hope Kakauolelo. 2163-3t
HOOLAHA KUMAU
NA LUNAKANAWAI HOOMALU A ME NA LUNAKANAWAI
APANA O KO HAWAII PAEAINA.
OAHU
David Dayton. L. H., Honolulu, Dec. 1886 Asa Kaulia, L. A., Koolaupoko, Oct. 21, 1886
J. Kaluhi, L. A., Koolauloa, Aug. 16, 1887 James Humphreys, L. A., Ewa, Apr. 6, 1887
J. P. Kama, L. A. Waianae, Dec. 29, 1887 S. H. Kalamakee L. A. , Waialua, May 1, 1886
MAUI.
D. Kahaulelia, L. H., Lahaina, Dek. 1, 1886 A. N. Kepoikai, L. H. Wailuku, Dec 15, 1886
S. W. Kaai, L. A. , Hana Aug. 21, 1886 John Kalaina, L. A. , Makawao, Apr. 1, 1886
M. Kealoha, L. A. , Honuaula, Dec. 1, 1884 S. K. Kupihea, L. A. Molokai, Apr. 1, 1886
R. W. Meyer L. A. , Kalawao, Ian. 26, 1883 S. Kahoohalahala, L. A. ,Lanai, Oct. 22, 1886
HAWAII
G. W. A. Hapai, L. H., Hilo Feb. 1, 1886 Z. Kalai L. H., N. Kohala, Oct.1,1886
B. Naaikauna, L. A., Hilo, Apr. 1 1886 S. H. Mahuka, L. A., S. Kohala, Oct. 15, 1887
J. G. Hoopili, L.A., N. Kona, Ian. 1, 1886 D. H. Nahina, L. A., S. Kona, Ian. 27, 1887
J. H. Martin, L. A., Kau, July 1, 1887 Geo. Timoteo, L. A., E. Kau, Oct. 1, 1886
J. S. Kalana, L. A., Puna, Aug. 30, 1886 J. P. Miau, L. A., Hamakua, Oct. 15, 1887
KAUAI.
Iacob kala, L. H., Lihue, Oct. 9 1886 A. W. Maioho, L. A., Koloa, Iune 2, 1886
J. H. Kahilina, L. A., Hanalei, Iulai 1, 1887 G. B. Meheula, L. A., Kawaihau, Aug. 2, 1886
E. L. Kauai, L. A., Waimea, Iulai 1, 1887 G. S. Gay, L. A., Niihau, Oct. 14, 1884
O na Lunakanawai i pai hewa ia ka manawa o ko lakou hookohuia ana, e oluolu lakou e kakou mai ma ka leta, i hooponopono ia aku.
Naka Aha: HENRY SMITH Hope Kakauolelo 2161 6@
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
O ka mea nona ka inoa malalo iho nei, oia ka hui Western & Hawaiian Investment Co. I@t, he poe hooko waiwai no kekahi moraki i haawiia aku e John E. Bush a une kana wahine mare i na hui Western & Hawaiian Investment Co. nei, i hana ia ma ka la 12 o Oct. 1882, a i hoopaa ia ma ka Buke Aupuni 70, aoao 400 --- 402, no kekahi Bila Dala Nola nona ka huina he $5,000, e hookaa ia ai iloko o na makahiki ekolu. Ua hala ae nei ka mana wa i olelo ia, a he uhaki ana hoi i ka aelike i ka wa i pau ai o ka manawa e like me ke Kanawai, nolaila, e kuai ia aku ana ma ke Kudala akea kela mau apana nina Helu 267,268,291,292, i hoike ia ma ka Buke palapalaKuleana 3342, e waiho la ma Alanui Relitania, Kulaokahua, Honolulu.
WESTERN & HAWAIIAN INVESTMENT CO L@@
F. M. HATCH, Loio. Jan. 19, 1888. iy21-4t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o Mary F. Lindsey o Waimea Hawaii I make.
Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a J. M. Monsarrato o Honolulu lunahooponopono o ka waiwai o ka mea i make, e noi ana a e apono ia na hoolilu he $3614.19 a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia, he $4300.4 a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ai e mahele ia ka waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i ku leana malaila, a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia o ka POALUA, ka la 14 o FEBERUARI, 1888, ma ka hora 10 kakahiaka ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i konoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la; a malaila e hoike mai na hoike o na mea i kuleana iloko o ka waiwai i olelo ia. A e hoolaha ia keia kauoha ma ka olelo Enelani me Hawaii, maloko o ka Hawaiian Gazett me KUOKOA, he mau nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 3, 1888.
Na ka Aha: Henry Smith, Hope Kakauolelo 2162-3t
KUAI A KA HOPE LUNA HOOKO WAIWAI
O ka mea nona ka inoa malalo nei, he Hope Luna Hooko Waiwai o JOACHIM ZABLAN, e kuai kudala ia aku ana ma ke kudala akea ma ka rumi kudala o J. F. Morgan, I ka POAKOLU, FEB. 22, hora 12 awakea, o kela apana aina e waiho la ma Halawa, Kohala Akau, Hawaii, me na hale a me na pono a pau maluna o ka aina. He hale hou loa keia i lako me na lako wai a hale kuke no ekolu wale mo makahiki o ke ku ana.
E kuai ia ana na lako a pau maluna o ka aina, mamuli o kekahi moraki 1800 ia J. Wright, a i kope ia hui ma ka Buke 97, aoao 48-49, Ua hiki no ke ae ia ka mea kuai mai e hooloihi aku i ka manawa o ka moraki, me ke apono ana mai i ka $1,200 e waiho pu ia me ka moraki no na makahiki elua a ekolu paha, a na ua mea kuai la e aku aku ia J. Wright mawaena o ka $2,000 a me ka $1,200. Na ka mea kuai e uku na lilo o ke panihaka haka ana a waiho aku ia J. Wright.
O na kanaka a pau e makemake ana e kuai i kea mau pono, e ninau ae lakou ia Mr. Wright, a i ole, i ka mea nona ka inoa malalu iho nei.
W. C. PARKE,
Luna Hooko Waiwai o J. Zablan.
Na aina e kuai ia ana: R. P. 5449 no N@ kiaha:E hoomaka ana ma ka pohaku i h@ ailona ia + e pili ana i ko S. Molale ma ka iwi o la loi liilii a holo aku Ak. 18° Hik. 4 kaul. a i ka pohaku nui hoailona ia @@ oia ko Naukana pohaku, he 87° Hik. 9.70 kaul. ma ko Naukana a i ka pohaku i hoailona ia + alaila he 11° Kom. i ko S. Molale pohaku i hoailona’ia + 4.44 kaul. malaila ku i kah@@ hoomaka ai, Ili. 3 eka, 7 kaul. Jn-3t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.
MAMULI O KEKAHI MANA KUAI i hoike ia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o R. P, Kahookele o Hana, Makupuni o Maui, o ka aoao mua a @e McChesney & Son o ka aoao elua, ma ka la 13 o Nov. 1888, i kakau kope ia ma ke keena o ka Luna Kakau Kope, ma ka Buke 100 oaoa 449-50-51, a mamull o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole i ke kumupaa me ka ukupanee nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona k@ aoao elua o na moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kuai kudala ana ia i ka aina I hoike ia ma ia moraki e like me na hoakaka ana malalo iha ma ka POAKAHI la 6 Feberuari 1888, ma ke keena kudala o J. F. Morgan n@ Honolulu, Mokupuni o Oahu , ma ka hora 1@ o ke awakea o ia la.
No na mea i koe, e ninau ia J. M. Monsarrat, Loio ma ke Kanawai.
Honolulu, Jan. 9 th . 1888. McChesnay & Son, Mea Moraki
O ua apana aina la e kuai kudala ia kau ana oia keia: 1—O kela mau aina a pau loa e waiho la ma Kaukuhalahala a me Piapia ma Hana, nona ka ili he 23 32-100 eka, a oia ou hoi ka aina i hoomaopopo ia ma ka Palapala Sila Nui, Helu 1909 ia Kahookele, a i haawi ia aku hoi i ka aoao elua malalo o ka inoa o Piimaiwaa, Keaupuni mai a Kahookele aku, ma ka palapala i kakau ia ma ka la 7 o Dekemaba, 1886, a i kope ia ma ka Buke 73, aoao 441.
2—O kela mau wahi a pau i hoike mua ia’e nei, na hoolimalima ia a pau i hoike mua ia’e nei, na hoolimalima ia aku e Keaupuni, Kamano me S. K. Hui kana kane i ka mea Moiakiia, ma ka la 2 o Maraki, 1886, a i kope ia ma ka Buke 98, ano 369-370.