Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 49, 3 December 1887 — Page 4
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
No ka Makahiki ... $2.00
No Eono Mahina ... 1.00
---KUIKE KA RULA.---
Poaono, ... Dekemaba 3, 1887.
No na Ekalesia.
"E hoopoino ana au i na mea i hala, a @ kikee aku ana au i na mea mamua"
NO KA EKAESIA O WAIMEA, KAUAI.
He Ekalesia Kahu oie keia i mahae ka noho ana i na mnahele elua, a ke mau nei no ia noho ana a hiki mai paha i keia wa.
Ke malama mau ia nei no nae na hana hoomana e na luna Ekalesia, ma o samuela a me A. Kaukau, ma na la noa a me Sabati, a he uuku no na anaina.
Mahope iho o ka hoi ana aku o Kaholokai o ke Kula Kahuna, ua emi mai ka poe hele i na anaina hoomana a me Kula Sabati, a ua kakaikahi maoli no.
I mai na kamaaina i ke kumu nui o ke emi o na hoahanau, oia keia:
1. O ka like a me ke kuikahi pu ole o na aoao a elua iloko o kela Ekalesia no ke kahea kahu.
2. O ke kohu ole no hoi.
3. O ka hoololohi o na luna i ka wa o na halawai la noa a me Sabati.
O ke Kahu Ekalesia o Kealakekua a me Kona-waena, oia ka lakou kahunapule i makemake loa ai, a ua kuikahi ka aoao hoole, a ua kahea ia Rev. S. L. Desha, aole nae i ae ia mai no ka au'a o ka Ekalesia hui a me ka makua Rev. J. D. Parisa.
Ke mau nei no ke kau ana o na manao pela a hiki i keia wa maluna o Kiwini.
Ma ke ahiahi Poalua, Novemaba 8, hora 7, ua malamaia he halawai po, o na kamalii ka poe i hiki nui mai, a he mau kauna o na makua, ua haawiia mai ka hana ia'u, a ua hana au ma ka mea hiki.
Ma ka Poakolu, ua hele au e ike i ka luakini, ia'u i kokoke aku ai, ike aku la au i ka nahaha, a ia'u i komo ai iloko a ike i kona mau paia, he mea e ka walohia o ka naau i ko ke Akua hale i ka hoohemahema ia.
O luna o kaupoku o ka aoao komohuna a hala ilalo ma ka akau, ua nahaha a ua lele pu me na pale, o ka pale puna o loko e pale ai i ike ole ia o luna o kaupoku, ua pau ka puna a koe ka aaho, a o ka awai, ua hala ka nani, a o na noho, aohe malama o ka papa kahu, a ke ua nei ka ua, a ke la nei ka la, o kekahi mau puka komo, ua pau i ka nahaha, a o na paia puna, ua kahakaha wale ia me na peni kala a me ka nanahu.
Nui ka uwe o ko'u uhane i ka hale o ke Akua no ka nana ole o na haipule, pule au maloko o ua hale la i ka Uhane o ke Akua, e hoouna koke i kona uhane a komo iloko o ka poe aloha e hoomaemae koke i kona hale, a e hoouna koke i paahana a pela aku.
Novemaba 13, hora 11 a.m., ua haawiia mai ia'u ka hana. O ka'u poolelo ma Kekahuna 12:1. Na wa maikai e hoomanao ai i ke Akua ma ka pule.
1. Ka wa o na pilikia a me na kaumaha e hiki mai ana.
2. Ka wa ilihune a nele.
Ua kamailio nui au i na mea pili i ka luakini nahaha a me Rev. S. Wini a me Lowela a me na hoopomaikai ia o ko Waimea poe no ua hale la i na la i hala.
Mahuahua no ke anaina, a maluhia no hoi. Pule po iho, ia'u no ka hana olelo i hai ia ma Mataio 5:12, hapa mua.
1. Ke kono mai nei keia olelo a Iesu i na haipule o keia wa, e hoohalike me kana mau olelo ao, a e hooko oiaio.
2. O ka pomaikai a me ka aku, aole e loaa i ka poe hana ole.
3. O ka uku i olelo ia, oia ke ola mau o na uhane ma kahi maha mau. Kakaikahi ka poe hiki mai i ka pule po.
Maikai na hana o ke Kula Sabati, aia no ka haawina ma ka nupepa Karisitiano, a ua maikai no na mele ma ka Buke euanelio a me Hoku Ao Nani.
Hoohalahala nui au i na luna Ekalesia o Waimea, no ka waiho i ka haawi mai i ka hana a i ka wa pokole. Oiai au i komo aku ai iloko o ka halepule, a ua pau ka pele kahuna, haawi mai la lakou ia'u ka hana. No keia mea, mai hana na Ekalesia e ae me ke Waimea nei poe luna Ekalesia.
Nov. 14 Poakahi hora 9 a.m. haalele ia Waimea a hoi mai no Koloa nei; a ma ka hora 12 awakea i hiki mai ai @ Koloa nei.
na mea pili i ka Ekalesia o Koloa, mai ia J. W. Hapai mai: "Ua hiki kino mai o Rev. J. R. Hanaike, a ua kuka pu me ka Makua Rev. J. W. Smith no ka hoi mai i Kahu no Koloa nei, a ua holo ka ae, ke loaa mae he hale okoa mai ka hale kahu @keia kona hemahema.
Sabati, Nov. 13 Piha pono ka luakini i na kanaka mamuli o ke komo kauhale o ke komite kaahele o ka Y. M. C. A., a ua hueia mai na piha-a moe wai o na hale kumakahiki, e ka Mrs. E. Alapai, a he mea hou loa ia i ikeia i keia wa."
Nov. 16 No ka nui o ka ua, aole i malama ka Y. M. C. A. i ka lakou paia la hoomanao ia hanau o ka Moi. Ma na hora ahiahi, ua malama ae na lala o ua Y. M. C. A. nei he mau paani hooikaika kino, a ua kono pu ia na kanaka kumakahiki e hui pu ae me lakou. Ua manao o Kauka J. K. Smith Opio, he hanaia e paa ai na opio ilaila, a holomoku oie i ka inu rama i ka hale inu rama, a i keia mau hoomaka ana he nui ka poe i nanea i na hana hooikaika kino, a he kakaikahi ka poe lilo i ka inu rama. Ua manao o Kauka J. K. Smith opio a me Miss Smith a pela hoi na hoa o ka Y. M. C. A. e hoomau ia keia hana i na la Poaono a me na la kulaia aupuni a pau e hiki mai ana.
NA MEA HOU O KOLOA.
Nov. 14 Ma na hora 1, 2 auwina la ua piholo i ka wai a make loa he keiki Pukiki. Ua hoaoia na hooponopono lapaau ana e Kauka J. K. Smith Opio, aole nae i hiki oiai ua loihi ka wa i waiho ai iloko o ka wai.
Eia kahi moolelo pokole mai a Mr. C. Kaio mai. "Hoi aku la au i ka paina awakea, e hele mai ana ua kamaiki nei me kona mama; ia laua i hele ai a mahope aku o ka halepule Hoolepope (Kala Komohana), a he kauhale Pukiki malaila, ua noho iho la ua makuahine nei me kana keiki, a ma ia noho an ua nanea loa ia ka makuahine; ua pelu hou paha ua wahi keiki nei a mawaena o ka halepule a me ka hale a kona mama e noho nanea ana, a he auwai a he wahi uapo malaila, a ma ia auwai i haule ai a poino ke ola."
Nov. 14---16. Nui ka ua ma Koloa nei, a no ia ua, aole i malama ia na paina la hanau a me na lealea kulaia aupuni la hanau o ka Moi ma Koloa nei.
Ina aole mea keakea mai, e haalele ana au ia Koloa nei i keia la Poaha, a hele makaikai aku no Lihue a hiki i Hanalei, a hoi hou mai i Koloa nei. Kou haahaa. S. P. K. Nawaa.
Koloa, Kauai, Nov. 17, 1887.
Makana a na Kula Sabati o Ka-
lihi me Moanalua.
Honolulu, Nov. 8, 1887.
I na makamaka nui a maikai, Mr. me Mrs. Kaluhiokane.
Me ka mahalo:---E oluolu olu a e la we aku i ka makou wahi makana, aole ma ke ano e uku aku ana makou ia olua, aka, i mea e hooni paa ai i ko kakou manaolana, no ka me, he okoa kakou ma ka hanauna, a ma ka hana hookahi no kakou a pau iloko o Kristo, Aloha olua.
O makou no me ka haahaa, ke Kula Sabati o Kalihi a me Moanalua, ma o W. K. Awihi. Kahukula Sabati. Mr. and Mrs. Kaluhiokane.
O keia wati e hoouna ia aku nei, hookahi ki ana i ka hebedoma, oia ka makana a ke kula Sabati i hoike ia maluna, e kala mai nae no ke kakau hewa ia ana o ka inoa.
Me ka mahalo a me ke aloha nui ia olua. W. K. A.
Waialua, Oahu, Novemaba 10, 1887.
Ia W. K. Awihi, Esq., Kahu Kula Sabati o Kalihi me Moanalua, Aloha:___
Ua loaa mai ia maua ka "Makana" a ke Kula Sabati o Kalihi me Moanalua au i hoouna mai nei; oia hoi, he Wati nui kauhale nani e hoopuni ia ana e na huahelu la o ka malama ma ke alo, me na huaolelo wai gula malalo iho.
He makana kiekie hoi ia i loaa ia maua iloko o keia mau la o ko maua oia ana, a ke manao nei maua, aole paha e loaa ia maua he makana i oi aku i keia ma keia hope aku, nolaila.
Ke nonoi aku nei maua i kou ahonui a me kou lokomaikai, e oluolu nui iho oe e hai aku i ka maua hoomaikai nui a me ko maua mahalo palena ole i ke Kula Sabati o Kalihi a me Moanalua, no keia makana nani a lakou i hoouna mai nei no maua, a ke pule nei maua i ka Mea Mana Loa e kokua mai ia oukou ma ka oukou mau hana maikai a pau.
I ka hooki ana i keia palapala hoomaikai, ke nonoi aku nei maua me ka haahaa, e lawe aku oukou i ko maua aloha nui a me ko maua hoomaikai ana.
O maua no me ka haahaa: Mr. & Mrs. KALUHIOKANE. Ma o S. K. Mahoe la.
Mai ka wai o Kalihiwai a ka pali kaulana o Kalalau, e liuliu, e hoomakaukau i na $2.00 no ka pepa no ka makahiki okoa, no na mahina eono, $1.00 oiai hookahi wale no mahina i koe alaila, hiki aku kakou i ka makahiki hou, ia makahiki kakou e ike ai maloko o na nupepa i na hana ano nui o ke au hoomaemae aupuni o kakou, a me na moolelo nani e kohu ai ke kaunu.
Nolaila, e haawi ae oukou i na dala o ka nupepa ma ka lima o ko'u mau hope luna nana e lawe aku ka pepa i ko oukou mau hale, iloko o keia mahina ae o Dekemaba, oia o J. Kaanaana, W. B. Kahawaii a me M. L. Nakulala. Mai hoopanee, o nele oukou i ka nupepa ole i keia makahiki ae, oia ka rula paa o na nupepa i keia wa. Me ka mahalo. J. W. KAAPU.
Luna Lawe Pepa o Hanalei Kauai
AHAOLELO O 1887.
LA HANA 17, NOV. 23.
Halawai ka hale. Pule ke kahunapule. Heluhelu ia ka moolelo o ka la i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Kalaukoa he hoopii mai Honolulu nei: E papa loa ia ke kipu ana ma Pawaa, a e papa aku ke Kuhina o na Aina E i keia mau hana. haawiia i ke komite koa.
Nana no he hoopii mai Honolulu e papa loa ana i ka aie aupuni ma Ladana, e hoopau loa ia ko Makapolena noho agena hoaie dala ana. a e hoihoi ae oia ma ka waihona i na dala a pau loa i loaa mamuli o ka aie, haawiia i ke komite waiwai.
Na Nakaleka he hoopii mai ka hui lipine bolu o Molokai, e papa loa i ke komo ana mai o na waiona, haawiia i ke komite o na waiona me opiuma
Nana no he hoopii mai Kohala Hema e noi ana e ae ia o Lono e lapaau i ka mai lepera, waihoia ma ka papa.
Na Likikini he hoopii mai Kaanapali e noi ana e hoopau ia ke kauka aupuni o Lahaina, waihoia i ke komite malama ola.
HOIKE KOMITE MAU.
Na ke komite koa i waiho mai i ka lakou hoike e pili ana i na aie o ka puali koa Honolulu Raifela, ma ke noi ua aponoia ka hoike ma ke kakau ia ana o na ae me na hoole, 29 ma ka hoohole, 3 ma ke kue, 8 kanalua.
Na ia komite no i waiho mai i ka hoike e pili ana i ka hoopiia Liwaipuhiahi o Kaimiloa, a ua manao ke komie e haawiia keia hoopii i ke Kuhina o na Aina E, aponoia.
Na ke komite malama oia i hoike mai no na hoopii e kukulu ia i mau hale mai lepera ma na apana a pela aku, ua manao ke komite he mea pono na ka Papa Ola e nana pono ia hana aponoia.
Na ke komite waiwai i hoike mai aohe a lakou hoike e pili ana i ka bila kanawai e pili ana i ka luna hooia, no ko lakou lohe ana ua waiho aku oia i kona kulana i keia kakahiaka.
Ma ka ninau pono ia ana o na kuhina ua hoike mai lakou aohe lono oiaio i loaa ia lakou.
HOIKE KOMITE WAE.
Na ke komite wae i hoike mai i na mea i noonoo ia no ka bila kanawai e hoopau ana i ka oihana kiaaina, ua manao lakou e hooholo ia ka bila me ka hoololi ole, waihoia ma ka papa i pau i ka unuhi a pai ma ka olelo Hawaii.
Na ka hapanui o ke komite wae i waiho mai i ka hoike e pili ana i ka bila kanawai oihana makai o ke aupuni, waiho pu mai ka hapa uuku he hoike, a ma ke noi ua lilo ia mau hoike a me ka bila kanawai i hana na ke komite o ka hale i keia auina la.
Na ke komite wae ia lakou ka bila kanawai e hooponopono ana i ka hookohu o na lunakanawai apana i hoike mai e hooholo loa ia ka bila, ma ke noi, ua waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila.
Na ke komite wae ia lakou na mea pili i na lilo hoolewa o Likelike i hoike mai, he mea pono e hookomo ia ma ka bila haawina i $10,000 na lilo kupono i manao ia e ke komite, ma ke noi ua waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Hoomaha ka hale a hora 1.
Noho hou ka hale a waiho mai ke 'lii Kamika malalo o ke poo o
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
He olelo hooholo keia e kauoha ana i ke Kuhina o na Aina E e hoike mai i ka la i lawe ia aku ai na kanawai e hooia ia e ka Moi, a e hoike mai i ke poo o na kanawai i keia hale mahope iho o ka la e hoihoi ia mai ai, aponoia ka olelo hooholo.
Na Kalaukoa he hooholo e kauoha ana i ke kuhina waiwai e uku koke ae i na dala he 150 ia S. H. Meekapu i haawiia aku i kekahi mea okoa, haawiia i ke kuhina waiwai.
Na Helekunihi he olelo hooholo e ninau ana i ka loio kuhina, owai la na lahui e wae ia aku ana i makai, a e hoopauia ana anei na makai Hawaii e like me ka hoomaopopo ana i ka bila kanawai e hooponopono ana i ka oihana makai o ke aupuni.
Pane koke ka loio kuhina, aohe mau hoakaka an ma ka bila, koe wale no aohe he mea mau ka paa ana o na makai a e haalele ana paha nolaila e hoopiha ia no na hakahaka me ka poe i manao ia he kupono.
Na Townsend he mau ninau i ka aha kuhina: Ua kuka pu anei lakou a i ole ua hoole aku paha i ka Moi ma ka hooia ana aku i na bila kanawai, @ aole e hana anei lakou ma keia @ aku. Nana he ninau i ke kuhina waiwai e pili ana no kekahi mau hoolilo malalo o ke kanawai.
Hoolaha mai ke kuhina waiwai e lawe mai ana oia he bila kanawi e huikala ana iaia no kekahi mau hoolilo kanawai ole.
Nana i heluhelu mai no ka wa mua loa he bila kanawai e haawi ana i ka mana i ke kuhina waiwai no ka hoomoe ana i ka uwea telegarapa ma keia paemoku, a ua haawiia i ke komite pai
Na ka loio kuhina i hoolaha mai e lawe mai ana oiahe bila kanawai e hoopau ana i ka mokuna 73 kanawai o 1886 e hooponopono ana i ke kuaia opiuma.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai pakui i ka Bila Haawina. Ma ka haawina e haawi ana i uku no ka Peresidena o ka Papa Ola, ua nui ka hoopaapaaia. Ma ka heluhelu elua ana o keia bila kanawai ua hooholoia he 2,000 kona uku me kona lawelawe ole i kekahi hana mawaho ae. Ma keia heluhelu ekolu ana, ua noi hou ia mai i 500 dala hou like me 2,500; a ma ka ninau ia ana ua haule.
Komo hou ka hale i ka hoopaapaa a ma ka hapai hou ia ana o ka noonoo, ua hooholoia aku la i 2,500 dala e like me ka mea i nei hou ia.
Ma ke noi ua haawiia ka bila kanawai i ke komite hooponopono bila kanawai nana e hooponopono hou ka itamu ma ko lakou wahi pololei.
Ma ke noi ua hoopanee ka hale a ka hora 10 Poaha.
LA HANA 18, NOV. 24.
Halawai ka hale, pule ke kahunapule, heluhelu ia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Kawainui he mau hoopii mai kekahi poe hana alanui mai o Hana e koi mai ana i ko lakou koena uku hana penei: He 10 poe hana alanui he $70 ko lakou koena uku. He 7 poe hana alanui he $99.75 ko lakou koena uku. Ma ke noi, ua haawiia i ke Kuhina Kalaiaina.
HOIKE KOMITE MAU.
Na ke komite malama oia i waiho mai i ka lakou hoike no ka palapala hoopii mai Lahaina e hoopau ia ke kauka aupuni malaila, ua manao ke komite e waihoia ka hoopii ma ka papa, oiai, aole i kau ia ka inoa o ka poe hoopii, ka inoa o ke kauka i manao ia e hoopau, ka la, mahina a me ka makahiki i kakau ia ai ka hoopii. A oiai no hoi, ua hoopau ia kekahi kauka aupuni malaila a he kauka hou i keia wa. A ua aponoia ka hoopii e waiho ma ka papa.
Noi hou ke komite waiwai, e hoike hou ae ka aha kuhina ina paha ua waiho io aku ka luna hooia aupuni i kona kulana.
Pane ke Kuhina Waiwai, ua loaa iaia he palapala ma kona keena oihana mai ka luna hooia e hoike mai ana ua hoihoi aku oia i @ kona hookohu i ka Moi ma ka la 21 o keia mahina, me ka hoakaka pu ana, ua waiho aku oia i kona kulana mamuli o kekahi mau olelo i pane ia e ke Kuhina Kalaiaina imua o ka Ahaolelo, a pela aku. Nolaila, ua lokahi na kuhina e apono aku i kona waiho ana i ka hookohu.
Noi ke komite waiwai e hookuu ia lakou mai ka lawelawe ana i kekahi hana e pili ana i ka luna hooia. Aponoia.
Waiho mai kekahi lala o ke komite hookolokolo he hoike hapa e pili ana i ka lakou mea i noonoo ai no ka bila kanawai e hoopau ana i ka Papa Ola Hawaii, a no ka ike ia ana e pau pu ana me kekahi mau kanawai e ae e pili ana i ka lapaau, nolaila, ua hana lakou he bila kanawai hou. Oia kana i waiho mai ai, heluhelu no ka wa mua, a waihoia no ka heluhelu elua. O ka hoike piha no ka lakou hana, aia no ia i ka lunahoomalu o ke komite, aole nae oia i hiki ae.
HOIKE KOMITE WAE.
Na ke kuhina waiwai i pane mai i na ninau a Townsend e pili ana i ka hooia ana o ka Moi i na bila kanawai ina paha ua ao pu aku ka aha kuhina. Ua pane mai oia, ua ao aku ka aha kuhina i ka Moi e kakau inoa oia i na bila a pau i hooholo ia e ka hale e hiki aku ana imua ona.
Nana no he mau pane loihi ana i na ninau e pili ana i ka aie elua miliona, kekahi mau hoolilo e ae o ke aupuni a pela aku i waihoia mai e Townsend a me Kamauoha, a me ke noi ua haawiia na palapala pane a pau a ke kuhina waiwai i ke komite wae o na bona me na hoike o ka aie elua miliona.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua waiho mai ke komite hookolokolo he hoike e pili ana i ka hoopii mai Kauai mai e kukulu ia i hale mai lepera ma Kalalau, he hoike loihi keia i panai pu ia mai me na hoakaka a ka Peresidena o ka Papa Ola no ka pono a pono ole o ke kukulu ana i na halemai. nolaila, ua haawiia i ke komite pai.
Heluhelu mai ke Kuhina Kalaaina no ka wa mua loa he bila kanawai e hoomaopopo ana i ke ano o na huaolelo ka "Moi" a me ke "Alii," waihoia no ka heluhelu elua.
Heluhelu mai ke kuhina waiwai no ka wa mua he bila kanawai e huikala ana iaia no kekahi mau hoolilo aupuni, oia ka huina dala o $20,832.12, i hoolilo ia no na hooholo moku mahu ana, na lilo koho balota, a me na koina o Makiki, waihoia no ka heluhelu elua.
A ma ke noi ua hoopanee ka hale a ka Poalima.
LA HANA 19, NOV. 25.
Halawai ka hale ma ka hora @ Pule ke kahunapule, a heluhelu ia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Kalaukoa he hoopii mai a Meekapu e kauoha ana e wae ae ka Peresidena i 10 mau mai lepera ma Kakaako i 5 mai ikaika, a i 5 hapa ikaika nana e lapaau, mai ka la 1 aku o Dekemaba a Mei 1888, e kokua aku ka Peresidena i mau laau lapaau, a ua hiki ia ia ke hooiaio e ola ke mai lepela iaia; haawiia i ke komite malama ola.
Na Helekunihi he hoopii mai Honolulu e haawiia i 10 mau mai lepera na Meekapu e lapaau a e hoomau ia aku ke kanawai Papa Ola Hawaii i ke komite malama ola.
Na Parisa mai Kona Akau he noi i $1,000 no ka hana ana i hale hookolokolo malaila, haawiia i ke komite waiwai. Nana no he hoopii mai ka ahahui opiopio mai e hoopau loa ia ke komo ana mai o na waiona me ka opiuma, a waihoia i ke komite o na waiona me ka opiuma.
HOIKE KOMITE WAE.
Na ke kuhina waiwai i hoike mai no ka $150 a Meekapu i koi ae ai e ukuia iaia, ua ukuia ua mau dala nei ia J. K. Kaunamano malalo o ke kauoha a me ka hooia ana a Meekapu.
Na ke kuhina o na aina e i pane mai no ka olelo e hoike mai i ka la i hooia ai ka Moi i ka bila kanawai, ke poo o na kanawai, ma ka la 15 o keia mahina he 5 mau kanawai i kakau inoa ia, ma ka la 23 mai he 3 mau kanawai.
NA OLELO HOOHOLO.
Na Kawainui i waiho mai he olelo hooholo e kohoia i komite o 9 lala, no ka hoomaopopo ana mai o na kauka e noho nei maanei i na mea a pau e pili ana i ka mai lepera; a e hoomanaia hoi ke komite e noi aku i ke kokua ana o kekahi o na oihana o ke aupuni ma ka hooholomua ana i keia hana; a e hana lakou i keia hana mai keia manawa aku a ke kau mau; aponoia.
Nana no he olelo hooholo e hoike
Na Kamauoha he olelo hooholo e kauoha ana i ke kuhina waiwai e hoike mai i ka la i hoopukaia ai na bona aupuni, a i ukuia me ka papa inoa o ka poe e paa ana i na bona i koe. A ua pane koke mai ke kuhina waiwai ua hoopukaia na bona e ke kuhina waiwai i hala me ka mana ole.
mai ke Kuhina Kalaiaina i ka nui o ka poe no lakou na aina i oki ia i mau alanui ma ke kahua pauahi, ka nui o ke dala i uku ia, a ina paha ua koe kekahi mau koina. Pane ke Kuhina Kalaiaina, he 48 poe koi 1 ukuia no $98,944, he 68 poe koi 1 koe, a ua koho wale ia ka lakou koina ma kahi o ka 20,000 a oi. He mau koi e ae no kekahi mawaho o na huina dala i hoikeia maluna.
Na Paehaole e koho ia i komite 5 lala, i hookahi mai kela me keia mokupuni, a na lakou e nana pono ke kulana o ka noho ana o na mai lepera ma Kakaako, a e hoike koke mai i keia Hale; hooholo loa ia ka olelo hooholo.
Na ke Kuhina Waiwai i pane ho@ mai no na ninau a ke 'lii Kamika e pili ana i na palapala ae holo o na pake i laweia mai e ka Belgie. Hoike mai oia ua nana pono ia na mea a pau e ka Luna Dute nui, a ua hilinai oia na ka pololei o na mea a pau. Ma ke noi ua waihoia na hoike a ke kuhina ma ka papa a noonoo pu me ka bila kanawai eemoku mai na aina e.
Na Kamika he olelo hooholo e waiho aku i palapala noi i ka Moi e hoopuka ia ona Komisian Alii na lakou e nana a hooponopono hou i na kanawai a pau a me na hana p o ka ahaolelo, e laa na lunakanawai kiekie paha, a o kekahi mau loio naauao i lilo ole i mau hoa no ka ahaolelo. Ma ke noi ua haawiia keia olelo hooholo i ke komite hookolokolo.
Ma ke noi ua aponoia kekahi komite wae e waiho mai ka lakou hoike no ka hoopii a Henry E. Poor no kona koena uku i hele aku nei i Samoa, a no ka lawa ole o ka hana i ka manao ana o ka Hale, ua hoihoi hou ia i ke komite
Noi o Kamika e noho ke komite o ka Hale e noonoo i ka bila kanawai hooponopono oihana makai a me na hoike a ka hapa nui me ka hapa uuku o ke komite wae na lakou i noonoo, a ua hooholoia.
Hoomana ka hale a ka hora 1.
Hora 1 akoakoa hou ka hale, a ma ke noi ua komite ka hale no ka noonoo ana i ka bila kanawai e hooponopono ai i ka oihana makai kuloko. Noho ke 'lii Walakahausi i lunahoomalu.
Hapaiia na hoike a ka hapa nui a me ka hapa uuku o ke komite wae i waihoia ae e noonoo i keia bila mai ka papa ae.
Heluheluia ka pauku 1 a hooholoia.
Heluheluia ka pauku 2 me na hoololi a ka hapa nui a me ka hapa uuku o ke komite.
Lilo ka hale i ka hoopaapaa a hoopau wale ia ke komite.
Hoopanee a ka Poaono.
LA HANA 20, NOV. 26.
Halawai ka hale, pule ke kahunapule. Heluhelu ia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Parisa he mau hoopii mai Kona Akau mai e noi ana e hoonoho koke ke aupuni i kauka no ia apana, aole e hooukuia na kanaka ke lapaau ia; e kukuluia i kula olelo Beritania ma Kainaliu, a e hui ia o Kona Akau me Kona Hema i hookahi apana koho; 1 lunakanawai a me 1 makai nui; e hanaia i uapo ma Keauhou a e hookuuia na makua ilihune mai na auhau kula; e kuu akea ia na pono o na aina konohiki, a e uku ole ia na lilo hoolewa o Likelike, haawiia i ke komite o na hoopii lehulehu.
Nana no he hoopii mai Kona Akau e noi ana e hana koke ia ka uapo o Keauhou, waihoia 1 ke komite o na hana hou.
Na Kakela he hoopii mai ka hui o T. H. Davies & Co. o Honolulu nei e hoihoiia aku mai ka waihona aupuni na dala he 66.33 he dute no ka lepo manu i hookomoia mai, waihoia i ke komite hookolokolo.
Na Balauina he hoopii mai kekahi mau hui kalepa mai o ke kulanakauhale nei e hooponopono hou ia na lilo hoolewa o ke Kama'lii wahine Likelike imua o kekahi komite wae o na hoa o ka ahaolelo, a he poe hoi e noho ana ma na wahi kaawale mai Oahu aku nei; apono ia a haawiia i ke komite wae Wilimana, Townsend, Rikikini, G. N. Wilcox me Bailey.
HOIKE A NA KOMITE MAU.
Na ke komite oihana koa i hoike mai no na mea e pili ana i ka hoopii mai Pawaa e hoopau ia ke kipu ana a ka Ahahui Honolulu Raifela malaila. Ua manao ke komite he hana poino loa kela ke lawelawe mau ia, a he mea pono i na mana aupuni ke papa a hoohaiki mai paha i ka lawelawe ana o ia hana. Aponoia ka hoike.
Na ke komite pai i hoike mai, ua pai ia ka bila kanawai e haawi ana i ka mana o ka hoomaoe uwea telegarapa ana i ke kuhina waiwai.
Na ke komite malama ola i hoike mai ua lokahi lakou i ka ae ana e lapaau o Meekapu i na mai lepera e like me kana noi, a he mea pono i ka Papa Ola e kokua iaia ma na laau lapaau. No na manao hopohopo e hoopau ia ka noho ana o na Virigine ma Kakaako he kuhihewa ia; aole lakou e hoopau ia ana, a ua loaa na mahalo ana a ka Papa Ola i ka lakou mau hana. Aponoia ka hoike.
Na ke komite waiwai i hoike mai, o ka hoopii mai Kona Akau e kukuluia i Hale Hookolokolo malaila, ua manao ke komite e noonoo pu ia keia hoopii me ka bila haawina. Aponoia.
Na ia komite no i hoike mai no ka hoopii mai Honolulu e hoopau loa ia ka aie miliona, a e hoopau ia ka agena hoaie dala G. W. Makapolena. Ua manao ke komite e haawiia keia mau hoopii i ke kuhina waiwai. Aponoia.
Na ia komite no i hoike mai i ka bila kanawai e pili ana i ka auhau, ua manao lakou he mea pono e hooholo loa ia. A me ke noi a Paehoole, ua waiho ia ma ka papa a noonoo pu me ka bila kanawai.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hoomaopopo ana i ka uku o na lunamakaainana, a apono loa ia.
Ma ke noi ua noho ke komite o ka Hale a noonoo hou no ke koena o ka bila kanawai hooponopono oihana makai, ke 'lii Walakahauki lunahoomalu. Hoopaapaa hou ia ka pauku 2 o ka bila, a no kekahi manawa loihi i hala, ua hooholoia ua pauku la me kekahi hoololi.
Ma ka hora 2:15 hoopau ia ke komite, a noi aku i ka Hale e noho hou.
Na ka Peresidena i waiho mai i ka inoa o na komite wae i haawiia ia lakou ka bila o ka oihana koa i hapaiia ae mai ka papa oia o Walakah@ki, C. Balaunu, Townsend, Bakalamana a me E. H. Bailey.
Na ke kuhina o na aina e i hoike mai ua apono a ua kakau inoa mai ka Peresidena Cleveland o Amerika e hooloihi aku 1 ke kuikahi paanilike mawaena o Hawaii nei a me Amerika.
Ma ke noi ua hoopanee ka Hale a noho hou i ka Poalua.
(E naan ma ka Aoao Ekolu.)
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI O
LEWERS & COOKE.
(O LUI MA.)
ma ke kahua kahiko ma Alanui Papu a me Moi
E loaa ai na
PAPA NOUAIKI
o kela a me keia ano.
Na Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,
Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele. Na Papu
Ku, A me na Papa Moe nui loa.
NA PILI O NA HALE O NA ANO A PAU.
Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai a pau.
Na Kui mai ke Nui a ke Makalii. Na Ami
Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami
o na ano a pau, Na Aila Pena, o
kela me keia ano. Na Aila Hoo-
maloo. He lehulehu wale.
Na Aila e ae o na
ano a pau.
NA WAI VANIKI
---A ME NA---
WAI HOOHINUHINU NANI!
o na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE
A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a
pau, ua makaukau keia mau Makamaka
o oukou e hoolawa aku ma
na mea a pau e pili ana
ma ka laua oihana
---NO KA---
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana mawaena
LAUA a me ka MEA KUAI.
HELE MAI E WAE NO OUKOU
HOOLAHA KUMAU.
Kakela a me Kuke.
HALEKUAI NUI O NA WAIWAI.
E laa na pahiolo, koi hole,
hamale kui nui a me liilii, kila,
wili puaa, rula, apuapu, kui o na ano
a pau, kala kaa, aho keopaa puka
pohaku hoana, kepa, lei ilio kaa-
la hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,
kalapu, kope hulu, pulupulu, cepa ka
lakala, lina hao, ami, keehi, a me
---KAULA OPU---
Palau o na ano a pau,
Oo, ho, kopala, pe, kipi-
kua, hao kope, au ho a pa
a aku, kua bipi, lei bi-
pi, kaula hao bipi, uwea
pa, uwea keleawe, hao pi@
piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti
PA PALAI MAKAU ME KE AHO
Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula
@uaina, hu'akai, ehi wawae,
hulu pena, a pela aku.
Pena wali, kini nui a me liilii o na
ano a pau, me ka pepa kuhi
kuhi, pena keokeo, aila
pena, aila hoomaloo,
vaniki kaa, a me
vaniki moe,
PENA HOOMA-
LOO
---a me aniani hale---
AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO
AILA KAA, INIKA KAMAA.
PAUDA, KUKAEPELE, KIANA
PAUDA, UIKI IPUKUKUI ONA
ANO HE NUI A LEHULEHU.
LOLE MAKEPONO
---E aa na---
AHINAHINA, KALAKOA, KEO-
KEO, LEPONALO, HULUMANU
UWE-WAHINE, KUI HUMUHU
MU, A ME KA LOPI
Ke Kuike a loaa no ia ma kahi
Kakela & Kuke !
NA MEA PIULA
Mikini Humuhumu
Makini a WHEELER a me WILSON
MIKINI WILOX ME GIBBS
NA MIKINI A
---REMINGTON---
He nui loa mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike
Laau Lapaau Kaulana Loa
A DR. JAYNE.
LAAU HOOMAEMAE KOKO,
LAAU HOOPAU NAIO, LA@
KUNU, PENIKILA, HUAALE,
PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,
Me na Laau Hamo, a Pela 'ku.
Kakela me Kuke.