Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 49, 3 December 1887 — Page 3
This text was transcribed by: | Alika Olsen |
This work is dedicated to: | Uncle Alexander Kaonohi |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa.
Keia na ka Halepai o ka Hui "Press @ Company," Keena Hoopaa @ ma na kihi o Alapai Makuahine @.
@ iaia @@ a pau. Aole o @@ Olelo Hooleha ke lawaia mai @ keia rula mak@na.
@ mai i na leia a pau a me na kauoha @ pepa ia Ka Nupepa Kuokoa @. Iaa e loaa pono ole aku keia @ poe lawe, e hai mai me ka hai alia@@ia Keena.
@ ka aku a keia pepa e haawi ai i kona @ no ke iaia, koe ka @ a me kekahi @ apana @ ka lila i ka haiiliali ana i ka @ ka uku @.
Kela me Keia.
La ae a hekau ma oi he elua mau @ manuwa Amerika hou.
Ua hooheno ae na pahi ohe ma Ema K@a i ka no Poalua iho nei,
Ia poino na ola he poo ma ka pau @ o kekahi mokuahii ke ahi ma ka mu@ Canatona, ma Kina.
Ua hoomaemae hou ia ae nei ka pa @ o ka Moi Lunalilo me ke pena ulaula, a he nani ke nana aku.
Ua apono ka Peresidena o Amerika H@puia i ke Kuikahi Panailike no ehi@ makahiki hou aku.
Ua hala aku ka manuwa Beretania @ no ka hoohala ana i kekahi manawa ma ka moana.
Ua haalele iho ka Lunakanawai Kiekie ma ke Kinau no ka malama ana i ka aha kiure ma Waimea, Hawaii.
Ua waiho ia aku la ka hihia pepehi kanaka o kala pake Ah Tuck i pepehi ai i ka wahine pake ma Aala ae nei a ke kiure.
Ua paa i na luina o Kilauea Hou he mano, nona na kapuai i hiki aku i ka 14 ma Laupahoehoe, i ke ahiahi Sabati aku nei.
He paikau hookahakaha ka na koa maluna o na moku manuwa Amerika ma ke alo iho o ka Pa Alii i ka Poalua nei.
He 41 makahiki o ka noho kuokoa ana o Hawaii nei i ka Poakahi iho nei, a aole he "43" e like me ka makou i hoolaha mua aku ai.
Ua huli hoi mai nei na kamaaina Hon. C. R. Bihopa, T. H. Davis, B. F. Dilinahama a me kana lede mai ka lakou huakai aku nei i na aina puniole.
Ua haalele mai na Alii Ahaolelo Lahiau me Hikikoki i ko laua mau noho ma ka Hale Aholelo, a hoi aku la na Hawaii no na pilikia i loaa ia laua.
Na Laweikahanohano ka eha o na lio heihei i hooholo ia'i i ka Poakahi iho nei ma Waialua. Eha, ke kahi ala ka noo i kekahi poe lio iho.
Mai a P. Paahana makou i ike iho ai i ka mau no o ko Hamakua poe i ke kiko hua, pau na kane, na wahine a me na kamalii. Ina kau e kaiko.
Ua hoao kekahi kanaka ma Hawaii e lele i ka pali i ke Sabati, la 13 o Novemaba nei, a e ole ka ka ilio pakele ai. Ke hupo nei no ka o Hawaii i keia au hoomaemae aupuni.
E malama ia ana he aha mele me na mea kani i keia Poaono ma ke kula o Sana Lui, a o na loaa a pau no ka hoomaemae ana no ia i ka ogana o halepule Katolika.
Ke hoomakaukau mai nei na helekuai no na mea kuai Kalikimaka a me ka Makahiki Hou i keia mau la, a ua lawa no hoi kekahi. Nana aku ia la, hele kela a linohau.
Ua paa loa ae nei na paipu wai a ka Luna Wai i hoomoe iho nei ma ke Alanui Maunakea, me na ki wai no na kanawai i ka wa pauahi. Mahalo i ka Luna Wai Chas. B. Wilson.
Na G. R. Keomaka i hai mai i ka nui o na poino i ili iho maluna o ko Ewa poe ma ke kaheawai ia ana o na mahina ai a me raiki, a me kekahi mau poino e ae.
He nani ka nanaina o kekahi o na alanui o ke kulanakauhale nei i keia wa, mahope iho o ka hana hou ia ana a me ka waele ia ana o na nahelehele. Koe no nae ka puehu o ka lepo ke pa mai kahi koaheahe makani.
Ma ke kahua hookahakaha ae ma Makiki na haole pai kii kahi i pai ai i na kii i ka wa a na puali koa e paikau ana. Maluna iho o ke kaupaku o ka hale kahi i kuhulu ia, i na mea hana.
Aole i hololea loa na manao no ka pono o ka Hooilina Alii o Geremania mai kona kulana ae i keia wa. Ua akaka loa he io ulu kona mea nana e hoomailo nei.
I ka wa a kekahi pake e milimili ana i ka pu panapana ma Kapalama ae nei, ua kani aku la ua pu nei a komo aku la ka poka iloko o ka hale e noho ia ana e kanaka, a pakele mai poino kekahi i ua poka la, ua lele ae ia ma kahi kokoke i ke poo.
I ka Akimalala Vandalia i kaa pono ae ai mawaho aku nei, ua ki aku la oia i ka papa pu o kona aoao, a ma ka nana aku, e ki ana i ke awa o Pauloa. Malia paha he pu aloha no ka loaa ana aku nei i ke Aupuni Amerika ka ae no ke komo na i ua awa la.
Ke hana ia nei ka palewai o ka muliwai o Makaho, ma ka uhau pohaku ia ana.
Ke hoomaka nei ka Luna Alanui i ka hana ana i na alanui mawaho o ke kalanakauhale nei elua o Manoa a me Moiliili.
I keia Poakolu iho nei ka make ana o ka makuahine o Kauka Makipine ma, ilalo o ke 84 o na makahiki; a ia auina la no ka manele ia ana.
Ua hookohuia ae nei o S. M. Damon, C. P. Iaukea a me J. O. Kaaka i mau luna hooponopono a malama i na waiwai o ke Alii ka Moi, malalo o ka mana o kekahi palapala.
Ua hanau mai ma Manoa, na J. Kaukaliu a me kana Ewa, i ka la 25 iho nei o Novemaba, he keikikane nui mohaha, a o ka piha ana iho la ia o na keiki i ka umi e ola nei. Na ke Akua e hoopunana iho i ko olua kihapai.
I ka Poakahi iho nei i ku mai ai ka mokuahi hou o Hon. J. A. Cummins iloko o na la holo he 12 mai Kalakiko. Ua like loa ke ano o keia moku me J. A. Cummins, koe wale no ko ia nei e@eu iki ana ae. E hooholo ia ana keia moku ma ke ala o Waimanalo e holo nei, a o Kaala kona inoa.
Ua haalele iho ka manuwa Amerika Vandalia no ka hoohala ana he mau la ma ka moana ma ka hoomaamaa ana i na kanaka ma na pu, a ua ike ia aku no hoi e kokolo malie ae ana ma ke ala e hiki aku ai i Puuloa, a me he mea la, e ana ana i ka hohonu a me ka papau o ke kai ma ia mau wahi. A o ka Akimalala a me ka hae Akimalala eia laua ma ke Mohican, a nana e ki nei ka pu kapu o ka hora 9.
Ua haalele iho o W. O. Kamika, kekahi o na Alii Ahaolelo o keia kau, ma ka mokuahi Kimo Maki no Kauai, ma o ka loaa ana mai o kekahi leta iaia e olelo ana ua nawaliwali ia kona luaui makuakane. Nana no i hoolimalima aku nei i ka mokuahi no ka lawe ana iaia a ua hoi hou mai nei oia me ka ukana luuluu, oia hoi ka make ana o kona makuakane.
Ua loaa aku i keia kakahiaka e kau ana ma na pipa alanui a me na ipuka o kekahi o ko kakou mau hale oihana kalepa kekahi palapala hoolaha ano e i pai ia ma ka olelo Beritania, a eia iho ke ano o ua hoolaha la:
HOOLAHA.
HANA ANO NUI
S. S. T.
MA KAHI MAU
101
Auhea io no la hoi na kaiko e hookuu wale nei i na kamalii e uwauwa wale ma na anaina puhiohe ma na Kuea? I ka po Poakolu iho nei, ma Kama i Kuea, nui wale o keia mau mea la puwale ka i lohe ia mai na keiki liilii mai, a e hoopuka ana no hoi i na olelo kupono ole me ka nui o ka leo, a ma ka makou nana ana, he nui wale o lakou aole i kupono i ka hookaawale ana mai ka poli mai o ko lakou mau makua iloko o na hora o ka po. E pono e makaala loa ia keia mau keiki.
Na W. L. K. o Laupahoehoe i hai mai i ka paa ana o ka hale uwapo oia wahi i keia mau pule iho nei, a he hiehie ka nanaina. Ma ka la 16 iho nei he elua mau papaaina 1malama ia e ko laila poe no ka hoomanao ana i ka Moi Kaulilua. A o kekahi mea ano nui ana i hai mai ai, oia ka pepe ana o kekahi keiki uuku i ka huila kaa a moku pu kekahi o kona mau manamana wawae. I ka la 22 iho nei, i ka wa a ka Luna Dute Awa e hoi ana mai Okala mai, ua loaa ia iho la oia i ka mai ma ke ala, a i kona hiki ana i ka hale ua mahuahua loa, aka, ua loaa no ka maha iaia i keia wa.
Ua hopu ia e Kapena Kauhane na mea nana i aihue na mea liilii makamae iloko o kekahi hale ma Alanui Beritania iloko aku nei o kela mau pule, ua loaa aku ka aihue mamuli o ko Kauhane hanu ana mahope o ka meheu a loaa he mau hoike kupono, a oia mau hoike kupono a me na aihue, eia lakou ma ka lima o na makai i keia wa.
I ka po a ao ae Poaono, ua hoopuoho ia na makai o ka uwa@i helu 2 e kekahi anaina himeni, a ma ka hookolo ana ua loaa aku la e heno ana iloko o ka hale kuai bipi o Wala ma Alanui Moi. I ko lakou hele ana aku e papa, ua okalakala koke mai la ka mea malama hale, a hooweliweli mai la ina e komo aku ana kekahi mea, e okiia no kona poo. I ke ao ana ae ka honu ia ana o ua kaaka hooweliweli nei.
Aloha ino no hoi na kupuna, na makua, na kaikaina a me na kaikuahine o kakou i ke pai ia ae o na inoa ma na nupepa, no ka lawe ana i na lole i haawi ia mai ai ia lakou, me ka noono ole iho no hoi he ume ana no ia i ka waihona, a he mea no hoi nana e hookaumaha iho i ka lahui i komo mua i ka luuluu a ka a@e miliona. Ua pau mai na kanaka kiekie loa ma ka oihana a hiki iloko o na hale pai nupepa, i na keiki e o-i ana maluna o na noho no ka oniu ana i na hua metala no ka hoaiai hou ana ae i ka lehulehu i ua mau hana hoomaikola nei, a hiki i na paa lalo loa.
Ua olelo ia ae ma kekahi o na nupepa haole, o Kalaukoa ka ka lunamakaainana olioli loa i ka wa i loaa mai ai o kana $250: ina ka i uku ia na lunamakaainana e like me ka nui o ka lakou mea i kamailio ai ma ka Ahaolelo, ehia o wahi kenikeni e loaa ana ia Homer a me Kimoliilii, no ka mumule wale iho no ka me he kuli la; ua paa ko Walehahau i papakaukau i ke kanikau ia, a ua manao ia no ke kaiehu ia ana o ka bila koa ana e na komite; e hoomau ia aku ana ka ko Koolaupoko hauoli ana, no ka mea, na ka luna hanohano mai ia Apana mai i hapuku mua ke eke a hakai; a ua like ka na hiona i kau iho maluna o ka luna hanohano o Hamakua, no ka olioli i ka holo ana o ka bila wai ana no ka hoolawa ana ia apana, me ka wahine hoopii uhaki mare ia Kipikona i ka wa i loaa aku ai iaia ka $8,000.
AHAOLELO O 1887
(Mai ka aoao eha mai.)
LA HANA 21, NOV. 29.
Halawai ka hale i ka hora 10 a.m. Poalua, pule ke kahunapule, a heluheluia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Na Nawahine he mau hoopii mai Kaupo mai, e noi ana i $30,000 ka uku o ka Moi no na makahiki elua, $5,000 pakahi no na lunakanawai me na Kuhina no na makahiki elua, e kuai a hoolimalima aku na kuhina i na aina aupuni me na kanaka Hawaii wale no, a e hoopau aku ka Moi i na kuhina e lawelawe pono ole ana i kana hana, waihoia ma ka papa a ke kau mau o Mei 1888.
HOIKE KOMITE WAE.
Na ke Kuhina o na Aina E i hoike mai ua hooia ka Moi i na bila kanawai penei:
Kanawai e hooponopono ana i ka hele ana mai o na eemoku mai na aina e mai; kanawai e haawi ana i $600 uku hoomau no Kuihelani; kanawai e hoololi ana i ke kanawai hookupa o na kanaka mai na aina e mai; kanawai e hookaawale ana i haawina dala no keia kau kuikawa, kanawai e hooponopono hou ana i na notari lehulehu, a me ke kanawai e hoololi ana i ke kanawai o na luna alanui, na auhau alanui, a me ka hoonoho ana i mau papa alanui, a e hoakaka ana i ka lakou hana.
NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Noi na 'lii Hikikoki a me Luhiau e hookuu ia laua no kekahi mau pule mamuli o ko laua paa ana i kekahi hana ma ke kou kiure o Waimea, Hawaii e noho aku ana, ae ia.
Na ke kuhina waiwai i waiho mai he mau bila kikoo dala no ka huina he $600 paha a oi, oia hoi he elua bila mai ka halepai Elele o $265 he uku no ke pai ana i ke kanawai auhau; a mai ka halepai Advertiser he bila o $175.50 no ia hana hookahi no a pela aku, haawiia i ke komite waiwai.
Hoike mai ke kuhina o na aina e, eia ke paiia nei na hoike a pau e pili ana no ke kuikahi panailike, a e makaukau ana paha iloko o 2 a 3 paha la.
Na Paehaole he olelo hooholo e kauoha ana i ka Peresidena o ka Papa Ola ma o ke kuhina kalaiama e kaohi mai i ka lawe ana aku i na mai lepera 1 Kalawao ma ka hoomaopopo ana i ka ino o ke awa o Kalaupapa iloko o keia mau la, a ma ke noi ua waihoia ma ka papa.
NA HANA PAU OLE.
Noho ke komite o ka hale a noonoo hou no ke koena o ka bila kanawai e hooponopono ana i ka oihana makai kuloko, ke 'lii Walakahauki ka lunahoomalu, hooholoia na pauku 3, 4, 5, 6.7, 8, 9, 10, me kekahi mau hoololi, a ua hoomaha ke komite a ka hora 1.
Noho hou ke komite, heluheluia na pauku a pau, a ua hooholoia me kahi hoololi uuku, a ma ke noi ua hooholoia ka bila holookoa e ke komite, he 23 ka nui o na pauku.
Hoopauia ke komite, noiia e kakau poepoe a aponoia, a ka Poaono e heluhelu 3 ai.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu elua ana i ka bila kanawai e hoopau ana i ka oihana kiaaina, no ka uuku loa o kaie bila aole i paiia, aka, noi mai o Walakahauki e haawiia no ke kakau poepoe.
Noi ke 'lii Kamika e hoopanee loa ia ka bila. Ua manao kekahi mau hoa o ka hale he oihana hoonui lilo keia, uuku ka hana, a he oihana makehewa wale no, aole au i manao pela, he hana no ka lakou, oia ka nana pono a hooponopono ana i kekahi mau hana aupuni ma na mokupuni, a oiai ua komo mai nei na hookohu makai ana malalo o ka loio kuhina me kehahi mau hana e ae, koe ka hookohu luna auhau me luna helu. E lilo na kiaaina ma na mokupuni i mau hoike no ka pono a pono ole paha o ia mau apana hana i ke kuhina waiwai maanei. Nolaila ke hoihoi nei au i ka'u noi mua a ke noi hou aku nei au e waihoia ma ka papa a noonoo hou iloko o ke kau mau o Mei 1888.
Ma ka ninauia ana ua aponoia ke kakau poepoe o ka bila a heluhelu ekolu ma ka Poaha. Nonoi hou ka Loio Kuhina e lilo ka bila i hana na ke komite o ka Hale i ka la apopo Poakolu, a aponoia.
Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hooponopono ana i ka Ili o Eleele ma Kauai a Hon. Wili Laiki i waiho mai ai, a ma ke noi ua hooholo loa ia ka bila.
Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hooponopono a e houoli ai i ka hookohuia ana o na lunakanawai apana. Waihoia no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poalima.
Heluhelu ekolu ia ka bila e hoomaopopo ana i haawina dala kuikawa no na lilo aupuni, a e hoomaopopo ana i haawina i hoemiia.
Noi ke 'lii Kamika aole pono e kapaeia ka uku o ka luna hooia o ke aupuni, e hoihoi i kona uku e like me mamua, pono no e loaa hou i ke aupuni he luna hooia ma kahi e waiho hakahaka nei, ua olelo nui ia ka pono ole o na hana o ia oihana i na makahiki i hala, a he mea oiaio ia, aole no ke kanawai ke ino, no ke kanaka no; o ka loaa ana he kanaka ma ia wahi,k oia kekahi koo ikaika o na kuhina, i kanaka maikai a hoopono. Ma kaa ninau ia ana, ua aponoia.
Noi o Kini e hookomo malalo o ka oihana kalaiaina ka uku o ka Luna Leta Nui 625 dala, a apanoia.
Hooholo loa ia ka bila a haawiia i ke komite hooponopono kanawai no ka hooponopono hou ana.
Ma ke noi ua hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 a.m. Poakolu.
LA HANA 22, NOV. 30
Halawai ka hale, a pule ke kahunapule, heluheluia ka moolelo o ka la hana i hala a aponoia.
PALAPALA HOOPII.
Na Kawainui i waiho mai he hoopii na Jno. Lopes Pukiki e hookaawaleia i 15 mau mai lepera ma Kakaako nana e lapaau, haawiia i ke komite malama ola.
HOIKE KOMITE WAE.
Na ke kuhina o ko na aina e i waiho mai ma ka papa i na kope a pau e pili ana i ka hanaia ana o ke kuikahi panailike.
OLELO HOOHOLO ME NA BILA.
Na ke 'lii Kamika i ninau mai i ka hale, ina paha he mau hoonaauao ana kekahi a na hoa i ke komite o na buke helu e ae aku i ka uku ana i na lunamakaainana i ko lakou uku $250 no na kau ahaolelo elua e like me ka hoakaka ana a ke kanawai, a e uku koke ia i keia wa, oiai ke uhai loloa nei kekahi mau hoa i ke komite o na buke helu no ko lakou uku.
Pane o F. Palaunu, e kauohaia ke kakauolelo o ka hale ma kekahi olelo hooholo e uku i ka lunamakaainana e kii ana i ko lakou uku i oi ole aku mamua o $250.
Waiho mai no o F. Palaunu he olelo hooholo e kauoha ana i ke kakauolelo o ka hale, e uku aku i na lunamakaainana i na $250 i kela a me keia wa e makemakeia ai. Hooholu loa ia ka olelo hooholo.
Na Kakela he olelo hooholo e kauoha ana i ke kuhina waiwai e hoakaka mai i na hoolaha ana a me ka manao o ke aupuni ma na huina dala koi o ka hihia o ka mokuahi Madarasa, na uku o na kauka me na maheleolelo Iapana, na koena koi o na alanui o Honolulu i hoakeaia, oiai aole he haawina i hookaawaleia ma ka bila haawina e ukuia aku ai, hooholoia ka olelo hooholo.
Na ke kuhina kalaiaina i hoolaha mai he bila kanawai e haawi ana i na pono o ka hoohana a hoomoe ana i na paipu wai ma ke kulanakauhale o Hilo i ka hui o S. G. Waila.
Aole keia he bila na ke aupuni i waiho mai, aka na kekahi mea okoa i waiho aku na ke aupuni e waiho mai i ka ahaolelo, oiai oia wale no ke ala e hiki ai malalo o na rula.
HANA KUIKAWA.
Ma ke noi u noho ke komite o ka hale e noonoo no na bila kanawai e hooponopono ana i kekahi mau hana a na kiaaina i lawelaweia mamua, Townsend ka lunahoomalu.
No ka 10 minute a oi ka noho ana o ke komite, ua hooholoia ke kanawai me kekahi mau hoololi, a ma ke noi ua hoopauia ke komite, aponoia ka hoike a ke komite, aponoia ka hoike a ke komite, hooholoia ka bila no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ia ma ka Poakolu.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e hoomaopopo ana i ka hoonoho ana i kekahi komisina na lakou e hoike mai no ke kau o Mei, 1888, i ka nui o ka lilo i ka wai o ke kuahiwi o Kukuihaele no na wiliko; ma ke noi ua hooholo loa ia ka bila kanawai no kona heluhelu ekolu ia ana.
Heluhelu elua i a ka bila kanawai e hooponopono i ka oihana lapaau, a e hoopau ana i ke kanawai e pili ana i ka papa ola Hawaii; ma ke noi ua haawiia no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poaono.
Heluhelu elua ia ka bila kanawai e hoakaka ana i ke ano o na huaolelo "Alii", a me "Moi." Ma ke noi ua haawiia no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poalima.
Heluhelu elua ia ka bila kanawai e huikala ana i ke kuhina waiwai no keia mau hoolilo kue kanawai malalo iho.
Lilo hooholo moku mahu.....................$5,269.48
Lilo koho balota................................. 3,363.64
Koina o Makiki................................ 12,200.00
Huina...................................... $20,833.12
Ma ke noi ua hooholoia ka bila no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poalima.
Ma ke noi ua haawiia na bila e hooponopono ana i ka kuai waiona a Palauwina me Kamika i ke komite o na waiona a me opiuma.
Waihoia mai ka bila kanawai e haawi ana he mana i ke kuhina waiwai e haawi aku i kekahi mau @a no ka heluhelu ekolu, a ma ke noi ua aponoia i hana no ka Poalima.
Hoomaha ka hale a hora 1.
Noho hou ka hale hora 1, hapaiia ka noonoo ana no ka bila kanawai e hoololi ana i ka pauku 3 o ka mokuna 37 kanawai o 1886 e pili ana i ka auhau ana i na hui pani hakahaka ma kona heluhelu elua; a hooholoia ka bila no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma ka Poaono.
Heluhelu elua ia ma ke poo ka bila kanawai e haawi ana i ka mana i ke kuhina waiwai e hana aelike no ka hoomoe ana i na uwea telegarapa ma keia paemoku, ma ke noi na haawiia ka bila i ke komite wai oia ka Loio Kuhina, Jaeger, Kauhane, Townsend a me F. Palaunu.
Hoakaka mai ka Peresidena ua pau na hana i hoomakaukauia e ke kakauolelo no na hana o ka la, a no ia mea ua noi mai ke kuhina kalaiaina e kapaeia na rula i hiki iaia ke heluhelu mai no ka wa mua i ka bila kanawai ana i hoolaha mai ai i ke kakahiaka e haawi ana i na pono i ka hui o S. G. Waila no ka hoohana a hoomoe ana i mau paipu wai ma ke kulanakauhale o Hilo, a aponoia.
Heluheluia ka bila kanawai, a heluhelu elua hou ia ma kona poo ma ke kapaeia ana o na rula, a haawiia i ke komite wae.
Hoomau ia ke kapae ana o na rula, a hoolaha mai oia e lawe mai ana he bila kanawai e pili ana i ka papa ia o na kanaka Hawaii, aole e holo ma na aina e.
Waiho mai ke komite wae i ka lakou hoike e pili ana i ke ano o ka lawelaweia ana o ka laikini opiuma a me ke ano ka malamaia ana o na buke. Ua hoike mai ke komite, ma kahi o ka malamaia ana o na buke, ua kulike me ke kuhikuhi a ke kanawai. Ua manao ke komite, he mea pono ke alakai ia ka Loio Kuhina ma ka hoomaopopo ana i keia mau hana.
Ma ke noi, ua aponoia ka hoike, a ua hookuuia ke komite.
Na ke komite hookolokolo i hoike mai no kekahi olelo hooholo e hoomaopopo ana i ka hoonoho ana o ka Moi i Komisina alii na lakou e hooponopono na kanawai a pela aku i hooholoia e ka Ahaolelo.
Waiho pu mai lakou he palapala i manao ia oia ka palapala e hoouna aku ai ka ahaolelo i ka Moi. Aponoia ka hoike a haawiia ka palapala noi e kakau poepoe.
Pane mai ke Kuhina Waiwai no ka olelo hooholo a ke 'lii Kakela e pili ana no na koi o na alanui i hoakea ia, na koi o na kauka me na maheleolelo Iapana, a me ke koi o ka hihia o ka mokuahi Madarasa; no na koina mua elua, ua loaa no he haawina e uku ai ma ka Bila Haawina pakui i aponoia, a no ke koi hope, eia no ke waiho nei ka olelo hooholo hope loa a ka Aha Kiekie.
Hoopanee ka hale a ka Poaha.
MA KE KEENA O KA LUNAKAnawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Mokupuni o Maui, Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Chas. Sylva, no Wailuku, Maui, i make.
No ka mea, ma ka la 10 o Novemaba, M. H. 1887, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa a Chas. Sylva i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no Thos. W. Everett ua waihoia mai e Thos. W. Everett.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAKOLU oia ka la 14 o DEKEMABA, M. H. 1887, ma ka hora 10 a.m. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Wailuku, Maui, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hui no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i pai ia a i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Wailuku, ko Hawaii Pae Aina, Novemapa 11, 1887.
GEO. E. RICHARDSON, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A . 2155 3t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o William Kuaaka o Honolulu, Oahu, i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ia a ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea ma ka la 14 o Novemaba 1887, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi Palapala, i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa a William Kuaaka i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooko ia James H. Boyd ua waihoia mai e Kaaihue.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAKAHI oia ka la 12 o DEKEMABA, 1887 ma ka hora 10 o kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha a e hooloheia ai hoi ia noi ana mai, a me na poe a pau i pili; e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolahaia ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Novemaba 14, 1887.
Na ka Aha: HENRY SMITH, Hope Kakauolelo. 2155 3t
Laau Mai Lepera Helu I.
A S. H. Moekapu e hoomau ia ana no ka lehulehu, i loaa ai ka pono a lanakila ke inu i keia laau e hoopau i na mai Lepera kaokao, koko ino, mai hai, a me kua hanee, e hoouna ia no ke hoouna mua ia mai na lilo laau. S. H. MEEKAPU M. D. Waikahalulu.
AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o Lolanui (k), o Waimea, Kauai, i make. Ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Nohouka, Lunahooponopono o ka Waiwai o Loianui (k), no Waimea, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $14.00, a e hoike ana, o na mea i loaa mai iaia he $50.00, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia ka waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ana.
Ua kauoha ia, o ka POAKOLU, ka la 4 o IANUARI, m. h. 1888, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae oia ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke Kuokoa, he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule pai ana, mai ka la 20 o Novemaba, a hiki i ka la 10 o Dekemaba, 1887.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 19 o Novemaba, 1887.
JACOB HARDY, Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 2156 3t
HOOLAHA.
G. W. A. HAPAI.
He Luna Hooko Mare.
A HE
Agena Hooiaio Palapala.
E loaa na ma Hilo-iaona, Hawaii, ma na manawa a pau. 2152 1y
MRS. THOMAS LACK,
HELU 81, ALANUI PAPU.
MEA KUAI A LAWELAWE I
NA
Mikini Humuhumu na Aahu a nui wale Aku
HE AGENA KUAI NO NA MIKINI
White, New Home, Davis, Crown, Howe, Me Florence, Na Kui Mikini o na ano a pau a Howard, Na pepa ana lole o na ano a pau, a me kela keia mea
NA LOPI MIKINI A KALAKA.
HE AGENA KUAI I NA
Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu, na Poka, Lu, Pauda, Kukaepele.
NA KAPUAHI AILA MAHU
Mai ke nui a ka liilii.
Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, ua makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoha a pau.
O na kauoha mai na mokupuni e hooko@ia 2082 tf
PACIFIC HARDWARE COMPANY
Na hope o Dilinahama Ma.
Mau Mea Kuai Lako Hao
Alanui Papu, Honolulu.
Ka Waiwai o ka Hilinai
KA AYER Laau sasaparila, kai kaulana hilina nui ia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau. O keia
LAAU SASAPARILA no loko ae ia o keia Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau ua laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.
HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua a wili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia
LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerikai ike i ke ano o ka AYER SASAPARILA, ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale au. No ka
HOOMAEMAE ana ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano mai i keia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae. O ke
KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia Laau Sasaparila a Ayer. He maalahi a he
MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.
A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holo okoa, maluna o ka
Ayer Laau Sasaparila.
I HOOMAKAUKAU IA E
Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass.
HOLLISTER & CO.
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.
Helu 100. Alanui Papu, Honolulu 2086 tf
FRANK GERTZ.
MEA KALEPA A LAWELAWE HANA MA
NA ANO KAMAA A PAU NO NA
Wahine, Kaikamahine a me Kane.
Na Kamaa Buti a me na Kamaa haahaa me na Keiki Kane a me na Kanaka makua, o na ano paik@i huala. 2081 6m.
WOLFE & CO.
Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea
AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.
Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena maoaonoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila mahu, a me na ano a pau.
Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co
E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na la o malu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma ua ka me ka uku ole. O na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni,k e lawelawe koke ia. 2085 6m
Nuhou! Nuhou! Nuhou!
AILA MAHU MAIKAI!
HOOKAHI DALA WALE NO NO KE
KINI AILA HOOKAHI!
E kuai pau ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.
E AU E NA MAKAMAKA! E AU!
E kipa ae ma ka halekuai o Kakela me Kuke.
B. F. EHLERS & CO.,
PAINAPA.
Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.
Helu 99 alanui Papu. Honolulu.
E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.