Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 47, 19 November 1887 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupapa Kuokoa.

 

Paiia e THOS G. THRUM ma ka Halepai o ka Hui “Press Publishing Company,” Keena Hooponopono, ma na kih@ o Alanui Moiwahene me Nupapa.

E hoo@na maaia main a Olalo H@ ma ke Keena Hooponopono mama@ ae o ka @ @ o ka awakea o pa Poaha a pau. Aole e heopukaia oa Olelo Hoolaha ke la#cia mai mahope o ka horo i @keia malana. F. hooko piha aku ana makou i keia @ula maluna.

E Ho @ ma ii na ieia a pau a me na @ me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA MA Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.

O ka uku a keia pepa e haawi a ii kona pae luna, he umi keneia @ ke dala, koe ka apana o Kera. Oahu, a me kekani mau apapa e ae ka@ @ o ka @ i ka halihali ana i ka pepa ma ia mau apana, e hoaiia ka uku luna.

 

KA NUPEPA KUOKOA NO 1888

 

E puka aku ana ka Helu ekahi o ka buke XXVII o ke Kuokoa i ka pule m@a o Ianuati. Ke kono aku nei ke Kuokoa i kona poe heluhelu a pau o keia makahiki e lawe hoo i ka pepa no ka makahiki 1881.

Ua hoopuikia ia kekahi o ko makou poe he’uheia i na wa i h@la mamuli o ka hana po’olei o’e o na luna o lakou, ke paipai aku nei makou ia poe makamaka i hoop@kia i@, e waiho i ka lawe ana o ka pepa ma o na luna, a e hooili pololei ma ii ked ala ma ke keena o ka pepa, ma Honolulu nei, ina e paa ka inoa o ka poe lawe pepa ma ka Buke Inoa o ke keena me ke kaa pu o ke dala uku o ka pepa, e hooana pololei no mako i i ke Kuokoa ma na hale leta a piha ka makahiki 1888.

E puka aku ana he mau moolelo hou no ka makahiki ho@, a me na manao waiwai e ae i ike ole ia mamua, me ko makou manaolana e oi ae ana ka waiwai o ka poe heluhelu i keia pepa ma keia mua aka manua o ko na au i hala.

E hoomanao ka poe e noho aie ne ii ka pepa, a e hookaa pau ma ii na koena, o nele auanei lakou i ka pepa no ka makahiki 1888.

 

Kela me Keia.

 

Maluna aku paha o 600 pake i pau aku ne ii ka hoi no ka Aina Pua.

Weiweli ka ua o Honolulu ne ii keia maula, Auwe! Maka’u ino!!

Ua hoopau loa ia ke kanawai e hoomahuahua ana in a Lunakanawai Kiekie i ka elima.

He 18 mau aliikaua opio Rukini i hoopaahao ia ma Siberia no ka hihia hoouluulu kip ii ke aupuni.

Ua waiho ia na moolelo o ka kakou pepa a keia pule ae. F. uumi ka polloi moolelo.

He keu aku a ka ua o ko makou wahi i ka Poakolu iho nei. Pehea la ko oukou wahi?

Pau i ka naha ha elua mau waapa heihei i ka la iho nei o ko kakou Moi, i ka ua mea o ka ino.

Poohu ka lae o ka poe e kuai mai nei i na waiona me ka laikini ole—he $100 a he $60 ka hoopai.

I ka Poakulu iho nei ka piha ana o ke kanalimakumakahi makahiki o ko kakou Lani Moi.

Ke noho la no o Kipikona i ka halemai Sana Maria. Aia he la maikai mai Sana Maria. Aia he la maikai loa, hele iki aku la i ka holoholo.

Ma ka ke Kuhina hoike ana ae i ike ia ai he $17,771.84 ka ka huina o na hoolilo o ka misiona Sa’noa. Poohu hou no ka lae, ho hou iho.

Ua ku mai ka mokuahi Alameda mano panalaau i nehinei, a maluna mai ona ka hoi ana mai o Ailuene Buke mai Samoa mai. Maikai no ke la kino.

Ua hopuia mai e na kiai awa he elima pake ma ka mokuahi Australia me 40 tini opiuma, a cia lakou ma kai paa i keia wa.

Ma na lono i loaa mai, he mau heihei waapa no ka kekahi e malama ia ana ma waimea, Kauai, i ka Poakolu iho nei.

Ua loaa aku ke kaa i aihue ia’i i ka po Poaono aku ne ii uka o ka Hale Okipuu, Waipilopilo, i ke kakahiaka Sabati ae.

Mai a G.W. Kalohai mai o Kohala, ua pau i kea hi ka hale waiho laina o ka Hui Mahiko o Halaula ma ka po o ka Poakahi, Novemaba 7. He pau kolohe maoli ia.

Ua lwe mai mokuahi Australia no keia awa i ka Poalua iho nei he 83 ohua, 43 eke leta, 1,700 tena ukana. Poalua haalele mai oia no ke awa o Kaleponi.

Ua ili ae ka moku kuna Manuokawai ma Kahaluu, Koolaupoko, i ka Poalua iho nei, na ka mokuahi Bihopa i huki ae a hemo, a ma ia hana ana ua lepe pu aku kona hoe, a i ka Poakelu nei hoi, na ka mokuahi Waialeale i kii aku a hoihoi mai.

Mawaena o na hora noenoe o ka po Poaono iho nei, i kuwo ae ai na leo ik@awa o ka mana o ke daimonia.

Pupupu, la’ola’o, lonalona, makena, we’iweli, kai auna lua ka hoi na pake i ka ia Sabati iho nei me na ukana aole i kana mai, a he kohu la n@a ke nana aku.

Aohe ike iki ia o ke paniola pipi o na kaa i keia mau la ma ke a’anui me kona lio uuku, noho uuku, kanaka uuku. Maka’u paha o hehee ka lio ona i ka ua?

I ka noho ana o ka Aha Hoomalu i ka Poalua iho nei, ua waiho iamai ka lohe o ka waihoia ana o ka hihia laipi’a kue ia Mr. F. J. Testa a keia kau kiure ae.

He oia mau no na alalauwa ma na aekai o ka moku o Mano e hookuene la, wahi a kekahi o ko makou makamaka mai laila mai. Ina pela, kamau wale ke ola o ia mau Kini.

Hana mau mai nei ka piko pau iole i kana mau apana hana lapuwale Hoko iho nei o keia mau la. Ua hiki mai ka paha ka wa e hoohemahema o’e ia’i o na wahi pono?

Ua oili a pahemo mai la he ko’e nona ka loa he 9 iniha wailoko mai o kekani opio (k) nona paha na makahiki 14, ma Kikihale ae nei, i ke ahiahi Poakolu iho nei, a ua ike pono ko makou hanu mea hou i ua kupu ino ia.

Ua ulu ae he haualaoa haunaele ma Puukolo ae nei kokoke i ka uwapo o Haaliliamanu mawaena o kahi mau pake a me kekahi mau opio Hawaii i ka auina la poaha iho nei, a mamuli o na lima kokua u alai wale iho la.

Pakele mai pilikia ke ola o kekahi o na keiki o ka Iwalani i kela pule aku nei, ma Kaihumoku, Hamakua, Hawaii, ma ka haule ana o ka nau a pa oia i ka wa a lakou e hiu palaka ana; pela mai o T. H. Naaiolohua.

Ua olelo ka poe manuwa e hoopii ana i ka poe a pau e hoihoi ole ana i ka lakou mau pili, no ka mea, ua lilo ia lakou ka eo o ka heihei 14 hoe, a ua manao lakou ma ia hana ana o nele like ai na aoao a elua.

Mamuli o ka loaa ana mai o na hooia no ka make ana o ke kapena o ke Kalepa Hattie S. Bangs ma o ka Australia mai, ua welo koke ae ka hae o kekahi mau moku o ke awa nei no ka hoomanao ana i ka mea make.

Mai hea mai la ia wahi kaaka ili puakea i kalali mai a ii ka po Poalua iho nei a ku ana ma ka ipuka o kekahi na hale ma Puukolo ae nei, a ninau ana i ka ninau e pili ana no na wahine hookamakama, oiai o ka ohana o keia ho me, aole i lihi launa ma keia ano hana.

I na hora noenoe o ka po Poalua nei ma Kepohoni ae nei, ua hului pu ia aku i Kuapapanui he poe piliwaiwai e na lima mikiala o ke aupuni. U, imiimi aku ana, aole paha i pau, malia ina aku, ina mai, ina ae, ina iho no paha ma na poopoo.

E nana ae i ka Kauka Weba hoolaha e puka aku nei ma ka pepa o keia la. Ua wehe ae nei oia i hale oihana nona ma ke alanui Alakea, a malaila aia e loaa ai ma na hora i hai ia. He kauka maikai oia, he oluolu, a aole no paha e nele ana ko na makamaka hele ana e ike iaia.

Ua hool aha ia’e e ke Kuhina Kalaiaina no ka mea e koho haahaa ana no ke kukulu ana i hale no na mea hana uwila, no ka hoomalamalama ana i ke kulanakauhale nei, a o kahi i manao ia’i, oia kahi o ka hale hana lau ma Niolopa, na ka wai e hooniniu ana in a mikini.

He mea pono ole io maoli no ka ai ana in a mea i hoowahawahaia, aka, maona loa nae ka waha o kekahi poe me na huaolelo hailiili a pelapela maoli no. “He punawai hoola ka waha o ka mea pono, ma ka waha o ka mea hewa i hanaia ai ka ino.”

Ke laulaha loa ae la kekahi mai weliweli iwaena o na lio ma Kauai. Ua hiki aku paha i ke 60 o ia ano holoholona i paumaele i ua mai nei. I ka Poalua aku nei he eha lio no ke Kia aina Kanoa i kipuia mamuli o ua mai la. Aohe Akaka o kea no o ka mai.

Maikai nah aha i malama ia’i ma ka Hale Mele Hou no ka pomaikai o Mr. Chas. Michiels a koe wale iho no ka piha ole ana. O na Mahalo a pau e ili aku no ia maluna o ka mea nona ka aha i malama ia’i, no ka nani o k@na hookani ana i kana ohe.

O ka hapa o alanui Alakea mai Alanui Moiwahine a alanui Kalepa ma Honokaupu, he lokowai holookoa no ia mai o a o i na manawa ua koikoi a pau, a o na hale a pau ma ka aoao ma Waikiki he holopu wale la no ia na ka wai i hiki aku ka hohonui i ka 12 iniha ma ka avarika.

O ka aaoano o ka laau “kuamuamu” i kanu ia iloko o kekahi o na opio a hookokono ae i ka pulima e hapala mawaho o na hale a me r.a pa, ma na pioa alanui me na huaolelo hailuli i oi aku mamua o ka mea hiki ke kapaia he ino, he hana hoopailua maoli no ia i kupono no na lahui hapa o kea o ‘a. Aia ma alanui Maunakea kokoke i ke alanui oki hou kekahi o keia ano.

Ua hiki mai ka lono i keia keena no ke kuai o kekahi pake ma Paia, Maui, i ka waiwai o kena halekuai i ka la Sapa@, a ina he oi@ro keia, aia la ka ihea ka @na o ka pono Kaiko?

Ma kekahi ia o keia pule iho la i hele aku @ ko makou wahi kiu e kilohi alawa wale aku no i ka hale puhi bia o Mr. Wala (Waller) me kona mau hoa ma@o o ke pailata ana a Henry K. Aki, ma Kalihi-kai: he nui na mea paahana i hoomakaukau @, a he kulana o ka hale puhi ko ke nana aku.\

Huai pau na omaka wai o Kulanihakoi, pu@eloelo ko ke kulanakauhale alii ne ii ka la hanau o ka lani Moi o Hawaii ma ka Poakola iho nei, lali aku lali main a alanui, aka, ua maiama ia no nae na lealea o ka ia me na leo nei nakolokole o nap u o na mokukaua e ku nei a, a ke awa me ko ka aina nei.

O ka hapa o alanui Beritania mai alanji Kamika a alanui Nuuanu, e lohe nui ia aku ai he mau huaolelo main a kanaka Hawaii ae pene!: “He kanapi ka hua i puka mai nei la, ka @ poho ma oli au, he poo lio aku nei ka’u, a pela aku.” Heaha la kea no o keia?” wahi a ko makou wahi kiu. He ano no, eia iho ka hua maikai e kiko ai “puehu” a o kona pili o “nele.” E! Uoki!! pake no hanahana kela.

Mai ka peni mai a J. K. P. Hooheno i loaa ai keia wahi mea hou malalo iho: Eia ma Honokowai nei kekahi lua wai nui nona ka loa he 500 kpuai, a o ka laula he 200 kapuai, a he 20 kapuai ke kiekie. Ua manao wale ia i na e piha kela lua i ka wai, alaila me he mea la, he 60 eka ko e pulu i ka la, a koe no ka wai aole e pau. O ka lua wai nui keia a’u i ike ai mai ko’u hanau ana a hiki i keia wa, a ua manao pu no hoi au, o ka oi no nei a puni ke ao nei, oiai aole au i ike aku ia lua wai nui e ae. O Maui no ka oi.

 

Lilo i ka Wai.

 

Ma ka lokomaikai o’J. Kealohakui o Moanalua i loaa mai ai ka moolelo piha o ka lilo ana o Lapana i ka wai, oiai ka mea nona ka inoa i hoikeia ae la ‘e hoi mai ana mai Waialua mai me kekahi mau hoa, oia hoi o’ Kealohakui, Kamuo, Manuela, Keahi, Paahao a me Lapana ka mea i make. Ua hiki mai lakou ma Waiawa, Ewa, i ka po o ka la hanau o ka Moi, mawaena o ka hora 9 me 10, a kakali iki lakou ma ka hale kuai o ka paki ma kekahi aoao o ke kahawai. He po pouli ua po nei, a i ko lakou hoomaka ana mai e au, ua ‘pae ekolu o ka heluna a ekolu eia no iloko o ka wai, a no kekahi manawa pokole ua pae mai elua, a o Lapana aole i ike ia. Ia wa ua kahea aku ka poe i pae mai, aole nae i pan@ ia mai, a manao lakou ua lilo i ka wai, nolaila hoi loa mai la ua poe nei @oko o ka ua a me ka pouli e aaki pa! ana. Nalowale o Lapana a koe mai ka lio, a o ko Paahao lio hoi ka i lilo a koe mai ia.

Ma ke kakahiaka o nehinei, i ka wa a kekahi mea o ke@kialua Leala e hele a@a ma ka oneki @ ia moku, ua ike aku la oia i kekahi mea e lana ana ma kahi kokoke i ka moku, a i ka hoomaopopo ana aku he haole @a make, ua hoouna koke ia ka lohe i Kalakaua Hale, a na Kapena Kauhane @ kii aku me kekahi mau kokua a lawe ae mai loko o ke kai, a i ka nana @a iho, ua ike ia ka helehelena o keka@ haole kamaaina o Honolulu nei, ma @a inoa o Kapena E. Wood, a lawe loa @ no Kalakaua Hale. Ua manao ia ke k@mu o ka make mai ka wai mai no i@ a @a ka wai oia i lawe a hiki i kona @ahi i loaa aku ai e lana ana. E malue ana no ke kino i ka wa i loaa aku @i. Ua koho ia na kiure a ua nana la@ou i ke kino make, a ma keia Poakoluae e noho ai ka aha koronero.

 

Pane ia Lu@kahilipeelani.

 

E ke Kuokoa; Aloha ae:--

 

Aole i polelei l@ ka moolelo au e Lulukahilipeelani i hoopuka ai ma ke KUOKOA o Nove@aba 5 @iai ua hoonui ia e oe me kou m@u manao ponoi.

Ma ka lohe, ua@ik`e ko’u me kou, ua aua aku kel@ pak@i kekahi pahi e hou ia C. B. Makee a@a kaili koke ia e kekahi mea e ku an@ malaila, a mamua aku ko laua aum@me ana.

Malaila io no @ Luna Makai o Honuau’a ne ii kela @akahiaka, kahi i hooko a ii kekahi ap@na hana mai ka makai nui mai, ua o@lo aku oia ia C.B. Makee i kona wa@ hoopu mai ai, e hele koke aku i kah@o ka Lunakanawai e hoohiki i palapala@hopu no ua pake la, a ua hoi awiwi ma ka lunakanawai mai Wailuku mai, ma@pe o kona hooko ana i kana apana @ina mua, a kipa ae oia ma kahi o ka@unakanawai i palapala hopu no ua p@e la, aole nae i hana ia, oiai aole i he@ aku kekahi mea e hoohiki i ua pa@ hou pahi la, a ina he makemake oe e @ulukahilipeelani e ho pu wale ia na ka@aka me ka palapala hopu ole, o keia @a wa hoopii aku imua o ka hale kau k@awai i hanaia ai pela ma keia mua ak@.

Ina ua hewa @ia mau makai i ko @ ua kali a loaa k@kuleana (palapala hepu) alaila hopu @u i kanaka, ua he wa io laua. Na@uko@ @ e ka lehulehu e ike.

Owau no, R @n Paina.

 

He Pane ia Na@liona Pa.

 

I mea e manaoio ol@ ai na @au@ai poe i heluhelu i kou @ kolamu e pili ana in a nuhou. N@aila@ ke pane nei au ma kea no ma@ no na mea a ua Napoliona Pa nei i b@laha ai no’u ma ka pepa o Okatoba @ aohe oiaio o na mea i hoikeia ma ia hoolaha ia. Ua hookohu ia wau i @kai i ka wa e noho Kiaaina ana o @maikelani ma ka ia 13 o Maraki, 188@ a eia no ua hookohu nei me a’u a @ii keia @ @le i la@eia e kekahi me@a o ko’u hookoha no ia e noho mak@ nein a ke aupuni, a hoea wale mai @keia la. Aole no hoi o’u mea nana i @opau i kuu @a in oho hope aku ai no James Bright ma ka 1885, no 4 mala@a, na’u maoli no i waiho aku mamua @ James Bright ma ka la i o Iuiai o ia nakahiki malalo o kuu hoi ana e malana halo pahupahu, a me kekahi kun@ e ae. Aole hoi malalo o na kumu @ i hoike i@, he hoopunipuni maopopo @.

No ko Napoliona Pa@ke ana ua hewa kana hoolaha ana e pili ana no’u, nolaila, ua @ihi oia m@mua o’u a me James Bright ma keka@ la, no ka hewa o kana hana ana p@ ka oiaio ole. Mahalo no ia oe e Napoliona, no kou haawi pio ana malalo o le Dute o Welinetona. Na ka mea paha nana i kokua ia oe ka lalau loa, Pela no, ina alakai keka@i makapo i kekahi makapo, a e haule pu no laua ia lua hookah.

Me ka oiaio.

Jos H. N. Kawaiolulu.

Waimea, Hawaii, Nov. 11, 1887.

 

Hoao e Powa ma Ulupalakua.

 

E ke KUOKOA, Aloha oe:--

Ma ka po o ka la 29 o Okatoba i hala, hora 12 paha ia, ua hoao kekahi poe e powa ia t. Saffarey, ma kona home noho ma Palauea-uka, Honuaula, Maui.

O ka inoa o na kanaka i manao e powa i keia kanaka, o Kauwekane, Wawalu me Hapakuka; a eia kahi moolelo e pili ana no keia mea hou.

Ma ka poi hai ia ae la maluna, ua hele aku keia poe kanaka ma ka hale o Kele Kapale, a kikeke aku la ma ka puka aniani, ualohe mai la ka wahine a kona kaikoeke, Joseph Kealoha, ke kumu kula haole o Keawakapu ae nei ua hoala aku la keia wahine iaia e kii e wehe i ka puka, eia nae, ua ala e ae la ua Kele nei, a wehe aku la i ka puka. I ka hemo ana o ka puka, ua holo aku la ua poe nei a mamao iki, hoi hou aku la no ma kela ano, he powa maoli no; elua maluna o ka lio, a he hookah koele wawae.

Ia wa ua papa leo iho la ua Kele nei me ua poe la, me ka olelo aku o Kauwekane, aohe ona mea e paa ai. A loihi ka papa leo ana, ua hoomaka o Joseph e alualu maluna o ka lio i keia poe, ua loaa aku o Hapakuka ua piula kona lio, a koe aku elua aohe i hoaa.

O keia poemaluna ae, aohe i hopu ia a hiki @ keia wa no kela hewa. E ninau mai paha auanei ko’u poe heluhelu: Auhea na poo Aupui o keia apana? Eia’e no ke hoekepue mai ne ii ke kuono.

He nui na hana ino ma keia apana @ keia wa e ulu nei. No Keaha mai keia? No ka nui mai o ka ona. Heaha ka mea i kinai ole ia ai? No keaha hoi  Auhea oukou e na opio kane o Honuaula ne ii hana ole e like me keia poe, mai hoohalike me keia poe, o ike pinepine auanei in a inoa o oukou i ka hoolaha ia iloko o ka nupepa, e ke keiki kakele makakila o keia mau la. Me ka Mahalo. LUKUKA. Ulupalukua, Honuaula, Maui.

 

Na Kilihune Gala o ke Aloha.

 

Hiki no in a mea kaua ke ho@ha i ko waho o ke kino o ke kanaka, aka, i ka waihona nui o ka noonoo, aole; aia ka ua eha aku la i ke aloha.

O na moana nui 5 o ke ao nei, na loko wai hohonu a me na muliwai akea, ua pau loa i ke ana ia; aka, aole loa he akeakamai kaulana malalo iho o ka la e hiki e ana i ke aloha, aole hoi e kaupaona i kona kaumaba.

Alai ae la na ao i ka la me kona wela nui, alai ae la hoi ke aloha i ke kanaka me kona ipaina nui, a Pakele aku la kona hoaaloha.

Me ka moku popopo i hameia i ke pena a hinuhinu, pela no ke kanaka imua o kona hoalauna me na manao pahele i hamoia ma kona waha me ke pena o ke aloha hookamani e aila mai ana.

O ka puna wai wai puna malalo o na wahi malumalu, @ai mai no ia i ka wai ono, pela no ka ohanamalalo o ka malu o ke aloha, huai mai no i ka wai on@ o ka maluhia a me ke kuikahi.

Ma ka nui o kea hi e hoowela ana i ka wai baila iloko o ka ipuhao i hanini ai mawho, a ma ka nui hoi o ke aloha e baila ana i ka noonoo o ke kanaka i hanini ai ka waimaka a hu mawaho.

Me he omole wai la oluolu la ka wahine manao aloha i ka ihu o kana kane, me he kio wai opilopilo la hoi ka wahine manao awahua i ko ko laua hale iho.

O na lei moi nani a kumukuai nui, no ka poe kiekie wale no ia; aka, o ka lei nani o ke aloha, ua lawa ia no na mea @ pau a hiki i ka lopa luakea me ke kumukuai ole.

I ole ka pa, poino ke kihapai; i ole ke aloha hau naele ka ohana.

Kiu

 

HOOLAHA HOU.

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hina o ka Waiwai o KAIA @ o Honolulu, Oahu.  I make kauoha ole.

Ma ka w@ho@ ana mai o ka p@paia noi a Mele @ kukai@ o k@ m@ make. @ hoike @ @ @ke k@oha @ K@ @ ma ka @----o @, 188@ @ @ noi @, e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Luna@po@opono Waiw@ia A. K@ o F. wa. Oahu.

Ua k@ o ka KOAKAIII.  Ka @ 5 o D@KEMA@A. 1887, @a @ @ @o kakahuka oia ka m@ i k@ ao ka hoolohe a@ i wa @ ma ka h@le h@ko@o@ ma Aiiio @ Hale, Honolulu, a ma ia Manawa @ ma ia wahi ao e hele mai ai @ @ a paa i pili e hoike ma ii ke k@ ina he kum@ oiaio ko lakou e ae ole ia @ @ @oi la. A e hoolahaia ia mea ma ka @elu Hawaii.  i ekolu Manawa maloke o ke Kuokoa be pup@p@ puka heie @ma ma Honolulu.

Kak@ ma Honolulu, Novemaba 11, 1887.

Na ka Ahu:

@  HENRY SMITH

Hope Kakauole@o.

 

A@A HOOKOLOKOLO KIEKIE O @ Hawaii Pae Aina. Ma ka ho@ n@poao @. Ma ka hana o ka waiwai o John O. @ o Waialua, Oahu, i makeme ka papa @ a Robert L@ luna hookia, ma o kona @ @ O. Carter e noi ana e apono ia @ h@ he $1,@00.32 a e h@e ana o @ mea i lo@ mai iaia, he $9,373.41, a e noi ana e na@ a e aponoia kela mau mea, a e kauoha ia @ mahele ia ka waiwai e waiho ana m@ kona lin@ in a mea i kuleana malail@, a e hooku@ ia oia mai kona noho ana ma ia ano.

Ua kapoha ia o ka POA@UA.  @a  la 27 o DEKEMABA 1887, ma ka hora io kakahi aka ma ke Keena ma ka ha@ hookolokoio ma Aliiolani Hale, Honolulu, @a kahi a me ka Manawa i kohoia no ka hoolo@ ana i ua noi la, a me @a papa hoike i elelu@a, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai @ e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou @ ae ole ia ai ua no@ la@ a malaila e hoike mai @ hoike o na mea i kuleana iloko o ka waiwai i oleloia. A e hoolahaia keia kauoha ma @ olelo Enelani me Hawaii, maloko o ka Hawaiian Ga@ me KUOKOA, he mau nupepa i pai a hoola@aia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka Manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

Kakauia ma Honolulu, Novemaba 11, 1887,

Na ka Aia                                                                                            HENRY SMITH.

2154-3t                                                                                                Hope Kakauolelo.

 

(@OO AUPUNI.)

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO

Kiekie o k@ Aupuni Hawaii.

Kalakaua, na ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pa@ Aina. Moi;

I ka @amuku @ ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka Mahalo:

Ke kauohaia a@u nei oe e kii aku ia Charles Foss, ka mea i hoopiiia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia, ehele mai imua oka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Okatoba, o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakihi, @a @ o Okatoba, e hiki mai ana, ma ka hoa @ kakahiaka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a MARIA A. Foss, ka mea hoopii, e like me ka mea i hoakakaia iloko o k@na palapala hoopii i pakuiia.

A e hoihoi mai o@i keia palapala kii me ka hoike piha o kau ma@ ha@a no ia mea.

Ikea ka Mea Hanohano, A. F.

JUDD, Lunalanawai Nui o ko

(SUU,A)             makou Aha Hookolokolo Kiekie,

Ma Honolulu, i keia la IO o Sepatemba,

M. H. 1887.

J. H. REIST,

Hope Kakauolelo Elua.

Ke hooia nei au o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Aha la i ke@ la e hoolaha ia ia mea, a e hoopaneeia ka hi@a a ke kau ae o Ianuari e hi@i mai ana.

Kakauia ma Honolulu, Okatoba 8, 1887.

WILLIAM FOSTER,

2151-6t                        Kakauolelo.

 

HOOLAHA.

 

O na Ona Hui a pau iloko o @a aina o Aliomanu, Papaa, Moloaa me Kaapuna, a i ikeia o ka “Aina Hui o Moloaa,” ke hoolahaia aku nei ma keia, e hoike ma ii na hooiaio ana o kena kuleana Ona Hui, a e laweaku hoi in a holoholona i ae ia e na kanawai @ou o ka Hui, oia hoi 25 no kela a me keia kuleana iloko o ka aina nui, a he 5 hoi no kela a me keia kuleana iloko o ka aina uuku, i ka @ a mamua ae paha o ka la o Ianuari 1,1888.

S. KAIU, Peres@na.

JOSEPH SCHARSCH, Luna Nui @ ka Hui.

215@-41

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Kahalehau k, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.

Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a Geo. C. Beckley, o Honolulu, e hoike ana ua make kauoha ole o Kahalehau ma Honolulu, i ka la 21 o Okatoba: 1887, a e noi ana e hoopukaia ka palapala hookoha lunahooponopono waiwai ia---.

Ua kauohaia o ka POALUA, ka ia 29 o NOVEMABA, 1887, ma ka hora io kakahiaka, oia ka manawai i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu; a ma ia Manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike ma ii ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A e hoolaha ia ia mea ma ka olelo Hawaii, i ekolu Manawa maloko o ke KUOKOA, he nupepa puka hepedoma ma Honolulu.

Kaka@ a ma Honolulu, Novemaba 1, 1887.

Na ka Aha:

HENRY SMITH

Hope Kakauolelo.

2153-3t.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI Kaapuni Apana Elua o Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai.

Ma ka hana o ka Waiwai o IKEOLE o Kaanapali i make.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o J. A. Kaukau o ka Lunahooponopono Waiwai no Ikeole i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $_____, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $______, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele in a waiwai e waiho ana ma kona lima in a mea i kuleana malai@a, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope inai ko lakou noho ana ma ia ano.

Ua ka@ohaia, o ka POAKAHI, ka la 26 o DEKEMABA, M. H. 1887 ma ka ho@a @mi kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia kahi a me ka Manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaiia e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua nui la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ka KUOKOA ke nupepa i pai ia a hooiaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka Manawa i olelo i@ no ka hoolohe ana.

Kakauia ma Wailuku, ke Hawaii Pae Aina, i keia la 4 0 Novemaba M. H. 1887.

GEO. E. Richardson.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.

2154-3t

 

HOOLAHA A KA LUNA AUHAU.

 

Ke hoolaha ia aku nei o na poe a pau i ku i ka auhau o ka apana o Wailoku, m.Kupuni o Maui no ka @. H. 1887, e hookaa koke ma ii ko lakou mau auhau mamua o ka la 15 o Dekema@a, 1887, ma ko’u keena hana ma Wailoku, mawaena o ka hora 9 a.m., a hiki i ka hora 4 p.m. o kela a me keia Ia.

H. G. TREADWAY,

Luna Auhau o ka Apana o Wailuku, Maui.

Wailuku, Maui, Oct. 25, 1887.           2153-3t

                           

HALE TELA LOLE HOU.

Ua wehe a@ n@ ka m@ nona ka inoa ma@alo i@ ne@ i Hale Tela Hou m@ @a @hi o na

ALANUI ALII ME POLELEWA.

(Halep@ha@u hou o D@s@con@ malalo o ka inoa hoi o

F. HA@KMACHER & CO.

A o kahi h@ ia e @a ai o na paa @ole mai kai loa @o @a @ an@, ke poloai ia aku nein a mea a pa@ e kip@ mai a e kilohi @o ou@ iho.

F. HABERMACHER.

2153-@t

 

HOOLAHA.

G. W. A. HAPAI.

He Luna Hooke @

___A HE____

A GENA HOOIAIO PALAPALA.

E loaa no @ia Hilo@aona. Hawaii, ma na Manawa a pau.                21@2-I@

 

Laau Mai Lepera Helu I.

A.S. H. Meekapu e hoo@u ia ana no ka lehulehu, i l@a ai ka pono a @nakila ke @ u i keia @ e hoopau in a mai Lepera kaokao, koko ino, mai @, a me kua ha@, e hoo@na ia no ke hoouna @ ia mai @ lilo laau.

S. H. MEEKAPU M. D.

                            Wai@ahalulu.

 

MRS. THOMAS LACK,

HELU @1, ALANUI @APU.

 

MEA KUAI A LAWELAWE I

--NA—

@iki@ @c @ A@ a @ wale A@

HE AGENA K@ @ ON NA MIKINI

White, New Home,

Davis, Crown, Howe,

Me F@rence,

Na Kui Mikini o na

 ano a pau a Howard,

Na pepa anal ole o

 na ano a p@, a me

 kela ke@ mea

 

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

HE AGENA KUAI I NA

Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu,

 Na Poka, Lu, Panda, Kukaepeie.

 

NA KAPUAHI AILA MAHU

Mai ke nui a ka liilii.

Ma ka lawelawe nui ana o’u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, ua makaukau au e hooko kaulua ole in a kauoha a pau.

O na kauoha main a mokupuni e hookohuia               2082.@.

 

PACIFIC HARDWARD COMPANY

 

Na hope o Dilinahama Ma.

MAU MEA KUAI LAKO HAO

Alanui Papu. Honolulu.

 

Ka Waiwai o ka Hilina

KA AYER @ @ @ @ @ @ @ ai@ @ @ @ @ @ wao @ p@ @ @ @ @ @ @ @ @ @iwa@ o @a @y, I@

LAAU SASAPARILA no loko ae @ @ @ @ S@sap@ Hoo@ m@ ua @ @ ma@ @ @ o @ pu @ @ @ kekani @ @ @ e ae, a @ kekaha u@ mea u@ @ o ka @ a me @ @.

HE k@k@ in@ a uaw@ @ koa @ a wili pu @ me @ ano @ i k@? A @ hui pu a@ me na w@ awaawa hoop@ @ keia.

LAAU e hoomaemae ia @ mea @ @ @ a mai@. O na kauka i@p@ @ pau @. A@ @ka @ke ke @oo o ka A@ SA@ua olelo lakou, aoie he mea mai@ e @ @ ka hoomaemae koko @ mai @ n@ @ @ pu ia, aka o keia wale ao. A@ @

HOOMAEMAE ana i ke koko, a n @ hookahua pono @ in a mea a pau @ @ kahi @au ano ma i i i@, o @ A @ @ PARILA wale no ka laau nani e h@ @ hakalia ole mamua ae o kekahi ano @ @. Oke

KOKO ino hakuhaku, a n@ @w@ holo pono ani ma ke kino, o h@ @ @ a e hooikaiha pu ia no hui ma o @ @ @ keia LAAU SASAPARILA A AYER. H@ la hi a he.

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole n@ @ @ maemae wale ana no i ke h@ho, @ @ @ hookaawale pu ana kekahii@ n@ @ @ mo@ hou @ i @ koko ino, a @ @ kaika p@ i kona holo pono ana @ @. He lehulehu wale na h@ia ana @ @ @ a pau o kea o ne ii hoohana ma@ i @ @ mamua o kahi mau laau @ ae.

A HILINAIIA no ka Ikaika Lup@ ola kino, ma ka maemae ana o @ @ make pu ia na mai, a @ @. @ laau hoomaemae koko i h@ @ wale ia malalo o na inoa lehulehu @ @ hilinai a me na h@ia wale no a okoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasapaiila.

I HOOMAKAUKAU IA K

Kauka J. C. Aver & Co., Lowell, Mass.

HOLLISTER & CO.

Na A ena ma ka Paeaina Hawaii.

Helu 100.            .       .           .           Alanui Papa, @

2086-tf

 

FRANK GERTZ

MEA KALEPA A LAWELAWE HANA @

NA ANO KAMAA A PAU NO N@

Wahine, Kaikamahine a me Kane

Na Kamaa Buti a me na Kamaa@

K@ a me @ Kanaka ma@ o na a@ p@

20 @

 

WOLFE & CO.

 

Mea Kuai in a Ano a pau o na Mea

AI, HUA AI, O NA ANO APAU.

Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Perena hui@ ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila mhu, a me na ano a pa@

 

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & @

E ioaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai @@ malu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma @ @ ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.                            20@

 

Nuhou! Nuhou! Nuhou!

AILA MAHU MAIKAI!

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

KINI AILA HOOKAHI!

E kuai pau ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia Manawa.

E AU E NA MAKAMAKA! EAU!

E kipa ae ma ka halekuai o

Kakela me Kuke.

 

B.F. EHLERS & CO.,

PAINAPA.

 

Poe Kuai in a Ano Lole a Pau.

Helu 99 alanui Papu.-Honolulu.