Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 42, 15 ʻOkakopa 1887 — KE KUOKOA O HAWAII. [ARTICLE]

KE KUOKOA O HAWAII.

Va imi ia kc Kuokoa o Hawan nei i ke au o Kamehameha 11l. t a ua hoouna ta na Klele oia hoi o Rikckc a me Haalilio, no ka imi ana i keia pono nui o k»kou. O ka la 2$ oNovemaba 1844 oia ka la o ka loaa mua ana mai ia kakou o ka ni>ho'na Aupuni Kuokoa p»ha mai na mana mai o Farani a me Berirama. Ua hoohiki laua aole toa e lawe i kekahi lihi o keia aupuni ma ke ano kuokoa a ano e ao paha. A ua inakaukau hei laua e malama i ke aupu ni kuokoa o Mawaii nei ke kue ia mai, a he hoike ana mat keia aia. no he mau kokua no kakou ke hoea mai ka manawa ino o ka hookahuli aupuni a kurkoa o Hawiii nei. Aele i loaa ia Hawaii ke kahua kuo* koa me ka weliweli aole hoi me ka owa i)i |jauda, ak9, me kir kamumumu o ke aheahe malie wale n<\ Ua maluhia o Hawaii nei malalo o ia kuokoa i loaa i ke aU o Kamehame* ha 111., 1 nae ke Kumukanawai e ku ana ia wa, a ua mahalo ia kona au hooponopono Aopuni. Hala aku la ia ke niau mai la no Ve kuokoa a 1 ke au o Kamehameha V., ua hookahuli ae oia i ke Kumukanawai a haku poaoi iho i Kumukmawai nona a hoohiki iho !■ iaia a onou mai ia imuaoka lahui me na huaolek», u eia

ma: ke Kuoiukanawai o kuu Aupuni."* Ma ia Kumukanawai oa 'ulo aku U ke kahi mau peno *ka khalehu i n>ina mina nui ai a ua hoohaiki ia ka pono ko ho balot£ a peia *a!e aku. He hookāhuii Kumukanawai wale no keia. aole he hookahuii Acja di a o ke kuoWoa o i<avaii nei ua mau mat na Hala aku la oia me kooa au a nee mai la ka manawa imua a iloko iho nei o keia au hou e aohoahi u nei e ka Moi Kalilaua, ua pukaamaka ae nei j he hooloU hou ma ia ano hookahi, oia | hoi, '*he hooioli Kumukaoawai ma ka aoao aku o na makaainana," aole hoi e !ike me ka hooioli mua ma ka -oao o ka Moi hookahi waie iho no> Aohe no paha i apooo !oa ka lahui holookoa i keia hoololi Kumukanawai, oiai he poe haole wale no ka hapanui o ka poe nana i lawelawe keia hana, aka 2 heaha ka kakou e ike nei ? Aole anei ua hoihoi hou ia mai kekahi mau pono piii paa ia kakou, ao'.e anei i hoohaiki ia na hooliio uhauha o na loaa aupuni ? Ina e nana a hoomaopoj,o ia keia au e nee mua nei, aiaiia aoie loa he kanalua no ka aiono 10 mai o ka lahui mai oao no ke:a hooioii Kumukanawai. A peia auanei e kaa ai keia hooioli ana, "he hooioii ma ka aoao o na makaainana." He oiaio ua ioli ae nei ke Kumukanawai a ke holomua nei na hana, a o ke Kuokoa o Hawaii nei. Kc haaheo nei no iloko o na wa a pau. Ke ku nei no o Hawaii iloko o ka j>oai iuiu kahi kaawale hoi mai na puahiohio pakaha o ka hoolilo daia la--1 puwaie a me kekahi mau ino e ae paha aka, na ke au oka manawa e hoike | mai. | Eia hou keia: Ke houpuupu waie j nei kekahi poe ma o ka loli hou ana ae inei o ke Kumukanawai, a he hookahujii Aupuni aku koe a pau ke Kuekoa |ana o Hawaii. E hoopau loa ia aku |ana na kanaka Hawaii mai na Oihana Aupuni aku. Auhea oukou e na hoa heluheiu o ke Kuokoa, mai haawi i ko oukou mau pahu iono no ka hoolohe ana i na leo kanikaniauia o ia ano, no ka mea, aoie he oiaio o ia. E nana ae ma ko makou inau koiamu hooiaha a e ike iho i ka oiaio aole loa iie iuioie ka hapanui o na hookohu ,oihana niai ke Ku'nina Kaiaiaina mai, aka, he Hawaii.

Aole loa eae f.na ke Kuokoa ke hoopau ia kekahi kanaka Hawaii mai ka oiliana aku me ka hala ole, aka hoi, ina ua ike ia kona hemahema, alaila he mea waiwai ole ke ahewa i kela hoopau ana. oka pololei ka makou i anoi ai e hana ia aole o ke apuhi, a o ke kaulike ko makou kahua aole o ke paewa. Nolaila e na hoa heluhelu, ina ua ho omao[.opo oakou i keia mau manao a he mea e hookulanalana io ia ai ko ouko" kuokoa ana; Kt nonoi aku nei makou ia oukou, "e nana kakou iluna a e waiho aku iko kakou mau poloai ana rae ke kuio laia no ka mea Nona mai keia kuokoa i loaa ia kakou me ka eha ole o ka ili, ua loaa ia Amerika ke kuokoa me ke koko, aole hoi pela ko kakou: noiaila, e haliu aku 1 Ona laa Nana no e hoopakele ia kakou mai ka ino mai Ao ka makou leo noi: Na ke Akua e malama mai ia Hawaii a Nana no e hoomau aku i kona Kuokoa ana.