Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 38, 17 September 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAIKAI MAUKA KE KA KAEI PALI O ITALIA Ka Olali oke Kahua Kaua. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAIKAI MAUKA KE KA KAEI PALI O ITALIA

Ka Olali oke Kahua Kaua.

Ka Eu«u nani i Vooitir.ihi ka Onohi malinulauaa 0 ka ]_a; U L 1 keiaWeii > ouuieaia o o* kua-u.-*i me na ku c.aoi nana 1 hooeaiai* k» puu»xi 0 n* nluwA.hwie a pau o Lurupa u 1 e. a te aioh*,' Si Kahii Peahiuio Wiliis 0 h &ildu. Aoke Koouea Iwikanloka Makakila IKA huli hei ana aku o na 'lii o Europa, uā noho iho In ke aupuni o It3lia me ka imluhia. E na hoa kaunu o ka moolelo o ke keiki Laudila e hoopau ae ko ki kou kamailio hookua nui ana no na aiiio Europa a e huli ae ko kakou kamailio ana no ka mea nona keia nanea. •I ka hala ana akuona lii o Europa, ua noho īho la ke alii opio me kana mau iwa kiani me ka maikai, a i ka piha ana o na rr.ahina elua, ua ike ia aku la kekahi mea hou i ke olii wahine, oia hoi ua hoike mai la kona mau he'.ehelena i ka inpai keiki. I ka ike ana o ke alii kane ua hapai kan;\ aliiwahine, ua nui loa īa kona olioli a olioli pu hoi me ka lahui ho!ookoa a pau 0 Italia. ua kui aku la ka hapai o ka ui Pomelia a hiki i na aupuni nui 0 Europa. 1 ke kokoke ara m?i o na mehina o ka hanau, ua hiki mii la na elele mai na aupuni mai o ELropa me na makana mai ko lakou mau aupuni mai no ka la hanau o ke keikialii o ke auouni 0 ltalia. He elua mahina i koe alaila hiki mai 1 ka la e hanau ai, la wa i hoomaka 11 ai ai ka aina e uhi paa ia e ka ohu a me ka noe, a o ka ua liilii hoi e hoopulu anrv i ka lau o na laau o ka nahele. Ikikuhi manawa hoi, e uhi paa mai ana ka ua koko maluna o ka aina, a i kekahi mar awa hu e pouli pu mai ana ka aina a puni o Itali?; he hookahi mahir.a ka paa mau ana o keia mau haawina maluna o ke aupuni. Ma kekahi po, ua hui kino aku la o Kelaudila me ke kino aka o kona po kii manu, oia no hoi kela manu nana i lunai ia Laudila. A ma keia halawai ana ua pane mai la ua manu la: E kuu haku Kelaudila, e noi aku ana au i keu oluolu, a e ae mai hoi oe, oia hoi, na'u e hanai i ka hanai a kaua a nui,

na'u no hoi e imi 1 aupuni e noho ai o ka'u hanai, no ka mea, o oe o kaua ua pono oe 1 kau hanai a e nalo ana hoi kou mau iwi; owau ka hoi o kou wahi pokii ka mea aloha, acld hoi he mea nana e huna ko'u mau iwi. He nani hoi ia ua loaa ae )a ka hua mai ka puhaka ae o ka kaua luhi mua, nolaila, e noi aku ana au na'u e hanai ka hanai a kaua, no ka mea, £oie e hanau k»no kanaka mai ana ka moopuna a kaua, uka, e hanau mai ana oia ma ke ano he

kino opuu maia, e hoopuni ia ana me na lapa uwila he kanalimakumamalua. a o kona mau pale ae mawaho oia no kana mau mea kaua, a o kona mau hoa hoomanawanui ma keia mua aku. Ia wa i haawi mai ai ka manu i kona aloha a nalo aku la.

Puoho ae Ia o Kelaudila, a eia ka he moe. Noonoa iho la oia i na mea i pau a pane ae la, E kuu pokii manu, e Attoahi e, ka lua ole o ka mana a me ka ikaika a puni ka lewa; ua piha ka lewa i kou mana, piha pu me k« honua nei, a ua oi pakela wale aku kou msna; e kuu pokii, o kau uoi i noi mai nei ia'u ma ke akaku i keia wa iho la. ua ae au i kau noi, a ke.hoohiki aku nei au imua o ke Akua mana ioa, aole :u e hoihoi heu mai i ka'u olelo, no ka mea, o ka hanai wale no ka kaua a nu, no kona mau makua no ka j>omaikai, a no kakou pu hoi ia pomaikai; aloha ee e kuu poki'. Ia wa i hooki īho ai o Ke!audila i kana kamailio, e kukulu iho ia kona mau waimaka. I ka olomaoa Kelaudīla t noke nei i ke kaukau, ke iohe mai ia no kona po k'i manu, a kani iho ia ka aka a ua manu nei. I ka iua o ka mahma ua lo'.i ae ia na hoaiiona, aole hoi e Lke me mamua, aka, i keia man&wa ua nee mai la ka ua lanipi'i, nee mai la ka ohu me ka ikaika, a o ka pouli hoi e aaki paa ana maiuna o ka āina, a i ka hala ana o ka hapalua o ka mahina, oia no ka wa a ka ua i hooiei pau ai i kona ikaika a pau. O na makaainaoa ua ku a piīi hua no keu ino nui; pii mai la k« wai o oa aoliwai a uhi ibo la maluoa o k*-

kuhi hat:a o ka am?. a ua nui ka piiikia maluna o ka aiaa 1 ke kokoke ana mai i na 3a e banau ai o ke &»ii*ah.'nc, ua pii mai la na ao hakumakuma o ka lewa mai ke kukulu hikina mai, pa mai la kekahi ma kani ikaika mai ke kukulu komehana mai, a luku iho la i na ululaau o luha a me na kauha'e, olapa mai l a ka uwib, kui mai la ka leo o ka htkili, a na keia mau ouli kaniahao i hooi loa aku i ka pilikia o na 'lii a me na makaainana; a he pule me ka hapa ka paa mau ana o keia ir.o. Ike kokoke ana mai ona la 9 ka nahunahu, ua oi palua ae la ka ikaika o ka uwila, ka hekili a n:e ka ua la wa i hoomaj?a iho ai ke aiiiwahine i ka nahunahu, oia no ka wa i 01 j>a lima ae ai ka ikaika o ka uwila a me ka hekili no elua po ame hookahi la. Ika manawa i hooi pa-umi ia ai ka ikaika o ka uwila, ka hekili a me ka ua, oia no ka \va i oi pa-umi ae ai ka pilikia o na 'ūi a me na makaainana, no ka mea, iloko o ia mau hora, ua iho mai la ka hau 0 na kuahiwi a uhi maiuna o na laau; o ke kai hoi ua pii mai la a uhi pu maluna o kekahi hapa o ka ainn: o ka wai o na muliwai, ua pii ae la a hu iluna o ka aina. He mau hora keia mau hnawina, oia no ka wa i heomaka ai o ke kuakoko mua o ke a'.iiwahine. Ika lua oke kuakoko ua haaUe pau iho la ka leo o ka hekili miluna o ka n'm a ] ilipu ka hanu o na a (i i no ka wa i puka mai ai ke keiki mai ka puhaka mai o ka m Pomelia.

1 ka hemo ana mni ua lalau iho ln ka olomana Kiljudiia i ke ke ki a pan 1 kona l!mi I ka nana nna īho he opuu maia ke nno 0 ke keiki, aole hoi ne keiki e hke me ka kakou e hanau nei I ka ike ann mai o ke aiii opio i keia haawina, ua kaumaha iho la oia a ku oa iho la kona poo ilalo, oia no ka wa 1 pane aku ai ka o!omana KelaLdi'a, E kuu keiki, e aha ana oe e nno e mai nti kou mau helehelena? Mai kaumaha kou naau, no ka mea, 0 kau keiki auanei ka mea nana e hookau aku i ka hoopai maluna o na kupua ino o ka lewa, aole hoi l.e mea nana e paa i kona mana. li wa i kauoha ia aku :i ka ui o na hilana o Sckotia, oia hoi o Luisa, e kii i na mea a pau e pono ai o ke keiki. He manawa ele, ua hini mai la na mea a pau, a i ka hoomaopopo ana iho 0 ka olomana Kelaudila i ke ano o ua opuu maia nei, ua ike iho la eia ua llke loa no ke kino o ka puukoko me ka opuu maia. Ike pu iho la oia i kekahi apani koko loihi e pili ar.a me ua opuu maia nei, o ka loa ma kana hoomaopopo iho me he la he 6 iniha; ma kekahi aoao o ua opuu maia la e waiho ana kekahi mea e li <e me ka maka upena, a mai loko mai o ua maka upena la e puka mai ana na alelo manamana oka uwila Ika ike ana o ka olomana Keiaudila i. ke ano o keia mau mea, ua pane aku la oia i kana mau keiki, O keia hookahi ke kanaka kupua 0 ke ao nei. i

I ka oau pono ana o na hoomaemae ana i ke kino opuu maia o ke keiki, oia no ka wa i kokolo mai ai kc'<ahi ohu pohina iloko o ka rumi i waiho ai ka puolo, a lohe pu ia aku la ke kani kikiko'u o na manu maluna pono o ka halealii, a o na kanaka hoi a pau e hooho ana, Auwe ka pohai manu nui e! Palua a pakolu ka hooko ana o na maua lohe hou la aku la kekahi mau hauwawa, e olelo ana kekahi pee, he heokahi manu nui iloko o kela pohai manu, o ka nui o keia manu ua like no oia me kekahi kuahiwi, a o na manu a j)au e pohai ana mawaho akuo ua manu nui ix Aele i liuliu ua hookokoke iho la ua pohai manu la maluna o o ka halealii, a oia no ka manawa i uhi «ho ai o kekahi jx>uli nui maluna o ka aina, a no elua hora keia pouli an?. lioko o keia manawa ua l-_hc ia aku la ka leo o na manu i ke kam kikoukou mai, a i ka wehe ana ae o ka pouli aole ka pohai manu a me ka puolo keiki, ua hao aku ia ka īnu wai maleo ka lau laau, ahu iho la ka hoka i ke keiki alii a me kana mau aliiwahme. Mahope iho o ka ana i ke kino o ke aluwahioe, ua par.e aku la ke kama'hiwahlne, E kuu aloha, he mea kupanaha maoli ka kaua keiki, eia ka he kohu hke me ka opuu o ka maia. Pane aku HHkana kane; Ua hiki no, e malama no kaua iaia, a ina he aloha mai ko na lani, alaik, e ioaa aaa no ia

kaua hc keiki i ei aku mimui 0 kaaa E iieie hoi ha kam e nana.

Ae, aia a paa ko'u mau aahu i ke komo, a'aila, hele aku kaua e nana. I ka makaukau ana, ua hele tku la laua e nina. Ia laea i hiki aku ai ma ka ruroi i waiho ai o ke ke.V i, e hoaa mai ana ka ui Lu;sa nv: ka hauhau ana o kona waha, me na waimaka e hiolo ana ma kona mau paoaiina. I ka ike ana mai o ka ui l.uiiA i kana aikane me ka laua kar.e e helo aku ana, ua holo mai la o»a a numua pono. ua kukuli iho la o a ī!jIo a pane mai la, E o'u mau haku e. ua auhulihia kakou, a im poino no hoi au; 0 ka (>uo!o. oia hoi ka kakou keik», aole ia nva ka rumi; ua aihue ia paha oia, a ua hlo piha i ka poe haomakakiu. la manawa 1 ku-o ie ai lakou a ekolu me ka leo kuma kena.

I ka iohe ana o ka olomana Kelau dila i keia mau leo kumakena, ut hoo

manao ae ia oia e uwe ani kana mau keiki ika iaua keiki. No ii mea. hele mai ia ua olomana nei a hiki imua o kana mau keiki. a pane mai l\ oia n*e ka leo kuoo: E a'u mau keik', mai ho)pau wale i ko oukou waimaka ma ka uwe kumakena ana, e hoopau i ko oukou hana ana pela, no ka inea, i ka wa ikko o ka opu ua luhi oukou i ka hanai ana, a i keia manawa, aole o oukou luhi, no ka mea, aia ma ko'u aoao ia mea e a'u keiki. E hoi no ko oukou wahi; aole oukou e ike iaia a piha ra makahiki elima, no ka mea, ua iawe ia aku oia e ko'u pokii, ka mea i maka'u

nui ia e na kupua a pui.i ke ao nfi. Nolaila, mai kaumaha ka naau, no ka mea, ua ioaa aku ia kona mea nana e maiama me ka maiuhia. Aole no hoi au i ike i ke aupuni ana i iawe ai i ka moopuna a maua. Nolaiia, e a'u keiki, e hoomama i ko oukou mau noonoo, a e noho hoi me ka maikai a me ka maluh a E kuu keiki, e noho kaua a hala Va mikahik*, alai a, lele ka-ja e huli i ke aupuni i noho ai o kau keiki. E kuu makua, peia no kuu makemako, aia hiki mai ia mau h, no ka t mea, o ka mea poiuhihi o ke alanui e hiki aku ai ika aina. A'«a, mamua o ko kaua hele ana e kahea mua no au iaij, i ike ai kaua iko keiki. Manao au, ina kaua e hele aku ana ma ko kaua makemake, aeie no e ioaa ana ij kaua.

1 ka p3u ana o keia mau o'elo ua huli hoi nui aku la lakou i ko hkou rumi me ka lana o kn n'anao. E na hoa hahaiiholo o ka moolelo o Laudilj, e haalele ko kakou kanwilio ana no ka halealii a me ke aupuni, a e huli ae ko kakou kam.ilio ana no ka pohai manu a me ka puolo a lakou e lawe la.

I ka pohai mnnu i huli hoi aku ai i ko la'<ou aupuni, me ka lakou ukana makamae, elua po elua ao ua hiki nk»i a lakou i ke a jpuni o lakou, a ua lawe aku li lakou i u.i puo'o nei a iloko o kekahi hale aniani, a waiho aku la i oko o ka rumi i heomakaukau ia e lakeu no ka lakou hanai alii. Ia manawa i ku mai ai ka manu alii oia hoi o Actoahi a kukala mai \x imua o kona mau makaainana, e makenake ana oia e hoike mai i kona man:o

imua o kona mau makaainana manu, o kc kakahiaka o ka la opopo eii ko oukou wa c hele mai ai imua o'u no ka haawi ana aku i ko oukon mnu kulan*, i mea e maluhia ai ki hanai a!ii. Ua ae like mai la na manu a pau nui aku la i ka hoi no ko lakou mau wahi iho Ika puka ana mai okala i ke kakahiakanui, ua akoakoa mai !a na manu a pau imua o Aeloahi me ka hauoli nui. Ike kaa pono ana ae ika hora 9 ua ike ia aku la ka puka ana mai o Aeloahi a ku ana im<ia o kora miu hoa manu. N niu mai la oia ( Ua pau pono nni nei oukou? Ae, wahi a ka nui manu. Pane mai U oia, E o'u mau makaainnna a mau hoa luhi hoi o ka hani ana ( ko kakou aupuni, a mai ka uuku mai o ko kakou hookahua ana a hiki i ka nui ana a laula a lilo i aina, ni ko takou mau nuku no i kukulu iho i na 'aau a me na pua aala o ko kakou ama

nei, i it a manawa o ko kakou aina ka oi oka nani a me ka mai<a'. U<i mar,ao no hoi au aole no he aupuni i liku aeu me ke.a ka r.ani a me ka aala o lona mau pui, ka nani kan ahao hoi o na uluUau. a o ke ala o ko kakou mau pua t aolo i loaa ma ka honua a ma ka a a puni, ao'e no ma na papaku hohonu o ka moana; o ko kakou aupuni no ka oi, a ma keia mau mea a pau no pua oi, oia no ka pua a kakou t kii aku mi a loaa i ke nupum o haūa» oia ka pua nana e hookaulana i ko kakeu moa a puni ke ao nei. (AeJg ifau.)