Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 23, 4 June 1887 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikuhi f J uuon<; Poupou Kamahao, a o ka Lion.i Ilanu Meheu l'n{o!ci. Hc A/i>o/c/o Em/ani i mtuhi i.i tio l:e A'iw'.Oū. ENOHO me ka hoomanawanui a me ka maluhia pu, a na ke akua e hoohui hou ia kaua be alo a he alo ma keia mua aku. Me keia mau kukai olelo ana i hui hope ae ai lakou, a na!o aku la o Edisepa ma a noho hookahi iho la ke kaikamahme liona i kona nina. Oiai o Edisepa ma e ahai ia la e ka mana o ko lakou mau lio, no na sekona pokole wale no aia hoi hiki pono aku la lakou nei no aina Oaimana kahi hoi ake kanaka makalii e noho mai ana.

1 ka ike ana mai o ua Setiwa la i kana keiki a me kona lio punahele, poha mai ta koni wahi leo liilii i ka pane ana mai: A! ooe mai la ka ia e kuu lio punahele ka mea a'u e kaniuhu mau nei i na wa a pau nou, akahi au a oluolu ua hoi mai la oe, a komo mai la lakou nei iloko. * I kela wa i komo aku ai na mea a pau iloko a ia wa i huli mai ai o Setiwa a nir.au mai la ia Edisepa penei: E kuu keiki, heaha hoi ka mea o ka hoi hou ana mai nei, aole hoi ī loaa ko aikane ? Aole au e hiki ke komo aku iloko o kona ama, oiai he oi pakela aku kela a ka wahine mana nui wale, wahi a Edisepa.

Ae, he nani ia, ua hol mu la oe, eia ka'u ia oe, mai hele hou, o oi loa aku ka ino i keia i ko ka wa mua. Kahaha, e hele ana au e imi i ka moe uhane a Makeneu a i loaa ia'u, alaila e hoihoi ia mai no kuu aikane. Pane aku Ia o Setiwa, mai paakiki e kuu keiki, no ka mea, o ke alahele a olua e hele nei, he alahele mokuahana ia ia olua iho. Aole, aole loa au e noho e kuu makuakane e hele no au. E kuu keiki, wahi a Sctiwa me ka leo walohii, mai uilani kou manao no ka hele ana e imi no kela mea. oiai o ka hopena o ua mea la he make no ia, a owau no auanei ka hopena o ua mea la.

Mai au'a oe īa'u e kuu makuakane maikai, wahi a Setiwa, oiai, aohe mea e ae nana i alako ia'u iL>ko 0 ka hookiekie a me ka hookano, o oe wale no, nau i haawi mai i ka īkaika a nui, ka mana a nui, a me na mea kokua a nui, a o ka mea hea la koe aole i loaa m'u, no keia mea ua haakei kuu naau 1 keia wa, ua aa hoi kuu nianao e hele ma na wahi a pau o ka honua, a pehea la oukou e au'a nei ia'u. I ka lohe ana o Setiwa i keia mau huaolelo, pane mai la oia me ka mino aka pu ana, no kou hoike ana mai nei e kuu keiki i ka mea nana i hookiekie kou naau, nolaiia au i mihi iho ai no ko'u hewa nui loa no ko'u haawi ana i keia mau mea īa oe, a o ka'u h«na kupono wale no i keia manawa, o ka hookuu aku la oe e hele e like me kou manao, o kou alakai o kuu iio nei, oiai, o kona mana a me kona ikaika, ua like no me a'u nei, nolaila, o hele, a i poino oe ma~ kau huakai, ku mai no oe ia'u i moepuu no kau rhau hana hewa a pau t a o ke ola e loaa ia 0.% o ko kaua ola like ia, a o ka make e loaa ana ia oe, o ko kaua make like ana no ia. Mahope iho o na kukai olelo loihi ana a Edisepa me kona makuakane makalii; hoomakaukau ae )a oia no kana huakai hele tmi no ka mea a ke alii wahine Mageneti i anoi ai, a mamua o kona haalele ana ibo ia aina Daimana, pane aku la oia t kana aikane C>uni Galena penei: E kuu aikane aloha, eia au ke hele nei mahope o ka mea i kauoha ia mai ia'u, a e noho hookahi ana oe i ka aina o ka makuakane o kaua, aka, o kuu kauoha nui ia oe, oia keia, eia kuu pa(>ale laulai) gula, e p&a malie oe ia mea e nana mau hoi iata 1 na U a pau, a i nana oe i kekahi la a i ike oe 1 ka paa o keia papale t ka eleele a puni, hoomanao iho 0« ua make au kau aikane aloha, o ka aina no keia noho iho, mai manao oe e hele ae e hoopakele ia'u, oiai aole mea hiki ke hoopakele i ka

mea i make, aks hoi, i nana oe a $ pu-; ni kuu ]»apa'e ike keokeo mji loko a waho. alaila huomanao iho oe ua loaa ka fK>maikai ia'u i kau aikane nei, ahi!a oielo aku au ia oe e imi ae oe ia'u, a i loaa au ia oe, alaila, o ko'u wahi e nohsj ai o kou ia, a pela mau kaua e pono ai. O keia mau olelo i hoopuka ia aku e Edisepa imua o Guni Oalena, ua lih) ia i mea e hoehaeha ai i kona puuwai aloha aikane, oiai o kona manao wale no a pau aia wale no maluna o a oia kana i pane aku ai penei:

E kuu aikane aloha, mai haalele mai oe ia'u, ina paha i komohia ke aloha iloko ou no'u a kuonoono hoi ke aloha iloko o kou houpo no'u wale nei no, alaila, mai waiho oe ia'u owau hookahi e hele pu no kaua ma kou wahi e noho ai, malaiia au, a ma kou wahi e moe ai malaila au, a ma kou wahi e make ai, malai'a no au, i hookahi kaua iloko o kau mau hana a pau loa. Pane aku la o Edisepa, aole, aole oe e hele mai mahope o'u, mai manao oe e hana ia kekahi mei kue mawaena o kaua, aole, oka maikai ka'a i manao ai, e noho hoi oe a hiki iloko o kuu hora 0 ka pilikia hoomanao mai au o oe ko'u kokua, alaila e lilo oe i puukalahala no'u iloko o na hora o ka pilikia, pe!hea ia hewa anei ?

Pane mai la o Guni Galena, ina pela ua pono, e noho ae hoi au e nana i na hana e kau ia mai ana maluna ou, a ina wau e ike ana ua poino oe, alaila e hele aku no au. Mahope iho o na kukai olelo loihi ana a Edisepa me kana aikane, hooholo like iho la laua i ko laua manao a ua pono. I keia wa a Edisepa e kamailio ana me kana aikane, aia o Setiwa e ao ana i kona lio Uwepa Eleele, e kuhikuhi ana iaia i na wahi pilikia a pau o kona alahele e hele aku ai me Edisepa e hooikaika pu aku ana hoi iaia e koa, e wi wo ole, e kupaa makau ole hoi īmua 0 na enenn, a e hoi hope ole hoi īloko o na liana hookuli a Edisepa. O keia mau mea a pau ka Setiwa i kauoha aku ai ia Uwepa Eleele a oia ka ua lio la i pane aku ai, aole au e hookuli, aole au e hohe wale, aole pu hoi e nana mak.i, aka e koa au no ke ola o kuu haku, a hiki 1 ko maua haule pio ana.

I ka pau ana o ka laujf mau kukai olelo ana, a makaukau hoi na mea a pau no ko laua hele, kahea aku la o Setiwa i kana keiki i ka pane ana aku, e Edisepa, ua makaukau na mea a pau, e hele olua, I kela wa, oili mai la o Edisepa a hui pu ae lakou iloko o īa minute, a i ua Edisepa la i pii ae ai a noho īluna o kona lio pane aku la o Setiwa kona makuakane penei:

E leuu keiki, ke hele nei oe, ua makaukau kou hele, a o kou hele wale aku no koe, eia nae kuu kauoha ia oe, i hele oe mahope o ko huakai mai hoao oe e hoopa a e hoohaule ika maluhia 0 kekahi mea ma ua aina la, a ina oe e hana ana pela, alaila e lawe aku ana au ia oe a hoonoho aku maloko o ka aina pohihihi o Kamaa Ulaula, kahi hoi e hoaa ai o na poe a pau ke hele huli. Pane mai la o Edisepa, ae, o kau mea a pau e olelo mai nei ia'u, aole ia 1 komo aku iloko o ka waihona malama kauoha, aka, aia wale no i ka lihilihi, a oia ka'u e hai e aku nei ia oe, i hele au ai ku ia ka pilikia hiki ole ia'u ke uumi, oia ka ono o ka puu, alaila e kapae ana no au i ka olelo kauoha au eka makuakane, aka hoi i hiki ole mai ia mau haawina, alaila ua paa no kekanawai au e kuu makuakane. I ka pau ana o keia mau huaolelo, a haawiae la na aloha hope, ia wa i huli ae ai ka lio Uwepa Eleele a nalo aku la iloko o na ao o ka L*wa iloko o ka imo ana a ka maka. Maanei e waiho kaua e ka mea helu-, helu i ke kamailio ana no na mea e ae a pau a maluna wale no kaua o Edisepa e kamailio ai, oiai ke hele U oia iloko o na inea o ka lewa i mea e hoopakele ia ai no kana aikane Oiai ua Edisepa la e lawe ia ana e ka mana lua ole o konalio, a he manawa loihi mahōpe iho o ko laua lele ana, pane iho la o Edisepa i kona ho, e kuu lio maikai, pehea ka loihi i koe> alaila hiki aku kaua i ka aina a kaua e ake aku nei e ike ? Pane ae la ua lio la, e kuu haku, aole i maopopo ia'u ka loihi i koe. aka o ko kaua awiw; wale no ka mea e hiki kokeai

He !oīhi hou iho no manope o ; keia lele ana aku a laua, mnau hou aku j !a no o Edtsepa pehea la ka loihi i koe jhiki aku kaua i ka aina a'u e ake nei e i ike. a oia ka kona lio i pane ae ai, alia

oe e ninau mai, no ka mea aohe mau hoailona i loaa ia kaua i keia wa, i akaka ai kahi aku i koe a kaua e leh aku ai, he wa loihi loa mahope iho o keīa, aia hoi pa mai la kekahi makani ma ka hikma mai me ka ikaika luaole, pulumi ae la i na ao o ka lewa, lilo ae la na ao o ka lewa i mau ao hakumakuma, a o na manu o ka lewa i opala, aohe mea e ae i hiki ke hoaano aku imua o ua makani la, oiai, o kona ikaika. ua like me ka halulu ana o ka hekih i ka wa ino, a o kona pa ana mai ua like no ia me he waikahe hele huhu ia, aohe mea ola i nele kona make imua o ua makani la.

Ikawa 1 halawai mai ai o keia makani me Edisepa a me kona lio, ua hooi loa la aku la ko Uwepa Eleele mama e like me ka awihi ana o ka maka, ua kaalo ae la laua mawaena o ua makani la, a nalo aku la laua ma kela aoao, a oia kana i pane ae ai i kona lio penei, e kuu lio maikai, he keu aku ka hoi kela o ka makani hele huhu nui wale. Pane aku la o Uwfcpa Eleele, akahi no kaua a ane lihi launa aku e komo iloko 0 ka aina o Bevia, o kela mak'ani hele huhu au i ike mai la, oia ka ekahi 0 na makani, a he 49 mau makani aku 1 koe alaila komo aku kaua i ka poepoe mua 0 ka honua. Kahuhu, he weliweli aku no ka loihi Ke kuhi nei au he aina kokoke mai nei no la, eia aku no ka i o ka lilo, wahi a Edisepa. I keia wa, pane ae la o Uwepa Eleele, o keia mak3nt i loaa niai la ia kaua, he hapaunn wale no kona ikaika i ko na makani mamua aku nei o kaua, a oia ka'u e kauoha aku nei ia oe, e makaala oe nou iho i na wa a pau o haule auanei oe. Pane iho la o Edisepa me ke ano kaena, o kou mama paha ka mea hana a nui a hoohoa mai oe ia'u nei, eia ke kikala i lehia ma kena ano nana o ke kau lio, he hana paani hoi na kou kahu nei mai nnkau oe, hoomau aku kaua ika lele ana imua.

Ika lohe ana o ua Uwepa Eleele nei i ka olelo kaena a kona h.iku, ia wa oia i hooi pakolu aku ai 1 koni mama, ke hele la a poina na mea hana i kau a mea o ka mama lua ole, a e like me ka alawa ana a ka maka, komo hou aku la laua iloko o kekahi makani ikaika 1 o' palua ae i ko ka mua, a he hi-o iki ana no ua Edisepa la kaalo aku la laua ma kela aoao, a puana iki ae la ua Edisepa la, kahaha, ikaika hoi kela wahi ma* kani.

Hoomau aku la no laua 1 ka lele ana j imua kaa hoj>e ae la he 49 mau makani j ia laua me ka poino ole, a komo aku la laua i ka makani hope, aia hoi, he oi aku kona weliweli imua o na makani a pau i hala ae. Oiai o kona pa ana, ua like no ia me na lima kanaka he mau tausani e hopu mai ana 1 ka mea e lele aku ana a hoolei ae i ka lewa me ka lumilumi pu ana iho a me ke kulai ana a oela aku. A oiai o Edisepa ma i komo aku ai iloko o ua makani la, wiliwili ia ae la laua i ka lewa me ka weliweli nui, a iloko o keia wiiiwili loihi ana, pahemo aku la o Edisepa mai luna aku o kona lio a hlo aku U oia i ka lewa. a o Uwepa Eleele hoi, wiliwili ia ae !a oia me he wahi opala la a lilo aku U i ka lewa, he mea oiaio eka mea heluhelu, aole hookahi mea hiki ke leupaa nona iho iloko o keia makani hele huhu nui waie. Iloko o kela wa o Edisepa e puhi la la o e ka makani, aia no na maka o Uwepa Eleele ke nana Ia i ko na haku, a ke mihi la o loko o kona naau no ka make aku oua haku U ona, ke heoikaika la no hoi ua lio U me ka manao e loaa aku kona haku, aka, aole nae e hiki oiai ua ikaika loa ka hele ana o ka makani. He wa pokole wale no ko Uwepa Eleele ike ana aku i kona haku, a nalo aku U oa Edisepa U iloko o ka makani hana aloha ole, i keU wa i mihi iho ai 0 Uwepa Eleele īaia iho me ka hopohopo nui oka naau, a maka'u iho U oia no Setiwa kana haku. Maaoei e waiho iki iho kaua no Edisepa e puhi U eka makani» a e nana aku kaua no Setiwa ma aina Daimana. (A*le ipau,)