Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 9, 26 February 1887 — Page 3
This text was transcribed by: | John Sang |
This work is dedicated to: | Elizabeth Kaolokuokamaile Kupahu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa.
Paiia e THOS G THRUM ma ka Halepai o a Hui "PRESS PUBLISHING COMPANY," Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.
E hoouna muaia mai na Olelo Hoolana ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ka awakea o na Poaha a pau. Aole e hoopakaia na Olelo Hoolana ke laweia mai mahope o ka hora i hooikeia maluna. E hooko piha aku ana makou i keia rula maluna.
E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia pepa i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.
O ka'uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka apana o Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa ma ia mau apana, e hooiia ka uku luna.
Kela me Keia
Wehea ke poli e Maunaala; eia mai a hoea aku kau ukana luuluu.
No na hoolaha hou o keia pule e puka aku nei, e pono i na makamaka e nana iho. Na moolelo, eia iho ua hele a ohuohu.
Aole no ia lawalu iho ka makou mau leta hooalohaloha e kupai nei, ke hele aku la nae a lahiku. He wahi koana ia e pulelo aku la.
Ma ka po Poalua, Poaha a me Poaono e haawi ai na Iapana keaka kuwalawala i ko lakou maamaalea ma ia hana. He 11 ko lakou nui.
He ekolu la a oi ka haule o ka manawa ku mai o ka mokuahi Mariposa mai Kapalakiko. I ke kakahiaka Poaha kona ku ana mai.
He ikaika ka makani ma Kohala i kela mau la aku nei wahi mai a kekahi lono. A o ka halulu o ke kai ua hamau iho ia i ka nanahe olu lawe malie.
He nui loa ka ino o Kauai i lohe ia mai nei, a no ia mea ua kaulua iho ka huakai holo o kekahi mau moku kuna no laila a malie pono mai ka ino.
O ka Poaha nei ka la hanau o ka "Makua o kona lahui," Keoki Wasinetona, a ua hoike ia ae ka ihiihi o ka la me na kahakahana hae o na luna aupuni e welo ana i ka makani.
Ma kela pule aku nei, ua lohea mai ka ili ana o kekahi moku kalepa ma na kapakai o Wainaku, Hilo, Hawaii, a ua hoopakele ia na mea a pau o luna e ko uka poe. Mahalo piha ia oukou.
I ka Poakahi nei i 'ku mai ai ka mokuahi Gaelic mai Honokaona. He mau kauna Iapana he poe keaka, a me na pake ka i hoolele ia mai. He opiuma kekahi he 40,000 tini paha.
Mai ka makamaka S. Kamakahiki i hoike mai i keia: Ua make emoole kekahi kanaka ma Wailua, Koolau, Maui, o Kanahaku kona inoa. He wahi eha maloko o kona umauma kona mai.
he lono i lohe ia mai inehinei, ua ike ia kekahi pahu iwi alii e waiho mai nei ma Maunaala ua nakaka, a ua haule ka pale. Wahi hou a ia lono he nuhou nui a lohea iho. Pela io anei hoi?
Ke liuliu nei ke kuna Mil@ Morris e holo aku no Samoa. Iaia e lohe aku ai ko laila poe eia ka manuwa Hawaii a hoea aku. Mai hoolilo i ke kua o ka Elelo Hawaii i papahele hula kui o make.
He lono, o J.A. Nahaku, ke kakauolelo o ka Papa Kuauhau Alii, ua make. Laki loa nae, ua loaa e iho nei he puaa, ka mea nana e huli aku na iwi alii, koe nae ko lakou kuauhau. E aho hoi ia he oki loa hoi ka nele.
Ua kulipolipo iho nei ke Kuhina Kipikona i ka onawaliwali i kela mau la aku nei, a ano ua hauoli na manao i ka lohea ana mai ua oluolu oioa. Pelu pu me kamai o ka lunakanawai kiekie Hon. A. Fornander, ua oluolu.
Ua hanau mai na ko makou haku moolelo P.W. Ewaliko a me kana ihuanu he kaikamahine mohaha maikai. O ka ewalu iho la keia o kana mau keiki i hoohua la mai i keia ao no ka makia hooulu lahui o Kalani.
Me he la, ke loaa ole he mau keakea nui i ka la apopo, e hoolewaia aku ana ke kino lepo o ke alii make no ka ilina o Maemae. No kona papa kuhikuhi hoolewa, e kali makou a hoopuka pu aku me ka moolelo o ka hoolewa.
Wahi a na lono mai Hawaii mai, me he la he elua wahi e manao ia la e iho aku ai ka pele e hookauluwela la i ka lewa. Ma Hilo, a i ole ia ma Kapapala i Kau. A i ole ae la ma keia mau wahi, alaila, ,ma kahi e kahe aku ana.
He mau kuaua eloelo ka i hoopulu iho i ke kulanakauhale nei i keia mau la. Hakulele na alanui, o ka mea mau no ia. A ina pela mau aku a hala keia pule, alaila, aneane ko ke kulanakauhale nei poe e hoolimalima i mau waapa e a@lo ai i na home.
Ma ka Poalima o ka pule i hala, oia hoi ka la 11 o keia mahina, ua ku ae la i Lahaina ka mokuahi Mokolii me ka piha ohua a me na uluwehiwehi no ka hoomanao ana i ka la nui poni alii Poaono Feb. 12. A i ka hiki nui ana aku, ua hoike ia mai la ka lohe aohe lealea o ia la, ua papa ia, a nolaila ua poho nuui iho la na manaolana.
ke lohe ia mai nei e holo aku ana kekahi luna aupuni e holo balota i wailuku ma kahi o Hon. G. Richardson i hookiekie ia i lunakanawai kaapuni apana elua o ka Paeaina ma kahi o Hon. A. Fornander. A owai la ua luna aupuni la. Aia a hanuhanu aku.
Ma ke kahakai o Honoipu, Kohala, ua poholo kekahi keiki iloko o ke kai a make. I ka wa nae i loaa mai ai keia lono e puka aku nei, ua lehulehu loa na kanaka i hele ae malaila e huli ai i ke kino make a ua keiki la. Ua loaa aku na lole ma kekahi wahi okoa, a o ke kino hoi ua nalowale loa. Malia paha ua pau i ka ai ia e ka mano.
He lono mai Molokai e hoike ana, ua hele aku ka luna auhau o ia wahi e huli i kekahi huina dala i manao wale ia ua uhuna ia, malalo o na wanana hoomanamana a kekahi kahuna. Olelo ua kahuna la i ka po e huli ai, a ina e ike i kekahi mea anapa, aia malaila ke dala. I ka hele ana nae keia e huli ma kahi i kuhikuhi ia e ua kahuna la, makena loa ua mea ulaula e anapa mai ana a maopopo ole iho la ma ka ulaula hea la e eli ai a loaa ke dala. Hele hou no ma kekahi po ae, o ka ula no ka mea i ike ia; oi noke i ka huli a o ka ula wale no ka mea i loaa. Makena ulaula. Ma Pulehu keia mea i hanaia.
I ka Poakolu nei oiai na pakaua eloelo a haule makawalu ana ma ia la, ua hoolana pu ia ae la na pahu hua a me na pakaukau o ke keena nupepa Pae Aina e ka wai, a o ka wa ia a ko makou hanu mea hou i halo aku ai, e kau ana ua mau pahu hua la a me na pakaukau iluna o na waapa. Maluna o ka waapa e lawe aku a i na kope i na keiki hoonoho hua; me ka waapa e iho a e pii ai ma ke alapii. Ua haunaele o loko i ka wai, ua kaikoo. Ua eeke ae la na paahana o loko a me ka luna hooponopono a kilou ae la i na makiao ma na poopoo paia, he kohu poe aama ke nana aku oe i pipili ana ma na kipapali ke hiki i ka wa kaikoo. O ko lakou kawili poi keia o Keaka, e lana hele ana iluna o ka wai iloko o ka hinai nui halihali nupepa, e puliki ana kekahi lima hoi i ka peni. A no ka nui loa o ka aleale o ka wai, ua komo hewa aku la ka peni iloko o ka pakeke poi, a hapala ae la ka pepa inoa. A no ka nui loa o ka luaiele ia e na ale wai, ua hookuke aku la ka opu o na paahana i ko loko e hele iwaho; haalele aku ka hanu mea hou e koloua ana na kani a-i. Kaohi aku kana mau mapuna hoe me ka holo o kona waa peleleu i kona lohe ana i ke Selo, eia ka ua hiki i ke keena o ka KUOKOA.
Ke Kulana Kaua ma ka Hikina.
Eia ke nee ae nei ke koikoi o na manao hoolili kaua o europa mawaena o na aupuni paonioni farani me Geremania. E like me na hoolaha mua ia ana mai, he hoouka kaua weliweli ke hooili ia ana iloko o ke kau kupulau o keia makahihi, a nolaila ke hele aku nei na hooia ana o ia mau lohe iloko o nei mau la hope o ka hooilo. Aia ka Farani mau koa ke ku makaukau la imua ma ke kulana ikaika. Aia hoi ko Geremania ke nee mai la e halawai pu me na koa he 100,000. Mawaena nae o na hoa paonioni a elua, o Farani ka i hoomaopopo ia ka oi aku o ke kulana ikaika ma ke kahua kaua, a no Geremania no ka hoehu mai he hului pau aku ka Farani.
Me he la ma ka hoomaopopo iho, aole i kaawale ae na elau a me ka waha o ka pu e luai aku i na elele a ka make maluna o kahi a me kekahi; he mau hora helu wale no no ke kaua. A k@ ole e maalili mai na inaina wela o ka uluku kaua, alaila, e hoea hou mai no na lono i keia mau la iho, ua hui mokomoko i keia mau la iho, ua hui mokomoko ae la laua ma ke kahua paio.
Ua makaukau like na aoao a elua; ua haawi ia ae he puu dala kuikawa no ka oihana kaua aina me moana o Farani; ke kau la ka weli o ka poho koikoi i na makeke hoopukapuka waiwai, a ke anehenehe la e paniku ae i ko lakou mau ipuka, a ua hele loa aku ka maeele o keia hana a na hui piepiele dala o Ladana a me Nu Ioka.
BUKE ALEMANAKA HAWAII.
I ko makou poe heluhelu a puni na moku, a me na Luna o ke KUOKOA; ua hoouna pololei aku nei makou i ka MAKANA o keia makahiki, oia hoi ka BUKE ALEMANAKA Hawaii, i ka poe a pau i hookaa mua mai i ka uku pepa o keia makahiki. Maloko o na eke leta makou i hoouna aku nei me na nupepa, a ke manaolana nei makou ua loaa pno aku la ia oukou ma na hale leta, a ma na lima no hoi o na luna o keia pepa. He Buke waiwai keia a he pomaikai nui no ka poe lawe i ke kino o ke KUOKOA no keia makahiki. No ko makou makemake e loaa like ka pomaikai o keia makana i ka lehulehu o ka poe heluhelu pepa, nolaila ke hoakea nei makou i ka manawa e loaa ai, ua hamama ka puka e loaa ai ka BUKE ALEMANAKA, Hawaii a hiki i ka la 31 o Maraki. Oia hoi, o na mea a pau e hookaa pau ana i ke ola o keia pepa mamua iho o ka la 31 o Maraki, e loaa no ia lakou ka makana i oleloia maluua. 6t.
KA HOME LUNALILO
KA MAKANA KIEKIE A KA
Moi Lunalilo,
I kona Lahui kanaka Hune.
[KAKAUIA NO KA NUPEPA KUOKOA.]
He home nani maoli keia a na elemakule hune e noho nei, ka hooilina hanohano o ka Moi Lunalilo i aloha nui ia i mawanalea ai no kona mau makaainana kama ole e luakaha ai, a i kia hoomanao hoi na ka lahui e hoomanao ai no kona lokomaikai me ke aloha. Ke ku nei oia i keia wa me ke kilakila nui ma ke kahua akea a oluolu o Makiki, a wehea ia mai la imua o kona umauma lahalaha ka moana kai hualala a me ka uluwehi o na ululaau o Kulaokahua. He nani molale ka waiho mai a ka aina palahalaha imua o kahi a na lena ike e hoolele mai ai; kona lihi kai mai kakaako a hula mao o Kalehuawehe me kona mau @ho lipoa aala; alaila, oni kupu kela ae la ka puu kaulana o Laeahi maka hikina, a o Puoina make komohana. O @ he nani maole no e lawa ole ai i keia pepa ke haanou aku, a o ka hele mai no a ike kumaka ilaila e lawa ai. Piha i ka malamalama i oi ae i ko keia e hoaiai aku nei, a maona i na hauoli palena ole no keia makana nui a ke alii WILLIAM C. LUNALILO i hala aku.
E hoakaka iki ka mea kakau no ke kulana o na mea a pau ana i ike maka ai:
NO KE KAHUA.
He kihapai nui laula ma kona kahua hale a puni i ulu ia e ka mauu manienie nenee, he waiho papu me ke ano ihona ilalo, a ua puni me na alanui palahalaha akea e moe kikeekee ana iwaena o ke kihapai. Mao a maanei e ulu ana na mea kanu lehulehu loa o na ano like ole, mai na pua aala a hiki i na laau hua ai. Oia ka manako, papaia, palaai, ohia kuawa, ulu, pea, kulina, a he nui wale aku. He malaelae ka waiho ana o ka aina, a ua lawa pu me na malumalu e hoona ae ai ma kela me keia wahi.
NA KAUHALE.
He mau hale nani ka i kukuluia maluna iho o keia kahua, oia hoi ka hale moe i hahauia me ka pohaku, hale kuke me auau, hale kaa me hale lio, hale moa me kaka, a pela wale aku. He nani o loko o ka hale moe, he maemae a me ka maiau , a he anapanapa maoli no ke nana aku i na hoowehiwehi he nui i hanaia. He lehulehu loa na lumi moe i lako i na pono o ka moe ana, na moe uwea, bela, uluna, kapa@moe, ipukukui a nui wale aku; he elua kanaka e moe ma ka lumi hookahi
Aia ma na hakala elua o ka hale he elua mau keena aina no na elemakule, a ua hoolako wale ia no me na pono a ka naau e ne ae ai ua kokoke. Ma ke alo o ka hale he keena kauka me na laau lapaau o na ano a pau, a i ku iho ka pilikia ua kokoke ka laau. O keia mau keena a pau i hoikeia, aia lakou a pau ma ka hale malalo; he maemae a he nani maoli i oi aku mamua o kekahi mau hale o ka poe hanohano, a he lako pu i oi aku.
Ua hana lanai ia mamua a mahope, a e ulu ia ana e na mea ulu hihi me na pua ma kona alo. He anapa ka papahele i pena maiau ia a pela pu me na paia o na keena. He kilakila a oiwi o ka hale a me kona puoa kiekie e oni ana iluna, a ua hoike mai kona mau hiona a pau he hale alii maoli no. He mau keena no maluna, he mau keena moe no ke kahu a luna nui o ia home iuiu e noho nei, Mr. G. E. G. Deverill, a nona hoi ka puuwai i piha i ka lokomaikai, ka oluolu o ka waipahe.
HALE KUKE ME HALE AUAU.
He mau hale maikai no keia i hoolako ia me na mea paahana a pau. He kapuahi hao nui ma ka hale kuke me kekahi ipuhao wai nui i hiki ke hoopumehana ia, a moe aku la mai lailla he mau paipu a komo i ke keena auau e pili pu ana me aka hale kuke. A i ka wa e auau ai na elemakule a makemake i wai pumehana kekahi, e wili koke ae no i ke ki a kahe mai ka wai pumehana. Ua lawa pono malaila me na lako a pau no ka auau ana, aole mea hemahema. He maemae loa o loko o keia mau hale.
HALE LIO ME HALE MOA.
Ma kahi kaawale aku i keia mau hale e ku ana he hale kaa lio a me moa. He mau kaa maloko a me na lio no ua mau keiki la a Lunalilo; a ua maemae loa o loko. Nui ka ai no na lio, nui ka wai a lako pu me na pono kaa. He elua hale, iluna a ilalo; malalo na kaa a me na lio a aia maluna he mau keena moe no na kuene a me na kuke o ua mau keiki hooilina la a Lunalilo E pili koke ana me ua hale lio la ka hale o na moa, he mau moa ai keia na ua poe la a ua lehulehu loa lakou. He mau manu kaka kekahi.
LUA WAI ME HUILA MAKANI.
Ma kahi mamao loa aku mai keia mau hale aku, e ku ana ka hale lua wai a me ka ena makani, a aia keia mau hale ma kahi ano kiekie iluna. I ka wa a ka mea kakau i makaikai ai malaila, e kukulu ia ana ka ena makani, aole i pau loa na hemahema. He e@a makani keia a pauma ai i ka wai aniani mai lalo mai o kekahi lua nona ka hohonu ma kahi o ewalu haneri kapuai a oi, a mai laila aku a komo iloko o kekahi lua wai nui e lawa ai na galani 30,000, a mai keia lua aku, komo ma na paipua he nui e moe ana ma ke kahua palahalaha o na hale. Na ka makani e hookaa keia huila, a i na e pohu alaila na ka mekini mahu e hookaa. Ma ka hoomaopopo ana iho he holomua na mea a pau.
KA NUI O NA ELEMAKULE.
O ka nui o na elemakule kane e noho nei ma keia home, he 21, a o na elemakule wahine, he 7, huina pau loa he 28. He poe makapo kekahi, palupalu hoi kekahi poe, a oolea no hoi kekahi; aka he mau kanikoo wale no i hala loa aku na makahiki mamua o ke kanaono makahiki ma ka hoomaopopo ana. O ka hapa uuku loa keia o na hooilina o ka waiwai o Lunalilo i noho malalo o keia malu home nani i manawalea ia no lakou, a o ka hapanui aku auhea la lakou, a o ka hapanui aku, auhea la lakou. Hala aku la ua alii aloha nui ia nei i ka make, a ua waiho iho la mahope nei kona lokomaikai nui i ka lahui, a e kahea ana a puni ka paemoku o Hawaii, "hoi mai, eia ka poli aloha nou e ka elemakule hune a me ka luahine kama ole; noho, ai, inu, a hiki i na la hope o keia ola ana me ka uku ole."
NA LAKO AI A PELA AKU.
Komo maikaikai aku la ka mea kakau ma ko lakou keena aina oiai lakou e paina ana i ko lakou aina ahiahi, a me he la o ka hora 4 paha ia a oi. Me na leo ohaoha, kono pu mai la lakou ia'u e noho iho a paina pu me lakou, aka ua noho iho au ilalo me ka panai pu ana aku i ko'u hoomaikai nui no ko lakou lokomaikai. A ia wa i kokolo mai ai na hoomanao ana iloko o'u, o ke ano mau no o ka Hawaii o ka heahea. Ma ko'u launa kamailio ana me lakou e pili ana i ka noho'na o ia home ma na mea ai ua pane ia mai la, he lako oi aku i ko ka home ponoi. E ai a lawa e like me ka makemake; lawa i na mea ai a pau; ka poi, kalo, uala, pipi, ia maloo, kamano tini a me paakai, palaoa, ti, kope, palena, a nui wale aku. ma ka Poalima ai wahi ia maka hookahi ai ana ka pule. Aohe haawi haawina ia ka lakou ma mea ai e like me kekahi mau wahi, aka he ai e like me ka hiki ia oe. O na mea ai a pau i makemake ia e lakou, ua loaa; a wahi a ka lakou pane, he oi pakela aku ka noho ana o keia home i ko na home ponoi.
He elua mau papakaukau ma keia keena, a e noho puni ana na elemakule me na pola ai, pa ia, pola ti, palaoa, pelena, uala a me na mea ai lehulehu loa. e ai ana me na puna, pahi no hoi, a o ka poe no ma na manamana lima, malaila no hoi ka lakou. He mau kuene ke ku ana malaila, a no ka lakou mea no e kauoha aku ai ua hooko koke ia.
O ka poe puhi paka a nau paka, he haawina okoa ko lakou e loaa ai i kela a me keia pule, ka paka a me ke ahi koe. Loaa wale me ka lilo ole aku o ka lakou mau wahi kenikeni. Alawa ae la ka mea kakau a puni keia keena, he nani maemae wale no. Me he la o kou palule keokeo a kaa oe maluna o ka papahele, aole e kau kauwahi huna lepo maluna. Aia ma ka paia e kau kehakeha ana ke kii pena nani o ka Moi Lunalilo, a e kau mai ana kona mau nanaina oluolu maluna o ka papaaina a na elemakule me he la e i okoa mai ana, "hoonuu ia a lawa."
He poe okoa na kuke, ia lakou ka malama i na pahu poi a me na mea ai a pau. He okoa no ka poe kuene na lakou e hooponopono na mea ai. He okoa no ka poe holoi lole a me ka malama ana i na kaa a me na lio, a he okoa hoi ka poe malama pa a me na mea a pau. O na elemakule hoi aohe a lakou lawelawe hana, he noho wale iho no a he poe alii maopopo lakou.
KO LAKOU NOHO ANA.
Mamule o ka lokomaikai o ka luna nui Mr. Deverrill a me na kanikoo pu, ua panaiia mai la na hooniele a ka mea kakau e pili ana i ko lakou noho ana. Wahi a lakou, ua hoolako pono ia me na mea a pau. Na pono aahu, pili lakeke pumehana, kamaa lahilahih noho hale, kakini manoanoa, palule huluhulu a me na mea a pau. ma na keena moe ua malama maiau ia; hinuhinu ka papahele, maemae na uhi moe, hauoli ko lakou noho ana a pela aku.
Ko lakou wahi e malama ai i ke anaina haipule maloko o ke keena aina. Ua hoolakoia me na baibala, na buke himeni euanelio a ka makua laiana i hoomakaukau ai, a malaila lakou e haipule ai ma na la Sabati.
(Aole i pau.)
KA MOOLELO KAHIKO O
ENELANI.
MOKUNA V.
ENELANI MALALO O CANUTE.
NOHOALII ae la o Canute ke alii Denemaka no Enelani iloko o na makahiki he 18. He alii maikai a oluolu oia i kona mau la mua, a i ka hala ana he mau makahiki mahope ia@o, ua kupu mai la na manao ino iloko ona a hoolilo aku la i ka lahui Sakona a me na hanauna o ke alii i make i mau enemi nona, a ua luku mainoino ia lakou. Eia kekahi o kana mau olelo e hoopua mau ai: "O ka mea e lawe mai ana i ke poo o kekahi o ko'u mau enemi io'u nei, e punahele mau oia ia,u mamua o ka hoahanau." Ua hahana kana mau hahai ana mahope o na enemi, a ua lehulehu loa kana mau punahele i lawe mai i ke poo o kona mau enemi imua ona. Ikaika loa kona manao e pepehi ia Edemana a me Edewada, na keiki a ke alii i kapaia ka "Iwiaoaohao" i make, a mahope o kona mau hoao ikaika ana e make keia mau eiki, ua ike iho la oia aole e hiki. Nolaila i mea e hooko ia ai kona iini, hoouna aku la oia ia laua imua o ke alo alii o Suedena me ke koi pu ana aku i ka oluolu o ko laila alii e pepehi iho i keia mau keiki. Aka i ka hiki ana aku o keia mau keiki imua o ua Moi la o Suedena, ua lawe ae la oia ia laua a malama pono, aole hoi e like me na mea i kauohaia aku iaia e hana, oiai he alii manao o keia alii Suedena me ka nui alii iho o Denemaka a me ko Enelani, ina paha ua lawe koke ia ke ola o keia mau keiki alii. Aole nae pela; he kanaka oluolu loa keia alii Suedena, he lokomaikai a he aloha i ke kanaka.
Mahope iho o ka noho ana paonioni o ke alii Canute a me kona mau enemi i kapa aku ai, ua mare iho la oia me ema, ke kaikuahine o ke duke o Normandy, a o ka wahine hoi i mare me ke alii Etelareda i make, i kapaia ka pua o Normandy. Ma ia wa, ua hoi pono mai la na manao o ke alii Canute a ke ao kanaka, a ua loaa iaia he nohoalii hanohano, hauoli, waiwai a aloha nui ia e na kanaka. Lilo oia i kanaka haku mele a i mea puni mea kani. a iaia i komo aku ai iloko o na makahiki o ke kanikoo, ua kokolo mai la na hoomanao iloko ona no na koko he nui i hookaheia e kona lima ponoi, a no ia mea, ua kaumaha iho la oia me ka luuluu, a ua hele malihini aku oia no Roma i wahi e hoomaemae ia ai kona lima paumaele i ke koko hala ole. Lilo oia ma ia hope iho i alii maikai me ka loaa ole he k ue ia mai, a oia kekahi o na alii kaulana o Enelani ma ka hoopomaikai iloko o ia au.
Iloko aku nae o kona au e holapu hele ana maluna o ka aina, ua hoike nui ae na kakau moolelo o ia au i na hana ano kupanaha a keia alii, oia hoi kona kukulu ana i kona nohoalii ponoi ma ke kahakai, a kau kanawai aku la i ka mana o na nalu o kamoana aole e popoi mai o pulu ka lepa o kona kapa alii, no ka mea, nona ka aina. Aole nae i hoolohe mai na nalu, popoi mai la lakou maluna o ka nohoalii o Canute, a hoopulu iho la i na mea a pau. A ike iho la oia ua hoohokaia kona mau mapuna leo, hehee iho la nei mau noonoo kupa naha ona, huli ae la oia a pane aku la i kona mau hoa hele: He mea e ka like ole o ka mana o ke alii o ka honua nei a me ko ka lani alii nui, ka mea wale no e hiki ke papa aku i ke kai, maanei nei oe hoi aku, aole e oi aku mamua.
No ka wa mua, ua komo na manao iloko o ka poe a pau i ike a i lohe i keia kau kanawai ana o ke alii Canute i ke kai, he hiki iaia ke papa a ke kauoha aku "maanei oe hoi aku." A i ko lakou ike maka ana ua hoolohe ole ia keia leo kauoha, ua lilo ae la ia i mea henehene nui ia e lakou i ka like ole o ka mana o ke alii honua me ko ka lani alii, ka mea hookahi e hiki ke papa i ka mana o ke kai.
Aole nae o keia wale no ke alii nana i hoao mua e papa aku i na nalu o ka moana, aka, ua hele pololei mai ia kauoha mai na alii mua mai a hiki i ko Canute au e nohoalii ana i ka makahiki 1035; a make aku la oia iloko o ia makahiki. Oiai oia e waiho ana ma kona moe make, e aili ana i kona aho paupauaho a hookuu aku i kona uhane, aia kana wahine ka pua o Normandy e ku ana ma kona aoao me na waimaka haloiloi, a i ua al@ la i wehe malie ae ai i kona mau lihilihi maka a nana aku la maluna o kana wahine, komo mai la na hoomanao ana o na keiki alii kuewa ana i molia ai i ko laua ola i ke aupuni Suedena, a upoi hou iho la i kona mau maka me ke aili ana ae i kona aho hope loa a make aku la. Noho iho la na lahui Sakona a me Denemaka iloko o ke kanikau nona no kekahi mau la loihi, a ua haalele iho ke alii Canute i kana wahine, kana mau keiki ekolu a me ke aupuni. Ma ia hope mai, ua pii ae la he ao poluluhi o ka nohona paonioni hou mawaena o na lahui elua e noho ana ma Normandy, a ua nee aku la keia ao me ka malie no Enelani.
(Aole i pau.)
HOOLAHA KUMAU.
WILLIAM C. ACHI.
Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na aha a p@@ o keia Aupuni.
He mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.
Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o K@@ me Peterson. @@@@
W. AHANA.
KELA HUMUHUMU LOLE
Mea hana i na lole hou ma na paikini ma@@ kai a pau a me ka hoomaemae hou ana i na
LOLE KAHIKO.
2089-6m
FRANK GERTZ.
MEA KALEPA A@LAWELAWE HANA MA
NA ANO KAMAA A PAU NO NA
Wahine, Kaikamahine a me Kane.
Na Kamaa Buti a me na kamaa haahaa no na Keiki Kane a me na Kanaka makua, o na ano p@@@@@ @@@ hou loa
2084-6m
WILLIAM MCCANDLESS.
HALEKUAI BIPI O WILIAMA MAKALALENA ma Ulakoheo. Na ano bipi a me na Ia a pau o ka makeke no na kumukaai oluolu. Uala Kahiki a pela'ku.
2092-ly.
MRS. THOMAS LACK,
HELU 81, ALANUI PAPU.
MEA KUAI A LAWELAWE I
NA
Mikini hum@hum@ na Aahu, a nui wale Aku
HE AGENA KUAI NO NA MIKINI
White, New Home,
Davis, Crown, Howe,
Me Florence,
Na Kui Mikini o na
ano a pau a Howard,
Na pepa ana lole o
na ano a pau, a me
kela keia mea
NA LOPI MIKINI A KALAKA.
HE AGENA KUAI I NA
Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu, na Poka, Lu, Pauda, Kukaepei@,
NA KAPUAHI AILA MAHU
Mai ke nui a ka liilii.
Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka han@ lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, u@ makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoh@ a pau.
o na kauoha mai na mokupuni e hookohuia. 2082-ty
HOOLAHA KUMAU.
Ka Waiwai o ka Hilinai
KA AYER Laau Sasaparila, kai kaulana a hilinai nui ia @@ ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka honua, he aneane @o ma kahi@@ i hana a ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na @@aua lapaau. O keia
LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke aa Sasaparila @on@@ara maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma ka hui pu ia ana me kekahi mau @@ laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao,
HE koko @oino a nawah@ali anei kou? Ua a@@@ pu ane me na ano mai ikaika? A @a hui pu anei me na wai awaawa hoopehu Na keia
LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau, a maikai. O na @a@@a lapaau a pau o Amerika i @@@ i ke @@@ o ka AYER SASAPARILA, ua olelo @@@@, ao e he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu @@, aka o kela wale @@. No ka
HOOMAEMAE ana i koko, a me ka no@@@@@u@ pono ana i na me a apau ma ke kahi mau @@@ mai i@ @ke@a, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau hana e hoomaemae ha@@@a ole mamua ae o kekahi ano laau e ae O ke
KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU SASAPARILA A AYER. He maalahi a he
MAIKAI @oa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke k@ko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi na ma'i, hoomomona hou a@a i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.
A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na ino lehulehu, aka, o na hilinai a me na hoo@a wale no a ke ao holookoa, maluna o ka
Ayer Laau Sasaparila,
I HOOMAKAUKAU IA E
Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass.
HOLLISTER & CO.
Na Agena ma ka Paeaina Hawii.
Helu 100. Alanui Papu, Honolulu
2086-tf
LEN SING.
Hlu 135 Nuuanu Street.
MEA HUMUHUMU LOLE
He mea Hana, Hoomaemae a me hana hou ana i na lole kahiko. 2109-5m
WOLF & CO.
Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea
AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.
Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manoanoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila @@hu, a me na ano a pau.
Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co
E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hoomalu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kula @akauha@e nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia. 2085-6m
NUHOU! NUHOU! NUHOU!
AILA MAHU MAIKAI!
HOOKAHI DALA WALE NO NO KE
KINI AILA HOOKAHI!
E kuai pau ia aku ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.
E AU E NA MAKAMAKA! E AU!
E kipa ae ma ka halekuai o Kakela me Kuke.
B.F. EHLERS & CO.,
PAINAPA.
Poe Kuai i na Ano Lole a Pau.
Helu 99 alanui Papu. @ Honolulu.
E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku.